ریسپریدون | موارد مصرف و عوارض قرص ریسپریدون

داروی ریسپریدون یکی از انواع داروهای اعصاب است که اغلب برای درمان اسکیزوفرنی در بزرگسالان و اوتیسم کودکان به کار می‌رود. ریسپریدون با تاثیر بر سیستم عصبی مرکزی به ایجاد تعادل روانی فرد کمک می‌کند. مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند باعث مسمومیت و تشدید عوارض جانبی آن شود. بنابراین بدون دستور پزشک نباید مصرف گردد. مصرف ریسپریدون در دوره بارداری و شیردهی با احتیاط‌هایی همراه است و باید تحت نظر پزشک استفاده شود. آگاهی کامل از این دارو به شما کمک می کند تا بتوانید بیش ترین اثر بخشی را دریافت نمایید و عوارض آن را کاهش دهید. در ادامه مقاله به بررسی کامل داروی ریسپریدون می‌پردازیم، پس با ما همراه باشید.

معرفی ریسپریدون

ریسپریدون با نام تجاری (Resperdal) در گروه داروهای ضد جنون و اعصاب و روان جای می‌گیرد و با تغییر در میزان مواد شیمیایی مغز (نوروترانسمیترها) بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد. این دارو به شکل قرص، شربت و تزریق قابل استفاده است و سه هفته طول می‌کشد تا اثر آن آغاز شود. ریسپریدون در پایداری رفتار و افکار فرد مبتلا اثر بخش است. البته اثر تسکین بخشی کم تری نسبت به داروهای ضد جنون دارد و اختلالات حرکتی کم تری نیز ایجاد می‌کند. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه داروهای ضد روانپریشی کلیک کنید.

اینفوگرافیک موارد مصرف و عوارض قرص ریسپریدون

قرص ریسپریدون

ریسپریدون به طور ویژه برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و کودکان در خود فرومانده (اوتیسم) تجویز می‌شود. اما مصرف آن در درمان اختلالات اضطرابی، وسواس جبری، افسردگی شدید مقاوم به درمان، اختلالات خوردن و اختلال دوقطبی نیز موثر است و تا حد زیادی باعث بهبودی می‌شود. همچنین کودکانی که دچار بیش فعالی، اختلال استرس پس سانحه، اختلال سلوک و اختلال تیک هستند نیز از این قرص استفاده می‌ کنند.

نکته: اگر پزشک قرص ریسپریدون را برای شما تجویز کرده است لزوما به معنای روان پریشی و یا جنون در شما نیست؛ دارو های اعصاب موارد مصارف بیشماری دارند. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه اسکیزوفرنی کلیک کنید.

اثرات مفید ریسپریدون به چه شکل است؟

ریسپریدون سبب افزایش سطح گلوکز خون و پرولاکتین می‌ شود. در نتیجه افکار غیر عادی و وسواسی، افکار ناخواسته جنسی و افکار مربوط به آسیب رساندن به دیگران را برطرف می‌ سازد. در تصحیح باورهای غلط مانند بدبینی به مردم و شک و تردید به شریک زندگی نیز بسیار موثر است. این دارو باعث کاهش نشانه‌های اسکیزوفرنی مثل توهمات و هذیان‌ها، کم حرفی، گوشه گیری و انزوای اجتماعی، روان پریشی و تفکر آشفته مرتبط با اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی نقش دارد. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه درمان اسکیزوفرنی کلیک کنید.

به علاوه مصرف منظم دارو بی قراری، خودزنی، پرخاشگری و لجبازی کودکان مبتلا به اوتیسم را کنترل می‌ کند. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه اوتیسم کلیک کنید.

