درمان قطعی یائسگی زودرس | علائم، دلایل و عوارض یائسگی زودرس

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با درمان قطعی یائسگی زودرس پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

درمان قطعی یائسگی زودرس، یکی از مسایلی است که افراد مبتلا را پیگیر ماجرا می کند. یائسگی پایان زمانی است که یک فرد توان فرزنددار شدن و باروری را دارد. یائسگی یکی از مراحل طبیعی زندگی محسوب می شود که هر زنی آن را بین ۴۰ تا ۵۰ سالگی تجربه خواهد کرد. اما گاهی اوقات برخی زنان زودتر از آنچه که باید یائسگی و عوارض آن را تجربه می‌کنند و این اتفاقی است که در روح و روان آنها تاثیرات نامطلوبی به جا می گذارد.
لازم است در کنار انجام اقدامات پزشکی برای به تاخیر انداختن ودرمان قطعی یائسگی زودرس و یا کاهش عوارض جسمانی آن، از طریق مشاوره روانشناسی تنش های حاصل از این اتفاق کنترل شده و از شدت آن کاسته شود. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی کلیک کنید.

درمان قطعی یائسگی زودرس | یائسگی چیست؟

همه خانم ها با تعداد محدودی تخمک متولد می شوند. این تخمک ها نصف ذخیره ژنتیکی فرزند آینده را در خود نگه می دارند و با هر سیکــل قاعدگی یک یا دو عدد از آن ها آزاد می شود و در صورت وجود اسپرم مراح لقاح و شکل گیری جنین انجام می شود و بارداری رخ می دهد. به تدریج و با گذشت زمان تعداد تخمک ها در تخمدان کاهش پیدا کرده و خانم ها بعد از تمام شدن ذخیره تخمدانی دچار یائــسگی می شوند. از کار افتادگی در تخمدان ها که به اصطلاح به آن یائسگی زودرس می گویند به زمانی اطلاق می شود که قبل از چهل سالگی فردی مبتلا به یائسگی شود.

در این حالت دوره ماهانه متوقف می‌شود و مقدار هورمون استــروژن کاهش و هورمون تحریک کننده فولیکول ها افزایش پیدا می کند. ۱ تا ۴ درصد از جمعیت زنان به این بیماری دچار می‌شوند و نازایی از پیامدهای آن است. خیلی از بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌توانند روی ذخیره تخمک‌ها اثر بگذارند و در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند.
ولی اغلب عوامل ژنتیکی و ارثی در ورود این بیماری بسیار موثر هستند. وقتی مادر دچار این بیماری می شود شانس ابتلا دختران هم بالا می رود. تشخیص به موقع یائسگی اهمیت بسیار زیادی دارد چون با بروز این اختلال، تخمک های باقی مانده از دست می رود و این برای کسانی که قصد فرزندآوری دارند به معنی ناتوانی در فرزند دار شدن است. برای شناخت عــلائم یائسگی زودرس کلیک کنید.

اینفوگرافیک درمان قطعی یائسگی زودرس

تفاوت یائسگی زودرس و پیش رس

یائسگی زودرس در زنان هنگامی رخ می دهد که دوره ها در سن جوان تر از حد معمول یعنی بین سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی متوقف شده باشد و تخمدان ها دیگر هورمون تولید نکنند. از نظر علم پزشکی زمانی که تمامی تخمدان ها در اثر عمل هیسترکتومی برداشته شوند. زن ها دچار یائسگی زودرس می شوند.
یائسگی پیش رس از لحاظ قطع دوره مانند یائسگی زودرس است. اما با این تفاوت که یائسگی پیش رس قبل از سن ۴۵ سالگی اتفاق می‌افتد در حالی که یائسگی زودرس در زمان ۴۰ تا ۴۵ سالگی رخ می دهد. زنانی که دارای یائسگی زودرس هستند یا پیش رس می شوند به طور معمول دیگر نمی توانند بــارداری را تجربه کنند.
پزشکان می توانند با اندازه گیری سطح استرادیول که نوعی هورمون جنسی محسوب می شود یائسگی های زودرس را تشخیص بدهند. وقتی که سطح استرادیول کمتر از ۳۰ باشد نشان دهنده آن است که فرد دچار یائسگی شده است. یائسگی زودرس می تواند شما را از برخی بیماری ها در امان نگه دارد. این بیماری ها شامل سرطان های حساس به استروژن مانند سرطان سینه می شود. به این دلیل که بافت پستان های این افراد برای مدت طولانی تری در معرض استروژن قرار گرفته است.

