فروپاشی عصبی، بررسی نشانه ها و عوامل زمینه ساز آن

فروپاشی عصبی یا فروپاشی روانی اصطلاحی است که یک دوره استرس شدید روحی یا روانی را توصیف می کند. استرس به حدی است که فرد قادر به انجام فعالیت های روزمره عادی نیست. اصطلاح فروپاشی عصبی یک بیماری بالینی نیست و هم چنین این یک اختلال سلامت روان نیست. در گذشته، برای توصیف شرایط مختلف بهداشت روانی مورد استفاده قرار می گرفت اما امروزه دیگر توسط متخصصان استفاده نمی شود. حتی در این صورت، این بدان معنا نیست که فروپاشی عصبی پاسخی مثبت به استرس است. در واقع، این کاملاً برعکس است و گاهی اوقات می تواند نشان دهنده یک مشکل اساسی مانند افسردگی یا اضطراب باشد.  

فروپاشی عصبی چیست؟

فروپاشی (شکست) عصبی یا ذهنی اصطلاحی است که برای توصیف یک دوره پریشانی شدید روانی استفاده می شود. در این دوره، شما قادر به عملکرد در زندگی روزمره خود نیستید. این اصطلاح یک بار برای اشاره به طیف گسترده ای از بیماری های روانی از جمله افسردگی، اضطراب اختلال استرس حاد مورد استفاده قرار می گیرد. اگر چه فروپاشی عصبی دیگر یک اصطلاح پزشکی محسوب نمی شود؛ اما هنوز هم توسط بسیاری برای توصیف این موارد استفاده می شود:

• علائم شدید استرس
• ناتوانی در کنار آمدن با چالش های زندگی
• آن چه دیگران به عنوان یک شکست ذهنی می بینند نیز می تواند یک بیماری روانی تشخیص داده نشده باشد.

هیچ تعریف توافق شده ای برای تعریف یک فروپاشی عصبی وجود ندارد. به طور کلی به عنوان دوره ای مشاهده می شود که استرس جسمی و عاطفی غیر قابل تحمل شده و توانایی فرد در عمل کرد موثر را مختل می کند.

اینفوگرافیک فروپاشی عصبی

علائم فروپاشی عصبی چیست؟

هنگام عبور از یک شکست ممکن است علائم جسمی، روانی و رفتاری را تجربه کنید. علائم فروپاشی عصبی در افراد مختلف متفاوت است. علت اصلی هم چنین می تواند بر روی علائمی که شما تجربه می کنید تأثیر بگذارد.
از آن جا که این اصطلاح دیگر در جامعه پزشکی استفاده نمی شود، فروپاشی عصبی با استفاده از طیف گسترده ای از علائم توصیف شده است. این علام  شامل:

1- علائم روانی

علائم افسردگی، مانند از دست دادن امید و افکار و حرف از خودکشی یا خودزنی و اضطراب همراه با فشار خون بالا، عضلات متشنج، دستان نرم، سرگیجه، ناراحتی معده و لرزیدن یا لرزش.
نوسانات شدید خلقی یا طغیان های غیر قابل توضیح و کناره گیری از اطرافیان، خانواده و دوستان. هراس یا حملات پانیک، که شامل درد قفسه سینه، جدا شدن از واقعیت و خود، ترس شدید و دشواری در تنفس است.
پارانویا، مانند این که باور کنید شخصی در حال تماشای شماست یا شما را بدرقه می کند. یا فلاش بک های یک رویداد آسیب زا، که می تواند اختلال استرس پس از سانحه تشخیص داده نشده (PTSD) را نشان دهد.

