اعتیاد و مصرف دوباره مواد مخدر

بارها شده که حتی معتادانی که خودشان اقدام به ترک کرده اند، باز هم به مصرف دوباره مواد مخدر رو آورده اند. بازگشت های مکرر باعث دلسرد شدن همسر و به هم ریختن نظم خانواده می شود. شاید بازگشت به اعتیاد به نظر خانواده پایان درمان باشد. اما عودهای مکرر بخشی از روند بیماری اعتیاد بوده و درمان نیز در تمامی مراحل نباید قطع شود. شما به عنوان همسر و یا خانواده بیمار معتاد با آگاهی از مراحل درمان و حمایت از بیمار می توانید او را برای ماندن در مسیر سلامت یاری دهید. نقش خانواده در ترک اعتیاد و گروه دوستانی که فرد با آن ها در ارتباط است بسیار اهمیت دارد. در ادامه به بررسی علل مصرف دوباره و راه های پیشگیری از بازگشت به مصرف صحبت خواهیم کرد.

برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد و مصرف دوباره مواد می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

اعتیاد بیماری قابل بازگشت

کسانی که اعتیاد ندارند نمی توانند بفهمند همسرشان و یا کسی که اعتیاد دارد، چرا و چگونه حاضر است تمام آن چه در زندگی برایشان اهمیت دارد را از بین ببرد تا بتواند حتی یک بار دیگر مصرف کند. برای آنکه درک بهتری از این بیماری داشته باشید، بهتر است توضیح کوتاهی درباره کاری که مواد مخدر با مغز می کند را توضیح دهیم.

مواد مخدر با ذهن و مغز چه می کند؟

مواد مخدر با تاثیر بر سیستم پاداش مغز و افزایش دوپامین در مسیر پاداش مغزی لذتی صد چند برابر برای فرد ایجاد می کند. این لذت به قدری است که دیگر اهمیت بقا که بالاترین زنگ خطر برای هر انسانی است، از بین می رود؛ در واقع مواد جای غریزه بقا را می گیرد. شاید درک این موضوع برایتان سخت باشد، اما اگر با یک فرد معتاد زندگی کرده باشید متوجه می شوید اعتیاد بر دیگر جنبه های رفتاری او نیز تاثیر گذاشته است. بیمار معتاد دیگر مانند قبل نمی تواند مشکلات را شناسایی کند و یا راهکاری مناسب ارائه دهد.

تمامی این تاثیرات بر مغز باعث می شود که از نابود شدن به خاطر اعتیاد ترسی نداشته باشد و تنها به مصرف دوباره مواد فکر کند.

مراحل بازگشت به مصرف را بشناسید

بارها شنیده اید که اعتیاد بیماری غیر قابل درمان است و در نهایت فرد به مصرف دوباره رو می آورد. احتمالا بارها برای درمان همسرتان یا فرد معتادی اقدام کرده اید اما پس از سپری شدن دوره های درمان جسمانی متوجه می شوید او دوباره به سمت مواد رفته است. در این وضعیت نا امید شده و خود را ناچارترین فرد می پندارید. ممکن است او را سرزنش کرده و فکر طلاق به سراغتان بیاید. اما همانطور که پیش تر گفتیم اعتیاد بیماری قابل بازگشت است. بین 40 تا 60 درصد معتادان درمان شده، به مصرف دوباره بازگشت می کنند. بهتر است بدانید بازگشت یک فرایند است تا یک رویداد، که به سه مرحله؛ عاطفی، روانی و فیزیکی تقسیم می شوند.

مرحله بازگشت عاطفی:

عود عاطفی اغلب مرحله اول بازگشت به مصرف است. این مرحله پیش از شروع دوره نقاهت اتفاق می افتد. بیمار معتاد با تجربه خلق و احساس اضطراب، خشم، بی قراری و کاهش اشتها و خواب، به فکر مصرف دوباره می افتد. با شناسایی نشانه های عود عاطفی می توان از ورود بیمار به مرحله عود روانی جلوگیری کرد.