علائم یائسگی زودرس

یائسگی با نشانه های زیادی مشخص می شود: مانند نشانه های کنترل کننده عروق، علائم ادراری- تناسلی مانند خشکی واژن، مقاربت دردناک، اختلال عملکرد در خواب و خلق و خو. در سال های منتهی به یائسگی، سقوط سطح استروژن می تواند به خشکی در ناحیه واژن، ابتلا و آسیب پذیری بیشتر به عفونت های ادراری، از دست رفتن قسمتی از حجم سینه و کاهش نسبی خاصیت ارتجاعی پوست منجر شود.
هم چنین تغییرات این دوران ممکن است به گرگرفتگی و حمله های تعریق منجر شود. با این حال یکی از مسائل مهمی که تحت تاثیر قرار می گیرد، عملکرد جنسی زنان یائسه است. چرخه پاسخ جنسی در زنان بازتابی از فعالیت اساسی بین ذهن و بدن است. عوامل روانی، بین فردی، فرهنگی، محیطی و زیستی، هورمونی، عروقی، عضلانی و عصبی با تجارب جنسی تعامل و آن ها را تعدیل می‌کنند. یکی از عواملی که به نظر می‌رسد بر میزان عملکرد جنسی طبیــعی زنان یائسه تاثیرگذار باشد شدت نشانه هایی است که در یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی آناتومیکی و فیزیولوژیکی بدن ایجاد میشود.
این نشانه ها به طور مستقیم از کاهش سطح استروژن و اخــتلالات هورمونی در زنان یائسه ناشی می شوند و بعضی از زنان این نشانه ها را در حول و حوش یائسگی نیز تجربه می‌کنند. دوره های طولانی تر از یک هفته، لکه بینی زیاد، یک دوره بدون خون ریزی بعد از یک سال و عرق شبانه از دیگر علائم یائسگی زودرس هستند.

دلایل یائسگی زودرس

تحقیقات فراوانی نشان داده اند که معمولا علت یائسگی زودرس موارد زیر هستند:

• شیوه زندگی: سبــک زندگی نادرست برخی زنان باعث یائسگی زودرس می شوند. مثلا زنانی که تغــذیه سالم و خواب و بیداری نامناسبی دارند و یا به مصرف الکل و سیگار رو می آورند، احتمال زیادی دارد که دچار یائسگی زودرس شوند. مخصوصا سیگار به علت اثرات آنتی استروژن منجر به یائسه شدن زودتر می شود. پس باید در این موارد احتیاط کرد.
• ژنتیک: اگر دلیلی برای یائسگی زودرس پیدا نشد، ژنتیک می تواند دلیل قانع کننده باشد. اگر زنی یائسگی زودرس داشته باشد، معمولا دختران او هم دچار این اختلال می شوند.
• بیماری های خودایمنی: برخی بیماری ها مانند پرکاری یا کــم کاری تیروئید و آرتریت روماتوئید می تواند از علل یائسگی زودرس باشد. التهاب برخی بیماری ها باعث تاثیرگذاری روی تخمدان ها می شود و می تواند تولید هورمون ها در تخمدان ها را متوقف کند.

درمان قطعی یائسگی زودرس | برخی دیگر از دلایل یائسگی زودرس

• شاخص توده بدنی: در زنانی که لاغر هستند ذخیره استروژن محدود می باشد و سریع هم از بین می رود. این عامل دلیلی بر یائسگی زودرس است چرا که استروژن در بافت چربی ذخیره می شود. عدم وجود نور آفتاب و رژیم غذایی گیاه خواری هم تا حد زیادی در بروز یائسگی زودرس نقش دارند.
• نقص های کروموزومی: سنــدرم ترنر که دارای کروموزوم ناقص است، منجر به کاهش عملکرد تخمدان و یائسگی زودرس می گردد.
• صرع: زنانی که دچار بیماری صرع هستند که ناشی از تشنج در مغز است، زودتر یائسه می شوند.
• شیمی درمانی یا پرتودرمانی: زنانی که درگیر سرطان می شوند و مجبور هستند که عمل شیمی درمانی را انجام دهند زودتر از بقیه افراد یائسگی را تجربه می کنند. عمل شیمی درمانی باعث آسیب به تخمدان ها می شود و ممکن است دوره تخمک گذاری برای همیشه از بین برود.
• جراحی: چنانچه هر دو تخمدان در زنان حذف یا تخریب شوند، باعث کاهش سطح هورمون و قطع شدن دوره ها می شود.

