انواع مواد مخدر و لزوم شناخت هر کدام از آنها

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با انواع مواد مخدر پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

اعتیاد به انواع مواد مخدر از جمله معضلاتی است که بسیاری از خانواده‌ها و جوانان را دچار مشکلات و چالش‌های بسیار کرده‌ است. متأسفانه وسوسه مصرف مواد مخدر در میان تمام سنین و تمام قشرهای جامعه وجود دارد. تاثیرات منفی و مخرب اعتیاد به قدری زیاد است که نه تنها خود فرد و تمام ابعاد زندگی‌­ او بلکه خانواده و دوستان او را هم کاملا درگیر می­‌کند. لزوم آگاهی از این مواد و عوارض و پیامدهای آن در جهت پیشگیری از اعتیاد در خانواده‌ها مشخص می‌شود. در ادامه به شرح اطلاعاتی پرداخته‌ایم که می‌تواند جهت افزایش آگاهی و درمان اعتیاد مؤثر باشد. برای اطلاعات بیشتر بر روی مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید.

انواع مواد مخدر | مواد مخدر افیونی چیست؟

مواد مخدر یا مواد افیونی به طور کلی از گیاه خشاش یا شیره آن تولید می‌­شوند. تریاک و برخی از این مواد افیونی خاصیت ضد درد و تسکین دارند و گاها در علم پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما استفاده نادرست و افراطی از این مواد منجر به اعتیاد و عوارض جبران‌ناپذیر برای فرد می‌شود. مواد مخدر به انواع روش‌های تدخینی، خوراکی و تزریق مورد مصرف قرار می‌گیرد. برای اطلاع در مورد ترک اعتیاد کلیک کنید.

عوارض و پیامدهای اعتیاد برای فرد

اعتیاد می تواند عواقب شدید و گسترده ای برای افراد داشته باشد و بر جنبه های مختلف زندگی آن ها از جمله سلامت جسمی، رفاه روانی، روابط، امور مالی و کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد. در اینجا برخی از عوارض و پیامدهای رایج اعتیاد برای کاربر آورده شده است:

سلامت جسمانی:

1. تحمل و ترک: مصرف مداوم مواد می تواند منجر به تحمل، نیاز به دوزهای بالاتر برای دستیابی به اثر مطلوب و علائم ترک در هنگام تلاش برای ترک یا کاهش آن شود.
2. شرایط پزشکی: سوء مصرف مواد می تواند به ایجاد یا تشدید شرایط پزشکی مانند بیماری قلبی عروقی، آسیب کبدی، مشکلات تنفسی، بیماری های عفونی (مانند HIV/AIDS، هپاتیت) و اختلالات عصبی کمک کند.
3. خطر مصرف بیش از حد: سوء مصرف مواد خطر مصرف بیش از حد را افزایش می دهد که می تواند منجر به کما، نارسایی اندام ها یا مرگ شود، به ویژه با داروهای مخدر، محرک ها یا داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی.
4. اختلال در قضاوت: مسمومیت می تواند قضاوت، هماهنگی و تصمیم گیری را مختل کند و خطر تصادفات، جراحات و رفتارهای پرخطر مانند رابطه جنسی ناایمن یا رانندگی تحت تأثیر را افزایش دهد.

 بهزیستی روانی:

1. اختلالات سلامت روان: سوء مصرف مواد به شدت با ایجاد یا تشدید اختلالات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و اختلالات شخصیت مرتبط است.
2. وابستگی روانی: اعتیاد اغلب شامل وابستگی روانی است که منجر به هوس، اشتغال به تهیه و استفاده از ماده و مشکل در مقابله با استرس یا احساسات منفی بدون آن می شود.
3. اختلال شناختی: سوء مصرف مزمن مواد می تواند عملکرد شناختی، حافظه، توجه و عملکرد اجرایی را مختل کند و بر عملکرد تحصیلی یا شغلی و عملکرد روزانه تأثیر بگذارد.
4. تشخیص دوگانه: بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد دارای اختلالات سلامت روانی هستند که به رویکردهای درمانی یکپارچه برای رسیدگی موثر به هر دو شرایط نیاز دارند.

