خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با مراحل دلبستگی در کودکان پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
تمایل به برقراری رابطه عاطفی عمیق و معنادار با مادر یا مراقب اولیه، طی مراحل دلبستگی در کودکان شکل میگیرد. در واقع کودک تمایل دارد تا با افراد معینی در زندگی خویش رابطه برقرار کند به صورتی که در حضور این افراد، احساس رضایت و امنیت خاطر میکند. در دوران نوزادی، این ارتباط به تدریج و در طول زمان، شروع به شکل گرفتن میکند و این فرآیند تا پایان کودکی ادامه پیدا میکند. البته تاثیرات آن تا انتهای عمر فرد باقی میماند به طوری که اگر این ارتباط درست شکل نگیرد، مبنای مشکلات عاطفی و ارتباطی کودکتان در دوران بزرگسالی میشود. پس با آگاهی بیشتر درباره چگونگی شکل گیری دلبستگی ایمن در کودکتان و بهره بردن از مشاوره کودک میتوانید بهزیستی روانی را به فرزندتان هدیه دهید.
بر اساس دیدگاه بالبی، دلبستگی در واقع پیوند عاطفی عمیقی است که با افراد خاصی در زندگی برقرار میکنیم. نیاز به دلبستگی، یک نیاز نخستین است که از هیچ نیاز دیگری مشتق نشده و از نیازهای اساسی برای تحول شخصیت میباشد. در کنار این موضوع بالبی دو کنش حمایتی و اجتماعی را نیز مطرح کرد که در کنش حمایتی رفتار دلبســتگی در کودکان ایمنی ایجاد میکند و در کنش اجتماعی نیز رفتار دلبستگی از مادر به نزدیکان و سپس به بیگانگان گسترش پیدا میکند.
همچنین فروید دلبستگی را یک کشاننده ثانوی میداند که از نیازهای نخستین تغذیه به دست آمده است. با این حال این مفهوم در دوران کودکی از اهمیت خاصی برخوردار است و ارتباط مستقیمی با برآورده شدن نیازهای اولیه و اساسی کودکان دارد.
شکل گیری دلبستگی در کودک چهار مرحله دارد که در ادامه به توضیح آن میپردازیم.
مرحله پیش دلبستگی، اولین مرحله در ایجاد دلبستگی کودکان است که از زمان تولد تا سه ماهگی را در برمیگیرد. در این مرحله کودکتان متوجه محرکهای محیطی میشود اما نمیتواند یک فرد را از فرد دیگر تشخیص دهد. او در این مرحله میتواند به چهرههای افراد لبخند بزند و آواهای کودکانه (غان و غون) را سر دهد و یا با خارج شدن فرد از میدان بیناییاش شروع به گریه کردن بکند. استفاده از بازتاب نــوزادان تضمین میکند که دیگران با کودک بمانند و بخواهند با او تعامل کنند. با توجه به عدم توانایی کودک در تمییز افراد از هم، برایش فرقی نمیکند که چه کسی به مراقبت کردن از او بپردازد.
مرحله دلبستگی در حال شکل گیری، سن سه تا شش ماهگی را شامل میشود. در این مرحله رشد ادراکی کودکتان نسبت به مرحله قبل بهتر شده است. به طوری که ملاحظه میکنید که واکنشهای کودک در این مرحله انتخابیتر میشود و به محرکهای آشنا تمایل بیشتری دارد. کودکتان در این مرحله به شما به عنوان مراقب اولیه، بیشتر از دیگران واکنش نشان میدهد. در واقع کودک در این مرحله ترجیح میدهد در هنگام ناراحتی به وسیله افراد نزدیک و مادرش آرام شود. به همین دلیل آرام کــردن نوزاد توسط مراقب اصلی اش به سهولت انجام می شود.
تمایز در نحوه ارتباط بین افراد آشنا با غریبه مهمترین دستاورد این مرحله است. حافظه نقش مهمی در این مرحله ایفا میکند. هرچقدر تواناییهای حافظه در کودکتان بیشتر شود، راحت تر چهره مادر را در ذهن خود ثبت میکند در نتیجه واکنش متفاوت تری را به شما نسبت به دیگران نشان میدهد. همین امر در مورد رشد شــناختی کودک نیز به وضوح قابل مشاهده است.