مرحله بازگشت روانی:

عود روانی مرحله دوم فرایند بازگشت به مصرف است. در ذهن بیمار بین افکاری که او را ترغیب به مصرف می کنند با افکاری که می خواهند او در مسیر بلند سلامت نگه دارند، یک جنگ در حال وقوع است. همیشه یک بخشی از فرد تمایل دارد که به مصرف بازگردد، به همین دلیل اعتیاد را یک بیماری مزمن می دانیم. با ادامه افکار وسوسه انگیز احتمال شکست و بازگشت مجدد به اعتیاد بیشتر می شود. اگر در این مرحله فرد با عوامل محرک (دوستان، مکان های مصرف، محل تامین مواد، هیجانات مشابه پیش از مصرف و...) مواجه شود؛ مقابله با وسوسه مصرف بسیار دشوار و در بیشتر مواقع غیر ممکن می شود.

عود فیزیکی:

پس از عود روانی اگر مداخله ای صورت نگیرد، طولی نمی کشد که فرد دوباره مصرف می کند، که همان عود فیزیکی است. استفاده فقط یک بار می تواند منجر به بازگشت شدید و بالا رفتن دوز مصرفی نیز شود. با آگاهی از نشانه های اعتیاد هر چه زودتر مانع از پیشروی مصرف شوید.

برای نجات زندگی ام چه باید بکنم؟

زندگی خانواده فرد معتاد به خصوص همسر و فرزندانش تحت تاثیر مستقیم اعتیاد فرد می باشد. همسر و فرزندان معتاد نیاز به آموزش مهارت هایی برای جلوگیری از بازگشت فرد به اعتیاد دارند. آنان باید بدانند که مسیر ترک اعتیاد تنها به دوره سم زدایی محدود نمی گردد و بعد از این دوره نیز فرد نیاز به حمایت دارد. اما در بسیاری از موارد شاهد مشکلات شدید خانواده در پذیرش و حمایت آنان از فرد معتاد هستیم. در ادامه اقداماتی که لازم است انجام دهید را شرح داده ایم:

• به خاطر داشته باشید که اعتیاد یک بیماری مغزی است.
• اعتیاد در نهایت یک شرطی است که خود معتاد باید یاد بگیرد، مدیریتش کند؛ هیچ کس نمی تواند به جای معتادان مبارزه کند.
• مرزها را تنظیم کنید و آنها را نگه دارید.
• فرد معتاد را تشویق کنید که به دنبال کمک باشد، تشویق ممکن است شامل یافتن منابع درمان برای آنها باشد.
• با یک مشاوره ترک اعتیاد در ارتباط باشید، خود شما نیز برای ادامه زندگی با یک فرد معتاد نیاز به حمایت دارید.
• نمونه ای از زندگی سالم را با حذف مواد مخدر به وجود آورید.
• حمایت کنید، اما مشکلات ایجاد از مصرف مواد را پنهان نکنید، بیمار معتاد باید با عواقب اعتیادش روبه رو شود.
• خوشبین باشید. از آن جا که شما بیمار را حمایت می کنید، در نهایت بیمار معتاد به دنبال کمک خواهد بود. حتی اگر مصرف دوباره داشته باشد، نشانه ای از شکست نیست. عود بیماری اغلب بخشی از روند بهبود کلی است.

تا کجا باید پنهان کنم؟

زمانی که معتادی به دنبال کمک متخصصان و راه درمانی برای ترک اعتیاد؛ حمایت همسر، دوستان و خانواده برای حفظ سلامتی و ترک احتمال موفقیت را بیشتر می کند. اما زمانی که عودها (عاطفی و روانی) تهدید کننده می شوند، برای بیمار در حال ترک یک استرس شدید را ایجاد می کند. در این زمان نگاه و واکنش دیگران در حفظ و یا مصرف دوباره بسیار اهمیت دارد.

زمانی که برنامه درمانی را می چینیم مهم است که از منابعی که می توانند حامی مالی و یا عاطفی باشند استفاده کنیم. کسانی که حامی هستند، مراحل بهبودی را درک کرده و به عنوان یک منبع حمایت همیشه حضور دارند حتی اگر وسوسه مصرف دوباره وجود داشته باشد.

برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد و مصرف دوباره مواد می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.