2- بی خوابی و توهم

برای برخی از افراد، استرس بیش از حد ممکن است باعث بی خوابی شود در حدی که خوابیدن و حتی خواب ماندن را دشوار می کند. وقتی نمی توانید بخوابید، مغز و بدن شما نمی توانند از استرس بهبود یابند که به نوبه خود می تواند منجر به بد تر شدن استرس و اضطراب شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تاثیر مشکلات خواب بر سلامت روان کلیک کنید.
کمبود خواب هم چنین می تواند بر سلامت جسمی و هم چنین عملکرد ذهنی شما تأثیر بگذارد. دیگران ممکن است با خواب زیاد به استرس پاسخ دهند که ممکن است به مشکلات روحی و جسمی نیز منجر شود. در برخی موارد، استرس شدید حتی می تواند توهم ایجاد کند. ممکن است چیز هایی را بشنوید یا ببینید که واقعا در آن جا نیستند.

3- مشکلات گوارشی و بی اشتهایی

استرس می تواند تغییراتی در اشتهای شما ایجاد کند. برخی از افراد با پرخوری با استرس مقابله می کنند که این امر می تواند منجر به افزایش ناخواسته وزن شود. از نظر دیگران، استرس می تواند منجر به کاهش اشتها شود.
استرس و اضطراب می تواند منجر به مشکلات معده مانند گرفتگی عضلات، نفخ شکم، یبوست و اسهال شود. اگر به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا هستید استرس ممکن است باعث شعله ور شدن شود که می تواند باعث ناراحتی گوارشی شود. اگر شما دچار استرس شده اید و شروع به مشاهده هر یک از این علائم می کنید، می تواند نشانه این باشد که شما در حال فروپاشی عصبی هستید.

4- خستگی

استرس زیاد ممکن است احساس خستگی مفرط را در شما ایجاد کند. شما ممکن است احساس خستگی کنید زیرا به اندازه کافی نمی خوابید یا حتی ممکن است احساس خستگی کنید زیرا بیش از حد خوابیده اید. با گذشت زمان، خستگی مزمن همراه با استرس می تواند منجر به فروپاشی عصبی شود.
 

دلایل فروپاشی عصبی چیست؟

هنگامی که فشار روانی بیش از حد تحمل فشار باشد؛ ممکن است فردی دچار فروپاشی عصبی شود. این استرس می تواند ناشی از تأثیرات خارجی باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
• استرس مداوم کار(شغل) • واقعه آسیب زای اخیر مانند مرگ در خانواده • مسائل جدی مالی، مانند سلب مالکیت • یک تغییر عمده در زندگی، مانند طلاق • خواب ضعیف و ناتوانی در آرامش • شرایط پزشکی مزمن

استرس کاری یک عامل شایع در بروز اختلال فروپاشی عصبی

استرس ناشی از شغل شما یک دلیل شایع یا حداقل عاملی در بسیاری از فروپاشی های عصبی است. فروپاشی عصبی ناشی از استرس کار را نیز می توان سندروم فرسودگی شغلی نامید. با خستگی و کاهش عملکرد در محل کار، احساس شخصی شدن یا جدا شدن از کار و سایر علائم فروپاشی عصبی مشخص می شود.
گزارش ها نشان داده اند که سندروم فرسودگی شغلی در بعضی از موارد مراقبت های بهداشتی مانند دارو های اورژانسی، مراقبت های ویژه و خانواده بسیار شایع است. اما هر کسی در هر شغلی ممکن است این فرسودگی شغلی مربوط به کار را تجربه کند. عوامل کلی که ممکن است در هر نوع کار وجود داشته باشد و باعث فروپاشی عصبی شود عبارتند از:

• پر کار بودن و ساعت ها کار کردن
• احساس عدم قدردانی در محل کار
• انجام کار هایی که معنی دار نیستند یا تکراری هستند و چالش برانگیز نیستند
• داشتن درک ضعیف از انتظارات و وظایف شغلی
• داشتن انتظاراتی بیش از حد طاقت فرسا
• عدم کنترل کار
• داشتن ارزش های متفاوت از شرکت یا کارفرما
• روابط دشوار با همکاران یا آزار از طرف همکار یا رئیس
• کار برای اکثر افراد که مدیران اصلی هستند فشار روانی دارد و بنابراین یکی از دلایل عمده فروپاشی های عصبی است.

