ما از ساعت 9:00 الی 19:00 در خدمت شما عزیزان هستیم!
جردن- خیابان 33 پلاک 50 واحد 7
ما از ساعت 9:00 الی 19:00 در خدمت شما عزیزان هستیم!
جردن- خیابان 33 پلاک 50 واحد 7

خودتنظیمی چیست و شامل چه مهارت هایی می شود؟

خودتنظیمی یا کنترل نفس یکی از مهارت های مهم ذهنی است که به شما کمک می کند زندگی خود را بهبود ببخشید. خودتنظیمی در واقع یک توانایی است، توانایی کنترل احساسات، هیجان ها، رفتارها، خواسته ها و... افزایش مهارت خودتنظیمی یکی از مهم ترین اهداف انسان های رشد یافته است. هدف از این امر افزایش ویژگی های مثبت، کاهش رفتارهای منفی، کنترل زندگی و رسیدن به آرمان ها و آرزوهاست. افرادی که توانایی خودتنظیمی دارند می توانند زندگی خود را بهبود داده و با دیگران ارتباط موثری داشته باشند. خوشبختانه افزایش مهارت خودتنظیمی در هر سنی که باشید امکان پذیر است فقط باید درباره این مهارت اطلاعات کافی کسب کنید.  
 

تماس با مشاور

                                            

خودتنظیمی یعنی چه؟

به طور خلاصه خودتنظیمی یعنی توانایی و مهارت کنترل احساسات و رفتارها. خود تنظیمی یعنی فاصله انداختن بین هیجان و عمل. برای روشن تر شدن مفهوم خودتنظیمی نمونه هایی از آن را در زندگی روزمره مثال می زنیم. خودتنظیمی مانند بسیاری دیگر از مهارت های ذهنی در دوران کودکی و با توجه به رفتار والد ساخته می شود یعنی سطح خودتنظیمی شما در امروز ریشه در دوران کودکیتان دارد. اگر کودکی با سطح خودتنظیمی بالا رشد کند در آینده با مشکلات کمتری مواجه می شود و توانایی ساخت روابط اجتماعی بهتری را نیز خواهد داشت.
گرچه زیربنا و ساختمان اصلی خودتنظیمی در دوران کودکی پایه گذاری می شود اما در هر دوره ای از زندگی می توان آن را پرورش داد. افزایش آگاهانه مهارت خودتنظیمی می تواند اثرات مثبت زیادی روی زندگی فرد داشته باشد.

موقعیت اول

فرض کنید فرزند شما به اشتباه کمی چایی را روی لباس شما ریخته قطعا احساس ناخوشایندی به شما دست می دهد و هیجان خشم را تجربه می کنید اگر مهارت خودتنظیمی داشته باشید کاملا منطقی به او تذکر می دهید که مواظب باشد و دیگر تکرار نکند فرزندتان هم قبول می کند. اما اگر مهارت خودتنظیمی نداشته باشید داد می کشید و فرزند خود را کتک می زنید همین امر باعث اثرات سوء روی کودک می شود و رابطه شما و فرزندتان را نیز به هم می ریزد. 
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ناتوانی در کنترل هیجانات کلیک کنید.

موقعیت دوم

پس از یک روز کاری در حال رانندگی هستید که یک دفعه راننده ای با سرعت از جلوی شما رد می شود طوری که نزدیک است تصادف کنید. فردی با خودتنظیمی بالا در این شرایط خونسردی خودش را حفظ می کند و حواسش را بیشتر جمع می کند چرا که رانندگان خطرآفرین کم نیستند. اما فردی با خودتنظیمی پایین در این موقعیت شروع به ناسزا گفتن می کند و حتی ممکن است با راننده خاطی دعوا کند. همین دعوا می تواند فجایعی مانند قتل را به وجود بیاورد. در این رابطه مطالعه مقاله تقویت کنترل درونی پیشنهاد می شود.
مطالعه مقاله مهارت خویشتن داری می تواند مفید باشد.  

