انواع مواد اعتیاد آور | مواد مخدر، محرک و توهم زا | اثرات و ضرر های آن ها

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با انواع مواد اعتیاد آور پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

آیا اثرات و مضرات انواع مواد اعتیاد آور (مواد مخدر، محرک و توهم زا) را می‌دانید؟ مواد اعتیاد آور را از نظر اثرات، نشانه‌ها، علائم، عوارض و روش ترک در پنج دسته کلی تقسیم بندی می‌کنند. این پنج دسته عبارتند از مواد مخدر (هروئین، مورفین، تریاک، شیره، متادون، ترامادول و ...)، مواد محرک (کوکائین، شیشه و ...)، مواد توهم زا (Thc، ال اس دی) ، کانبیس‌ها (گل، حشیش و ...) الکل و  سایر مواد اعتیاد آور. در میان عموم مردم اعتیاد به تمامی این مواد تحت عنوان اعتیاد به مواد مخدر شناخته می‌شود. شناخت این دسته‌ها به افراد در پیشگیری، تشخیص نشانه‌ها، درمان و ترک اعتیاد به مواد مخدر کمک می‌کند. در این مقاله به معرفی مواد اعتیاد آور مختلف و اثرات و ضررهای آن‌ها می‌پردازیم. برای اطلاع بیشتر از ترک اعتیاد به مواد مخدر کلیک کنید.

تعریف مواد اعتیاد آور

انواع مواد اعتیاد آور می‌توانند ترکیبی از مواد طبیعی و یا شیمیایی باشند. تمام مواد اعتیاد آور در مصرف، حتی برای یک بار منجر به ایجاد وابستگی و اعتیاد می‌شوند. مصرف این مواد که شامل مواردی همچون تریاک، ماده مخدر گل، شیشه و... می شود به شکل‌ها گوناگونی مانند خوردن، تزریق و استنشاق صورت می‌گیرد و خلق و خو و رفتار فرد را تغییر می‌دهند. اغلب در زبان عامه تمام مواد اعتیاد آور با نام ماده‌ی مخدر شناخته می‌شود در صورتی که هر یک از دسته‌بندی‌های مواد اعتیاد آور خاص بوده و اثرات متفاوتی را بر بدن اعمال می‌کنند. برای کسب اطلاعات از تأثیر مواد مخدر بر بدن کلیک کنید.

اغلب در علم پزشکی مواد اعتیاد آور بر اساس تأثیرات آن‌ها، ساختار شیمیایی آن‌ها و عوارض اعتیاد به مواد مخدر آن‌ها دسته‌بندی می‌شوند. جالب است بدانید برخی از این مواد خاصیت دارویی دارند و جهت تسکین و درمان انواعی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع مواد اعتیاد آور عوارض جسمانی و روانی شدیدی را ایجاد کرده و ترک آن‌ها به آسانی صورت نمی‌گیرد. برای اطلاع از انواع مواد مخدر کلیک کنید.

 

اینفوگرافیک انواع مواد اعتیاد آور

 

مراحل وابستگی به انواع مواد اعتیاد آور

1. در اولین مرحله فرد مصرف ماده‌ی مخدر را تجربه می‌کند؛ این تجربه به دنبال کنجکاوی و یا وسوسه‌های دوستان رخ می‌دهد. علاوه بر این فرد ممکن است برای کاهش فشارهای روانی و اضطراب و استرس دست به مصرف بزند. برای کسب اطلاعات در زمینه تاثیر دوستان در اعتیاد کلیک کنید.
2. مرحله دوم مرحله‌ای است که در آن اغلب افراد عقیده دارند موادی مانند هروئین را تنها برای تفنن و تفریح مصرف می‌کنند و معتاد نیستند. از آن‌جا که با اولین مصرف احساس لذت و دوری از استرس‌ها را تجربه می‌کنند باز هم مصرف مواد ادامه می‌یابد.
3. مرحله سوم مرحله‌ی سوء مصرف مواد اعتیاد آور است که در آن بیشتر جنبه‌های زندگی فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرد و تقریبا مختل می‌شود.
4. در مرحله آخر وابستگی کامل به مواد رخ می‌دهد و حالت تحمل برای فرد ایجاد می‌شود. به گونه‌ای که هر چند وقت یکبار مجبور می‌شود مقدار ماده مصرفی را افزایش دهد و نمی‌تواند آن را کنار بگذارد چرا که در این صورت علائم ترک شدیدی را تجربه می‌کند. اغلب بعد از این مرحله افراد برای ترک به سراغ متادون و ترامادول می روند که خود اعتیاد آور هستند. برای کسب اطلاعات در مورد ترک متادون کلیک کنید.

