آلپرازولام (زاناکس) | کاربرد و عوارض قرص آلپرازولام چیست؟

آلپرازولام با نام تجاری زاناکس به عنوان داروی ضد اضطراب برای دوره‌های درمانی کوتاه مدت مصرف می‌شود. مکانسیم اثر این دارو افزایش انتقال دهنده عصبی گابا (GABA) در مغز است که باعث کاهش اضطراب می‌شود. همچنین اثرات ضد افسردگی نیز دارد و برای درمان حملات پانیک، سندروم پیش از قاعدگی و مشکلات خواب می‌تواند مفید واقع شود. این دارو اعتیادآور بوده و عوارض جبران‌ ناپذیری برای فرد به همراه دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود که مصرف آلپرازولام تحت نظر پزشک باشد و از استفاده خودسرانه آن پرهیز شود. در ادامه با داروی آلپرازولام، موارد استفاده، عوارض مصرف، تداخلات دارویی و دوره ترک این دارو آشنا می‌شوید. برای آگاهی بیشتر درباره روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.

آلپرازولام

آلپرازولام، یک داروی ضد اضطراب از خانواده بنزودیازپین‌ها است که برای درمان اختلالات اضطرابی، اختلالات حملات پانیک ، اختلالات خواب و درمان سندروم پیش از قاعدگی توسط پزشک معالج تجویز می‌شود. آلپرازولام معمولا با برخی از داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین تجویز می‌شود. گاهی این دارو نیز توسط افرادی که لزوما به بیماری‌های روانی مبتلا نیستند ولی در بحران‌های سخت روحی از جمله غم از دست دادن یکی از نزدیکان و عزیزان، شرایط روحی و کاری سخت و مواردی این چنینی قرار دارند مصرف می‌شوند.

با این حال توجه داشته باشید که این دارو برای کمک به مدیریت علائم اضطراب در کوتاه مدت تجویز می‌شود و هیچگاه نمی‌تواند به عنوان درمان اصلی شناخته شود. داروی آلپرازولام در کنار روش‌های روان درمانی همواره بیشترین تاثیرات را خواهد داشت.

برای آگاهی بیشتر درباره داروهای ضد اضطراب کلیک کنید.

اینفوگرافیک آلپرازولام (زاناکس)

مکانیزم اثر آلپرازولام

آلپرازولام همانند بنزودیازپین های دیگر، تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی بوده و اثر خود را با افزایش اثر گابا (گاما آمینو بیوتیریک اسید) در مغز اعمال می‌نماید. گابا (GABA) یک انتقال دهنده شیمیایی مغز است که بر روی بعضی از فعالیت‌های مغز اثر مهاری دارد. در واقع زیاد شدن گابا باعث کاهش اضطراب می‌شود. زاناکس از فعالیت، تحریک‌پذیری و واکنش مغز می‌کاهد و اجازه می‌دهد مغز و سیستم اعصاب مرکزی زمان بیشتری برای استراحت داشته باشند. این امر موجب تعادل بین سیستم اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک می‌گردد، به عبارتی می‌توان گفت این دارو اثر آرامبخش و ضد اضطراب دارد. مصرف این دارو با فلوکستین و سرترالین غلظت پلاسمایی زاناکس را بیشتر و نیمه عمر آن را در بدن طولانی‌تر می‌کند.

برای شناخت بیشتر درباره فلوکستین و سرترالین کلیک کنید. 

چگونگی مصرف آلپرازولام

سرعت عمل این دارو بستگی به شدت بیماری، سن و همچنین سرعت سوخت و ساز بدن شخص دارد. آلپرازولام در مقادیر متفاوت برای مشکلات گوناگون توسط متخصص تجویز می‌شود. بیمار نباید بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده مصرف کند. زاناکس به صورت مایع را می‌توان با مایعات یا غذاهای نیمه جامد مخلوط کرد. اگر بیمار یک نوبت دارو را فراموش کرد به محض یادآوری، باید آن را مصرف کند در صورتی که به نوبت بعدی نزدیک باشد، باید نوبت بعدی را حذف کند و سپس به برنامه دارویی منظم خود برگردد.
برای آگاهی بیشتر درباره اختلالات اضطرابی و حملات پانیک کلیک کنید.

