نشانه های وسواس | با شناخت علائم وسواس خود به تشخیص برسید

علائم و نشانه های وسواس گاه به قدری شدیدند که به راحتی قابل تشخیص هستند، اما در نهایت برای درمان و تشخیص وسواس باید به یک روانشناس مراجعه کرد. اختلال وسواس فکری-عملی، یک اختلال اضطرابی مزمن است که با اشتغال ذهنی افراطی درمورد جزئیات موضوعی و کمال طلبی همراه است، تا حدی که منجر به از دست دادن انعطاف پذیری و کارکرد اجتماعی می‌شود. در اختلال وسواس فکری عملی افکار وسواس‌ گونه و اضطراب آور با وسواس‌های عملی همراه می‌شود. وسواس‌های عملی، کارهای وسواس‌گونه هستند که فرد برای کاهش وسواس‌های فکری خود انجام می‌دهد. فکرها و رفتارهای وسواس به صورت غیر ارادی وارد ذهن فرد می‌شوند. برای درمان وسواس فکری-عملی از دارو درمانی و رفتار درمانی استفاده می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر مقاله وسواس فکری عملی را مطالعه کنید.



 

تشخیص نشانه‌های اصلی وسواس

وسواس‌ها شامل افکار، تصاویر ذهنی و تکانه‌های ناخواسته، مزاحم و ناخوشایندی هستند که ناخواسته وارد ذهن فرد می‌شوند. اگر چه این افکار و تصاویر از نظر خود فرد هم بی معنی و غیرقابل باور است، اما نمی‌تواند در مقابل آن‌ها مقاومت کند و در صورت مقاومت دچار اضطراب و احساس ناخوشایندی می‌شود. در این حالت فرد برای این که اضطراب ناشی از افکار مزاحم خود را کم کند، رفتارهای اجباری انجام می‌دهد. این رفتارها انواع مختلفی دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه انواع وسواس کلیک کنید.

اینفوگرافیک نشانه های وسواس

شایع‌ترین علائم و نشانه‌های وسواس

وسواس به شکل‌های مختلف می‌تواند بروز پیدا کند، اما شایع ترین انواع علائم آن به شرح زیر است:

• وسواس قرینگی و اجبار تکرار
• وسواس آلودگی و اجبار به شستشو
• وسواس شک و تردید و اجبار به چک کردن مکرر
• وسواس و اجبار صرفه جویی و ذخیره کردن
• وسواس‌های جنسی یا مذهبی و اجبارهای مربوط به آن (داشتن افکار و تکانه های واضح جنسی و یا وسواس‌هایی در مورد وضو گرفتن و نماز خواندن صحیح)

شیوع و همه گیرشناسی وسواس

مردان و زنان به یک اندازه ممکن است به اختلال وسواسیِ جبری مبتلا شوند. اما ابتلاء به این اختلال در مردان عمدتاً در سنین پایین‌تری نسبت به زنان روی می‌دهد. وراثت عاملی برای وقوع وسواس است. به‌ طوری‌ که اگر کسی در خانواده دارای پدر و مادر وسواسی باشد، احتمال اینکه فرزند نیز به وسواس مبتلا بشود، وجود دارد.

دلایل بروز علائم و نشانه های وسواس

از جمله مهم‌ترین دلایل وسواس می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

دلایل فیزیولوژیکی: مانند کمبود سروتونین و وجود عفونت‌هایی در بدن

دلایل محیطی و روانی: مانند استرس زیاد در زندگی و عوامل شخصیتی

دلایل ژنتیکی: احتمال مبتلا شدن افرادی که سابقه خانوادگی وسواس دارند بسیار بیشتر است.

علائم و نشانه‌های اختصاصی وسواس

افکار وسواس گونه: اگر افکار مزاحم در ذهنتان دارید بیانگر این نیست که حتما مبتلا به وسواس هستید. افکار وسواس گونه افکاری هستند که باعث اضطراب بسیار زیاد در فرد می‌شوند. مثلا این که ممکن است همیشه دستانتان آلوده باشد و این فکر در شما احساسی ناخوشایند و اضطراب زیاد به وجود می‌آورد.

رفتار وسواس گونه: رفتاری که برای کم کردن اضطراب حاصل از افکار مزاحم انجام می‌شود. مثلا در دفعات زیاد و مداوم دستانتان را بشویید و در صورتی که از انجام این کار خودداری کنید دچار اضطراب می‌شوید.

کاهش کارکرد اجتماعی: افکار و رفتار وسواسی باعث کم شدن فعالیت اجتماعی و کیفیت زندگی می‌شوند.

علائم جزئی وسواس

از علائم جزئی‌تر رفتاری برای تشخیص وسواس می‌توان به اجتناب از انجام کار، تکرار و مداومت بر انجام عمل، شک و تردید، ترس، دقت و نظم افراطی، الزام و اجبار، لجاجت، احساس به بن بست رسیدن، جلب توجه دیگران با خودنمایی، دله دزدی، بی‌قراری، بهانه گرفتن، بدخوابی و بیخوابی، بی‌اشتهایی، داشتن احساس بی‌ارزشی و بی‌کفایتی، نداشتن اعتماد به نفس و کمال گرایی اشاره کرد.