روابط اجتماعی و بین فردی:

1. انزوا و بیگانگی: اعتیاد می تواند منجر به کناره گیری اجتماعی، انزوا و بیگانگی از خانواده، دوستان و شبکه های حمایت اجتماعی شود.
2. تعارض و ناکارآمدی: سوءمصرف مواد می تواند به تعارض، اختلال در عملکرد، و از هم گسیختگی روابط کمک کند و منجر به تنش در پویایی خانواده، مشکلات زناشویی و از دست دادن روابط دوستانه شود.
3. انگ و تبعیض: افراد معتاد ممکن است با انگ، تبعیض و طرد اجتماعی مواجه شوند که می تواند احساس شرم، گناه و عزت نفس پایین را تشدید کند.
4. تأثیر بر کودکان و خانواده ها: اعتیاد می تواند تأثیرات عمیقی بر کودکان و خانواده ها داشته باشد، از جمله بی توجهی، آسیب های عاطفی، فشار مالی، و انتقال بین نسلی سوء مصرف مواد و مشکلات مربوط به آن.

پیامدهای مالی و حقوقی:

1. بی ثباتی مالی: سوء مصرف مواد می تواند منجر به بی ثباتی مالی به دلیل صرف پول برای مواد مخدر یا الکل، از دست دادن شغل یا کاهش بهره وری، هزینه های قانونی، هزینه های پزشکی و بدهی شود.
2. مشکلات حقوقی: سوء مصرف مواد خطر مشکلات حقوقی مانند دستگیری، اتهامات جنایی، حبس، جریمه نقدی، مشروط و از دست دادن امتیازات رانندگی را افزایش می دهد.
3. مسائل اشتغال: اعتیاد می تواند بر فرصت های شغلی، عملکرد و ثبات تأثیر بگذارد و منجر به از دست دادن شغل، بیکاری و مشکل در یافتن یا حفظ شغل شود.

انواع مواد مخدر و دسته بندی متفاوت آن ها

تقریبا تمام مواد مخدر وابستگی جسمانی و روانی ایجاد می‌کنند و ترک آن‌ها به تنهایی امکان پذیر نیست. پیشنهاد می‌کنیم مقاله انواع مواد اعتیاد آور را نیز مطالعه کنید. در ادامه به دسته‌بندی انواع مواد مخدر پرداخته‌ایم.

اینفوگرافیک لزوم شناخت مواد مخدر

الف) مواد مخدر یا افیون­‌های طبیعی

تریاک از انواع مواد مخدر

منشاء تریاک گیاه خشخاش است. وقتی با تیغ کاسبرگ­‌های آن را برش می‌­دهند عصاره‌­ای از آن خارج می­‌شود. این عصاره را در هوای آزاد خشک می­‌کنند و در نتیجه تریاک به دست می‌آید. خشخاش به طور کلی گیاهی است متعلق به منطقه آسیای صغیر که حدود 2500 سال قبل در محدوده مدیترانه کشت می‌شده ­است.

تریاک در گذشته مصرف دارویی داشته و از آن برای تسکین دردها استفاده می‌کردند. به دنبال خاصیت شادی بخشی این ماده اعتیاد به آن و مشکلات جسمانی، روانی و اجتماعی بوجود آمد. تریاک یکی از قدیمی‌­ترین و رایج‌ترین مواد مخدر می­‌باشد.

برای مصرف تریاک هم می­ توان ان را خورد و هم دود کرد (اصطلاحا تدخین کردن). اما تزریق آن بسیار خطرناک است چرا که مواد نامحلول در آب زیادی دارد و امکان ایست قلبی را در افراد مصرف کننده به وجود می‌آورد. برای اطلاعات بیشتر بر روی مقاله ترک تریاک کلیک کنید.

مورفین در دسته مواد مخدر است.

بیش از 11% تریاک از مورفین تشکیل شده‌ ­است. در صورتی که این ماده طولانی و مداوم مصرف شود، اعتیاد آور است. اساسا عامل اصلی اختلالات و عوارض جانبی که به دنبال مصرف طولانی تریاک اتفاق می­‌افتد، مورفین موجود در آن است. این ماده با تاثیر بر دستگاه اعصاب مرکزی می‌تواند احساس درد را کاهش دهد و به شدت اعتیادآور است.

البته این ماده بیشتر از هر افیون دیگری استفاده دارویی دارد و توسط پزشکان تجویز می­‌شود. شکل دارویی آن در سه حالت خوراکی (قرص و کپسول)، تزریقی و شیاف وجود دارد و با اینکه این دارو جزء فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی است، بسیاری از کشورها حتی در سطح مصرف پزشکی نیز به دلیل ترس از اعتیاد آن را ممنوع اعلام کرده­‌اند.