سومصرف آلپرازولام و اعتیاد

در بخش قبلی گفته شد که آلپرازولام یک بنزودیازپین قدرتمند است و اغلب برای درمان اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلالات هراس و بی خوابی تجویز می شود. بنابراین در صورت استفاده طولانی مدت، بسیار اعتیاد آور است و اعتیاد و سوء مصرف، زاناکس را به یک نگرانی جدی تبدیل می کند. آلپرازولام اولین داروی روانپزشکی تجویز شده در ایالات متحده بوده که ۷۰ درصد از نوجوانان مبتلا به اعتیاد آن را از کابینت دارویی خانواده خود به دست می آوردند. تحمل به زاناکس به سرعت ایجاد می شود و مصرف کننده را ملزم به مصرف بیشتر دارو برای دستیابی به اثرات مطلوب می کند. فردی که به زاناکس اعتیاد دارد ممکن است روزانه ۲۰ یا ۳۰ قرص مصرف کند. اگر کاربر تصمیم به قطع مصرف آلپرازولام بگیرد، اثرات ترک مانند اضطراب، بیقراری، بی‌خوابی و لرزش را تجربه خواهد کرد. شروع علائم ترک نشانه این است که یک وابستگی فیزیکی ایجاد شده است. افزایش تحمل و ترک، نشانه‌های اعتیاد به این دارو می باشد. هنگامی که اعتیاد زاناکس به وجود آمد، مسئولیت‌های روزانه مانند وظایف مدرسه، کار یا خانواده نادیده گرفته می‌شوند زیرا انرژی به سمت رفتار جستجوی مواد مخدر هدایت می‌شود. سایر علائم رفتاری اعتیاد به زاناکس عبارتند از:

استفاده مداوم از آن حتی اگر به مشکلات شخصی کمک نکند.
عدم توانایی در توقف استفاده از دارو علیرغم تمایل به ترک
از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که زمانی از آن لذت برده می شد.
وسواس در مورد تهیه و استفاده از دارو.
از دست دادن کنترل بر مقدار زاناکس مصرفی. مشکلات حقوقی و درگیری با قانون به دلیل بردز رفتارهای ناهنجار اجتماعی که نتیجه استفاده از آلپرازولام است. از جمله رفتارهای پرخطر مانند رانندگی تحت تأثیر زاناکس. برای اطلاع از دیگر داروهای اعتیادآور کلیک کنید.

دوره ترک آلپرازولام و علائم

اگر مصرف کننده ای بخواهد پس از ایجاد وابستگی به دارو، مصرف آلپرازولام را متوقف کند، روش ترک موسوم به "بوقلمون سرد" یا بدون نظارت پزشکی توصیه نمی شود. علائم ترک آلپرازولام مشابه علائم ترک الکل یا باربیتورات است و شدت علائم می تواند متفاوت باشد. اگر تشنج رخ دهد ترک دارو می تواند کشنده باشد. به طور معمول، روند ترک شامل کاهش آهسته دوز زاناکس و در نهایت تغییر مصرف کننده به شکل طولانی دارو برای یک دوره زمانی است. کاهش تدریجی این دارو به کاهش علائم ترک کمک می کند. بهترین راه برای اجتناب از عواقب منفی ناشی از ترک دارو از جمله روان پریشی (سایکوز) و تشنج، اضطراب و حملات صرع کاهش دوز تدریجی دارو به صورت کنترل شده، زیر نظر یک پزشک متخصص است. بنابراین اگر به صورت یکباره یا خیلی سریع دارو قطع شود، نه تنها علائم ناخوشایند ترک دارو ایجاد می‌شود، بلکه علائم اختلال اضطرابی شدیدتر و بیشتر از گذشته ایجاد می‌شود. در صورتی که در جستجوی یافتن راهی برای رهایی همیشگی از اضطراب هستید می‌توانید از خدمات مشاوره کنترل استرس و اضطراب بهره بگیرید.

تداخل دارویی قرص زاناکس

قرص آلپرازولام با داروهای زیر تداخل ایجاد می‌کند.