 

دسته بندی انواع مواد اعتیاد آور

انواع مواد اعتیاد آور را می‌توان در پنج دسته کلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از مواد مخدر، مواد توهم زا، مواد محرک، الکل و سایر مواد اعتیاد آور که در ادامه توضیح داده شده‌اند:

1- مواد مخدر:  هروئین، مورفین، تریاک، شیره، متادون، ترامادول، بوپرونورفین یا b2 و... (برای اطلاع از ترک ترامادول کلیک کنید.)

2- مواد محرک: کوکائین، شیشه و...(برای کسب اطلاعات در زمینه انواع مواد محرک کلیک کنید.)

3- مواد توهم زا: ال اس دی، قارچ و...(برای کسب اطلاعات در زمینه انواع مواد توهم زا کلیک کنید.)

4- کانابیس‌ها: ماده مخدر گل یا ماریجوانا، حشیش و...

5- سایر مواد اعتیاد آور: الکل، سیگار، چسب، بنزین و...

دسته‌بندی انواع مواد اعتیاد آور بر اساس پیامدهای رفتاری

_موادی که نئشه‌زا هستند و برخی دریافت‌های حسی و هیجانات را کاهش می‌دهد. این گونه مواد اعتیاد آور اغلب شامل تریاک و کوکائین می‌شود. (برای اطلاع از ترک کوکائین کلیک کنید.)

_مواد اعتیاد آور در ابتدا حالت‌های تحریکی ایجاد می‌کنند و سپس منجر به بروز افسردگی می‌شوند. این گونه مواد را سکر آور می‌نامند مانند الکل و حلال‌های فرار.

_موادی که منجر به توهمات شنیداری دیداری در افراد می‌شوند و خیال‌انگیز هستند مانند ال اس دی و حشیش

_ موادی که باعث ایجاد حالت خواب‌آلودگی و آرام بخشی در بدن می‌شوند مانند باربیتورات‌ها

_ و در آخر مواد اعتیاد آوری که فعالیت‌های روانی را در ذهن تحریک می‌کنند مانند قهوه، چای و دخیانیات.

1- اعتیاد به انواع مواد اعتیاد آور مخدر ( افیون، شبه افیون)

مواد مخدر یکی از مواد اعتیاد آور است که به صورت مستقیم یا از مشتقات گیاه خشخاش به دست می‌آید. مصرف خشخاش به دلیل خواص و ویژگی‌های آن جهت کاهش درد‌های جسمانی به 5 هزار سال قبل بر می‌گردد، حتی امروزه در علم پزشکی از خشخاش برای تولید مسکن‌ها استفاده می‌گردد. به طور کلی می‌توان مواد مخدر را به دو دسته کلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از:

1- افیون‌ها: هروئین، مورفین، تریاک، شیره (برای اطلاع از روند ترک تریاک کلیک کنید.)

2- شبه افیون‌ها: متادون، ترامادول و بوپرونورفین یا b2

مواد مخدر به علت خاصیت تسکین دهنده و خواب آلودگی که دارند به عنوان دارو نیز استفاده می‌شوند. مورفین شناخته شده‌ترین ماده مخدری است که برای کاهش و تسکین درد استفاده می‌گردد. اما در صورت استفاده بیش از حد از مورفین، بیمار اعتیاد به مصرف مورفین پیدا می‌کند. شبه افیون‌ها داروهایی هستند که میزان مورفین موجود در آن‌ها کمتر بوده و بیشتر جهت درمان و مصارف پزشکی تولید شده‌اند. متادون، ترامادول و بوپرونورفین یا b2 از جمله شبه افیون‌هایی هستند که در درمان و ترک انواع مواد اعتیاد آور سایر مواد مخدر کاربرد دارند. برای کسب اطلاعات در زمینه ترک بوپرونورفین کلیک کنید.

اثرات، پیامد‌ها و ترک اعتیاد به مواد مخدر

مواد مخدر می‌توانند احساس سرخوشی، آرامش و حالت خواب آلودگی را در فرد ایجاد کنند. با مصرف مواد مخدر احساس‌های اضطراب، خصومت و پرخاشگری در فرد ایجاد می‌شود، علاوه بر این میزان حساسیت فرد در برابر رنج روانی کاهش می‌یابد و این می‌تواند انگیزش مهمی برای اعتیاد به مصرف مواد مخدر باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اضطراب کلیک کنید.