عوارض یائسگی زودرس

یائسگی زودرس مشکلات زیادی ایجاد می‌کند که بخشی از آن ها به عوامل روحی روانی بر می گردد و بخشی هم به عوامل جسمانی. زنانی که دچار یائسگی زودرس می شوند احساس کمبود اعتمــاد به نفس و افسردگی می کنند. اختلالات اضطرابی و خلقی، اختلال در مهارت تمرکز و حافظه و افزایش وزن از دیگر عوارض یائسگی زودرس هستند. اختلالات خلقی مانند کاهش انرژی در زنان، خستگی های بیش از حد، کمبود ویتامین دی، بیداری شبانه، کمبود کلسیم و بی تحرکی یکی از پیامدهای یائسه شدن زودرس است.
با توجه به این مشکلات روحی روانی مراجعه به روانشناس برای این افراد ضروری می باشد. جالب است بدانید که احساسات ناراحتی و زودرنجی و خستگی از علائم طبیعی یائسگی می باشد و این نشان دهنده افسردگی شدید نیست.  با این حال اگر به مدت ۲ هفته یا بیشتر در بدن خود احساس کمبود انرژی می کنید توصیه می‌شود حتماً با پزشک خود مسئله را در میان بگذارید. اگر تغییراتی در خواب یا تغییرات یائسگی به حد نگران کننده رسیده است در اسرع وقت به روانشناس مراجعه کنید. تحقیقات در سال ۲۰۱۸ نشان دهد که بین یائسگی و خــودکشی هم ارتباط مستقیم وجود دارد. بنابراین هوشیار باشید که اگر افکار آسیب زدن به خود در این دوره به سراغ شما آمد، باید به درمانگر مراجعه کنید.

پوکی استخوان، بروز بیماری های قلبی عروقی و در موارد نادری دمانس یا زوال عقل از عوارض جسمانی یائسگی هستند. سکته های قلبی، اختلالات عملکرد مغزی و همچنین خطر عفونت ادراری تناسلی مکرر و بی اختیاری ادرار به واسطه کاهش استروژن در دستگاه ادراری تناسلی، از دیگر مشکلات یائسگی زودرس هستند.

درمان قطعی یائسگی زودرس

در حال حاضر، هیچ درمان اثبات‌شده‌ای برای بازگرداندن عملکرد طبیعی تخمدان‌های زن به منظور درمان یائسگی زودرس وجود ندارد. اما درمان‌هایی برای برخی از علائم این بیماری و همچنین درمان‌ها و رفتارهایی برای کاهش خطرات سلامتی و شرایط مرتبط با این مشکل وجود دارد. توجه به این نکته مهم است که بین 5 تا 10 درصد از زنان مبتلا به یائسگی زودرس پس از تشخیص بدون مداخله پزشکی باردار می شوند. تخمدان ها به خودی خود شروع به عملکرد طبیعی می کنند. هنگامی که تخمدان ها به درستی کار می کنند، باروری بازیابی می شود و زنان می توانند باردار شوند

به هر روی در آن دسته از زنان مبتلا به یائسگی زودرس استروژن بدن کم می شود و سطح پایین این هورمون منجر به ابتلا به پوکی استخوان. سرطان روده و تخمدان و حتی آب مروارید هم می شود. یائسگی زودرس را نمی‌توان متوقف کرد. اما خبر خوب این است که می توان با برخی راهکارها علائم آن را کاهش داد:

1-درمان قطعی یائسگی زودرس | هورمون درمانی

هورمون درمانی یعنی داروهایی را که دارای هورمون های زنانه هستند. می توان به جای هورمون هایی که دیگر بدن آن ها را از دست داده و ترشح و تولید نمی شود، جایگزین کرد. دارو های بسیاری مانند قرص و ژل و کرم در بازار وجود دارد که می توان به این منظور از آنها استفاده کرد. هرچند خود هورمون درمانی باعث ایجاد مشکلاتی مانند سرطان سینه و مشکلات قلبی در زنان می شود. این نکته مهم است که اگر درمان های دیگر سراغ دارید نیازی به هورمون درمانی ندارید. مخصوصاً در زنانی که سابقه ابتلا به بیماری هایی مثل سرطان پستان، مشکلات قلبی، سکته مغزی و سرطان تخمدان را داشته اند. اصلا نباید سراغ این درمان بروند.

