افسردگی بعد از ترک اعتیاد | آشنایی با بهترین روش های درمانی

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با افسردگی بعد از ترک اعتیاد پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

افسردگی بعد از ترک اعتیاد یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که فرد پس از کنار گذاشتن مواد با آن مواجه می‌شود. چرا که اعتیاد معمولاً ریشه‌های درون روانی دارد و بسیاری از افراد برای فرار از حالات روحی ناخوشایند به آن پناه می‌برند. در نتیجه افسردگی بعد از ترک می‌تواند عامل خطری برای لغزش مجدد باشد. مواد اعتیادآور نه تنها در دوران مصرف مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد می‌کنند بلکه ممکن است مدت‌ها پس از ترک نیز او را درگیر مشکلات جسمانی و روانی مانند اضطراب، استرس و افسردگی نگه دارند. از بین رفتن این عوارض جانبی، به گذشت زمان و مراجعه به متخصص نیاز دارد. برای بهبود هرچه سریع‌تر این مساله لازم است که از یک فرد متخصص کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید.

افسردگی بعد از ترک اعتیاد

بسیاری از افراد بعد از ترک اعتیاد، دچار احساساتی مانند تنهایی، خستگی و یکنواختی در زندگی می‌شوند. حتی گاهی هیچ امید و انگیزه‌ای برای آینده خود ندارند و به طور مداوم در مورد اتفاقات حال و آینده نگرانی و اضطراب را تجربه می‌کنند. وجود این علائم به شما در مورد بروز افسردگی پس از ترک هشدار می‌دهند.

هم‌چنین افسردگی در این زمان خود را با علائمی مانند عدم لذت از زندگی، تغییر اشتها، عدم تمرکز و مشکلات بی خوابی بعد از ترک اعتیاد نشان می‌دهد. این علائم به‌خصوص در ماه‌های اول بعد از ترک با شدت بیشتری وجود دارند و به تدریج از شدت آن ها کاسته می‌شود. با این حال اگر افسردگی مورد درمان قرار نگیرد، احتمالاً مزمن می‌شود و حتی می‌تواند پایه گذار سایر اختلالات و گرایش مجدد به سمت مصرف مواد باشد. عدم برخورد مناسب با فرد افسرده گاهی موجب تشدید افسردگی هم می شود. دلیل اصلی افسردگی پس از ترک به دو انتقال دهنده مهم عصبی یعنی دوپامین و سروتونین برمی گردد که حذف شده اند. تنهایی، ناامیدی و نگرانی از آینده در بین این افراد شایع است. برای آشنایی بیشتر با مقوله دوپامین پیشنهاد می کنیم مقاله افزایش دوپامین را مطالعه فرمایید.

مشکلات سلامت روان بعد از ترک اعتیاد به مواد افیونی

افرادی که ترک مواد افیونی را تجربه می کنند ممکن است در معرض خطر ابتلا به اختلالات خلقی و مشکلات سلامت روان به دلیل تأثیر ترک مواد مخدر بر شیمی مغز و تنظیم هیجانی باشند. در اینجا چند نکته کلیدی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:

1. اختلالات خلقی:

- افسردگی: ترک مواد افیونی می تواند منجر به علائم افسردگی، مانند خلق و خوی ضعیف، احساس ناامیدی و از دست دادن علاقه به فعالیت ها شود. این علائم ممکن است فراتر از مرحله قطع حاد باقی بماند.
- اضطراب: علائم اضطراب، از جمله احساس نگرانی، بی قراری و هراس نیز می تواند در طول و بعد از ترک مواد افیونی ظاهر شود. این علائم ممکن است به ایجاد یک اختلال اضطرابی کمک کند.

2. سندرم پس از ترک حاد (PAWS):

- برخی از افراد پس از مرحله حاد ترک اعتیاد، علائم طولانی مدت آن را تجربه می کنند که به عنوان سندرم ترک پس از حاد (PAWS) شناخته می شود. PAWS می تواند شامل اختلالات خلقی، اضطراب، تحریک پذیری و اختلالات خواب باشد که ممکن است خطر ابتلا به اختلالات خلقی را افزایش دهد.

