سن تنها خوابیدن کودک | بهترین زمان برای جدا کردن اتاق خواب کودک

معمولا مادران در مناسبترین سن تنها خوابیدن کودک تردید دارند. یکی از معضلات دوران رشد کودک، مسئله خوابیدن کودک است. بسیاری از والدین نمی دانند، کودک خود را از چه سنی تنها بخوابانند، چطور این پروسه را شروع کنند، با مسائلی که در طول فرایند تنها خوابیدن پیش می آید چه کنند. این موضوع به لحاظ تربیتی و رشد استقلال کودک و همچنین تداخل آن با خواب و اسراحت والدین، نیازمند توجه و رسیدگی است، که در این مقاله به راهکاری مفید و موثر برای جدا کردن اتاق خواب کودک می پردازیم. برای کسب آگاهی بیشتر در این رابطه از مشاوره کودک کلیک کنید.  

چرا کودکان نباید در اتاق والدین بخوابند

کودکانی که به مدت زیادی با والدین خود می خوابند، دچار وابستگی شدید به آن ها می شوند، شکستن این وابستگی کودک به مادر و جدا کردن اتاق آنها بعد از چند سال بسیار سخت تر و زمان بر تر خواهد شد. بنابراین بهتر است بعد از تمام شدن سن اضطراب جدایی و در زمان خودش؛ اتاق خواب کودک را جدا کرد.
از دیگر دلایل این کار این است، که مداوم در کنار کودک بودن و مراقبت از او باعث این تصور در کودک می شود، که همچنان به این مراقب احتیاج دارد و این وابستگی مراقبتی برای سنین بزرگتر او ایجاد مشکل می کند و موجب می شود، که در زمان مناسب به حس استقلال و عزت نفس نرسد. زیرا در زمانی که باید خودمراقبتی را می آموخته، توسط والدین ساپورت شده و این فرصت از او سلب شده. کودکی که به تنهایی خوابیدن را می آموزد؛در مهارت مراقبت از خود و کشف استعداد های مناسب سن خود موفق تر است.  

دلایل عدم تمایل کودکان به تنهایی خوابیدن

بسیار از کودکان در مقابل جدا کردن جای خوابشان مقاومت به خرج می دهند و به دلایلی دوست ندارند، که تنهایی بخوابند. از مهمترین دلایل عدم تمایل به جدا خوابیدن کودک عبارت از:

سن تنها خوابیدن کودک |اضطراب جدایی

از مهم ترین دلایلی که کودکان تمایلی به تنهایی خوابیدن نشان نمی دهند، اضطراب جدایی آن هاست، معمولا سن شروع اضطراب جدایی در نوزادان هجده ماهگی است و تا دو سالگی ممکن است، ادامه داشته باشد.(دربرخی کودکان با دلایلی می تواند تا سالها باقی بماند) که باعث می شود، از تنها ماندن اضطراب بگیرند و به همین دلیل خواباندن آن ها به تنهایی موجب تقویت اضطراب جدایی آن ها می شود. برای آشنایی با اختلال اضطراب جدایی در کودکان کلیک کنید.

وابستگی شدید

در سن بالاتر دلایل دیگری مانند تماشای انیمیشن یا دیدن فیلم و همینطور قصه پرداری های کودکانه ی خودشان باعث می شود، از تنها خوابیدن واهمه داشته باشند. تصوراتی خیالی از یک موجود ترسناک می سازند، که در اتاق و وسایلشان پنهان شده و زمانی که تنها است این موجودات می توانند به کودکان آسیب بزنند. به همین دلیل از تنها خوابیدن استقبال نمی کنند.  