2-قرص های ضد بارداری و داروهای ضد افسردگی

قرص ضــد بارداری به عنوان درمان قطعی یائسگی محسوب نمی شوند. اما می‌توانند در کاهش علائم یائسگی مثل گرگرفتگی کاملا موثر باشند. درمان اصلی برای یائسگی زودرس یا قرص های ضد بارداری ترکیبی یا HRT برای جبران هورمون های از دست رفته است. توصیه می شود این قرص ها را زیر نظر پزشک مصرف کنید و از استفاده خودسرانه آن خودداری کنید. پزشک به فرد توصیه می کند حداقل تا سن یائسگی طبیعی (حدود 51 سالگی) از این درمان تبعیت کند تا از پوکی استخوان و سایر شرایطی که ممکن است بعد از یائسگی ایجاد شود محافظت شود. اگر به انواع خاصی از سرطان مانند انواع خاصی از سرطان سینه مبتلا بوده باشید ممکن است نتوانید درمان هورمونی انجام دهید.

داروهای بازدارنده بازجذب سروتونین می توانند در کاهش علائم یائسگی موثر بوده و نشانه های گر گرفتگی را تا حد زیادی کم کنند. بهتر است که داروهای ضد افسردگی زیر نظر پزشک مصرف شوند.

3-ژل های لوبریکانت و روان کننده ها

یکی از علائم یائسگی خشکی واژن می باشد و این مسئله روی عملکرد جنسی تاثیر گذار و رابطه جنسی را برای هر دو طرف ناخوشایند می سازد. بهداشتی بانوان مانند ژل لوبریکانت می توان خشکی واژن را برطرف کرد. لازم است توجه کنید که از کرم ها و ژل هایی هم استفاده کنید که هورمونی نباشند.

4-حمایت عاطفی

برای بسیاری از زنانی که ناباروری را به نحوی تجربه می کنند از جمله آن هایی که یائسگی زوددرس می گیرند، احساس از دست دادن یک فرصت از جوانی و فرزندآوری رایج است. تقریباً 9 نفر از هر 10 زن وقتی از تشخیص یائسگی زودرس خود مطلع می شوند احساس ناراحتی عاطفی متوسط ​​تا شدید را تجربه می کنند. برای کاهش علائم یائسگی زودرس در این دست از زنان مهم است که به آن ها یادآوری شود همچنان ارزشمند بوده و وجود زنانگی و حس جوانی آن ها لزوما با فرا رسیدن این دوران هر چند سریع، به اتمام نمی رسد و معنای خود را از دست نمی دهد. به دست آوردن حمایت کافی عاطفی می تواند به تحمل علائم این دوران در زنان کمک بیشتری کند و آن ها را از لحاظ حفظ اعتماد به نفس و عدم ابتلا به ناراحتی های روحی احتمالی تقویت کند.

در مورد سایر گزینه های درمانی و تغییرات مرتبط با سبک زندگی که می توانید برای کمک به محافظت از سلامت خود به کار ببندید با پزشک مشورت کنید.

روش های خانگی برای درمان یائسگی زودرس

راهکارهای زیر به منظور کاهش علائم یائسگی زودرس هستند که شامل موارد زیر می باشند:

• قرار دادن غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین دی در رژیم غذایی می توانند از پوکی استخوان و درد عضلات در دوران یائسگی تا حد زیادی جلوگیری کنند.
• بانوان باید توجه داشته باشند که در دوران یائسگی تناسب اندام خود را حفظ کنند. داشتن وزن مناسب و بهره مندی از مــشاوره تغذیه در این دوران می تواند علائم یائسگی را کاهش داده و از ایجاد بسیاری از بیماری ها جلوگیری کند.
• سعی کنید در این دوران میوه و سبزیجات زیاد مصرف کنید. زیرا سلامت استخوان شما را بهبود بخشیده و با جلوگیری از اضافه وزن اجازه پیشرفت خیلی از بیماری ها را نمی دهند.
• کافئین، الکل و غذاهای بسیار شیرین و تند را تا حد امکان مصرف نکنید. چرا که باعث افزایش گرگرفتگی در شما خواهند شد.