بسیاری از مردم به طور فزاینده ای آسیب پذیر هستند. طبق نظرسنجی ها، متوسط  کار برای کارگران در سال های اخیر از 40 به 47 ساعت در هفته افزایش یافته است. از طرف دیگر، زمان تعطیلات کم است و کارگران کمتر از هر زمان دیگری از روز های تعطیلات خود استفاده می کنند. در نهایت هر کسی که استرس در کار خود را احساس می کند دچار فروپاشی یا شکست عصبی می شود. تغییر و به حداقل رساندن استرس کاری راهی مهم برای جلوگیری از بحران های بهداشت روان است.  

عوامل زمینه ساز فروپاشی عصبی

استرس ممکن است عامل اصلی بروز اختلال عصبی باشد اما داشتن یک بیماری روانی می تواند فرد را در معرض فشار های عصبی و عواقب منفی آن قرار دهد. در بسیاری از موارد فروپاشی عصبی، یک فرد دارای یک بیماری روانی است که تشخیص داده نشده و درمان نشده است.
تلاش برای زندگی با آن بیماری روانی همراه با استرس های زندگی روزمره می تواند با هم جمع شود تا در نهایت منجر به یک فروپاشی شود. بیماری روانی و جسمی رایجی وجود دارد که اغلب زمینه ساز بروز اختلالات عصبی هستند:

اختلالات اضطرابی

اختلالات اضطرابی از جمله بیماری های روحی شایع است. انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد، مانند اضطراب عمومی و اضطراب اجتماعی. اما همه آن ها با احساس نگرانی، عصبی، اضطراب و استرس تا حدی غیر معمول مشخص می شوند. فردی با این شرایط ، اغلب تا حد شدید و برای مدت طولانی احساس اضطراب می کند. این احساسات منفی در فعالیت های عادی روزمره اختلال ایجاد می کنند. عدم درمان همراه با استرس زیاد می تواند باعث فروپاشی عصبی شدید در فرد شود.

افسردگی شدید

افسردگی یکی دیگر از بیماری های روحی رایج و یک اختلال خلقی است که باعث می شود فرد به طور مداوم و غالباً هفته ای یک بار غمگین، نا امید و خسته شود. این یک روحیه افسرده است که به راحتی نمی توان بر آن غلبه کرد. بدون تشخیص و درمان، افسردگی به راحتی می تواند یک عامل محرک در فروپاشی عصبی و عدم توانایی در عملکرد طبیعی باشد.

سایر عوامل زمینه ساز

1- ژنتیک
بسیاری از ژن ها می توانند در ایجاد روان پریشی و فروپاشی عصبی نقش داشته باشند. اما این که یک فرد این ژن را دارد به این معنی نیست سایکوز یا روان پریشی را تجربه خواهد کرد. مطالعات در حال انجام به ما کمک می کند که درک کنیم کدام ژن ها در روان پریشی نقش دارند.
2- ضربه فیزیکی
یک واقعه آسیب زا مانند مرگ، جنگ یا حمله جنسی می تواند یک قسمت عصبی را تحریک کند. نوع ضربه و سن فرد بر این که آیا یک رویداد آسیب زا منجر به فروپاشی عصبی و روانی می شود، تأثیر می گذارد.
3- مصرف مواد مخدر
استفاده از ماری جوانا، LSD، آمفتامین متامفتامین و سایر مواد مخدر می تواند خطر روان پریشی را در افرادی که از قبل برای فروپاشی عصبی آسیب پذیر هستند افزایش دهد.
4- بیماری یا آسیب جسمی
آسیب های مغزی، تومورهای مغزی، سکته های مغزی، اچ آی وی(HIV) و برخی بیماری های مغزی مانند پارکینسون، آلزایمر و زوال عقل می تواند گاهی اوقات باعث فروپاشی عصبی شود.