ب) مواد مخدر یا افیون­‌های نیمه مصنوعی (هروئین)

انواع مواد مخدر هروئین از تقطیر مورفین به دست می‌آید که اصولا به شکل پودر سفید یا قهوه­‌ای روشن یا تیره وجود دارد. گاهی برای کاهش درد تجویز پزشکی می‌­شود اما غالب موارد مصرف آن تفریحی است. نام آن نیز از واژه یونانی هیرو به معنی قهرمان گرفته­ شده­‌است. استفاده غیرپزشکی از آن تأثیرات مخربی بر کلیه، کبد، قلب و عروق و مغز دارد.

شیوه مصرف آن به سه شکل است، دودکردن (تدخین)، استنشاق (بالا کشیدن با سوراخ بینی که معمولا پس از 10 تا 15 دقیقه پس از این شکل مصرف اثرگذاری شروع می­‌شود) و تزریق که به دو شکل عضلانی و تزریق داخل رگ انجام می­‌گردد.

سرعت اثرگذاری تزریق عضلانی 5 تا 8 دقیقه بعد است و درمورد تزریق درون رگ، 7 تا 8 ثانیه که به دلیل شدت و تاثیرگذاری سریع، شیوه بسیار شایعی بین مصرف‌­کنندگان است و عوارض بسیار شدیدی را نیز در بر دارد. برای اطلاعات بیشتر در زمینه ترک هروئین مقاله را مطالعه کنید.

ج) مواد مخدر یا افیون­‌های مصنوعی

انواع مواد مخدر | متادون

متادون ماده شبه مخدر صنعتی است که در جهت کاهش علائم ترک هروئین و دیگر مواد مخدر به کار می­‌رود به این صورت که عوارض جسمی و روانی ناشی از ترک را کم می­‌کند، میل به مصرف مجدد را مهار یا کم می­‌کند و نشئگی ناشی از استعمال مواد مخدر را کاهش می­‌دهد و بنابراین بیشتر کاربرد آن پزشکی است.

متادون معمولا در ترک مواد مخدر مورد استفاده قرار می‌گیرد و با نظر پزشک و به عنوان جایگزینی برای مواد مخدر تجویز می‌شود. اما نکته‌ای که وجود دارد اینکه متادون خود اعتیاد آور است و در صورت مصرف خودسرانه موجب وابستگی می‌شود.

فرآیند ترک آن نیز همانند اعتیادهای دیگر به مداخلات تخصصی نیاز دارد. برای اطلاع از بهترین ترک متادون کلیک کنید.

پتیدین جزئی از مواد مخدر

این ماده نیز یک داروی مخدر شبه تریاک است که برای درما‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ن‌ دردهای متوسط تا شدید تجویز می‌گردد. در گذشته از محبوب‌­ترین داروهای پزشکی برای کاهش درد محسوب می‌شده است. شیوه مصرف آن نیز خوراکی، تزریق داخل رگ و تزریق عضلانی می‌­باشد. این مخدر به صورت آمپول عرضه می‌شود و مصرف پزشکی دارد. اما سو استفاده از آن عوارض و وابستگی ایجاد می‌کند. برای اطلاع از عوارض آن می‌توانید مقاله آمپول پتیدین را مطالعه کنید.

برخی دیگر از انواع مواد مخدر در اصلاح عام

همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد، موادی که از خشخاش به دست می‌آیند در دسته مواد مخدر قرار می‌گیرند؛ اما در میان عموم مردم تمام مواد اعتیاد آور به عنوان مواد مخدر شناخته می‌شوند. در ادامه چند نمونه از مواد اعتیاد معروف به مواد مخدر را معرفی کرده‌ایم.

انواع مواد مخدر | حشیش

حشیش از رزین گیاه شاهدانه تولید می‌شود و به صورت تکه‌های جامد قهوه‌ای و یا مشکی وجود دارد. این ماده مخدر به همراه سیگار و یا سیگار برگ دود می‌شود. در روشی دیگر همراه با غذا و یا داخل چای مصرف می‌شود.

حشیش خاصیت ریلکس کنندگی دارد و حواس شنوایی و بینایی را افزایش می‌دهد. افراد مصرف کننده معمولا بعد از مصرف اشتهای زیادی پیدا کرده و مدام غذا می‌خورند که در اصطلاح به آن کَره خوری می‌گویند. برای اطلاع در مورد ترک حشیش کلیک کنید.