چطور اضطراب جدایی کودک را کم کنیم

برای کاهش اضطراب جدایی کودک می توانید از روش های زیر قبل از خوابیدن کودک کمک بگیرید:

1-قبل از خواب به او محبت کنید

قبل از ترک کودک در اتاق خواب به او محبت و توجه کنید. اورا در آغوش بگیرید و ببوسید. او را مطمئن کنید که این کار نشانه بی محبتی و دوست نداشتن او نیست تا با خیال راحت جدا شود. یکی از عروسک هایش را در بغل او بگذارید که زمان خواب او را در بغل خود بگیرد و بخوابد. به کودک توضیح دهید چند ساعت دیگر که بیدار شد، شما دوباره پیش او خواهید رفت و نگران غیبت طولانی شما نباشد و با خیالت راحت بخوابد.

2-تنها گذاشتن کودک را در روز تمرین کنید.

زمانی که در طول روز کودک سرگرم بازی است، گاهی او را تنها در اتاق بگذارید و به او بگویید بعد از رسیدگی به کارها به او سر می زنید و پیش او برمی گردید. به این شکل او با فرایند تنها ماندن کودک در خانه، در شب نیز، به شکل تدریجی آشنا می شود.

3-به قول خود پایبند باشید

زمانی که کودک را  تنها می گذارید و به او می گویید چند دقیقه ی دیگر برمی گردم، حتما به گفته خود عمل کنید و فراموش نکنید که همان موقع بازگردید؛ که کودک بتواند به حرف شما اعتماد کند. اعتماد کردن به بازگشت شما باعث می شود، اضطراب جدایی کودک کاهش پیدا کند. نکته ی دیگر که باید به آن توجه کنید، این است که به مرور زمان تنها گذاشتن کودک را زیاد کنید. از همان دفعه اول او را برای مدت طولانی تنها نگذارید.

 4-گاهی مراقبت از کودک را به دیگران بسپارید

در تعطیلات اخر هفته یا زمان های خاصی اجازه دهید، یک نفر از بستگان نزدیک مادر بزرگ یا خواهر از کودک مراقبت کنند، تا کودک دوری از شما را امتحان کند و کم کم این موضوع برایش از حالت اضطراب خارج شود، بتواند دوری چند ساعته از شما را بدون نگرانی تحمل کند. سپردن کودک به دیگران به نحو اصولی می تواند از اضطراب جدایی بکاهد.  

مناسبترین سن تنها خوابیدن کودک

در سنین نوزادی جدا کردن اتاق خواب کودک می تواند، خطرات محافظتی برای کودک به همراه داشته باشد ونیاز به مراقبت شدید دارد. بنابراین می توان او را در یک گهواره و تختی با فاصله کم اما در همان اتاق خواباند و بخاطر نیازهای اولیه ی نوزاد، امکان جدا کردن مکان خواب نوزاد وجود ندارد. بعد از آن نیز تا سه سالگی به دلیل جلوگیری از اضطراب جدایی کودک، این کار به صلاح کودک نیست. اما از سه سالگی به بعد فرصت مناسب و زمان جداکردن اتاق خواب کودک است.
در صورتی که اتاق خواب کودک را در سن مناسب جدا نکنید و کودک تنها خوابیدن را یاد نگیرد، زمانی که بزرگتر شد، نسبت به تنها خوابیدن مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد و باید انتظار قدری لجباری و سماجت را هنگام خوابیدن کودک داشته باشید. زیرا یک شبه نمی توان جبرات مافات کرد. بنابراین بهترین کار این است، که اتاق خواب کودک را در سن مناسب که معولا سه تا چهار سالگی است، از اتاق خواب خود جدا کنید و با انجام یک سری راه کارهایی او را به تنهایی خوابیدن تشویق کنید و عادت بدهید.  