3. تأثیر بر شیمی مغز:

- مصرف مواد افیونی می تواند سیستم پاداش مغز و تعادل انتقال دهنده های عصبی را مختل کند و بر تنظیم خلق و خو و رفاه عاطفی تأثیر بگذارد. کناره گیری از مواد افیونی می تواند این سیستم ها را بیشتر بی نظم کند و منجر به بی ثباتی خلقی و چالش های سلامت روان شود.

4. تشخیص دوگانه:

- افراد با سابقه اختلال مصرف مواد افیونی ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به اختلالات خلقی همراه مانند افسردگی یا اضطراب باشند. این ترکیب از مصرف مواد و اختلالات سلامت روان به عنوان یک تشخیص دوگانه شناخته می شود و نیاز به رویکردهای درمانی یکپارچه دارد.

5. درمان و پشتیبانی:

- برای افرادی که پس از ترک مواد افیونی مشکلات روانی را تجربه می کنند ضروری است که به دنبال کمک حرفه ای باشند. گزینه های درمانی ممکن است شامل درمان، دارو، گروه های حمایتی و اصلاح شیوه زندگی باشد.
- برنامه های درمانی یکپارچه که هم به اختلالات مصرف مواد و هم به مسائل مربوط به سلامت روان می پردازد، می تواند در ارتقاء بهبودی و رفاه طولانی مدت موثر باشد.

به طور کلی، ارتباط بین ترک مواد افیونی، اختلالات خلقی، و مشکلات سلامت روان بر اهمیت مراقبت و حمایت همه جانبه از افرادی که از اعتیاد به مواد افیونی بهبود می یابند، تاکید می کند. جستجوی کمک از متخصصان مراقبت های بهداشتی و ارائه دهندگان سلامت روان در رسیدگی به این چالش های پیچیده و ارتقای بهزیستی روانی کلی بسیار مهم است.

اینفوگرافیک افسردگی بعد از ترک اعتیاد

علت افسردگی بعد از ترک اعتیاد

اعتیاد تغییراتی در سیستم‌های مغزی ایجاد می‌کند که باعث می‌شود افراد از نظر جسمانی و روانی به آن ماده وابسته شوند. در این شرایط قطع مصرف ماده اعتیاد آور منجر به نقص در عملکردهای بدنی و روانی فرد می‌شود. به عنوان مثال مواد توهم زا در فعالیت انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین که مسئول ایجاد شادی در مغز هستند، اختلال ایجاد می‌کنند به طوری که سطح این انتقال‌دهنده‌ها را به طور غیر طبیعی بالا می‌برند. همین امر عامل اصلی در ایجاد احساس سرخوشی ناشی از مصرف است. این تغییرات شیمیایی باعث می‌شوند زمانی که شما ماده مصرفی خود را کنار می‌گذارید با افت ناگهانی سروتونین مواجه شده و در نتیجه احساس غمگینی و افسردگی بکنید. برای اطلاع بیشتر در زمینه تاثیر مواد مخدر بر مغز کلیک کنید.

البته عوامل محیطی و برخی افکار آزاردهنده نیز می‌توانند در بروز و  تشدید افسردگی تأثیرگذار باشند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- گذشته دردناک و حسرت کارهای انجام داده در گذشته و روزهای از دست رفته

- ترس از آینده و زندگی بدون مواد مخدر

- عدم دریافت حمایت اجتماعی کافی از جانب خانواده و اطرافیان

- وجود افکار آزاردهنده در مورد ترک مواد
- ایجاد حس بی ارزشی و مقایسه خود با دیگران

چرخه معیوب افسردگی و اعتیاد

به نظرگروهی از دانشمندان، بسیاری از افرادی که به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند، در واقع دارای زمینه‌هایی از افسردگی بوده‌اند. آن‌ها برای فرار از احساسات ناخوشایند خود مانند خستگی، فشار روحی و روانی و عدم لذت از زندگی خود به مصرف مواد روی می‌آورند. مصرف انواع مواد اعتیاد آور، ظاهراً این نشانه های افسردگی را پنهان می‌کند. اما در واقع دوره‌های افسردگی را تشدید کرده و مقدار و شدت افکار منفی و آسیب‌رسان را افزایش می‌دهد.