برخی دیگر از روش های خانگی درمان قطعی یائسگی زودرس

• ورزش روزانه را در برنامه خود قرار دهید تا علاوه بر جلوگیری از افزایش وزن، روحیه بهتری هم داشته باشید. با تقویت قوای جسمانی زنان اضطراب و خستگی هم تا حد زیادی کاهش یابد.
• در رژیم غذایی خود غذاهایی سرشار از استروژن مثل سویا، تخم کتان، دانه کنجد و لوبیا را بگنجانید. این خوراکی ها تا حد زیادی به کاهش گرگرفتگی کمک می کنند.
• آب کافی بنوشید.
• از غذاهای فست فودی اجتناب کرده و بیشتر غذاهایی را که دارای پروتئین بالا هستند مصرف کنید.
• از مکمل های غذایی مخصوص دوران یائسگی استفاده کنید.
• به کار گیری تکنیک هایی برای کاهش اضطراب و افــسردگی که می تواند تا حد زیادی در کاهش علائم یائسگی موثر باشد. تکنیک تنفس عمیق و ماساژ بدن عوارض یائسگی را تا حد زیادی کمتر می‌کند. اگر بتوانید مــدیتیشین و تمرینات ریلکسیشن را در برنامه هر روز خود قرار دهید. بدن شما آرامش بیشتری را تجربه خواهد کرد. این برای دوران یائسگی شما هم موثر واقع می شود.

گیاهان مفید در کاهش علائم یائسگی

بیش تر زنانی که دچار یائسگی زودرس یا طبیعی می گردند به خاطر کاهش سطح استروژن و پروژسترون در بدن نشانه هایی مانند گرگرفتگی، عرق های شبانه و نوسانات و اخــتلالات خلقی زیادی را نیز تجربه می‌کنند. استفاده از برخی گیاهان می‌تواند در بهبود علائم نقش موثری داشته باشد :

• دمنوش توت مار: ریشه خشک شده این گیاه را با کمی آب مخلوط کنید. به اندازه ۲۰ تا ۳۰ ثانیه آن را بجوشانید. سپس آن را از صافی رد کرده و در حالی که روی دمنوش را پوشانده اید داخل یخچال قرار دهید. هر زمان که دوست داشتید می توانید به راحتی از آن استفاده کنید.
• گیاه گل مغربی در تولید استروژن نقش زیادی دارد. استفاده از روغن این گیاه باعث تسکین علائم یائسگی می شود. حتی به عنوان داروی خواب آور نیز می توان از آن استفاده کرد.
• روغن بذر کتان منبعی سرشار از اسیدهای چرب است و علائم یائسگی را کم می کند.
• شبدر قرمز، گل شور، چای جینسینگ، سنبل الطیب و مریم گلی در کاهش علائم یائسگی کمک کرده و برای کسانی که دچار یائسگی زودرس شدند بسیار مناسب می باشد.

باتوجه به مشکلات خلقی از جمله افسردگی که در یائسگی به سراغ زنان می آید، استفاده از داروهای گیاهی و ورزش و خود مراقبتی بیشتر از داروهای ضدافسردگی یائسگی می توانند اثربخش باشند.

سخن آخر

یائسگی زودرس اتفاقی طبیعی است که برای هر زنی در حد سنی ممکن است رخ دهد. در این دوران افراد ممکن است دچار احــساسات و عواطف مختلف شوند. اما مهم این است که بتوانید زندگی سالم و با کیفیتی را از این به بعد در پیش بگیرید. یائسگی زودرس می تواند دشوار و ناراحت کننده باشد و اگر دائمی شود بر توانایی فرد برای بچه دار شدن به طور طبیعی تأثیر می گذارد. اما ممکن است همچنان بتواند با استفاده از IVF و تخمک های اهدایی زن دیگر یا تخمک های فریز شده خود بچه دار شود. رحم جایگزین و فرزندخواندگی نیز می تواند بخشی از گزینه های انتخابی دیگر برای این افراد باشند.

برای برخی افراد کنار آمدن با پدیده یائسگی کار راحتی نیست. بنابراین توصیه می شود از روانشناس در این زمینه کمک بگیرید. برای دریافت خدمات مشاوره و روانشناسی حامی هنر زندگی کلیک کنید. اگر شما هم در این زمینه مسئله ای دارید می‌توانید موضوع را با روانشناسان ما در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در میان بگذارید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره تلفنی کلیک کنید.