خودشیفتگی پنهان | نحوه برخورد با این شخصیت و راه درمان آن

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با خودشیفتگی پنهان پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

در این مقاله با موضوع خودشیفتگی پنهان درخدمت شما هستیم. برای همه ما پیش می آید که در اطرافمان کسانی را می بینیم که نگاه از بالا به پایین دارند یا اصطلاحا از خود متشکر هستند. خودشیفته ها کسانی هستند که همیشه خود را در هر امری محق می دانند. خودشیفتگی نوعی اختلال است و دارای انواع مختلفی است. این اختلال به دلایل روانی ایجاد می شود. با تشخیص فرد خودشیفته راه های برخورد با آن ها را هم بهتر است بدانیم. در این زمینه مشاوره روانشناسی می تواند بسیار کمک کننده باشد. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی کلیک کنید.

اختلال شخصیت خودشیفتگی چیست؟

اختلال شخصیت نارسیستیک نام خود را از یک چهره افسانه ای یونان باستان گرفته است. نارسیس (نرگس) جوان بسیار خوش سیمایی بود که هیچ دختری را تحویل نمی گرفت و حتی آنان را تحقیر می کرد. نمسیس خدای انتقام از متکبران این موضوع را متوجه شد و کاری کرد تا نارسیس به کنار برکه برود. نارسیس وقتی برای اولین بار تصویر خود را در آب دید عاشق آن شد بدون آن که متوجه شود صرفا یک تصویر است. یک روز طاقت نیاورد و خود را در آب انداخت تا تصویر را بگیرد. چون شنا بلد نبود غرق شد و به گل نرگس مبدل گشت.
باید دقت داشته باشید مــهربان بودن با خود و خودشیفتگی متفاوت است. خودشیفته ها معمولا دو ویژگی را به صورت مشترک دارند، خود بزرگ بینی و نادیده گرفتن دیگران. در اینجا به بررسی آن ها پرداخته می شود.

اینفوگرافیک خودشیفتگی پنهان

1-خود بزرگ بینی

افراد خودشیفته توانایی های خود را بیشتر از آن چه هست، تخمین می زنند، موفقیت های خود را بزرگ تر از آن چه هست می دانند، در همه چیز به تحسین دیگران و تاییــد شدن نیاز دارند و با مردم همدلی نمی کنند. این افراد معتقدند بهتر و برتر از دیگران هستند و از آن ها انتظار دارند که این برتری را به رسمیت بشناسند. آن ها به طور دائم منتظر تعریف و تمجید دیگران اند و در صورتی که کسی از آن ها تعریف نکند، ممکن است خشمگین شوند. در روابط میان فردی از دیگران انتظار دارند که وقت، انرژی و احــساسات خود را وقف آن ها کنند و از دیگران به نفع خود سو استفاده می کنند.

2-نادیده گرفتن احساسات دیگران

افراد خودشیفته احساسات و نیازهای دیگران را نمی توانند تشخیص دهند یا آن ها را کلا نادیده می گیرند، به همین دلیل پیشینه آن ها پر از روابط نافرجام است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته همسرانی را ترجیح می دهند که آن ها را آشکارا ستایش می کنند، نه همسرانی که آن ها را واقعا دوست دارند.
نکته این جاست که در پشت ظاهر افراد خودشیفته که از موفقیت ها و استعدادهایشان صحبت می کنند، اعتماد به نفسی بسیار شکننده وجود دارد. دیگران باید مدام به آن ها اطمینان بدهند که کارها و حرف هایشان درست است. شخصیت خودشیفته ممکن است به کارها و اعمال مجرمانه و بزهکارانه منجر شود. یکی از مکانیســم های دفاعی که افراد خودشیفته به کار می برند گسستگی است. این افراد از انکار و گسستگی استفاده می کنند تا احساس حقارتی را که در طول زندگی بوجود آمده از خودشان دور کنند.  