پیشنهادات برای جدا خوابیدن کودک

تنهایی خوابیدن کودن، بیش از یک اتفاق ساده است. یک پروسه ی نسبتا زمان بر است، که باید برای درست انجام شدن آن صبر و حوصله به خرج دهید و بر اعصاب خود مسلط باشید. سعی  کنید در زمان جدا کردن محل خواب کودک و عادت دادن او به تنهایی خوابیدن از راه های نادرست مانند مقایسه ی او با دیگر کودکان هم سن او یا تمسخر کردن یا تحقیر کودک بپرهیزید. با این اعمال از نظر عاطفی به کودک خود آسیب می زنید و نه تنها پاسخ نمی گیرد، که با وارد کردن آسیب های روحی انجام این کار را سخت تر می کنید و کودک نیز در این رهگذر صدمه می خورد. در این رابطه مطالعه مقاله تحقیر شدن در کودکی پیشنهاد می شود.

1-سن تنها خوابیدن کودک | شروع تدریجی

معمولا هر کاری را اگر به صورت تدریجی آغاز کنید، بزرگی و ترس کار به چشم نمی آید و باعث نگرانی کمتری می شود. بنابراین سعی کنید تنهایی خوابیدن کودک را یکباره و ناگهانی شروع نکنید، تا به او شوک وارد نکنید.
از یکی دو شب در هفته شروع کنید، تا کودک آهسته آهسته و نامحسوس وارد این مرحله از زندگی شود و به تدریج به آن عادت کند. اما زمانی که او را در اتاق خودش می خوابانید، به سرعت او را تنها نگذارید، کنار او بنشینید و برایش کتاب قصه بخوانید. تا خوابش ببرد. حضور شما اضطراب او را کم می کند و احساس امنیت می دهد. برایش داستان هایی  بخوانید که هیجانات بالا نداشته باشد و به آرامش سیستم عصبی کودک کمک کند.

2-سن تنها خوابیدن کودک | اتاق را تزیین کنید

برای این که بتوانید کودک را به محیط خواب جدید عادت دهید، اتاق او را با وسایل تزیینی و عکس های مورد علاقه اش جذاب کنید. عروسک هایی که دوست دارد، برایش تهیه کنید. یک عروسک که بیشتر دوست دارد کنارش بگذارید. از ریسه های نور استفاده کنید و کارهایی از این قبیل. به این شکل توجه او را به سمت وسایل دوست داشتی اتاقش منحرف کنید، تا نگرانی کمتری داشته باشد و راحت تر به اتاق خود خو بگیرد.

3-حذف عوامل مزاحم

قبل ازخواب مواردی که خواب کودک را مختل می کند حذف کنید. استفاده از تلویزیون و موبایل را موقع خواب ممنوع کنید. سعی کنید کودک از یک ساعت قبل، از این محرک ها دور باشد؛ زیرا دیدن برنامه های تلویزیون ممکن است به دلیل عدم تناسب با سن کودک، روی خواب کودک تاثیر نامطلوب بگذارد.
همینطور نزدیک زمان خواب، مصرف تنقلاتی مانند شکلات و مواد قندی همچنین نوشیدنی هایی که کافئین دارند محدود کنید. زیرا باعث بی خوابی کودک می شوند و خواب او را به تاخیر می اندازند. به تنظیم خواب کودک اهمیت دهید. محیط خواب را آرام کنید و چند دقیقه زود تر کودک را به اتاق خوابش ببرید، تا قبل از خواب به محیط خو بگیرد و برای خوابیدن آماده شود.

4-مهربان اما قاطع رفتار کنید

برای این که بتوانید کودک را تنها بخوابانید، به هر دو فاکتور مهربانی و قاطعیت احتیاج دارید، که کودک احساس نکند با تنها خوابیدن از محبت شما بی بهره خواهد شد و همینطور بداند موضوع جدا خوابیدن او جدی است و نمی تواند این مسئله را نادیده بگیرد یا برای آن چانه بزند.
برخی کودکان زمان خواب ممکن است مانور بدهند و با التماس کردن و پافشاری سعی کنند والدین را قانع کنند، که با کودک بخوابند یا او را پیش خود بخوابانند، یا ممکن است نیمه شب که بیدار می شوند، سر از رختخواب والدین دربیاورند، بنابراین با ملاحظه ی چنین مواردی، باید با قاطعیت او را به رختخواب او برگردانید و سعی کنید با حفظ موضع خود او را مجاب به تنها خوابیدن بکنید.

