درمان اعتیاد کودک به تلویزیون

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با درمان اعتیاد کودک به تلویزیون پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

درمان اعتیاد کودک به تلویزیون امکان پذیر است؟ امروزه تلویزیون به جزیی جدایی ناپذیر از زندگی انسان ها تبدیل شده است و کودکان از همان ابتدای تولد با آن آشنا می شوند و در فرایند رشد تا حد بسیار زیادی به آن وابسته می شوند. وابستگی و گاها اعتیاد کودکان به تلویزیون یک مساله نگران کننده است که می تواند مشکلات و پیامدهای جدی با خود به همراه داشته باشد. به همین منظور واجب است که والدین راهی برای درمان اعتیاد کودکان خود پیدا کنند. یکی از روش های موثر در رفع مشکل مشاوره کودک است که می تواند در این زمینه به شما کمک کند. برای اطلاع بیش تر از مشاوره کودک کلیک کنید.

اعتیاد کودکان به تلویزیون

اعتیاد به تلویزیون، تماشای اجباری تلویزیون با وجود تأثیرات منفی بر عملکرد عاطفی و اجتماعی است. معتادان به تلویزیون اغلب پس از گذراندن ساعت های طولانی تماشای تلویزیون، احساس بدتری پیدا می کنند با این حال احساس ناتوانی در توقف رفتار اعتیادآور دارند. در این بین اعتیاد کودکان به تلویزیون می تواند یک مشکل نگران کننده باشد، زیرا می تواند در رشد جسمی، ذهنی و اجتماعی آن ها اختلال ایجاد کند. صرف زمان زیاد برای صفحه نمایش منجر به سبک زندگی بی تحرک، عملکرد تحصیلی ضعیف و عدم تعامل اجتماعی می شود. همچنین می تواند به مسائلی مانند چاقی، اختلالات خواب و مشکل در مهارت های اجتماعی منتهی شود.

والدین و مراقبان نقش مهمی در مدیریت زمان تماشای صفحه نمایش کودکان و پرورش عادات سالم دارند. تعیین محدودیت برای تماشای تلویزیون، تشویق به بازی در فضای باز و سایر فعالیت‌ها و فراهم کردن فرصت‌هایی برای تعامل اجتماعی، همگی گام‌های مهم در رسیدگی به اعتیاد کودکان به تلویزیون هستند. علاوه بر این، برای بزرگسالان ضروری است که الگوهای خوبی باشند و زمان خود را برای تماشای صفحه نمایش محدود کنند، زیرا کودکان اغلب رفتار خود را از اطرافیان به ویژه والدین خود الگوبرداری می کنند.

دلیل اعتیاد کودکان به تلویزیون

دلیل اعتیاد کودک به تلویزیون این است که دانش آموزان دوره اول ابتدایی توانایی تنظیم عادات مشاهده خود را ندارند؛ کودکی که دائماً به این مجموعه چسبیده است فرصت ورزش، معاشرت و بــرقراری ارتباط با دیگران، مطالعه و بازی را از دست می دهد. مطالعات متعدد نشان داده است که بچه هایی که بیش از حد تلویزیون تماشا می کنند و با کارهای مدرسه دست و پنجه نرم می کنند، بیش تر از کسانی که تماشا نمی کنند خشونت دارند. پرخاشگری کودکان و اضافه وزن آن ها دو پیامد زود هنگام این رفتار اعتیاد گونه می باشد.

آیا اعتیاد به تلویزیون یا صفحه نمایش واقعی است؟

این یک سوال پیچیده و بحث برانگیز است. رسماً اگر از اختلالات مندرج در آخرین راهنمای تشخیصی و آماری اخــتلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5)، منبع شرایط شناخته شده بــهداشت روان رنج ببرید، پاسخ مثبت است. با این حال محققان بی شماری استفاده بیش از حد از زمان استفاده از تلویزیون را به عنوان یک بحران پیش رو بررسی می کنند.

ایده اعتیاد کودکان به تلوزیون از کجا آمد؟

ایده اعتیاد به تلویزیون چیز جدیدی نیست و قبل از انفجار رسانه ها و تلویزیون چند سال اخیر وجود داشته است. نگرانی در مورد تماشای تلویزیون به شکل بیش از حد از دهه 1970 مفهوم سازی شده و مورد بحث قرار گرفته است؛ درست قبل از بروز برخی از اعتیادهای رفتاری دیگر که از آن زمان از نظر تحقیقات علمی و مقبولیت گسترده مانند اعتــیاد به اینترنت و فضای مجازی، دیگر بر آن غلبه کرده اند.