معیارهای DSM-5 برای اختلال شخصیت خودشیفتگی

فرد تقریبا در همه جوانب زندگی خود احساس خودبزرگ بینی دارد، نیاز به تعریف و تمجید دیگران دارد و همدلی ندارد. این وضعیت از اواخر نوجوانی و قبل از اوایل بزرگسالی شروع شده است، در شرایط مختلف حضور دارد و پنج مورد یا بیشتر از موارد زیر را نشان می دهد:

• خودبزرگ بینی دارد و احساس می کند فردی مهم است که نشان از اختلالات هــذیانی دارد.
• دائم درباره موفقیت، قدرت، هوش و زیبایی یا عشق ایده آل خیال بافی می کند.
• باور دارد که فردی بسیار خاص و تافته جدابافته است و فقط افرادی که خودشان خاص یا باکلاس هستند می توانند او را درک کنند یا فقط باید با چنین افرادی رفت و آمد داشته باشد.
• به تمجید و تحسین دیگران به شدت نیاز دارد. حتی عــشق افراد خودشیفته نیز توام با خود محوری است و در روابط عاشقانه نیز به نیازهای خود توجه دارد.
• همیشه حق به جانب است و فکر می کند هر کاری بخواهد می تواند انجام دهد ( بدون هیچ منطقی انتظار دارد دیگران در حق او لطف خاصی انجام دهند یا رفتاری متفاوت از دیگران با او داشته باشند یا به طور اتوماتیک خواسته ها و نیازهای او را برآورده کنند.)
• از دیگران سو استفاده می کند تا به اهداف خود برسد.
• احساسات و نیاز های دیگران را به رسمیت نمی شناسد.
• معمولا به دیگران حسادت می کند یا فکر می کند دیگران به شدت به او حــسادت می ورزند.
• رفتار متکبرانه دارد.

 

دلایل اختلال خودشیفتگی

با شخصیت خود شیفته و ویژگی های کلی آن ها تا حدی آشنا شدید. حالا این سوال پیش می آید که علت ابتلا به این اختلال شخصیت چیست؟

1- بی توجهی بیش از حد والدین

نظریه های روانکاوی اعتقاد دارند صفات خودشیفتگی در فرزندان والدین سرد و بی عاطفه که به ندرت موفقیت های کودک را ستایش می کنند به وجود می آید. این گونه والدین موفقیت های کودک خود را بی ارزش می دانند و ترجیح می دهند درباره موفقیت های خودشان حرف بزنند. در اثر این تجربه ها کودکان برای مقابله با احساس بی ارزشی، نارضایتی و عدم پذیرش خود و کسب احـــساس ارزشمندی سعی می کنند راه هایی پیدا کنند.
یکی از این روش ها این است که به خود دلداری دهند و خودشان را متقاعد کنند که فردی با ارزش و با استعداد هستند. محصول نهایی آن فردی است بدون اعتماد به نفس که درباره استعدادها و موفقیت های خود دائما دنبال جلب توجه است، نسیبت به دیگران بی اعتنا و بی عاطفه است، زیرا در کودکی زندگی با والدین سرد را تجربه کرده است.
آن چه این نگرش را تایید می کند گذشته افراد مبتلا به اختلال خودشیفتگی است، زیرا اکثر آن ها قربانی بدرفتاری و غفلت بوده اند. اما بدرفتاری و غفلت در دوران کودکی شرط کافی برای ابتلا به اختلال خودشیفتگی نیست.

2- توجه بیش از حد والدین

به اعتقاد برخی روانشناسان بالینی محبت بیش از اندازه والدین و رفتار مثبت زیاد آنها و توجه غیر متعارف به خــواسته های کودکان باعث می شود که فرزندان بیش از اندازه به خود مطمئن شوند و باورهای غیر معقول و خود بزرگ بینانه بوجود آید. جالب اینجاست که شواهد پژوهشی تایید می کنند که معمولا این افراد تک فرزند یا فرزندان اول خانواده هستند، زیرا در این حالت والدین برای رسیدگی به فرزندان وقت و توجه بسیار زیادی به کار می برند.
اختلال شخصیت خودشیفته با ضد اجتماعی ارتباط نزدیکی دارد و افراد خودشیفته معمولا رفتارهای خودخواهانه، مکارانه و پرخاشگرانه نشان می دهند. آنها قصد بهره کشی ازدیگران را دارند همه این ها در اختلال شخصیت ضداجتماعی هم وجود دارد  با این تفاوت که خودشیفته ها استعداد خود را بزرگ نمایی و خود را برتر از دیگران می دانند.  