تاثیر شناسایی عوامل زمینه ساز در درمان

شناسایی علل زمینه ساز در درمان بیماری های روانی اهمیت فراوانی دارد. ارزیابی، تشخیص و سپس درمان برای هر گونه بیماری روانی برای سلامتی کلی ضروری است. هم چنین درمان در مورد اختلال فروپاشی عصبی نیز می تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند. بسیاری از علائم این دو بیماری روانی نمایانگر یک فروپاشی عصبی است و اغلب با هم اتفاق می افتند.
هر کسی که دچار فروپاشی عصبی می شود باید ارزیابی شود تا مشخص شود آیا بیماری زمینه ای وجود دارد که باید به عنوان بخشی از درمان و بهبودی مداوم مورد توجه قرار گیرد یا خیر. گاهی بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی یا افسردگی می تواند باعث فروپاشی عصبی شود.
فروپاشی عصبی در نهایت به دلیل عدم توانایی مقابله با مقدار زیادی از استرس ایجاد می شود. در این مورد چگونگی بروز آن دقیقاً در هر فرد متفاوت است. استرس شغلی، بیماری روانی، مسئولیت های خانوادگی و استراتژی های غلط کنار آمدن همه چیز هایی است که می تواند منجر به فروپاشی عصبی و ناتوانی در عملکرد طبیعی شود.
خبر خوب این است که فروپاشی های عصبی قابل درمان و کنترل هستند. با درمان اولیه با مراقبت و پیگیری خوب، تغییر سبک زندگی برای کاهش استرس و مراقبت از بیماری های روحی، بهبود کامل امکان پذیر است.  

تشخیص فروپاشی عصبی با تصویر برداری از مغز (MRI)

بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۷ ارائه شد، تصاویر تشدید مغناطیسی الگوی متداول ناهنجاری ساختاری در مغز افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی (MDD) و اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) را نشان داده است. محققانی از چین با ارزیابی تغییرات ضخامت قشر مغز بین بیماران MDD و بیماران مبتلا به SAD مبتلا به داروی ساده، از تصویربرداری MRI برای مقایسه مستقیم ساختار مغز بین MDD و SAD استفاده کردند. در واقع باید گفت اصلیت اختلال فروپاشی عصبی در تصویر برداری نمایش داده نمیشود. بلکه اثرات آن مانند افسردگی، اضطراب و غیره را می توان با دستگاه تشخیص داد و به این اختلال پی برد.  

چگونه علائم خود را کنترل کنیم؟

برخی از عوامل موجود ممکن است احتمال ابتلای فرد به فروپاشی عصبی را افزایش دهد. برای مثال سابقه اختلالات اضطرابی در شخص یا خانواده او و یا ابتلا به بیماری های صعب العلاجی که زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار داده است.
سعی کنید از چرخه پریشانی روانشناختی یا رفتاری خارج شوید. برای این کار سعی کنید قرار ملاقاتی با ارائه دهنده مراقبت های اولیه برای معاینه کامل بدنیتان بگذارید تا اطمینان حاصل کنید که سلامت کلی شما در علائم شما موثر نیست.
همچنین شما می توانید با استفاده از گفتار درمانی یا شناخت درمانی، عوامل خطر ساز را تحت کنترل قرار دهید. در صورتی که پزشک دارویی تجویز نموده مصرف داروهای تجویز شده، مانند دارو های ضد افسردگی یا دارو های ضد اضطراب برای درمان علائم مفید است. برخی از روش های درمانی جایگزین مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی یا یوگا نیز می تواند تاثیر خوبی داشته باشد. وقتی مضطرب هستید یا استرس دارید عمیق نفس بکشید و از 10 تا 0 بشمارید. برای اطلاع بیشتر از یوگا کلیک کنید.
کافئین و الکل را از رژیم خود حذف کنید. برنامه و روال خواب را تنظیم کنید که به خواب راحت شما کمک کند. این می تواند به معنای حمام گرم، خاموش کردن دستگاه های الکترونیکی یا خواندن کتاب قبل از خواب باشد.  