اگرچه تحقیقات اولیه در مورد اعتیاد به تلویزیون محدود بود، با رواج بیشتر تماشای تلویزیون به ویژه در میان کودکان، مفهوم اعتیاد به تلویزیون توسط والدین، مربیان و روزنامه نگاران نسبتاً پذیرفته شد. بسیاری از تحقیقات در مورد زمان تماشای تلویزیون و تأثیر آن بر کودکان و همچنین اثــرات رسانه بر تربیت فرزندان اختصاص یافته است. اما همانطور که همه ما آگاه هستیم، بزرگسالان نیز مستعد استفاده بیش از حد از تلویزیون هستند.

درمان اعتیاد کودک به تلویزیون | تماشای بیش از حد تلویزیون

همه افراد جامعه به طور فزاینده ای نگران میزان محتوا، انواع رسانه های موجود، تکثیر وسایل الکترونیکی و زمان صرف شده برای صفحه نمایش دیجیتالی هستند. با توجه به داده های موجود در Common Sense Media در سال 2019 “سر شماری استفاده از رسانه توسط Tweens and Teens” این گونه ثبت شده است: نوجوانان به طور متوسط 7 ساعت و ۲۲ دقیقه از وقت روزانه خود را روی تماشای تلویزیون می گذرانند.

واضح است که کودکان امروزی بسیار فراتر از حد توصیه شده به تماشای تلویزیون می نشینند. مالکیت تلفن های هوشمند نیز به شدت افزایش یافته است، در حالی که 69 درصد از کودکان 12 ساله در حال حاضر تلفن در جیب خود دارند، این میزان در سال 2015 فقط 41 درصد بود. امروز تقریباً 90 درصد دانش آموزان دبیرستانی و بیش از 50 درصد کودکان 11 ساله دارندگان گوشی های هوشمند هستند. برای مطالعه در خصوص اثرات منفی استــفاده کودک از موبایل کلیک کنید.

توجه والدین به محتوای برنامه های تلویزیونی که فرزندان تماشا می کنند بسیار مهم است، زیرا قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب یا خشونت آمیز می تواند تأثیر منفی بر رشد آن ها داشته باشد. نظارت و بحث در مورد محتوای برنامه های تلویزیونی می تواند به والدین کمک کند تا فرزندان خود را به سمت برنامه های مثبت و آموزشی هدایت کنند.

به طور کلی، آگاهی والدین و مراقبان از خطرات اعتیاد کودکان به تلویزیون و انجام اقداماتی برای ارتقای تعادل سالم در زمان تماشای صفحه نمایش و سایر فعالیت‌ها برای فرزندان بسیار مهم است. با انجام این کار، آن ها می توانند از اثرات منفی تماشای بیش از حد تلویزیون جلوگیری کنند و از سلامت کلی فرزندان خود حمایت کنند.

چه زمانی تلویزیون یک مشکل اساسی تلقی می شود؟

همانطور که همه می دانیم، اگر تلفن هوشمند (یا هر وسیله الکترونیکی دیگری) دارید، امکان دسترسی 24 ساعته به تلویزیون و سایر مطالب از طریق پخش جریانی را نیز دارید. همین مسئله ایجاب می کند که افراد آگاهی استفاده صحیح از تلفن همراه را داشته باشند. در حالی که تماشای تلویزیون بیش از حد معمول است، توانایی نسبی یا عدم توانایی در تنظیم خودکار زمان مشاهده و انتخاب زمان کنترل به استثنای سایر فعالیت ها، شاخص اصلی یک مشکل برای کنترل کودکان از اعتیاد به تماشای تلویزیون است.

تحقیقات Common Sense Media نشان داد که کودکان و نوجوانان بیشتر وقت خود را صرف تماشای تلویزیون و فیلم ها می کنند، در حالی که YouTube و Netflix در صدر پر کاربردترین ارائه دهندگان محتوا قرار دارند. بعد از تلویزیون، بیشترین فعالیت های الکترونیکی در بین نوجوانان، بازی و اعتیاد به شبکه های اجتماعی است.