خودشیفتگی پنهان | انواع خودشیفتگی

همانطور که می دانید شخصیت های خودشیفته هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند. بر اساس تفاوت در ویژگی ها، شخصیت های خود شیفته را به چند گروه تقسیم می کنند.

1-خودشیفتگی خودنما

این افراد مانند کودکی هستند که دوست دارد فریاد بزند و بگوید من را ببینید چه کارهایی می توانم انجام دهم. دوست داشتن خود در آن ها افراطی است.

2-خودشیفتگی پنهان

این ها بسیار مرموز هستند و گاهی با افراد از خود گذشته اشتباهشان می گیریم. اینها مثل خودنماها در مورد توانایی های خود به دلیل حس ناامنی صحبت نمی کنند. خیلی از این ها اعتماد به نفس ندارند.

3-خودشیفتگی زهرآگین یا بدخیم

این ها بسیار خطرناک اند. زیرا نه تنها می خواهند مورد توجه باشند بلکه دوست دارند دیگران را تحقیر کنند. از نابودی دیگران لذت می برند. این ها می توانند فرد را به هر طریقی از سر راه خود بردارند. کسانی مثل هیتلر و استالین این گونه بودند که مخالفانشان را به راحتی از بین می بردند. سادیــسم و ضد اجتماعی با این نوع خودشیفتگی در ارتباط است.

4-خودشیفته اغواگر

طعمه این ها زن ها و مردهای تنهایی هستند که جذابیت دارند. این ها رفتارهای اغواگر دارند، لباس های شیک می پوشند و با فرد مقابل مانند شاهزاده رفتار می کنند تا او را به سمت خود بکشانند. بعد از به دست آوردن فرد مورد علاقه شروع به انتقــاد کردن از او می کنند.به تدریج فرد را تبدیل به برده می کنند و شخصیت او را نابود می کنند. این افراد به راحتی خیانت می کنند و کسی را در حد خودشان نمی دانند که به او عشق دائمی داشته باشند.

5-خودشیفتگی مبتنی بر جبران

کسانی که احساس حقارت شدید دارند سعی می کنند با سرپوش گذاشتن بر آن خیالبافی هایی در مورد خود داشته باشند. دور و بر این ها افرادی هستند که می توان آن ها را خودشیفته کوچک نامید و آن فرد خودشیفته بزرگ از آن ها به عنوان طعمه استفاده می کند. پیشنهاد می کنیم برای آشنایی با مکانیسم دفاعی جبــران که مورد استفاده این افراد است، مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.

خودشیفتگی پنهان

خودشیفته پنهان هم خصوصیات سایر خودشیفته ها را دارد. با این تفاوت که به طور نامحسوس و ظریف تر عمل می کند. خودشیفته پنهان به راحتی در مقابل دید دیگران نیست و تشخیص آن ها دشوارتر است. اما هدف نهایی شان که منحصر به فرد و محق بودن است، مانند خودشیفته آشکار است. اگر این افراد مواردی از دلسوزی یا نگرانی از طبیعت و یا کودکان بی سرپرست را به نمایش می گذارند و در فضای مجازی خود را دلسوز نشان می دهند، صرفا به این خاطر است که به دیگران بفهمانند که بسیار مهم هستند.
خودشیفته ها روحیه حساس و شکننده ای در مقابل انتقاد دارند و اگر کسی ایرادی از آنان بگیرد به شدت عصبانی می شوند. نشانه های حساسیت و زودرنجی را آشکارا در آن ها می توان دید. آن ها به نیازهای دیگران اهمیت نمی دهند و ارزشی برایش قائل نیستند. خودشیفته های پنهان گوشی برای شنیدن ندارند. حرف های خودشان را می زنند و وقتی نوبت به دیگران می رسد ادعا می کنند که همه چیز فهم و دانای کل هستند.
گاهی ممکن است افراد خودشیفته پنهان با مظلــوم نمایی نقش قربانی و یا بدبخت بیچاره را بازی کنند. آن ها از این طریق می خواهند توجه دیگران را به سمت خود جلب کنند. ممکن است گاهی از آنان بشنوید که" من برای دیگران و به خاطر بقیه انجام می دهم تا راحت باشند" اما همین تواضع ساختگی راهی برای مهم دانستن خود و نشان دادن جایگاهشان به دیگران است.  

