تاخیر در رشد کودک | نشانه ها، علت و درمان تاخیر در رشد کودک

شایع ترین علت کوتاهی قد و بلوغ دیررس، تاخیر در رشد کودکان است. اختلال تاخیر در رشد اغلب کودک را در سه سال اول تحت تاثیر قرار می دهد. در اثر این عارضه رشد کودک در حدود 3 تا شش ماهگی شروع به کند شدن می کند به طوری که سرعت وزن گیری و رشد قد کاهش پیدا می کند. اگر کودکتان طبق روند طبیعی رشد نکنند، احتمال اختلال تاخیر رشد وجود دارد. والدین یا متخصص می توانند تاخیر رشدی را تشخیص دهند. درمان های اولیه می توانند برای رسیدن به حد طبیعی رشد و یا نزدیک به آن کمک کنند. اگر نشانه های تاخیر رشد کودک از سمت والدین دیر تشخیص داده شود صدمات جبران ناپذیری به کودک وارد خواهد شد. در این مقاله به شناخت نشانه ها و درمان تاخیر در رشد کودک می پردازیم.

برای دریافت مشاوره در زمینه روند رشد کودکان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

تاخیر در رشد کودک

به طور کلی تاخیر در رشد کودک باعث اختلال در مهارت های مختلف از جمله مهارت های اجتماعی، شناختی، زبانی و حرکتی می شود. اختلالات عصبی رشدی نیز به نوعی اختلال تاخیر در رشد کودکان محسوب می شوند. تاخیر رشد ممکن است تنها مربوط به رشد اندام های بدن مثل اختلال کوتاه قامتی (کوتولگی) باشد. یا تنها توانایی های ذهنی کودک را تحت تاثیر قرار دهد؛ کودکان دارای اختلالات یادگیری، اوتیسم و معلولیت ذهنی از نظر ظاهری تفاوتی با دیگر همسالان خود ندارند. تشخیص به موقع و آموزش مهارت های خاص به این گروه از کودکان، عوارض ناشی اختلال رشدی را کاهش داده و یا از بین می برد.

نشانه های تاخیر در رشد کودک

برای شناسایی تاخیر رشد کودکان آن ها را از 4 جهت می توانید مورد بررسی قرار دهیم. در ادامه به بررسی نشانه های تاخیر در رشد کودکان پرداخته ایم:

مهارت های حرکتی:

• عدم توانایی در غلت زدن، نشستن و راه رفتن تا قبل از هجده ماهگی
• ناتوانی در جویدن، بلعیدن و غذا خوردن به تنهایی 
• ناتوانی در دست گرفتن اجسام و ناتوانی از استفاده از دو طرف بدن

مهارت های اجتماعی: کودکان دارای تاخیر رشدی ممکن است توانایی برقراری ارتباط با دیگران (اعضای خانواده، همسالان، معلمان و ...) را نداشته باشند. همچنین این کودکان توانایی درک احساسات دیگران را ندارند. 

مهارت های شناختی: در اثر تاخیر رشد مهارت های شناختی نظیر یادگیری، درک، استدلال و یادآوری دچار مشکل می شود.

مهارت های زبانی: این کودکان بسیار دیر به زبان می آیند، این موضوع شامل زبان بدن هم می شود. به این معنا که در فهماندن منظورشان به دیگران حتی از طریق زبان بدن نیز ناتوان هستند.

علل به وجود آمدن تاخیر در رشد کودک

عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی هر دو در به وجود آمدن اختلال رشد در کودک اثر می گذارد. در ادامه چگونگی اثرگذاری هر کدام از عوامل را بررسی کرده ایم.

عوامل ژنتیکی:

ناهنجاری های کروموزومی یا ژنتیکی می تواند مسبب اختلال در تاخیر رشد شوند. امروزه با انجام آزمایشاتی قبل از بارداری می تواند ژن های معیوب را شناسایی کرده و از به دنیا آمدن کودکانی با مشکلات ژنتیکی جلوگیری کرد.

عوامل محیطی:

_مسمومیت کودک قبل یا بعد از تولد با عوامل مضر مانند سرب
_ابتلای مادر به بیماری های عفونی
_تب شدیدی که به تشنج ختم شود
_نوزاد نارس به دنیا آید و یا دچار کمبود اکسیژن شود
_وارد شدن ضربه به سر کودک ضمن به دنیا آمدن یا بعد از آن

پیشگیری از اختلال تاخیر در رشد کودک

برای پیشگیری از اختلال تاخیر رشد در کودک باید افراد ناقل، به عنوان مثال مادران دچار بیماری عفونی را شناسایی و به وضعیت آنان رسیدگی کرد. آگاه کردن زوج هایی که قصد بچه دار شدن دارند مفید است. مشاوران و متخصصان با آموزش عوامل خطر و راه های جلوگیری از این اختلال، مانع از شیوع تاخیر در رشد می شوند. بعد از تولد نوزاد والدین می توانند فرزندشان را به طور منظم برای معاینات نزد پزشک یا مراکز بهداشت ببرند و با فراهم کردن محیط زندگی باثبات، آینده فرزندان خود را تضمین کنند. مشاوره کودک نیز به خانواده ها برای پیشگیری و مقابله با تاخیر رشد کودکان خدمات درمانی و آموزشی ارائه می دهند.

درمان اختلالات رشدی کودک

هرچه تاخیر رشدی کودک از طرف والدین زودتر تشخیص داده شود درمان کودک آسان تر و سریع تر اتفاق خواهد افتاد. در نتیجه احتمال رشد کامل و مطلوب بیشتر می شود. والدین می توانند بعد از مشاهده نشانه های مطرح شده سریعا درمان فرزند خود را تحت نظارت یک متخصص آغاز کنند. درمان ها شامل؛ دارو درمانی، گفتار درمانی، کاردرمانی، بازی درمانی و ... است.

برای دریافت مشاوره در زمینه روند رشد کودکان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.