علائم ابتلا به اعتیاد تماشای تلویزیون در کودکان

وقتی اعتیاد به تلویزیون برای اولین بار در دهه 1970 مورد مطالعه قرار گرفت، به عنوان پنج معیار از هفت معیار DSM برای تشخیص وابستگی نسبت به موارد قبل اضافه شد‌. کودکانی که معتاد تلویزیون بودند مقدار زیادی از وقت خود را صرف تماشای آن می کردند. آن ها تلویزیون را بیشتر از آنچه که در نظر داشتند تماشا کردند. خانواده آن ها تلاش مکرر ناموفق برای کاهش تماشای تلویزیون داشته اند.

آن ها به منظور تماشای تلویزیون از فعالیت های مهم اجتماعی، خانوادگی، تحصیل، رشد فکری و جسمی و … کناره گرفتند یا از آن ها دست کشیدند و علائم ناراحتی ذهنی و اختــلالات رفتاری کودکان را مانند عقب نشینی هنگام محروم شدن از تلویزیون گزارش کردند. مطالعات انجام شده با کودکان مبتلا به اعتیاد تلویزیونی نشان داد که آن ها عموماً ناراضی، مضطرب و گوشه گیر هستند. این افراد از تماشای تلویزیون استفاده می کنند تا خود را از خلق و خوی منفی، نگرانی و ترس و کسالت دور کنند. همچنین احتمالاً این کودکان تنها و پرخاشگر هستند و از برقراری ارتبــاط موفق اجتماعی با دیگران جدا می شوند یا ارتباط گیری در این کودکان دشوار است.

اخیرا تحقیقات نشان می دهد که روند رو به رشد محبوبیت تماشای تلویزیون در فرهنگ ما وجود دارد که ممکن است باعث تشدید اعتیاد به تلویزیون شود. استفاده از تلویزیون برای پر کردن وقت (اعم از پخش جریانی روی دستگاه یا تماشای تلویزیون سنتی) به عنوان راهی برای جلوگیری از تحریک عصبی استفاده می شود. علاوه بر این، کودکانی که به تلویزیون اعتیاد می یابند تمایل به توجه و مــهارت خویشتن داری ضعیفی دارند و وقت خود را تلف می کنند و خواب نامنظمی دارند.

ترک اعتیاد به تلویزیون در کودکان

در این بخش مقاله درمان اعتیاد کودک به تلویزیون با روش های موثر برای ترک اعتیاد به تلویزیون در کودکان آشنا خواهید شد. روانــشناسی کودک  هشدار می دهد که کودکان نو پا تقریباً به محض خروج از کالسکه در حال تبدیل شدن به نیمکت ثابت جلوی تلویزیون هستند. تحقیقات نشان می دهد که به طور متوسط، كودكان زیر پنج سال روزانه دو ساعت تلویزیون می بینند. این عادتی است كه سال ها در آن ها باقی می ماند.

این پدیده را علت ظهور برنامه هایی با هدف والدگری می دانند که از تلویزیون به عنوان پرستار بچه برای فرزندان خود استفاده می کنند. تماشای بیش از حد تلویزیون ساختار مغز را تغییر داده و رفتار منفی، به ویژه خشونت و پرخاشگری و عــصبانیت کودکان را تقویت می کند. کودکانی که نمایش های حاوی محتوای نامناسب برای خردسالان را تماشا می کنند بیشتر در معرض خطر این مشکل هستند.

مشکلات یادگیری از تلویزیون دیدن بیش از حد شامل گوش دادن غیرفعال و مهارت های شنوایی توسعه نیافته تا فقدان مهارت های حرکتی خوب و خلاقانه به دلیل عدم انجام فعالیت های جسمی و تحریک روانی متغیر است. زمانی که از طریق تماشای بیش از حد تلویزیون اختلال بیــش فعالی کودکان به وجود می آید، دیگر آن ها توانایی تمرکز در طول تحصیل را ندارند.