بدن انسان خیلی سریع در برابر انواع مواد اعتیاد آور مخدر مقاوم می‌شود یعنی برای آنکه فرد بتواند مجددا حالت نئشگی را تجربه کند، باید میزان بیشتری از ماده مخدر را مصرف نمایند تا بتواند به نئشگی و حال خوب برسد. اعتیاد به مواد مخدر دارای پیامد‌های جسمانی و روحی فراوانی است. ترک و درمان اعتیاد به مواد مخدر همراه با درد جسمانی فراوانی است. برای ترک اعتیاد از مواد مخدر می‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی تماس بگیرید یا مقاله ما را در مورد درمان اعتیاد به مواد مخدر بخوانید.

2- مواد محرک | اعتیاد به انواع مواد اعتیاد آور محرک

ترکیبات مواد محرک در بسیاری از نوشیدنی‌ها و خوراکی‌ها مانند قهوه، چای، نوشابه، شکلات یافت می‌شود. از جمله معروف‌ترین مواد محرک اعتیاد آور می‌توان به شیشه (کریستال)، کوکائین اشاره داشت. کراک افغانی نیز در این دسته قرار دارد. امروزه نوعی از مواد محرک با نام ریتالین در بازار موجود است که عمدتا برای درمان بیش فعالی (کم توجهی) استفاده می‌شود. برای اطلاع از ترک ریتالین کلیک کنید.

اثرات و پیامد‌ها و ترک اعتیاد به مواد محرک

پس از مصرف انواع مواد اعتیاد آور محرک احساس‌ بر انگیختگی، خوشی، قدرت و شنگولی در فرد ایجاد می‌شود. در زمان نئشگی افزایش هوشیاری، افزایش میل جنسی، افزایش انرژی و عمیق شدن هیجانات رخ می‌دهد. از جمله مهمترین پیامد‌های اعتیاد به مواد محرک مانند کوکائین می‌توان به تغییر رفتار و حالات روانی، پرخاشگری، بی خوابی، تکانشگری، وحشتزدگی، افزایش ضربان قلب، بی قراری، سرگیجه، سردرد، بی حوصلگی، افسردگی شدید و سایکوز، هیجانات منفی و اختلالات شدید رفتاری در فرد اشاره داشت. برای اطلاع بیشتر از افسردگی کلیک کنید.

در صورت مسمومیت با انواع مواد اعتیاد آور محرک، حالت‌های روان پریشی مانند پارانوئید و رفتار‌های خشن در فرد مشاهده می‌شود. مواد محرک (کوکائین، شیشه، کراک افغانی و ...) از جمله مواد اعتیاد آوری هستند که اعتیاد آن به شکل اعتیاد فکری می‌باشد. ریتالین نیز که جهت درمان بیش فعالی تجویز می‌شود در بسیاری موارد به دلیل خاصیت نشاط آور و تمرکز بخشی مورد سو استفاده دانش آموزان و محصلان قرار می‌گیرد که اعتیاد به آن عوارض و پیامدهای سوئی همچون افزایش ضربان قلب را به همراه دارد.

 

3- مواد توهم زا ( Thc ) | اعتیاد به انواع مواد اعتیاد آور توهم زا

مواد اعتیاد آور توهم زا (ال اس دی، ماشروم و ...) توانایی تغییر در ادراک، احساسات و سطح آگاهی فرد مصرف کننده از واقعیت را دارند. مواد اعتیاد آور توهم زا با نام‌های دیگری همچون روان گردان و روانپریش‌ها نیز شناخته می‌شوند. از جمله مواد توهم زا می‌توان به مسکالین، ال اس دی (X ،(LSD و سیلوسیبین (قارچ) اشاره کرد. اغلب مواد توهم زا از گیاهانی به دست می‌آیند که از نظر ساختار شیمیایی به هورمون‌های موجود در مغز (سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین) شباهت دارند.

چند ماده‌ی دیگر از انواع مواد اعتیاد آور که در سال‌های اخیر مصرف آن‌ها رو به افزایش است PCP یا همان گرد فرشته و MDMA یا خلسه می‌باشد. PCP ابتدا به عنوان یک داروی بیهوش کننده تولید و تجویز می‌شد اما با مشخص شدن اثرات توهم زا بودن آن ممنوع گردید. MDMA از نظر شیمیایی به آمفتامین‌ها نزدیک است اما به دلیل تغییراتی که در آگاهی ادراک ایجاد می‌کند در این دسته طبقه بندی می‌شود. ترک اعتیاد به مواد توهم‌زا بسیار دشوار می‌باشد و بدون مراجعه به مشاوره ترک اعتیاد امکان پذیر نیست. چرا که در صورت ترک خودسرانه همواره احتمال و خطر بازگشت به اعتیاد وجود دارد.

