والپروات سدیم | موارد مصرف، عوارض، ممنوعیت های مصرفی

والپروات، والپروات سدیم یا والپروئیک اسید در گروه داروهای اسید کربوکسیلیک-ضد تشنج قرار دارد. والپروئیک اسید یکی از مهمترین و مؤثرترین داروها در کنترل حملات تشنجی و بیماری صرع در کودکان و بزرگسالان است. مصرف این دارو تنها به درمان صرع محدود نمی‌شود و در موارد متنوعی مانند پیشگیری از میگرن، بیماری‌های اعصاب و روان مانند افسردگی و دردهای عصبی ناشی از دیابت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل اثرات والپروات، این دارو به عنوان تثبیت کننده خلق نیز تجویز می‌شود. این دارو به صورت‌های مختلف قرص، کپسول، آمپول و یا شربت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه این مقاله با بیشتر با موارد مصرف، نحوه اثر، عوارض و موارد منع مصرف داروی والپروات سدیم آشنا می‌شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سایر داروهای تثبیت کننده خلق کلیک کنید.

 

موارد مصرف والپروات سدیم

والپروات سدیم معمولا برای درمان صرع «ساده» و «مرکب» تجویز می‌شود. بیمار مبتلا به صرع، به طور ناگهانی هوشیاری‌اش را از دست داده، چهره‌اش بی حالت شده و بی حرکت باقی می‌ماند. این دارو کمک می‌کند تا دفعات حملات صرع کمتر شود. در واقع تشنج یک حمله عصبی ناشی از اختلال در فعالیت‌های الکتریکی مغز است. والپروات سدیم با کاهش فعالیت‌های الکتریکی غیر طبیعی مغز حملات تشنج را کنترل می‌کند. همچنین از این دارو برای تثبیت خلق در اختلال دو قطبی و درمان میگرن به کار می‌رود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال دو قطبی و میگرن کلیک کنید.

تاثیر والپروات سدیم در کنترل علایم ترک در بیماران وابسته به تریاک

والپروات سدیم در کنترل دردهای ناشی از ترک مواد مخدر و همچنین در کنترل علائم ترک بنزودیازپین‌ها و الکل موثر بوده است. تاثیر این دارو در کاهش علائم ترک بنزودیازپین‌ها، خواب آورها، الکل و کاهش مصرف اختیاری ماده کوکائین مشخص شده است.

مکانیسم اثر والپروات سدیم 

هر چند مکانیسم دقیق عملکرد این دارو مشخص نیست اما احتمالا با جلوگیری از کاهش فسفاتیدیل اینوزیتول (3،4،5) و تری فسفات (PIP3) موجب کاهش اثر تشنجی آن‌ها می‌شود. این دارو کانال‌های وابسته به ولتاژ سدیم غشاء را بلوک کرده و سطح GABA مغزی را افزایش می‌دهد. به این صورت می‌تواند به درمان اختلالاتی همچون افسردگی کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان افسردگی کلیک کنید.

والپروات سدیم به سرعت و به طور کامل از دستگاه گوارش جذب می‌شود. در صورتی که همراه یا بعد از غذا مصرف شود، سرعت جذب آن کاهش می‌یابد. عمر این دارو در بدن تقریبا 15 ساعت می‌باشد. در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی، بیماران مسن و کودکان زیر 2سال این زمان طولانی‌تر بوده و در بیمارانی که تحت درمان با سایر داروهای ضد صرع هستند کوتاه تر می‌باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه صرع کلیک کنید.

موارد منع مصرف و احتیاط والپروات سدیم

در صورت حساسیت به والپرات سدیم یا سایر داروهای مشابه، به پزشک خود اطلاع دهید. از مصرف خودسرانه حتی برای جلوگیری از سردرد مخصوصا در دوران بارداری خودداری کنید. دیگر موارد منع دارو به شرح زیر است:

_ در کودکان کمتر از 2 سال مبتلا به اختلال در میتوکندری و کودکان کمتر از 3 سال مبتلا به بیماری‌های متابولیک ارثی، آسیب مغزی، تشنج‌های شدید با عقب ماندگی ذهنی (به دلیل خطر آسیب به کبد)
_ افراد دارای بیماری‌های کبدی و یا دارای سابقه خانوادگی بیماری شدید کبدی
_ احتمال مرگ برای بیماران دچار آسیب حاد
_ به منظور پیشگیری از تشنج بعد از تروما
توجه: در مصرف والپروات سدیم با سایر داروهایی که با انعقاد خون در ارتباط هستند، احتیاط شود.