نظریه خودتنظیمی

مفهوم خودتنظیمی یا خود نظم داده شده اولین بار در 1967 از سوی شخصی به نام بندورا مطرح شد. آلبرت بندورا یک محقق، روانشاس و استاد دانشگاه بازنشسته است که نظریاتش تاثیر عمیقی در علم روانشناسی داشته. بندورا خودتنظیمی را اینگونه تعریف می کند: توانایی آغاز کردن و متوقف کردن و به تعویق انداختن یک فعالیت بنا به مقتضیات شرایط. پس از بندورا متخصصان زیادی روی تئوری خودتنظیمی کار کرده اند که از آن ها می توان به زیمرمن، گرین، آزودو، پینتریج، باتلر، وین و... اشاره کرد. 
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آلبرت بندورا پیشنهاد می کنیم مقاله نظریه شخصیت بندورا را نیز مطالعه کنید.  
خودتنظیمی چیست

انواع خودتنظیمی

خودتنظیمی را از ابعاد زیادی می توان بررسی کرد یا به بیان دیگر خودتنظیمی زیرشاخه های زیادی دارد. از زیرشاخه های خود تنظیمی می توان این موارد را نام برد: خودتنظیمی احساسی، خودتنظیمی تحصیلی یا خودتنظیمی یادگیری، خودتنظیمی هیجانی، خودتنظیمی رفتاری، خودتنظیمی مثبت و خودتنظیمی منفی. هرکدام ازاین خودتنظیمی ها تعریف مخصوص به خود را دارند. 
خودتنظیمی احساسی یعنی مهارت کنترل احساسات، تکانه ها و توانایی نظارت و کنترل بر بروز احساسات. به دست آوردن مهارت خودتظیمی احساسی به بلوغ احساسی می انجامد. مطمئنا زندگی هیچ کس بدون مشکل نیست و نخواهد بود. همه ما در زندگی ضربه های زیادی می خوریم، رسیدن به بلوغ عاطفی کمک می کنند پس از این ضربه ها به زمین نیوفیتم و یا اگر به زمین افتادیم هم توانایی برخاستن و دوباره شروع کردن را داشته باشیم.  

ویژگی های افرادی با مهارت خودتنظیمی بالا

افرادی با خودتنظیمی بالا کنترل زیادی روی عواطف خود و بروز آن ها دارند، همین امر سبب اثرات مثبت در زندگی آن ها می شود. اثراتی از جمله:

  • درک کردن دیگران و دیدن نقاط مثبت در آن ها
  • ایجاد روابط مثبت، پایدار و رشد دهنده با دیگران
  • توانای رویارویی سازنده با مشکلات و سختی های زندگی
  • توانایی رشد پس از سانحه
  • انعطاف پذیری و تطبیق با شرایط
  • کنترل شرایط
  • اقدام مثبت در شرایط بحرانی
  • پیشرفت در ابعاد مختلف زندگی

 

خودتنظیمی پایین چه مشکلاتی را برای فرد به وجود می آورد؟

  • افرادی که خودتنظیمی پایینی دارند به سادگی خشمگین می شوند و خشم خود را به بدترین نحو بروز می دهند.
  • خود تنظیمی پایین باعث می شود دیگران به دلیل عدم کنترل شما روی احساساتتان از شما دوری کنند.
  • تحقیقات نشان داده کودکانی با خودتنظیمی پایین در بین دوستان و همکلاسی خود محبوب نیستند و به همین دلیل دچار انزوا می شوند.
  • افرادی که خودتنظیمی پایینی دارند به سادگی از رفتار تکانشی خود پشیمان می شوند اما گاهی اوقات هیچ راه بازگشتی به عقب وجود ندارد.
  • فردی با خودتنظیمی پایین نمی تواند احساساتش را از هم تفکیک کرده و به راحتی آن ها را بشناسد.
  • فقدان مهارت خودتنظیمی به کاهش دو مولفه مهم روانی یعنی اعتماد به نفس و عزت نفس می انجامد.
  • پایین بودن سطح خودکنترلی یا همان خودتنظیمی مساوی است با دچار شدن تدریجی به بیماری های روحی روانی مانند افسردگی، اضطراب و هراس اجتماعی.