اثرات و پیامد‌ها و ترک اعتیاد به مواد اعتیاد آور توهم زا

از پیامد‌های اعتیاد به انواع مواد اعتیاد آور توهم زا می‌توان به پایین آمدن علمکرد مغز در طولانی مدت، مشکلات روانشناختی مثل اضطراب، وسواس و وسواس فکری اشاره داشت.

از جمه مهم‌ترین اثرات انواع مواد اعتیاد آور توهم زا می‌توان به تجارب و حس‌های متفاوت در فرد مصرف کننده اشاره داشت که رایج‌ترین این تجارب تغییرات عمیق در ادراک حسی دیداری، لامسه‌ای یا شنوایی می‌باشد. تصورات و صداها ممکن است به شدت نا آشنا باشند. درک از زمان و مکان به شدت تغییر می‌کند. در برخی مواقع درک از خویشتن نیز تغییر می‌کند. احساس‌ها از حالتی به حالتی دیگر جابه جا می‌شوند. احساسات ناشی از مواد توهم زا همیشه خوش آیند نیست و در بسیاری از مواقع می‌تواند آزار دهنده باشد. به همین دلیل اقدام هرچه سریعتر برای ترک شیشه ضرورت دارد.

اعتیاد به انواع مواد اعتیاد آور توهم زا با اعتیاد به مواد مخدر و محرک متفاوت است و بدین معنی می‌باشد که فرد وابستگی جسمی به مصرف مجدد این مواد ندارد. اعتیاد به مواد توهم زا به این صورت است که فرد با فلش بک زدن به احساسات، مکان‌ها و ... زمان مصرف به مصرف مجدد این مواد ترغیب می‌گردد. برای اطلاع از نحوه ترک مواد توهم زا می‌توانید مقاله ما را در زمینه ترک اعتیاد مواد توهم زا بخوانید یا با مشاوران مرکز مشاوره ورانشناسی هنر زندگی تماس بگیرید.

 

4- انواع مواد اعتیاد آور | کانابیس‌ها

تمامی ترکیباتی که از گیاه شاهدانه به دست می‌آید در دسته کانابیس‌ها (ماده مخدر گل، ماریجوانا، حشیش و ...) جای می‌گیرند. ترک حشیش به دلیل اثرات سوءی که این ماده بر روان افراد می گذارد الزامی است؛ حشیش یکی از محبوب ترین مواد بین نسل جوانان است اما از آن پر مصرف تر ماده مخدر گل می باشد. ماده شیمیایی اصلی گیاه شاهدانه THC نام دارد و باعث تحریک مغز می‌شود. حشیش بیشترین مقدار THC را در میان کانابیس‌ها دارا می‌باشد.
کانابیس‌ها اکثرا به صورت کشیدنی (تدخینی) استفاده می‌شوند، به طوری که معمولا با مقداری توتون ترکیب کرده و به شکل سیگار در آورده و دود آن را به داخل ریه‌ها می‌کشند. به دلیل THC موجود در این مواد و اثر مشابه آن با مواد توهم زا‌ می‌توان آن‌ها را جزء دسته‌ی مواد توهم‌زا نیز بر شمرد، اما در اینجا برای شرح بهتر مواد حاصل از گیاه شاهدانه آن را در دسته‌ای جدا قرار دادیم. برای اطلاع در مورد کانابیس ها کلیک کنید.

اثرات و زیان‌ها و ترک اعتیاد به کانابیس‌ها

کانابیس‌ها از جمله انواع مواد اعتیاد آور هستند. اعتیاد به کانابیس‌ها از جمله اعتیاد به ماده مخدر گل یا حشیش احساس سرخوشی و شنگولی، افزایش میل جنسی، شهوت و آگاهی بیشتر از محرک‌های درونی و بیرونی را در فرد ایجاد می‌کنند. همچنین می‌تواند ادراک فرد را از محیط و حس‌های بدنی تغییر دهد.

پیامد‌های اعتیاد به انواع مواد اعتیاد آور کانابیس‌ها عبارتند از تخریب حافظه کوتاه مدت، کندی زمان واکنش، هماهنگی جسمانی معیوب، تصمیم گیری نامناسب، تغییر قضاوت می‌باشد. در بعضی از مصرف کنندگان به جای احساس لذت می‌تواند باعث پارانویا (سوءظن) و اضطراب شود. در صورت مصرف مزمن و حاد این عوارض برگشت پذیر نخواهند بود به علاوه‌ی آن که مشکلات جسمانی نظیر حمله قلبی و عملکرد معیوب تنفسی پیدا خواهند کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ترک اعتیاد کلیک کنید.