به همین خاطر بعد از ترک مواد نیز این نشانه‌ها مجدداً و با شدت بیشتری ظهور پیدا می‌کنند. شدت این نشانه‌ها می‌تواند فرد را برای فرار از آن‌ها به سمت مصرف دوباره مواد مخدر بکشاند و این چرخه معیوب دائما تکرار شود. شکستن این چرخه تنها با کنار گذاشتن مواد اتفاق نمی‌افتد، بلکه نیازمند مراجعه به روانشناس و گذراندن دوره‌های روان درمانی است.

درمان افسردگی بعد از ترک اعتیاد

بهبود افسردگی بعد از ترک اعتیاد بسیار مهم و ضروری است. زیرا اگر این بیماری و نشانه‌های آن شدت یابد، ممکن است فرد را به سمت شروع مجدد اعتیاد بکشاند. برای درمان این بیماری روش‌های متنوعی وجود دارد و برنامه‌ای که به افراد ترک کرده داده می‌شود باید شامل اهداف زیر باشد:

-تشویق معتاد به ترک و کمک به او در جهت درک ماهیت اعتیاد

-آموزش به فرد ترک کرده در این جهت که بهبود و درمان افسردگی بدون مصرف مجدد مواد مخدر ممکن است.

-ایجاد انگیزه در فرد معتاد جهت ایجاد تغییرات در زندگی

-آموزش روش‌هایی در جهت کنترل افکار منفی و ارائه برنامه پیشگیری از اعتیاد

راهکارهای بهبود افسردگی بعد از ترک اعتیاد

با انجام برخی کارهای می‌توانید افسردگی ناشی از ترک اعتیاد را تا حد بسیار زیادی کاهش دهید و شادی و نشاط قبلی خود را مجددا به دست آورید. این راهکارها عبارتند از:

1. رژیم غذایی مناسب رفع افسردگی

داشتن بدن سالم یکی از عوامل تأثیرگذار در سلامت روان افراد است. تقویت قوای جسمانی و داشتن رژیم غذایی مناسب و سالم، نه تنها سلامت بدن را تأمین کند، بلکه می‌تواند بر بهبود افسردگی افراد نیز تأثیرگذار باشد. اگر چه به خاطر داشته باشید رژیم غذایی به تنهایی نمی‌تواند افسردگی را درمان کند اما برای بهتر شدن آن و حفظ سلامت مغز شما لازم است. در واقع مصرف غذاهای مفید برای ترک اعتیاد می تواند مشکلات جسمی را کمتر کرده و به بهبودی کمک کند. مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و استفاده از سبزی‌ها و مرکبات می‌تواند به سلامت ذهن و روان کمک کند.

2. رفع افسردگی با تغییر سبک زندگی 

سبک زندگی هر فرد میزان فعالیت‌های اجتماعی، نحوه برقراری ارتباطات، عقاید، احساسات و به طور کل عملکرد او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هنگامی که اعتیاد از زندگی فرد حذف می‌شود خماری و حالات آن که از عوارض ترک اعتیاد هستند به سراغ فرد می آید. به همین دلیل باید در زندگی تغییراتی ایجاد کرد تا با پرورش سبک زندگی سالم، همه جنبه‌های زندگی فرد اصلاح شده و عوارض پس از ترک کم‌تر اتفاق بیفتند. اهمیت مراقبت بعد از ترک اعتیاد مسئله جدی است .گنجاندن برنامه‌های ورزشی هرچند مختصر، درگیری بیشتر در فعالیت‌های اجتماعی، پرداختن به فعالیت‌های هنری، تغییر دایره دوستان و... راه‌هایی هستند که کمک می‌کنند تا پس از ترک اعتیاد سبک زندگی خود را بهبود ببخشید و با افسردگی مبارزه کنید.