ماریجوانا یا مخدر گل

ماریجوانا یا ماده مخدر گل گیاهی است به شکل برگ و از گیاه شاهدانه به دست می‌آید. این نوع از ماده مخدر میان جوانان طرفداران زیادی دارد و تمزکز، حافظه و یادگیری را در آن‌ها به میزان زیادی کاهش می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر مقاله ترک ماریجوانا را مطالعه کنید.

انواع مواد مخدر | کوکائین

این نوع ماده مخدر از گیاه کوکا تولید می‌شود و از پختن آن به همراه جوش شیرین ماده مخدر دیگری به نام کراک تولید می‌کنند. کراک نیز بسیار اعتیاد آور بوده و وابستگی ایجاد می‌کند. برای اطلاع در مورد ترک اعتیاد کوکائین کلیک کنید.

آمفتامین

آمفتامین یا شیشه داروی محرک شیشه است که موجب افزایش اعتماد به نفس، هیجان‌زدگی و افزایش هوشیاری می‌شود. این ماده در صورت  مصرف زیاد توهم بسیاری را برای فرد به وجود می‌آورد و اثرات آن سه الی چهار ساعت بعد از مصرف آغاز می‌شود. در این زمینه مطالعه مقاله آمفتامین و متامفتامین می‌تواند مفید باشد.

انواع مواد مخدر | نشانه‌های اعتیاد کدام‌اند؟

علائم اعتیاد در فرد مبتلا به اعتیاد روز به روز بیشتر می­‌شود و دلیل آن پدیده­‌ درخواست مغز از فرد در جهت افزایش میزان مصرف است؛ چراکه به طور مثال اگر شما ابتدا با روزی 1 گرم تریاک شروع کرده باشید پس از مدتی مغز به آن عادت کرده و دیگر از آن لذت نمی­‌برد و تقاضای مصرف بیشتر برای لذت بردن را دارد.

از نشانه‌های اعتیاد به مواد مخدر می‌توان به مواردی همچون سرخ شدن چشم‌ها، نگاه‌های مات به مدت طولانی، عدم تعادل در حرکات، کم شدن توجه به نظافت، محل‌های متعدد تزریق سرنگ در بدن، بی قراری شدید و تغییرات ناگهانی خُلق اشاره کرد. برای اطلاع در مورد علائم اعتیاد به مواد مخدر کلیک کنید.

مراحل وابستگی به انواع مواد مخدر

اعتیاد فرآیندی تدریجی است که در فرد شکل می گیرد. در مرحله اول به اصرار دوستان و یا از روی کنجکاوی مواد مصرف می کند. در مرحله بعدی به علت لذتی که به او دست می دهد و  حالت خوشایند دوباره مصرف می کند. در مرحله سوم سو مصرف مواد است که اگر مواد به فرد نرسد، تمام جنبه های زندگیش تحت تاثیر قرار می گیرد و در نهایت علائم ترک ظاهر می شود. در این مرحله اگر مواد کاهش یابد یا قطع شود نمی تواند زندگی عادی اش را داشته باشد. بنابراین محیط و دوستان نقطه آغاز اعتیاد در خیلی از افراد است. 
 

عوارض خاص اعتیاد به انواع مواد مخدر

تریاک: تب و لرز، بی­قراری، تحریک پذیری عصبی، افسردگی، بی­خوابی، تشنج، گرفتگی عضلانی، آبریزش بینی، سکسکه و عطسه، دل­پیچه و اسهال.

مورفین: خستگی، سرگیجه، تغییر اشتها، مشکلات تنفسی، افسردگی و اضطراب.

هروئین: تهوع یا استفراغ پس از اولین مصرف که به مرور از بین می‌­رود، بی­خوابی، زودانزالی و کاهش میل جنسی در مردان، عفونت دریچه قلب و شش­‌ها، آسیب کبدی و کلیوی، افسردگی، اختلالات شخصیتی، بی­‌نظمی در عادت ماهانه زنان، همچنین مصرف زیاد باعث اوردوز می­‌شود 

متادون: احتمال یبوست پس از اولین مصرف، توهم، چرب ­شدن کبد، خواب­ آلودگی، قطع عادت ماهانه در زنان، اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی، کاهش فشار خون، تهوع و استفراغ، افزایش وزن، اختلال حافظه

پتیدین: تشنج و هذیان، سرگیجه، خوا­ب ­آلودگی، سردرد، تنگ ­شدن مردمک چشم و تپش قلب.