 

5- الکل | اعتیاد به الکل

الکل از جمله انواع مواد اعتیاد آور است که امروزه از تخمیر میوه‌ها، جو و ... به دست می‌آید. خوردن این نوشیدنی‌ها موجب مست شدن می‌شوند، اعتیاد به الکل نیز مانند مواد مخدر اعتیاد آور بوده و قدرت اعتیادآوری آن کمتر از دیگر مواد نیست. الکل در افراد اعتیاد جسمی و ذهنی ایجاد می‌کند. برای اطلاع در مورد ترک الکل کلیک کنید.

انواع مواد اعتیاد آور | اثرات و پیامد‌ها و ترک اعتیاد الکل

الکل با تأثیر بر دستگاه عصبی بدن باعث کند شدن آن می‌شود و به همین دلیل متخصصان اصطلاحا به الکل کندساز می‌گویند. اثرات آن به مقدار مصرف بستگی دارد، در مقادیر کم باعث احساس آرمیدگی و آرامبخشی می‌شود. اما با مصرف بیشتر باعث افزایش اطمینان به خود، معاشرتی‌تر شدن و کاهش بازداری رفتاری می‌شود. با ادامه‌ی مصرف اثرات قوی‌تر می‌شود به طوری که ناتوانی در قضاوت و تصمیم گیری، کلام منقطع، خواب آلودگی، تاری دید، و مشکل در تمرکز پدیدار می‌شود و در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند موجب استفراغ، لرزش، تشنگی شدید، خستگی، تحریک پذیری، سردرد، علائم افسردگی و سرگیجه شود. برای اطلاع از علائم افسردگی کلیک کنید.

از جمله بیماری‌هایی که در اثر اعتیاد به الکل و انواع مواد اعتیاد آور به وجود می‌آید؛ سندروم ورنیکه کورساکوف می‌باشد. همچنین منجر به تغییر زیان بار در کبد، دستگاه معدی- روده‌ای، تراکم استخوان، عضلات و دستگاه ایمنی می‌شود، و در صورت ترک ناگهانی و سرخود ممکن است دچار اضطراب، تشنج، لرزش، اختلال خواب، بیش فعالی سیستم اعصاب مرکزی و یا مرگ شود. جهت آگاهی از اختلالات خواب کلیک کنید.

 

6- سایر مواد اعتیاد آور

علاوه بر موارد فوق، انواع مواد اعتیاد آور دیگری هم وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• پر مصرف‌ترین ماده اعتیاد آور سیگار و نیکوتین می‌باشد که درباره آن  و ترک سیگار مفصلا در مقاله ای دیگر بحث می‌کنیم.
• انواع دارو‌های اعتیاد آور مانند دارو‌های مسکن و آرامبخش، ضد اضطراب‌ها و ضد افسردگی‌ها
• کافئین (برای اطلاع بیشتر از ترک اعتیاد کافئین کلیک کنید.)
• مواد استنشاقی (چسب، رنگ، تینر، بنزین، جوهر خودکار و...)
• سایر مواد مثل آنتی هیستامین‌ها

 

داروهای ترک اعتیاد

برخی از داروهای رایج برای ترک اعتیاد شامل موارد زیر می شوند:

_ نالتروکسان : داروی ترک اعتیاد است.

_ نالوکسان : برای درمان مسمومیت ناشی از مواد استفاده می شود.

_ حب جدوار : مسکن قوی برای ترک اعتیاد

_متادون : برای ترک اعتیاد به هروئین معمولا مصرف می شود.

_ شربت تریاک : مسکن درد که خود اعتیادآور است.

_ بوپرنورفین : مسکن قوی برای اعتیاد

برای اطلاع در مورد کمپ ترک اعتیاد کلیک کنید.

سخن آخر

اعتیاد به هر موادی تاثیرات گسترده ای بر روی فرد و خانواده اش می گذارد. اعتیاد عوارض جسمی و روانی زیادی دارد. این نشانه های روانی به دنبال اعتیاد خود سد درمان می شود. بنابراین برای ترک اعتیاد بهتر است به روانشناس نیز مراجعه کنید. مشاوران ما در حامی می توانند در این زمینه به شما کمک کنند. برای اطلاع از ترک اعتیاد در خانه کلیک کنید.