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

غیر معمول نیست که یک زمانی یا دیگر احساس ناتوانی در کنار آمدن با فشار های زندگی کنید. اما اگر در انجام کار های روزمره خود با مشکل روبرو هستید نمی توانید به راحتی با استرس کنار بیایید.
شکست عصبی یا فروپاشی عصبی می تواند نشانه ای از یک اختلال سلامت روان باشد. توصیه می شود که به محض مشاهده علائم این اختلال به پزشک مراجعه کنید.
پزشک می تواند به شما در درمان علائم جسمی کمک کند. آن ها هم چنین می توانند شما را به روانشناس یا روانپزشک معرفی کنند. این متخصصان بهداشت روان می توانند علائم عاطفی، ذهنی و رفتاری شما را درمان کنند.
در صورت نگرانی از رفتار یا وضعیت روانی عزیزانتان نیز باید در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرند.  

نکاتی برای مراقبت از خود

اصلاح سبک زندگی می تواند به شما کمک کند تا از فروپاشی عصبی جلوگیری کنید. آن ها هم چنین می توانند به کاهش شدت و دفعات آن ها کمک کنند. این شامل:
۱. حداقل سه بار در هفته ورزش منظم داشته باشید که می تواند به همین سادگی 30 دقیقه قدم زدن در محله شما باشد.
۲. مراجعه به یک درمان گر یا شرکت در جلسات مشاوره برای کنترل استرس.
۳. اجتناب از مصرف مواد مخدر، الکل، کافئین و سایر موادی که باعث ایجاد استرس در بدن می شوند.
۴. خواب منظم و خوابیدن حداقل برای شش ساعت در شب.
۵. گنجاندن روش های تمدد اعصاب مانند تنفس عمیق در برنامه روزمره.
۶. کاهش میزان استرس با مرور کردن در خود، استراحت های کوچک، سازمان دهی بهتر محیط و فعالیت های روزمره و داشتن لیست کار های روزمره. برای کسب آگاهی درباره درمان استرس کلیک کنید.
شما می توانید این تغییرات را به تنهایی انجام دهید. اما ممکن است مفید تر باشد که با پزشک خود برای ایجاد یک برنامه درمانی که به بهترین وجه نیاز های بهداشتی شما را برآورده کند؛ همکاری کنید.  

سخن آخر در باب فروپاشی عصبی

فروپاشی عصبی که از دست دادن توانایی عملکرد در زندگی روزمره است؛ ممکن است چند ساعت یا چند هفته طول بکشد. مدت زمان این نوع بحران سلامت روان به فرد و عواملی مانند میزان استرس منجر به شکست، استراتژی های مقابله ای، زمان و کیفیت درمان، هر گونه بیماری روانی تشخیص داده نشده یا درمان نشده و وضعیت حمایت اجتماعی بستگی دارد. درمان خوب و به موقع می تواند به حداقل رساندن مدت و شدت فروپاشی عصبی کمک کند.
فروپاشی عصبی یا روانی با توجه به مشکلات جامعه و مشکلات خانوادگی و شغلی ممکن هست در هر خانواده برای هر فردی رخ دهد. درست است که این اختلال به عنوان بیماری اصلی بالینی تلقی نمی شود اما کنترل نکردن و پیشرفت آن باعث عوارض و صدمات ناشی بر روح و روان و گاه جسم فرد می شود.
افسردگی، کاهش اشتها، کاهش فعالیت، خواب مناسب و کافی و ... همگی می توانند نتایج فروپاشی های عصبی باشند.لذا توصیه میکنیم که حتما برای درمان و مشاوره از فرد درمانگر یا روانشناس ماهر کمک بگیرید تا در این راه بتوانید مشکلات را برطرف کرده و عوارض را کاهش دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.