•  داروهای خواب‌آور (مصرف قرص آلپرازولام با داروهای خواب می‌تواند باعث مرگ ناگهانی در خواب شود)
• داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن و …
• داروهای سرفه
• داروهای شل کننده عضلات
• داروهای صرع و ضد تشنج
• داروهای ضد افسردگی

برای آگاهی بیشتر درباره داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.

عوارض آلپرازولام

این دارو جهت رفع اضطراب و اختلالات پانیک استفاده می‌شود. بنابراین، ایجاد خواب آلودگی و آرامش و تا حدی گیجی از خواص طبیعی دارو است. این دارو نباید بدون تجویز پزشک مصرف شود. در ادامه به برخی از عوارض جدی زاناکس اشاره می‌کنیم که در صورت بروز بیمار باید مصرف آن را قطع کند و با پزشک خود تماس بگیرد.

• لرزش، تشنج و حالت تهوع
• تاری دید یا تغییر در بینایی
• خارش شدید پوست
• اختلالات حرکتی و عدم تعادل هنگام راه رفتن
• تکلم غیر قابل فهم
• ناراحتی‌های گوارشی
• زرد شدن سفیدی چشم یا زردی پوست
• کاهش حافظه و عدم تمرکز
• اسهال یا یبوست
• خستگی و ضعف غیرعادی
• خشکی دهان و افزایش تشنگی
• تغییر در توانایی جنسی
• تغییرات خلقی و رفتاری

 

موارد احتیاط در مورد آلپرازولام

در صورت وجود هر یک از موارد زیر، پیش از مصرف آلپرازولام باید پزشک را مطلع ساخت.

• دوران بارداری یا شیردهی
• حساسیت به دیگر بنزودیازپین ها
• حساسیت به هر نوع ماده غذایی، رنگ های خوراکی یا نگهدارنده‌ها
• مصرف داروهای دیگر به خصوص آرامبخش‌ها، ضد افسردگی‌ها و داروهای ضد صرع
• سابقه ابتلا به بیماری‌های دیگر مانند گلوکوم، بیماری انسدادی ریوی نظیر آمفیزم، بیماری تنفسی، ضعف عضلانی، آسم و برونشیت، بیش فعالی، بیماری‌های روانی شدید، میانستنی گراویس، مشکلات مربوط به تنفس هنگام خواب، سابقه صرع یا تشنج، بیماری‌های کبدی و کلیوی، اعتیاد به مواد مخدر یا سابقه آن.

 

راهنمایی های عمومی در مورد قرص آلپرازولام

• در طول مدت درمان برای بررسی میزان مصرف به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید.
• مصرف زیاد یا طولانی مدت زاناکس ممکن است باعث ایجاد وابستگی شود و علائمی مانند احساس نیاز شدید به ادامه مصرف و افزایش مقدار دارو و همچنین عوارض قطع مصرف مانند تحریک پذیری، عصبانیت، مشکل خوابیدن و احساس لرزش، از دست دادن اشتها، اسهال، درد، کرختی و غیره را به دنبال خواهد داشت.
• مصرف دارو را به صورت ناگهانی قطع نکنید و با پزشک معالج خود مشورت کنید.
• مصرف بیش از حد این دارو موجب بیهوشی و احتمالا مرگ می‌شود.
• مصرف این دارو باعث ایجاد خواب آلودگی می‌شود، بنابراین از انجام کارهایی که به هشیاری احتیاج دارند مانند رانندگی پرهیز کنید.
• از مصرف میوه یا آبمیوه همزمان با مصرف زاناکس کنید.

 

سوالات متداول

قرص آلپرازولام برای درمان چه مشکلاتی مفید است؟

از قرص آلپرازولام برای درمان مشکلات خواب، سندروم پیش از قاعدگی، اختلالات اضطرابی و حملات پانیک استفاده می‌شود. همچنین با دیگر داروها می‌تواند در درمان افسردگی نیز اثر گذار باشد. برای دریافت مشاوره روانشناسی از مرکز مشاوره حامی هنر زندگی کلیک کنید.