مکانیسم اثر ریسپریدون

داروی ریسپریدون با تغییر مکانیسم مواد شیمیایی در مغز انسان اثر می کند. ریسپریدون سبب بهبود مشکلات روانی و جنون می شود. ریسپریدون با تأثیر بر فعالیت برخی انتقال دهنده های عصبی در مغز، به ویژه دوپامین و سروتونین، عمل می کند. این ماده به عنوان یک آنتاگونیست عمل می کند و به گیرنده های خاص این انتقال دهنده های عصبی متصل می شود و به تنظیم سطح آن ها و کاهش علائم مرتبط با شرایط سلامت روانی که به دلیل آن ها تجویز شده کمک می کند.

فارماکوکینتیک ریسپریدون

• جذب: پس از استفاده قرص جذب بدن فرد می گردد. مواد غذایی اثری روی آن ندارد. اثرش تا 7 هفته می باشد.
• پخش: میزان اتصال داروی ریسپریدون تا نود درصد می باشد.
• متابولیسم: در کبد انسان به هیدروکسی ریسپریدون تغییر می کند.
• دفع: دفع از طریق کلیه هست.

راهنمای مصرف ریسپریدون

این قرص با توجه به نوع بیماری و شرایط بیمار تجویز می‌ شود که می‌ توان آن را همراه با غذا یا بدون غذا با آب فراوان مصرف کرد. به طور معمول برای بزرگسالان روزی ۱ میلی گرم دو بار در روز توصیه می‌ شود و به مرور دوز آن افزایش می‌ یابد. دوزهای بالای ۶ میلی گرم نه تنها تاثیر بیشتری ندارد بلکه عوارض قرص را افزایش می‌ دهد. سالمندان به دلیل ضعف قوای بدنی با دوز کمتری مصرف دارو را آغاز می‌کنند.

توجه: از بلعیدن کامل قرص اجتناب کنید؛ در روش صحیح مصرف، قرص را روی زبان می‌ گذارند تا حل شود.

شکل صحیح مصرف ریسپریدون

استفاده صحیح این دارو را فقط طبق دستور پزشک مصرف کنید و بیشتر از دوز تجویزی استفاده نکنید. مدت زمان مصرف را نیز نسبت به دستور پزشک مصرف هماهنگ کنید. با توجه به تجویز این دارو را با غذا یا بدون غذا می توانید مصرف کنید.
هنگام استفاده از مایع خوراکی: دوز را با وسیله اندازه گیری ارائه شده به همراه ظرف مخصوص اندازه گیری کنید. دارو را مستقیماً از وسیله اندازه گیری بگیرید یا مایع را با یک نوشیدنی (مانند آب، قهوه، آب پرتقال یا شیر کم چرب) مخلوط کنید. مایع را با کولا یا چای مخلوط نکنید. تمام مخلوط را بنوشید. دستگاه اندازه گیری خالی را با آب بشویید. آن را دوباره در جعبه خود قرار دهید. درپوش پلاستیکی را برای استفاده مجدد روی بطری دارو قرار دهید.

هنگام استفاده از قرص باز شونده خوراکی: تا زمانی که برای مصرف دارو آماده نشده اید، بسته را باز نکنید. برای برداشتن یک قرص، یکی از ۴ قرص را با پاره کردن آن روی سوراخ ها جدا کنید. گوشه را همانطور که روی بسته نشان داده شده است خم کنید. فویل را دوباره جدا کنید. قرص را از داخل فویل فشار ندهید زیرا ممکن است به ساختار قرص آسیب برساند. با دست های خشک، قرص را از بسته بندی خارج کنید. بلافاصله آن را روی زبان خود قرار دهید. پس از بیرون آوردن قرص از بسته بندی، آن را نگه ندارید. قرص پس از قرار گرفتن روی زبان در عرض چند ثانیه متلاشی می شود. می توانید قرص را با یا بدون مایع قورت دهید. قرص را نشکنید و یا نجوید.