 

چرا باید خود تنظیمی را توسعه داد؟

همانطور که احتمالا تا این جای مطلب متوجه شدید خودتنظیمی پایین می تواند زندگی فرد را مختل کند و مشکلات زیادی را برای وی ایجاد نماید. در عوض خودتنظیمی بالا این امکان را برای شخص فراهم می کند که زندگی خود را در ابعاد مختلف بهبود داده، پیشرفت کرده و به اهداف خود برسد. برخی از مزایای توسعه خودتنظیمی

  1. پیشرفت تحصیلی و قبول شدن در آزمون های مهم تحصیلی مانند کنکور
  2. پیشرفت در روابط خانوادگی، عاطفی، کاری و دوستی ها
  3. فلج نشدن به هنگام مشکلات
  4. شناخت احساسات و جلوگیری از فوران های احساسی هیجانی
  5. توانایی تصمیم گیری و انتخاب درست
  6. جلوگیری از آسیب های روانی
  7. حفظ عزت نفس (ارزشمند دانستن خود)
  8. افزایش اعتماد به نفس (قبول داشتن توانایی های خود)
  9. زندگی بر اساس ارزش ها
  10. پذیرفته شدن و محبوبیت در اجتماع

 

راه های افزایش خود تنظیمی

امروزه با پیشرفت روزافزون علم روانشناسی راهکار های زیادی برای بالا بردن مهارت خودتنظیمی وجود دارد. در این بخش می توانید با این راهکارها آشنا شوید و روی آن ها تمرین داشته باشید. البته فقط دانستن و تمرین کردن کافی نیست بهتر است برای بالا بردن مهارت خودتنظیمی زیر نظر یک روان درمان متخصص قرار بگیرید. مشاور تلفنی فردی، روانشناس یا روانپزشک در طول مسیر با شما همراهی می کنند و مانع متوقف شدن شما می شود همچنین همراهی یک شخص دیگر به شما این امکان را می دهد که پیشرفت خود را اندازه گیری نمایید.

1.بین هیجان و عمل فاصله بیندازید

وقتی اتفاقی برای شما رخ می دهد در لحظه دچار هیجان بیش از اندازه می شوید و اگر خودکنترلی نداشته باشید این هیجان به رفتار و عمل مخرب می انجامد. به همین دلیل متخصصان حوزه روانشناسی پیشنهاد می کنند پس از درگیر شدن با یک هیجان مفرط مانند خشم بلافاصله عکس العمل نشان ندهید. 
کارهایی انجام دهید که بین هیجان و عمل شما فاصله می اندازند مثلا می توانید از یک تا بیست بشمارید، به آشپزخانه رفته و یک لیوان آب بنوشید، مکان را ترک کنید، چند نفس عمیق بکشید. همه این کارها به شما کمک می کنند از حالت اتوماتیک به حالت کنترل برسید و فرمان را دست خودتان بگیرید. همچنین می توانید از تکنیک های آرام سازی خود استفاده نمایید.

2.احساسات و موقعیت ها را بشناسید

آیا تا به حال به فرق بین تنفر و خشم فکر کرده اید؟ آیا می دانید طرحواره طرد شدگی با احساس شکست خوردن چه تفاوتی با هم دارند؟ اغلب افرادی که خودتنظیمی پایینی دارند در تشخیص و بیان احساسات خود ناتوان اند به همین دلیل توان کنترل احساسات ناشناخته خود را نیز ندارند. برای حل کردن این معضل چه باید کرد؟
بنویسید. زمانی که دچار فوران احساسات می شوید و کنترل خود را در ابراز هیجانی از دست می دهید به طور کامل موقعیت، اتفاقی که افتاده و احساسی که داشتید را در یک دفتر بنویسید. با این روش می توانید مانند یک ناظر بر روی احساسات و اعمال خود نظارت داشته باشید و از همین طریق کنترل اوضاع را به دست آورید. همچنین به کمک این روش می توانید دریابید که چه موقعیت هایی بیشتر احساسات شما را بر می انگیزند و کنترل احساسات را دشوار می کنند و باعث ناتوانی در کنترل هیجانات می شود.

