خواب نوزاد | زمان و میزان نیاز به خواب در نوزادان

نوزادان در ابتدای تولد بیشترین میزان خواب را دارند و این میزان به تدریج در طول رشد کاهش می‌یابد. خواب نوزاد علاوه بر اینکه انرژی او را ذخیره می‌کند، از جهت تأثیر بر رشد مغز نیز بسیار اهمیت دارد. والدین باید بتوانند از همان بدو تولد خواب نوزاد خود را تنظیم نمایند و با حفظ نکات ایمنی و ایجاد شرایط مطلوب در محیط اطراف به خوب خوابیدن کودک کمک کنند. با این حال خیلی از والدینی که تجربه فرزند اول خود را دارند در ابتدا در مورد اینکه خواب نوزاد چگونه و به چه میزان باید باشد، دچار چالش می‌شوند. برای اینکه در این باره اطلاعات بیشتری کسب نمایید تا پایان مطلب با ما همراه باشید.

میانگین زمان خواب نوزاد

به طور متوسط نوزادان چیزی در حدود 14 تا 18 ساعت در شبانه روز می‌خوابند. نوزادان غالباً دارای چهار دوره خواب در هر 24 ساعت هستند و در طول روز به حداقل 2 بار خواب میان‌روزی نیاز دارند. با این حال اکثر نوزادان به طور پیوسته نمی‌خوابند و برای شیر خوردن در طول شبانه روز هر 3 تا 4 ساعت یکبار از خواب بیدار می‌شوند. در صورتی که کودک بعد از 5 ساعت از خواب بیدار نشد نیز لازم است که مادر کودک را از خواب بیدار کند و به او شیر دهد.

انواع خواب در نوزادان

1. خواب نوزاد در مرحله REM یا حرکت سریع چشم‌ها: مرحله رم برای کودکان سبک است و معمولا به خواب خرگوشی نیز معروف است. کودک خواب عمیق را تجربه نمی‌کند و در طول شبانه روز در صورتی که 16 ساعت بخوابد 8 ساعت آن را در این مرحله سپری خواهد کرد. در صورتی که متوجه بیدار شدن های مکرر نوزاد خود شده‌اید، مقاله از خواب پریدن نوزاد را مطالعه کنید.

2. خواب نوزاد در مرحله NREAM: این مرحله خود شامل 4 دوره خواب است. ابتدا کودک چرت می‌زند و چشمانش مدام باز و بسته می‌شود. سپس ممکن است کودک با کوچک ترین صدای محیط اطراف دست و پاهایش را تکان دهد. اکنون نوزاد وارد مرحله‌ای می‌شود که خواب سنگین را تجربه می‌کند. در آخرین مرحله نیز خواب کودک به قدری سنگین می‌شود که با سر و صدای زیاد نیز از خواب بیدار نمی‌شود.

لازم به ذکر است که کودک در طول شبانه روز بعد از آنکه خواب سنگین را تجربه کرد به مرور وارد خواب سبک و سپس خواب REM می‌شود و این چرخه ممکن است چندین بار در طول شبانه روز تکرار گردد. 

میزان خواب نوزاد در دوره‌های مختلف رشد 

میزان خواب نوزاد در ماه‌های مختلف تغییرات زیادی می‌کند. به خصوص در ماه‌های اول به دلیل سرعت بیشتر رشد نوزاد، سرعت تغییر الگوهای خواب نیز بیشتر است.

تولد تا سه ماهگی

نوزاد از تولد تا سه ماهگی به حدود 16 تا 18 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارد که الگوی آن به تدریج تغییر می‌کند.

ماه اول: حدوداً 8 ساعت در روز و 8-9 ساعت در شب می‌خوابد. هیچ الگوی خاصی برای خواب خود ندارد و تنها چند دقیقه بعد از چندین ساعت خواب برای خوردن شیر و .. بیدار می‌ماند.