راه برخورد با افراد خودشیفته پنهان

این افراد ممکن است دوست، همکار یا از اعضای خانواده شما باشند. راه درست این است که بدانید در مقابل آن ها چه رفتاری داشته باشد. مهم است که ویژگی های خودشیفته ها را بررسی کنید و سعی کنید از آنان تا جایی که امکان هست کمک نگیرید یا درد و دل نکنید. از تمرکز روی کارهای آنان دست بردارید. زیرا به خودتان می آیید می بینید زندگیتان شده توجه به خواسته های آنان، چون خودشیفته ها دوست دارند مورد توجه مثبت یا منفی باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بــرخورد با شخصیت خودشیفته کلیک کنید.

1-تعیین حد و مرز برای برخورد با خودشیفتگی پنهان

بسنجید که آیا جواب دادن به خواسته های آنها بهتر است یا نادیده گرفتن. برای خودشیفته ها حد و مرز تعیین کنید و اجازه ندهید وارد حــریم خصوصی شما شوند. زیرا آن ها دوست دارند دیگران را کنترل کنند یا شما را در عمل انجام شده قرار دهند. گاهی سعی می کنند به شما احســاس گناه دهند. اما سعی کنید بر حرف خود پافشاری کنید و توجهی به خواسته هایشان ندهید.
زندگی با فرد خودشیفته چالش های زیادی دارد، مخصوصا اگر این فرد همسر شما باشد. عطش فرد خودشیفته به تحسین شما سیری ناپذیر است. نسبت به رفتار اهانت آمیز فرد خودشیفته مسلح باشید و محدودیت هایی را در مورد رفتارهای توهین آمیزش قرار دهید. در مقابل تــوهین و فحاشی از خود واکنش نشان دهید.

2-جدایی موقت یا خروج از رابطه برای برخورد با خودشیفتگی پنهان

در صورتی که لازم باشد با جدایی دوره ای از او یا حتی خارج شدن از رابطه کار را پیش ببرید. نیاز است گاهی از شخصیت خودشیفته به نفع خودتان استفاده کنید. به عنوان مثال برای دادن برخی مسئولیت ها می توان از فرد خودشیفته استفاده کرد و به او نشان داد که کار مهمی را به تو سپردم تا از این طریق حس مهم بودن کند. سعی کنید کوچک ترین نشانه های حس همدردی و مــهارت همدلی آنان را تقویت کنید.  

درمان خودشیفتگی پنهان

فرد خودشیفته مانند دیگر افراد دارای اختلال شخصیت برای درمان مقاومت می کند. مقاومت عامل مخربی برای درمــان اختلال شخصیت خودشیفته است. بیمار خودشیفته که احساس می کند تهدید شده، تلاش می کند تا اعتبار پزشک را زیر سوال ببرد و یا کنترل جلسات را در دست بگیرد. حتی ممکن است با روانشناس و متخصص جر و بحث کند و طوری نشان دهد که او چیزی نمی داند. مشاور تشخیص می دهد که چقدر بیمار آسیب پذیر است. درمان می تواند بر ای این افراد جنبه تقویتی و حمایتی داشته باشد.
یک راه برای ورود آنان به درمان این است که خودتان وارد شوید، خود را بیمار نشان دهید و از او بخواهید از طریق ملحق شدن به شما در برخی جلسات برای ملاقات با روانشناس کمکتان کند. این یک تکنیک پشت دری است زیرا همسر خودشیفته در تجربه درمانی بدون حس تهدید وارد می شود. اگر حس می کنید با فرد خود شیفته ای ازدواج کرده اید، مطالعه مقاله ازدواج با شخصیت خود شیفته را پیشنهاد می کنیم.  

سخن آخر درباب خودشیفتگی پنهان

اختلال خودشیفتگی یک آسیب است که اطرافیان فرد را به شدت آزار می دهد. فرد خودشیفته پنهان مانند دیگر انواع خودشیفتگی تجربیات و ضربه های عاطفی از دوران کودکی دارد که شخصیت حال او را شکل داده است. اگر در نزدیکان و یا دوستان خود این چنین افرادی را می شناسید سعی کنید او را برای درمان و مشاوره تشویق کنید. روانشناسان ما در مرکز مشاوره حامی می توانند به شما در رابطه با افراد خودشیفته کمک کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره تلفنی کلیک کنید.