3.ورزش کنید

پیش از این گفتیم که کمبود مهارت خودتنظیمی می تواند مشکلات زیادی را برای شما به وجود آورده و به سلامت روانتان آسیب بزند. مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب و استرس، هراس و ...اما خوشبختانه ورزش کردن با آزاد کردن ماده شیمیایی مفیدی در مغز به نام آندروفین در حل این مشکلات به شما کمک می کند. همچنین ورزش کردن باعث رها شدن از دست انرژی ها، هیجانات و افکار منفی می شود. 
وقتی می گوییم ورزش کنید به اشتباه خیلی ها فکر می کنند حتما باید در باشگاه ثبت نام کرده و در هفته چندین نوبت ورزش سنگین انجام دهند. گرچه که رفتن به باشگاه و انجام ورزش های تخصصی مفید است اما بهتر است آرام آرم و تدریجی شروع کنید تا از ورزش کردن خسته نشوید. مثلا برای یک ساعت پیاده روی در پارک محل یا نیم ساعت ورزش هوازی در خانه برنامه بریزید.

4.بر ذهن خود کنترل داشته باشید

شاید شما نتوانید شرایط بیرونی را کنترل کنید. شاید نتوانید از وقوع اتفاقات منفی مانند طلاق، مرگ عزیزان، شکست های تحصیلی، بیماری یا شرایط مشابه جلوگیری کنید اما قطعا می توانید روی ذهن خود و روی واکنش هایتان کنترل کامل پیدا کنید. شما می توانید سرزنشگر درونیتان را ساکت کنید و در عوض به خودتان حرف های مثبت بزنید. باور داشته باشید که می توانید و سپس دست به عمل بزنید. 
همیشه شرایط بد زندگی هستند که شخصیت انسان را می سازند و او را تبدیل به فردی قوی تر می کنند. اگر شما یک بار هم که شده در پاسخ به شرایط بد جا نزنید و به جای واکنش منفی، واکنش سازنده داشته باشید مهارت کنترل احساسات و خودتنظیمی در شما رشد می کند. پس بدانید که تمرین لازمه اصلی موفقیت شما در این مسیر است.  
خودتنظیمی چیست

چگونه خودتنظیمی را در کودکان پرورش دهیم؟

از قدیم گفته اند که کودکان آینه رفتار والدین هستند. این واقعیت به صورت علمی نیز ثابت شده: کودک قبل از سنین راهنمایی مرجعی جز والد خود ندارد و هرکاری که والد انجام دهد را مثبت برداشت کرده و از آن الگوگیری می کند. پس اگر می خواهید کودکی با خودتنظیمی بالا پرورش دهید ابتدا روی توسعه این مهارت در خودتان کار کنید. راهکارهای زیر به شما در پرورش کودکی با خودتنظیمی بالا کمک می کند.

1.قانون تعیین کنید

بر اساس متون تربیت اسلامی پس از 7 سالگی باید مفهوم قانون را به کودک آموزش داد. کودک شما باید دقیقا درک کند که در چه شرایطی چه انتظاری از او دارید. خواسته ها و قوانین شما باید شفاف و بدون اغماض باشند. مثلا اگر قانون شما برای کودکتان این است که پس از انجام تکالیفش حق دیدن کارتون را دارد همیشه و در هر شرایطی به این قانون پایبند بمانید تا خودکنترلی در کودک شما تقویت شود.

2.به کودکتان یاد بدهید احساساتش را کنترل کند

اگر کودک شما غمگین است به او یاد بدهید به جای گریه کردن مداوم درباره احساساتش حرف بزند، اگر کودک شما مدام در میان حرف بقیه حرف می زند به او یاد بدهید که تا پایان مکالمه شما و شخص دیگر منتظر بماند، اگر کودک شما برای گرفتن چیزی مثلا یک خوراکی پافشاری زیادی کرد و برای متقاعد کردن شما شروع به گریه و جیغ زدن کرد خواسته او را سریعا برآورده نکنید. توجه داشته باشید که پاسخ یا عدم پاسخ شما به رفتار کودکتان نقش مهمی در شکل گیری رفتار او دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.

دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های مورد نیاز نشانه گذاری شده اند*