راه های موثر برای ترک اعتیاد به تلویزیون در کودکان

در این بخش از مقاله درمان اعتیاد کودک به تلویزیون به بررسی راه های درمان می پردازیم. راهکارهایی برای ترک اعتیاد به تلویزیون وجود دارد که برخی از آن ها به شرح زیر هستند:

1. بازی با کودک

اگر می خواهید کودک خود را از اعتیاد دور نگه دارید، باید وقت خود را صرف تحقق آن کنید. هر هفته می توانید ساعاتی از وقت خانواده را با فرزند خود تنظیم کنید. شما می توانید با انتخاب یک بازی متفاوت هر هفته آن را جالب کنید اما مطمئن شوید که کل خانواده را درگیر خود می کنید. در آخر هفته ها، با والدین دوست او صحبت کنید و برای بچه ها تاریخ بازی تنظیم کنید که باید با یک بند همراه باشد: عدم تماشای تلویزیون. بــازی کودکان موجب تخلیه انرژی های منفی و کاذب کودکان می شود.

2. مخفی کردن تلویزیون

اغلب اوقات تلویزیون زمینه زندگی خانوادگی است. در حالی که بچه ها بازی می کنند یا خانواده شام می خورنند تلویزیون روشن است و توجه ها را به سمت خود جلب می کند. در عوض وقتی کسی آن را تماشا نمی کند تلویزیون را خاموش کنید و تا آنجا که ممکن است تلویزیون را از چشم دور نگه دارید. نگه داشتن تلویزیون در محلی در بسته به تماشای عادی محدود می شود. اگر قایم کردن تلویزیون دشوار است و یا خود شما به دنبال گشت و گذار در تلویزیون هستید، سعی کنید کنترل را مخفی نگه دارید. دستگاه های تلفن همراه را در یک مکان نگه دارید، در حالت ایده آل دور از دید و اجازه ندهید کودکان در اتاق خواب صفحه نمایش داشته باشند. به خاطر داشته باشید که آمــوزش به کودکان باید با تلاش و پشتکار کودک و والدین همراه باشد تا نتایج مطلوبی را رقم بزند.

3. فعالیت های خلاقانه در داخل منزل

شما می توانید برای مشغول نگه داشتن فرزندان خود فعالیت های داخلی متنوعی را برای اوقــات فراغت کودکان ترتیب دهید. می تواند شامل موارد جالب بسیاری مانند واداشتن کودک برای پختن کیک با شما، ترتیب دادن جلسه اردوی داخل سالن، رنگ آمیزی گلدان های باغچه و غیره باشد. یک کیت الکترومغناطیسی برای ساختن چیزهای مختلف واقعاً می تواند برخی از کودکان را به خود علاقه مند کند. ایده باید این باشد که آن ها را به خلاقیت هر چه بیش تر برساند.

4. درمان اعتیاد کودک به تلویزیون | یک زمان معین تنظیم کنید

وقتی برای تماشای یک نمایش خاص می نشینید، برای مدت زمان نمایش یک تایمر یا یک ساعت زنگ دار را در اتاق دیگری تنظیم کنید. وقتی بوق می زند، باید از صندلی خود بیرون بیایید تا ساعت را خاموش کنید. برای مدت زمان تماشای تلویزیون هر روز دستورالعمل هایی ایجاد کنید. آیا می خواهید فرزندان بلافاصله بعد از مدرسه تلویزیون تماشا کنند؟ یا بعد از اینکه تکالیف خود را انجام دادند؟ یا بعد از شام؟ به این ترتیب مــدیریت زمان را نیز به کودک خود آموزش می دهید.

اما محدودیت های روزانه را تعیین نکنید. از گفتن این که او هر روز مقدار مشخصی باید تماشا کند اجتناب کنید. بگذارید روزها بدون تلویزیون بگذرد. مشاهده روزانه به راحتی تبدیل به یک عادت می شود و کودکان تمایل دارند زمان تلویزیون خود را از هرجایی که باشند در اولویت اول قرار دهند. برنامه شما می تواند فقط با دو ساعت تلویزیون در روز شروع شود. همچنین می توانید هر روز ساعت مشخصی از وقت خود را برای تماشای تلویزیون تنظیم کنید؛ مانند بعد از شام در ساعت 6 بعد از ظهر. مهم این است که قــوانین در خانه به درستی اجرا شود و هیچ گونه اهمالی در خصوص آن وجود نداشته باشد.

5. فرار به دنیای کتاب

کتاب همچنان یکی از بهترین گزینه ها برای دوری از تلویزیون است. آن ها وسیله ای برای فرار فرزند شما به دنیای دیگر فراهم می کنند. کتاب های زیادی برای انتخاب وجود دارد. می توانید کودک خود را از علاقه به کتابی که دوست دارد شروع کند راهنمایی کنید و سپس او را به آرامی به سمت ژانرهای دیگر سوق دهید. هنگامی که کودک شما مجذوب کتاب و مطالعه می شود به طور خودکار تلویزیون دیدن تمام وقت را جایگزین کتاب خواندن می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص فوائد کتاب خوانی برای کودکان کلیک کنید.