عوارض جانبی والپروات سدیم

والپروات سدیم نیز مانند دیگر داروها با عوارض جانبی همراه است که برخی از آن‌ها عبارتند :

1. شایع ترین عوارض جانبی والپروئیک اسید

اختلالات گوارشی نظیر تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، اسهال، کرامپ‌های شکمی و یبوست، از شایع‌ترین عوارض والپروات سدیم هستند. این عوارض بیشتر در ابتدای درمان رخ می‌دهند. در صورت مصرف دارو همراه با غذا و یا شروع با دوز کم، عوارض کاهش می‌یابد. در صورتی که این دارو را برای درمان افسردگی مصرف می‌کنید، بهتر است مقاله افسردگی را نیز مطالعه نمایید. 

2. مهمترین عوارض جانبی والپروئیک اسید

بروز نارسایی کبدی که در نهایت منجر به مرگ شود، در بیماران تحت درمان با والپروات سدیم و مشتقات آن مشاهده شده است.
عارضه کبدی معمولا طی 6 ماه اول درمان رخ می‌دهد. مسمومیت کبدی جدی یا مرگبار ممکن است با علایم غیراختصاصی مثل فقدان کنترل تشنج، بی قراری، ضعف، بی‌اشتهایی، زردی، استفراغ و... شروع شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه علائم افسردگی کلیک کنید.

تداخل دارویی با والپروات سدیم

مصرف همزمان والپروات سدیم با برخی داروها می‌تواند عوارض دارو را تشدید کرده و یا باعث کاهش اثر دارو شوند. در مواردی تداخلات دارویی مشکلاتی مثل مشکلات مغزی، خواب آلودگی، کاهش پلاکت خون و... شود. در صورت مصرف داروها یا مواد زیر پزشک خود را مطلع نمایید. 
_ داروهای ضد تشنج
_ داروهای ضد افسردگی (برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.)
_ سالیسیلات‌ها (اسپیرین)
_ دیگر داروهای ضد صرع از داروهای تداخل دهنده با والپروات سدیم
_ آنتی بیوتیک کرباپنم
_ قرص‌های ضد بارداری (برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه قرص های ضد بارداری کلیک کنید.)
_ ضد انعقادها (وارفارین)
_ باربیتورات‌ها (فنوباربیتال، پریمیدون)
_ داروهای دیگر مثل اتوسوکسیماید، لاموترثرین، متیل فنیدات، کواتیاپین، کواتیاپین و تولبوتامید

توجه: از مصرف همزمان والپروات سدیم با الکل یا داروهایی که ممکن است باعث خواب الودگی شوند، خودداری کنید.

مصرف والپروئیک اسید در بارداری و شیردهی

والپروات سدیم ممکن است باعث آسیب به جنین شود. اگر تصمیم به بارداری دارید حتما با دکتر خود در مورد مصرف یا قطع دارو مشورت کنید. در مادرانی که در 3 ماه اول حاملگی اسید والپروئیک مصرف می‌کنند، احتمال نقص لوله عصبی افزایش می‌یابد. غلظت والپروئیک اسید بر شیر مادر نیز تاثیر می‌گذارد اما عوارض آن بر کودک شیرخوار هنوز مشخص نشده است. با دریافت مشاوره کنترل استرس می‌توانید با روش‌های جایگزین دارو آشنا شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره کنترل استرس کلیک کنید.

لزوم آزمایش‌های دوره ای

افرادی که از داروی والپروات سدیم استفاده می‌کنند باید تحت نظر پزشک باشند و آزمایش‌های دوره‌ای را به طور منظم انجام دهند تا از هرگونه خطر و عارضه جدی پیشگیری شود. برای این منظور باید هر 6 تا 12 ماه یکبار آزمایش CBC انجام دهند که طی آن گلبول‌های سفید خون شمرده می‌شود. همچنین آزمایش‌های دوره‌ای کنترل آنزیم کبدی نیز باید انجام ‌شود. در صورتی که نتایج آزمایش‌ها نشان دهنده خطر باشد، پزشک با بررسی شرایط دارو را تعویض و یا قطع می‌کند. این آزمایش‌ها بسیار مهم هستند پس در انجام آن‌ها دقت و توجه کافی داشته باشید. مشاوره افسردگی به شما کمک می‌کند تا روش جایگزینی برای این دارو پیدا کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره افسردگی کلیک کنید.

 

برای دریافت مشاوره در زمینه داروی والپروات سدیم می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.