میزان مصرف ریسپریدون برای بیماری ها

با توجه به دلیل مصرف دارو میزان مصرف آن متفاوت خواهد بود. در ادامه به بررسی میزان مصرف داروی ریسپریدون در مصارف متعدد می پردازیم:

1. درمان کوتاه مدت اسکیزوفرنی

این درمان کوتاه مدت می باشد و دارو باید برای 6 الی 8 هفته مورد استفاده قرار گیرد. برای این منظور باید دارو از دوز 1 میلی گرم با مصرف دو بار در روز آغاز شود. در روز دوم و سوم دوز دارو افزایش پیدا می کند و با مصرف دو بار در روز به سه میلی گرم می رسد. برای تغییر بیش تر دوز دارو کمی بیش تر صبر کنید و با پزشک مشورت نمایید. مصرف زیاد از حد دارو می تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد.

2. درمان اسکیزوفرنی با تزریق عضلانی ریسپریدون

این درمان در مدت 12 هفته انجام می گیرد و به صورت تزریق عضلانی است. برای این درمان با داروی ریسپریدون ضروری است که در ابتدا از تحمل فرد نسبت به دارو در دوز خوراکی مطمئن شد. یعنی لازم است که درمان کوتاه مدت به صورت خوراکی در ابتدا انجام گیرد و سپس مصرف به این صورت شروع شود.

3. مصرف طولانی مدت برای جلوگیری از عود اسکیزوفرنی

در این طریقه مصرف نیز در ابتدا با دوز یک میلی گرم در روز شروع می شود و سپس به طور تدریجی دوز افزایش می یابد تا به حد میانگین 2 تا 8 میلی گرم در روز برسد. مصرف دقیق دوز به شرایط بیمار و دستور پزشک بستگی دارد.

4. درمان اوتیسم

ریسپریدون برای کودکانی که بیش از 5 سال سن دارند، باید با دوز 0.5 میلی گرم در روز آغاز شود و به تدریج افزایش بیاید. در صورتی که وزن کودک کم تر از 20 کیلو گرم باشد، دوز دریافتی برای شروع دوره درمان با 0.25 گرم آغاز می گردد و به تدریج با نظر پزشک افزایش می یابد. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه درمان اوتیسم کلیک کنید.

5. درمان اختلال دوقطبی

ریسپریدون خط اول داروی درمانی برای اختلال دوقطبی می باشد. اختلال دوقطبی یا همان افسردگی شیدایی یکی از اختلالات نسبتا شدید روحی بوده که در آن فرد اپیزودهای مختلفی از نوسانات خلقی شدید را تجربه می کند. برای درمان این اختلال بسته به شدت بیماری دوزهای مشخصی برای افراد مبتلا تجویز می شود.