6. یک الگوی خوب برای فرزندان باشید

همان دستورالعمل هایی را که انتظار دارید فرزند از آن ها پیروی کند، دنبال کنید. درصورت استفاده بیش از حد از تلویزیون، در مورد استفاده از زمان نمایش خود عمدی رفتار کنید و صفحه ها را خاموش کنید. وقتی در خانواده به سر می برید، تلفن خود را گوشه ای دور از دسترس بگذارید. مطمئنا فــشار همسالان روی عادت های تلویزیون بر روی کودکان تأثیر می گذارد. اما در نهایت، بیش ترین تأثیری را که فرزندان می گیرند از والدین است که از آن ها الگو می گیرند. در حالی که کودک شما با تکالیف درگیر است از دیدن تلویزیون خودداری کنید.

اگر هنگام تماشای نمایش مورد علاقه خود، موهای او را شانه کنید، این نگرشی است که او سرانجام اتخاذ خواهد کرد و برای شانه کردن موهایش جلوی تلوزیون می ایستد. در عوض یک کتاب بخوانید یا خاطرات روزانه بنویسید تا این تصور را ایجاد کنید که تلویزیون تنها تجربه خوشایند موجود در زندگی نیست. وقتی تماشا نمی کنید آن را خاموش کنید و وقتی تلویزیون تماشا می کنید عمداً طوری رفتار کنید که تایم مشخصی برای خاموشی دارید. کودکان تحت تأثیر والدین خود قرار می گیرند، بنابراین با عدم تماشای زیاد تلویزیون، یک الگو خوب تنظیم کنید. به هر حال تــربیت فرزندان موفق نیاز به تلاش و از خودگذشتگی والدین دارد.

پیشگیری از تماشای زیاد تلویزیون در کودکان

هنگام انجام سایر فعالیت ها، زمان تلویزیون را محدود کنید. اگر صفحه همیشه روشن باشد، گرفتار شدن در یک اعتیاد به تلویزیون آسان است. خاموش کردن تلویزیون هنگام انجام کارهایی مانند پخت و پز، تمیز کردن، خوردن شام یا انجام تکالیف می تواند باعث کاهش زمان زیاد تماشا و روشن بودن تلویزیون شود. کنترل را به غیر از زمان های تعیین شده برای تماشا پنهان کنید. بعد از اینکه برنامه تلویزیون خود را تنظیم کردید، با برداشتن کنترل و جدا کردن کودکان از تلویزیون، از قاعده پیروی کنید.

همه کانال ها را با هم تماشا نکنید. اگر کودک شما هنوز علائم اعتیاد به تلویزیون را نشان می دهد، به طور کلی تماشای تلویزیون را متوقف کنید. تلویزیون را از محل خود خارج کرده یا سیم برق را جدا کنید. این روش ها این اطمینان را می دهد که تماشای تلویزیون بخشی از برنامه های روزانه نخواهد بود. هر چقدر کودک شما در زندگی روزمره خود عادت کند ساعت تماشای تلویزیون کمتری داشته باشد، آن عادت را کلا از دست خواهد داد و این موضوع می تواند در ایجاد تــغییر رفتار او بسیار موثر باشد.

همچنین سعی کنید این کار را فقط برای یک هفته یا آخر هفته انجام دهید تا زمان تلویزیون محدود شود اما به یکباره آن را قطع نکنید. با این کار خانواده شما به دلیل اینکه کودک شما اعتیاد جدی به تلویزیون داشته باشد، می تواند از تکنولوژی جدا شود. بعد از تعطیل کردن تماشای تلویزیون، ممکن است کودک شما تمایل نداشته باشد که تلویزیون را به صورت تفریحی و گاه گاه تماشا کند. همچنین می توانید برای تربیت بهتر فرزندان خود از متخصصان کمک بگیرید. مشاوران حامی هنر زندگی می توانند در این زمینه با ارائه مشاوره های تخصصی یاریگر شما باشند. برای کسب اطلاع در زمینه مشاوره روانشناسی کلیک کنید.