حشیش: احساس سردگمی، پارانوئید و بدگمانی، جنون، کاهش یادگیری و حافظه، اختلال در حرکت، افسردگی، اضطراب

ماری جوانا: خشکی دهان، افزایش اشتها، سرفه، عفونت مجاری تنفسی، برونشیت، آسیب به ریه‌ها، پارانوئید، افزایش فشار خون

کوکائین: مشکلات تنفسی، آسیب به ریه، سکته قلبی، تشنج، توهم، خشونت، کاهش شدید وزن

آمفتامین: اضطراب، افسردگی، خستگی، اختلال در بینایی، سرگیجه، آسیب به حافظه، خشکی دهان، احتمال مرگ ناگهانی، وحشت‌زدگی

برای اطلاع بیشتر در مورد تاثیر مواد مخدر بر بدن کلیک کنید.

عوارض روانی اجتماعی و عملکردی اعتیاد به انواع مواد مخدر

_بالا رفتن ناگهانی و بیش از حد مخارج فرد

_خلق نامتعادل، لحظه ای خندان و لحظه دیگر گریان

_ضعف عملکرد فردی حتی در سطح بهداشت شخصی

_انزوا و از بین رفتن روابط صمیمی

_تحریک پذیری عصبی

_زودرنجی

_افت تحصیلی

_دستشویی و حمام طولانی

_ابتدا احساس سرخوشی دارند و بعد احساس افسردگی

برای اطلاعات بیشتر در مورد افسردگی کلیک کنید.

عوارض اعتیاد به مواد مخدر بر مغز

مواد مخدر بر سیستم عصبی مغز تاثیر می گذارند و آن را مختل می کنند. ساختار برخی مواد مخدر مانند شیشه شبیه به گیرنده های عصبی است. این مواد باعث می شوند تا مغز اجازه دهد این مواد ساختار عصبی را تحریک کنند. برخی مواد هم سبب ایجاد مقدار زیادی نورون های طبیعی می شوند. ایجاد چنین اختلالی بر روی کل فرآیند پردازش مغز اثر می گذارد. برای اطلاع در مورد تاثیر مواد مخدر بر مغز کلیک کنید.
 

ترک اعتیاد به انواع مواد مخدر

ترک اعتیاد به مواد مخدر با انواع روش‌های اصولی و غیر اصولی صورت می‌گیرد. بسیاری از معتادان از روش سنتی (یابویی) استفاده می‌کنند. به این صورت که مصرف مواد مخدر را به یک‌باره کنار می‌گذارند. در این روش به دلیل بروز علائم ترک اعتیاد مانند نشئگی و بدن درد، فرد مصرف کننده به احتمال بسیار بالایی به سمت مصرف مواد باز می‌گردد.

در روشی دیگر فرد مواد مخدر را به تدریج و با کاهش میزان آن به صورت هفتگی ترک می‌کند. در این روش نیز احتمال بازگشت به مصرف بالاست. در کمپ‌های ترک اعتیاد از روش‌های سم زدایی و ترک با دارو استفاده می‌کنند.

نگرش‌های ناخوشایندی نسبت به کمپ‌ ترک اعتیاد وجود دارد که افراد را از مراجعه به آن‌ها باز می‌دارد. در این صورت استفاده از مشاوره ترک اعتیاد می‌تواند بهترین گزینه برای ترک و کاهش علائم آن باشد. مشاوره ترک اعتیاد با تجویز داروهای جایگزین و روش‌های روان درمانی شما را از وابستگی جسمانی و روانی رها می‌سازد. همچنین جهت جلوگیری از بازگشت به مصرف مواد مخدر لازم است تا هفته‌ای چند بار به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کنید.

سخن آخر

اعتیاد عوارض گسترده ای برای فرد و اطرافیانش دارد. هر نوع مواد مخدر اثرات جسمانی و خصوصا روانی دارد. بنابراین ترک آن به راحتی امکان پذیر نیست. اگر قصد ترک دارید، مشاوران و روانشناسان ما در حامی با ارزیابی نوع و میزان مصرف تان ، می توانند در این زمینه به شما کمک کنند. برای اطلاع بیشتر در مورد ترک اعتیاد در خانه کلیک کنید.