ماه دوم: حدود 6-7 ساعت در روز و 8-9 ساعت در شب می‌خوابد. تا حدودی بین شب و روز بیشتر تمایز قائل شده و اکثراً شب را با چشمان بسته می‌گذراند.

ماه سوم: در این دوره هشیاری‌اش نسب به محیط بیشتر شده است. حدود 2 تا 4 بار یا بیشتر در روز می‌خوابد. احتمالاً یکی دو بار در شب برای شیر خوردن بیدار می‌شود.

سه ماهگی

نوزادان در سه ماهگی به حدود 14 تا 16 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند (حدود 4-5 ساعت در روز و 10-11 ساعت در شب). معمولاً یک یا دو بار بین آن بیدار می‌شوند. اکثر نوزادان در این سن شب‌ها می‌توانند 6 تا 8 ساعت متوالی بخوابند. این میزان در چهار ماهگی در کنار خواب‌های میان روزی به 9 تا 12 ساعت می‌رسد.

شش ماهگی

در شش ماهگی نوزاد حدود 14 ساعت در شبانه روز به خواب احتیاج دارد. کودکان به طور معمول حدود 9 تا 11 ساعت در شب می‌خوابند. چرت زدن آن‌ها در طول روز تبدیل به یکی در صبح و دیگری در بعد از ظهر می‌شود، هرچند هنوز برخی از کودکان 3 یا 4 بار در روز چرت می‌زنند. در این سن، می‌توانید واکنش خود به نوزادی که در طول شب بیدار شده و گریه می‌کند را تغییر دهید.

می‌توانید به نوزادان این سن 5 دقیقه وقت بدهید که خودش آرام شود و دوباره به خواب برود. اگر این کار را نکرد، می‌توانید بدون بلند کردن او از روی گهواره، آرامش کنید (با خواندن لالایی با صدای آرام و مالیدن پشتش)، بعد او را ترک کنید، مگر این که به نظر برسد که نوزاد مریض است. ممکن است نشانه‌هایی از اضطراب جدایی کودکان در این دوره مشاهده کنید برای برطرف کردن آن می‌توانید از مشاوره کودک استفاده نمایید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اضطراب جدایی کلیک کنید.

نه ماهگی

در 9 ماهگی نوزاد حدود 13 تا 14 ساعت از کل شبانه روز را به خواب احتیاج دارد. تقریباً سه چهارم نوزادان بین نیمه شب تا ساعت 5 صبح را می‌خوابند، برخی دیگر تمام شب را به طور متوالی حدود 10 الی 11 ساعت را می‌خوابند. احتمالاً کودک دو بار در روز چرت می‌زند. همچنین ممکن است مشکل  در به خواب رفتن و یا پریدن از خواب به علت ترس از جدایی در این زمان دیده شود. برای مراقبت بهتر از کودک و یادگیری روش‌های خواباندن نوزاد و آرام کردن نوزاد کلیک کنید.

دوازده ماهگی

در 12 ماهگی نیاز کودک به خواب حدود 13/5 ساعت خواب در شبانه روز است. خواب او در هنگام شب هم چنان 10 تا 11 ساعت است و دو وعده چرت در روز، البته با مدت زمانی کوتاه‌تر دارد. معمولا در این سنین نوزادان کمتر برای شیر خوردن در طول شب از خواب بیدار می‌شوند چراکه روزانه از غذاهای مختلفی بهره می‌برند.

راهکارهایی برای تنظیم ساعات خواب نوزاد

برای تنظیم ساعات خواب نوزاد می‌توانید از راهکارهای ارائه شده در زیر استفاده نمایید.