3. تنظیم سطح دوپامین و سروتونین

این دو انتقال دهنده عصبی نقش بسیار زیادی در افزایش خلق و خو و داشتن حس خوب دارند. با تنظیم سطح این دو به صورت طبیعی می‌توانید تا حد زیادی بر افسردگی بعد از ترک اعتیاد غلبه کنید. برای افزایش سطح دوپامین به انجام کارهای مورد علاقه‌ بپردازید یا موسیقی‌های محبوب‌ خود را گوش بدهید. ورزش کردن نیز راه بسیار موثری برای افزایش دوپامین است. مصرف برخی از مواد غذایی همچون لبنیات، تخم مرغ، گوشت قرمز، کاکائو، غلات و... به تولید بیشتر سروتونین کمک می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سروتونین کلیک کنید.

4. افزایش عزت نفس

افراد معتاد در مقایسه با سایر افراد از عزت نفس بسیاری پایینی برخوردار هستند چرا که اعتیاد با ضعف جسمی و روانی بسیار زیادی همراه است و در نتیجه این ضعف حس نالایقی را در آنان پدید می‌آورد. برای غلبه بر افسردگی بعد از ترک لازم است که عزت نفس را در خود تقویت کنید. در بیشتر مواقع عدم عزت نفس و علل گرایش به اعتیاد ریشه در مشکلات روانی کودکی دارد که درمان نشده اند. از این رو لازم است روانکاوی اعتیاد انجام شود تا تمامی مشکلات روحی و روانی درمان شوند. روانشناس با ارائه راهکارهای اصولی در این زمینه به شما کمک می‌کند.

5. کمک گرفتن از متخصص

علائم هشداردهنده افسردگی تا 3 ماه ممکن است باشد. اما اگر به تدریج دچار افکار خودکشی شود نیاز فوری به مداخله روانپزشکی و درمان دارویی دارد. در درمان افسردگی آن چه مهم تر است برنامه حمایتی مانند گروه درمانی و انجمن هاست. هم چنین تقویت عزت نفس و از بین بردن حس نالایقی که به دلیل مصرف مواد سراغ فرد آمده، حائز اهمیت است. روان درمانی و دارو درمانی از جمله درمان‌های اصلی برای افسردگی محسوب می‌شوند و اگر افسردگی شدت یابد، مراجعه به روانشناس و دریافت خدمات حرفه‌ای ضروری است. روانشناس می تواند با استفاده از درمان‌هایی مانند درمان رفتاری-شناختی افسردگی و ارجاع به روانپزشک برای تجویز دارو به روند بهبود شما کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان شناختی رفتاری CBT کلیک کنید.

مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی

افسردگی بعد از ترک اعتیاد می تواند بسیار آزاردهنده باشد و مشکلات زیادی را به وجود آورد. افسردگی بعد از ترک می تواند بسیار خطرناک باشد. چرا که افسردگی برای فرد بسیار ناخوشایند است و در نتیجه ممکن است فردی که ترک کرده برای فرار از این حس ناخوشایند، دوباره به مصرف مواد مخدر روی بیاورد. در نتیجه بسیار مهم است که برای درمان آن اقدام نمایید. افسردگی بعد از ترک مساله ای است که نمی توان آن را به حال خود رها کرد تا به خودی خود درمان شود و باید راه چاره ای برای آن پیدا شود. نیاز است خانواده به فرد درگیر اعتیاد کمک کنند و در این مسیر همراه او باشند. برای آشنایی بیشتر با نقش خانواده در ترک اعتیاد به مواد اعتیادآور کلیک کنید.

در ابتدا می توانید از راهکارهای خانگی موثر استفاده نمایید اما در صورتی که شدید و حاد باشد، باید از درمان های تخصصی کمک گرفت. در صورتی که به هر دلیلی امکان مراجعه به مشاوره حضوری را ندارید، می توانید از مشاوره تلفنی استفاده نمایید. متخصصان و روانشناسان حامی هنر زندگی در خدمت شما هستند تا در هر کجا که هستید، به صورت تلفنی در این زمینه یاری تان کنند.برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.

سوالات متداول

-افسردگی بعد از ترک اعتیاد چه مدت طول می‌کشد؟

زمان دقیقی برای طول مدت افسردگی بعد از ترک اعتیاد وجود ندارد اما در صورت عدم درمان ممکن است تا سال‌ها در فرد باقی بماند. به همین دلیل ضروری است که چاره‌ای برای درمان آن بیندیشید.