موارد احتیاط و منع مصرف ریسپریدون

• مصرف برای سالمندانی که دچار زوال عقل و آلزایمر هستند مشکل ساز است. ریسپریدون برای درمان روان پریشی مرتبط با زوال عقل در بیماران مسن تایید نشده است. افراد مسن مبتلا به زوال عقل که از داروهای ضد روان پریشی مانند ریسپریدون استفاده می کنند، خطر مرگ بیشتری دارند. مهم است که در مورد خطرات و مزایای بالقوه با یک متخصص مراقبت های بهداشتی صحبت کنید.
• اثرات قلبی عروقی: ریسپریدون ممکن است باعث تغییراتی در فشار خون شود، از جمله افت فشار خون ارتواستاتیک (کاهش ناگهانی فشار خون در هنگام ایستادن) که منجر به سرگیجه یا غش می شود. کنترل منظم فشار خون به ویژه در ابتدای درمان مهم است.
• اثرات متابولیک: ریسپریدون با تغییرات متابولیکی از جمله افزایش وزن، افزایش سطح قند خون و ناهنجاری های چربی مرتبط است. در طول درمان، نظارت منظم بر وزن، گلوکز و سطوح لیپید خون توصیه می شود.
• اگر مبتلا به بیماری‌های کبدی، کلیوی، قلبی، فشار خون بالا، صرع و مشکل در بلعیدن هستید، حتما قبل از مصرف پزشک را مطلع سازید. هر گونه سابقه بیماری به ویژه سابقه افکار خودکشی، سابقه ایست قلبی و سابقه سرطان سینه در کارکرد قرص اثر می‌گذارد.
• سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS): NMS یک بیماری نادر اما بالقوه تهدید کننده زندگی است که با داروهای ضد روان پریشی از جمله ریسپریدون همراه است. علائم ممکن است شامل تب بالا، سفتی عضلات، گیجی، ضربان قلب نامنظم و تغییرات فشار خون باشد. اگر این علائم را تجربه کردید، فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
• علائم خارج هرمی (EPS): ریسپریدون ممکن است باعث اختلالات حرکتی مانند پارکینسونیسم، دیستونی، آکاتیزیا (بی قراری) و دیسکینزی دیررس شود. این علائم می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. پزشک ممکن است دوز را تنظیم کند یا داروهای بیشتری را برای مدیریت این اثرات در صورت بروز تجویز کند.
• مصرف قرص در زمان بارداری ممکن است برای جنین مضر باشد. اما هنوز مشخص نیست که در دوران شیر دهی دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود.
• در صورت داشتن هرگونه حساسیت شناخته شده یا حساسیت مفرط به ریسپریدون یا هر داروی دیگری، به پزشک خود اطلاع دهید. واکنش های آلرژیک به ریسپریدون نادر است اما ممکن است رخ دهد.

داروی ریسپریدون چه عوارضی دارد؟

هر کس باید قبل از مصرف دارو نسبت فواید، عوارض و مضرات دارو را بسنجد و بعد تصمیم به مصرف بگیرد. ریسپریدون دارای دو دسته عوارض شایع و طبیعی و عوارض جانبی خطرناک است. هم چنین مصرف بیش از حد مجاز هم خود عوارض جداگانه‌ ای به دنبال دارد که آن‌ ها را در ادامه ذکر می‌ کنیم:

1. عوارض شایع Risperidone

این عوارض یا به تدریج بهبود می‌ یابند و یا با تجویزی دیگر سریعا رفع می‌ شوند. حساسیت نسبت به هوای گرم و سرد، کاهش هوشیاری، طولانی شدن عادت ماهیانه، ترشح از پستان و استفراغ از عوارض شایع این قرص هستند.

2. عوارض جانبی Risperidone

این عوارض کم تر از عوارض شایع رخ می‌ دهند اما در صورت بروز موارد زیر مصرف دارو را قطع کرده و سریعا به پزشک مراجعه نمایید. تاثیر منفی بر افکار و واکنش‌ ها، نشانه‌ های کهیر، مشکلات تنفسی، ورم صورت، ورم لب‌ ها، ورم زبان و ورم گلو از عوارض جانبی هستند. هم چنین عوارض خطرناک دیگری شامل تب، سفتی عضلات، گیجی، تعریق زیاد، ضربان قلب غیر معمول، بی قراری، رویاهای بیش از حد، تاری دید، سر درد، اضافه وزن مفرط، مشکل ادراری، تهوع، خشکی دهان، یبوست، مشکلات جنسی، اختلالات حرکتی و نعوظ دردناک نیز همراه با مصرف این قرص ایجاد می‌ شوند. نکته مهم: مصرف الکل احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می‌ دهند.

3. عوارض مصرف بیش از حد مجاز

خواب آلودگی، افزایش ضربان قلب، احساس سبکی در سر، احساس ضعف، بی قراری در عضلات حرکتی چشم، گردن، دهان و ذات الریه در سالمندان مبتلا به زوال عقل در موارد مسمومیت پیش می‌آید. برای کسب اطلاعات بیش تر در مورد زوال عقل کلیک کنید.