• به او فرصت دهید، خواب‌های کوتاه مکرر داشته باشد.
• به او یاد دهید بین شب و روز تمایز قائل شود. برای مثال می‌توانید در طول روز در تعامل با او فعال‌تر باشید، با او بیشتر بازی کرده و حرف بزنید. در طول شب در زمان بیداری می‌توانید با کم کردن صدای محیط و نور اطراف، با رفتارهایی مثل نوازش کردن آرامش او را بیشتر کنید و بازی و فعالیت کمتری با نوزاد داشته باشید.
• نشانه‌های خستگی کودک را شناسایی کنید. در هنگامی که آمادگی خواب دارد او را بخوابانید.
• یک برنامه مشخص برای زمان خواب کودک فراهم کنید.
• وقتی نوزادتان بیدار است اما احساس خواب آلودگی دارد او را در تختش قرار دهید چرا که اگر کودک برای مدت طولانی با وجود خواب آلودگی بیدار بماند می‌تواند در به خواب رفتن دچار مشکل شود.

درجه حرارت مناسب اتاق برای خوابیدن نوزاد

در اتاق نوزاد یک دماسنج روی دیوار نصب کنید. حرارت اتاق باید بین 24 تا 25 درجه سانتی‌گراد باشد. هوای اتاق نباید خیلی سرد باشد. سرد بودن اتاق انرژی کودک را می‌گیرد. همچنین دمای خیلی زیاد باعث کم آبی بدن نوزاد و بروز مشکلات خواب نظیر بی‌خوابی در او می‌شود. به همین خاطر از پوشاندن لباس زیاد به کودک خودداری کنید و به جای آن دمای اتاق را تنظیم کنید.

برای آگاهی از روش‌های درمان بی خوابی نوزادان کلیک کنید.

نکات مهم در حفظ ایمنی خواب نوزاد

• همیشه سعی کنید که نوزاد را به پشت بخوابانید و از خواباندن او به پهلو پرهیز نمایید. 
• هنگام خواب کودک وسایل نرم را از داخل تخت کودک بردارید. پتوی سنگین، بالش نرم، عروسک و هر وسیله دیگری که می‌تواند برای کودک خطرناک باشد را از دسترس کودک دور نگه دارید.
• کودک را در رخت خواب خود نخوابانید. کودک باید در محل مخصوصی قرار گیرد که از اطراف با محافظ پوشیده شده باشد تا احتمال افتادن کودک به صفر برسد.
• زیر سر کودک باید سفت، صاف و بدون حرکت باشد. 
• می‌توانید به کودک خود پستانک بدهید اما نباید آن را جایگزین شیر و در آغوش کشیدن کودک خود کنید.

کلام آخر 

توجه به میزان ساعت و کیفیت خواب نوزادان در سلامت آن‌ها نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. با این حال همه نوزادان شبیه به هم نیستند و بنا به خلق و خو و شرایط محیطی می‌توانند دچار عادات متفاوتی شوند. شب بیداری‌های زیاد و بی‌قراری‌های مفرط نوزادان معمولاً ریتم زندگی والدین را به هم می‌ریزد و آن‌ها را دچار کلافگی بسیاری می‌کند. اگر تمام اقدامات لازم را برای خواباندن درست کودک انجام می‌دهید اما او دائماً بی‌قرار است یا مرتباً از خواب بیدار می‌شود لازم است که وضعیت کودک خود را با یک متخصص نیز در میان بگذارید. در صورتی که مشکل پزشکی خاصی وجود نداشته باشد، با استفاده از تکنیک‌های روانشناسی و مراجعه به روانشناس کودک نیز می‌توانید در بهداشت خواب کودک و افزایش کیفیت آن به او کمک کنید.

برای اطلاع بیشتر درباره روند دریافت مشاوره کودک و آشنایی با نشانه های سلامت نوزاد کلیک کنید.

سوالات متداول

چه علائمی نشان دهنده آمادگی نوزاد برای خوابیدن است؟

معمولا نوزادان هنگامی که چشم‌های خود را می‌مالند، خمیازه می‌کشند و در طولانی مدت بی قراری و بی حوصلگی از خود نشان می‌دهند آماده خوابیدن می‌باشند. در این شرایط سعی کنید کودک خود را در آغوش بگیرید و با شیر دادن و نوازش کردن او نوزادتان را بخوابانید.

برای دریافت مشاوره در زمینه خواب نوزاد می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.