نشانه‌های اضطرابی وسواس

افکار وسواس گونه در فرد مبتلا به گونه‌ای است که نوعی از تنش و اضطراب را برای او به وجود می‌آورد. ممکن است احساس بی‌قراری شدیدی کند، تپش قلب بگیرد و مدام ذهنش درگیر باشد. در مواقعی که وسواس شدید باشد فرد به دلیل استرس زیادی که تجربه می‌کند دچار کم‌خوابی و یا بی‌خوابی می‌شود. برای مثال فرد مبتلا مدام با خود فکر می‌کند که آیا در اتومبیلش را بسته یا خیر.

در این شرایط استرس شدیدی را تجربه می‌کند و تا زمانی که در اتومبیل را چک نکند آرام نمی‌شود. به همین دلیل زمانی که اضطراب فرد درمان شود تا حد زیادی می‌تواند وسواس خود را نیز درمان کند. در این زمینه مراجعه به مشاوره کنترل استرس می‌تواند راهگشا باشد.

اختلالات وابسته به وسواس را بشناسید

از جمله اختلالات هم آیند با اختلال وسواس در افراد مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

1. اختلال بد ریخت انگاری بدن

بیماران مبتلا به اختلال بد ریخت انگاری بدن، اشتغال ذهنی با نقص تخیلی در ظاهر و چهره خود دارند. در صورتی که شاید نقص مختصری در بدن وجود داشته باشد، نگرانی بیمار در مورد آن افراطی و عذاب آور است. برای اطلاعات بیشتر در مورد اختلال بد ریخت انگاری بدن کلیک کنید.

2. اختلال ذخیره سازی

مشخصه اختلال احتکار، جمع آوری چیزهایی‌ست که به نظر می‌آید ارزش چندانی ندارند و فرد آن‌ها را دور نمی‌اندازد و باعث اِشغال شدید محل زندگی‌اش می‌شود. در این اختلال فرد حتی کوچک‌ترین چیزها را نگه می‌دارد و هیچ چیز را دور نمی‌اندازد. برای اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال احتکار کلیک کنید.

3. وسواس کندن مو

وسواس کندن مو اختلال مزمنی است که مشخصه آن کندن مکرر مو تحت تأثیر استرس زیاد است و تقریبا باعث از دست دادن مو می‌شود؛ به صورتی که این کاهش مو ممکن است برای خود فرد و دیگران کاملا محسوس باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه وسواس کندن مو کلیک کنید.

4. اختلال کندن پوست

مشخصه وسواس پوست کنی، خراشیدن، کندن و زخم کردن پوست به صورت تکراری و اجباری است. این اختلال می‌تواند منجر به آسیب شدید بافتی شود و فرد نیاز به انواع درمان‌های پوستی داشته‌باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه وسواس پوست کنی کلیک کنید.

درمان بیماری و علائم وسواس

روش‌های متعددی برای درمان وسواس به وجود آمده که متخصص با توجه به معیارهای متعدد بیمار را تحت درمان قرار می‌دهد. وسواس بیماری نیست که به تنهایی قابل حل باشد. وسواس نوعی از اختلالات اضطرابی است و به همین دلیل نیاز به درمان تخصصی دارد. مشاوره وسواس به شما کمک می‌کند تا بهترین شیوۀ درمانی پیش گرفته شود. متداول‌ترین درمان های وسواس عبارتند از:

دارو درمانی

معمولا داروهایی که در درمان اختلالات افسردگی یا سایر اختلالات روانی به کار می‌روند، در درمان وسواس فکری-عملی مؤثر هستند. اثرات اولیه داروها پس از چهار تا شش هفته دیده می‌شود ولی برای کسب بالاترین نفع درمانی هشت تا شانزده هفته وقت لازم است. در درمان از داروهای کلومی پرامین، ونلافاکسین، پیندولول و فنلزین استفاده می‌شود. برای آشنایی با داروی ونلافاکسین کلیک کنید.

رفتار درمانی

درمان‌های رفتاری وسواس با استفاده از تکنیک‌های مختلفی انجام می‌شود. حساسیت زدایی، ایستاندن فکر، غرقه سازی، انفجار درمانی و شرطی سازی بیزارگرانه از روش‌های رفتار درمانی وسواس می‌باشند (این درمان‌ها باید توسط پزشک متخصص انجام شود و در صورتی مؤثر هستند که بیمار علاقه‌مند به درمان و بهبود یافتن باشد و به خواسته خود مراجعه کرده باشد). این درمان نسبت به درمان دارویی عوارضی نداشته و در بلند مدت اثر درمانی بهتری دارد. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع از دیگر روش‌های درمان وسواس کلیک کنید.

جراحی

جراحی در افرادی که دچار اختلال وسواس خیلی شدید هستند و حداقل به مدت پنج سال تحت درمان‌های دارویی و درمان‌های رفتاری بوده‌اند، اما پاسخ مناسبی نگرفته‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. جراحی اثر درمانی سریعی دارد ولی تأثیر درمان آن در بلند مدت مشخص نشده‌است. برای آگاهی از دیگر اختلالات اضطرابی کلیک کنید.

 

برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص نشانه های وسواس و درمان وسواس می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.