در برخی مواقع مصرف بیش از حد دارو باعث اوردوز می‌ شود. از علائم اوردوز با ریسپریدون می‌توان به مشکلات تنفسی، بی هوشی و از حال رفتن، سرگیجه و خواب آلودگی، تغییر در ضربان قلب، تشنج و حرکات غیرارادی بدن اشاره کرد. در این صورت هرچه سریع‌ تر با اورژانس تماس بگیرید و تا رسیدن اورژانس اقدامات اولیه ای که از پشت تلفن به شما گفته می شود را انجام دهید.

4.مصرف در دوره بارداری و شیردهی

مصرف ریسپریدون در دوره باردرای و شیردهی ممکن است برای نوزاد خطرناک باشد اما این خطر چندان جدی نیست و در صورت صلاح دید پزشک می‌توانید آن را در بارداری و شیردهی مصرف کنید. اما توجه داشته باشید مصرف آن نباید خودسرانه باشد. در صورت بارداری و یا تصمیم به باردار شدن حتما با پزشک مشورت کنید.

نکاتی در مورد مصرف ریسپریدون

1.اگر دچار سرگیجه شدید، به آرامی حالت خود را از نشسته یا ایستاده به خوابیده تغییر دهید.
2. از انجام کارهایی همچون رانندگی که به هوشیاری بالا نیاز دارند، خودداری نمایید.
3. در صورت نیاز به مصرف سایر داروهای بدون نسخه، حتما با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید.
4. در صورت فراموشی مصرف دارو، در زمان به یادآوردن آن را مصرف کنید. اما اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک بود، دوز قبلی را فراموش کرده و به برنامه قبلی خود ادامه دهید. دوز دارو را تحت هیچ شرایطی افزایش ندهید.
5. دارو را در در درمای محیط و به دور از رطوبت و گرما نگه دارید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از مشاوره فردی استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

هشدارهای داروی ریسپریدون

داروهای خواب آور، ضد حساسیت، ضد درد حاوی ماده مخدر، ضد صرع، کاربامازپین، فنوباربیتال و… با ریسپریدون تداخل دارند و سبب کاهش یا افزایش اثربخشی قرص می‌ شوند. پس برای اطمینان نام هر قرصی را که مصرف می‌ کنید به مشاور و پزشک خود اطلاع دهید. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه داروهای خواب آور کلیک کنید.

• برای افراد مسن دارو بهتر است با دوز کم شروع شود.
• در افراد دیابتی دارو با احتیاط مصرف شود و قند خون مدام چک شود.
• یکی از عارضه های مصرف زیاد دیسکینزی دیررس است.
• سندرم نورولیپتیک از دیگر عارضه های خطرناک این داروست.
• موقع تجویز نوع خوراکی دارو مطابق با برنامه سه روزه مصرف شود.
• ایمنی این دارو فعلا برای اوتیسم ثابت شده است.

سخن آخر

مصرف دارو مخصوصا دارو هایی همچون ریسپریدون که از اهمیت و حسایت بالایی برخوردار هستند، باید حتما تحت نظارت پزشک مصرف شود تا اثر بخشی کاملی داشته باشد و در عین حال عارضه های جانبی جدی نیز به وجود نیاورد. قطع مصرف و یا تجویز دارو نیز به هیچ عنوان نباید خود سرانه باشد. به یاد داشته باشید که دوز تجویز شده و دستورالعمل های ارائه شده توسط متخصص را دنبال کنید و هر گونه عوارض جانبی مربوطه را به سرعت گزارش کنید.

برخی افراد به دلایل متعددی به پزشک متخصص خود دسترسی ندارند؛ در این شرایط می توانید از مشاوره دارویی تلفنی استفاده نمایید. مرکز حامی هنر زندگی با گرد آوری کادری مجرب این امکان را مهیا کرده تا در هر کجا که هستید با این مرکز تماس بگیرید و به راحتی با متخصصان صحبت نمایید و مسائل و مشکلات خود را بر طرف سازید. برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.