در مرحله دلبستگی واضح از مراحل دلبستگی در کودکان که در سن شش ماهگی تا 2-3 سالگی اتفاق میافتد، تواناییهای کودک در تمیز و تشخیص مادر بسیار بهتر میشود. کودک به شما توجه فعال کرده و از دیدنتان احساس شادی و لذت میکند. همچنین در نبود شما ناراحت میشود و ممکن است دچار اضطراب شود. این دلبستگی در کودکان زیر دو سال کاملا طبیعی است و در این مرحله مفهومی به نام "اضطراب جدایی" شکل میگیرد.
اضطراب جدایی یعنی اینکه کودک هنگام عدم حضور شما به شدت بی قرار و ناراحت شده و خواهان برگشت شماست. معمولا پس از مراجعت مادر این اضطراب کاهش پیدا میکند. اضطراب جدایی در این مرحله بهنجار است اما ممکن است ادامه یافته و یا در سنین بالاتر نیز دیده شود در آن صورت ممکن است منجر به اختلال اضطراب جدایی در کودکان شود.
مرحله ایجاد ارتباط متقابل، از 3-2 سالگی تا پایان کودکی است. در این مرحله قدرت تفکر و فهم کودک به نسبت مراحل قبل رشد یافته تر میشود. خردسال در این مرحله کودک به درجه ای از رشــد روانی و عاطفی رسیده است که میتواند علت بعضی از رفتارهای مادر را درک کند و متوجه احساسات و حالتهای او میشود. اکنون کودکتان درک میکند که چرا شما گاهی مجبور هستید او را ترک کنید.
زمانی که کودکتان احساس امنیت داشته باشد و از حمایت مناسب شما برخوردار باشد، با اطمینان بیشتری در محیط کنکاش میکند. او میداند که در صورتی که به کمک احتیاج داشته باشد، شما از او مراقبت میکنید. به این ترتیب اعتماد به دیگران در وجودش بنیادی میشود. به طور کلی دلبستگی که در دوران کودکی شکل میگیرد، بستری برای ارتباطات و روابــط اجتماعی فرد در بزرگسالی میشود. در واقع کیفیت تعاملات اجتماعی و چگونگی ارتباط با محیط تحت تاثیر دلبستگی است.
عامل تعیین کننده اصلی در شکل گیری شخصیت فرد، کیفیت دلبستگی او در دوران کودکیاش است. آگاهی از انواع دلبستگی، کمک میکند تا با توجه به نحوه تعامل کودکتان با شما، به سبک دلبستگی او پی ببرید. با توجه به اهمیت دلبستگی کودک زیر 2 سال، در صورتی که دلبستگی ایمن در کودکتان شکل نگرفته باشد، مشاوره کودک این امکان را فراهم میکند تا دریابید دنیــای کودکان به چه صورت است، در نتیجه به تدریج قادر میشوید روابط صمیمانه تری با او برقرار کنید و با آموزش شادی به کودکان نعمت سلامت روانی و تجربه زندگی شاد و زیباتر را برای فرزندتان به ارمغان بیاورید. برای اطلاع بیشتر در زمینه روانشناسی کودک کلیک کنید.
سخن پایانی
برای شناخت هرچه بهتر مراحل رشد عاطفی و دلبستگی کودکان، بهتر است والدین اطلاعات خود را در این زمینه گسترش دهند و از منابع موثقی همچون کتاب های معتبر روانشناسی و یا مشاوران مجرب در این خصوص بهره مند شوند.
مشاوران حامی هنر زندگی نیز در این راستا با سال ها ارائه خدمات روانشناسی کودک آماده خدمت رسانی به خانواده های محترم می باشد. برای کسب آگاهی از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.
واکنشهای کودک به هنگام جدایی از مادر به صورت اعتراض، ناامیدی و دل کندن است که میتواند کودک را دچار استیصال و افسردگی کند. در کنار آن خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی و اختلالات شخصیتی نیز وجود دارد. در چنین شرایطی حتما باید از کمک های تخصصی استفاده شود.
طبق تحقیقی، کودکانی که در بچگی دلبسته ایمن بودهاند توسط معلمان پیش دبستانی خود، از لحاظ اعتماد به نفس و محبوب بودن، عالی ارزیابی شدند. همچنین در بزرگسالی نیز روابط اجتماعی موفقتری با دیگران داشتهاند.
دیدگاه ها
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای مورد نیاز نشانه گذاری شده اند*