5-عدم دخالت در خواباندن کودک

از شیوه ی خواباندن کودک روی پای خود، یا بغل کردن و خواباندن کودک در آغوش خود و در اتاق خود و انتقال او به اتاق خودش خودداری کنید. این کار صحیح نیست. در واقع کوتاه آمدن موضع اصلی است. کودک باید از ابتدا در اتاق خودش بخوابد تا بداند، موضوع تنهایی خوابیدن او جدی است و بداند شما نیز در این کار قاطع هستید. در واقع هدف این است، که وابستگی غیرمفید از بین برود که اگر خواباندن کودک توسط شما انجام شود، کاری غیرعملی است و وابستگی همچنان برجای می ماند.

6-سن تنها خوابیدن کودک | نمایش تنها خوابیدن

می توانید برای درک بهتر موضوع تنها خوابیدن، آن را به عنوان نمایش بازی کنید و با اجرای نقش اعضای خانواده و شرکت کودک در این بازی او را با مقوله ی تنها خوابیدن و دلایل آن در حدی که برای سن او قابل درک باشد، او را با این داستان آشنا کنید و کمک کنید با تنهایی خوابیدن کنار بیایید.

7-تنهایی خوابیدن را موضوع تنبیه نکنید

زمانی که کودک شما کار اشتباهی انجام می دهد، از موضوع تنها خوابیدن کودک به عنوان تنبیه استفاده نکنید، زیرا جدا خوابیدن کودک به اندازه کافی برای کودکان سخت و چالش برانگیز است، بنابراین مناسب نیست، که از آن به عنوان عامل ترس کودک استفاده کنید، زیرا باعث می شود علاوه بر اضطراب جدایی دچار اختلالات خواب شود و الگوی خواب منظم او به هم می ریزد. هرچه تنهایی خوابیدن کودک به آرامی و بی دردسر ادامه پیدا کند، شما به عنوان والد او سختی کمتری پیش رو خواهید داشت.

8-کودک را با ناراحتی و تهدید نخوابانید

در زمان جدا کردن اتاق خواب کودک مخصوصا شب های اول چالش هایی را خواهید داشت، که می تواند مقاومت و صبر شما را نشانه بگیرد، سعی کنید کودک خود را در این لحظات با ترس و تهدید و با ناراحت کردن نخوابانید. اجازه ندهید کودک نسبت به خوابیدن احساس بدی پیدا کنید. این کار ممکن است سالها باعث شود، کودک خواب با کیفتی تجربه نکند.

9-سن تنها خوابیدن کودک | پاداش دهی

برای جدا  کردن رختخواب کودک به ویژه در سنین بالاتر می توانید، از سیستم تشویق استفاده کنید. ضمن این که باید صبر و حوصله بیشتری به خرج دهید. مثلا از جدول ستاره برای تنها خوابیدن کودک استفاده کنید. به کودک خود بگویید به ازای هر یک شب که بتواند تنها بخوابد یک ستاره می گیردر صورتی که ستاره ها به تعداد معینی رسید، یک جایزه به او خواهید داد. این کار سیستم پاداش مغز کودک را فعال می کند و او برای دریافت جایزه تلاش خود را می کند. به مرور از این روش نتیجه می گیرید و تنها خوابیدن برای کودک تبدیل به عادت می شود.  

سن تنها خوابیدن کودک | سخن آخر

گاهی ادامه پیدا کردن خواب کودک در اتاق والدین به دلیل وابستگی شدید مادر به کودک است. مادر از خوابیدن کنار کودک خود حس آرامش می گیرد و دوست دارد او را در آغوش خود نگه دارد، که این وابستگی به ضرر کودک است و مرحله جدایی را سخت می کند. در این زمان لازم است مادر را نسبت به عمکلردش هشیار کرد، تا بر احساس خود غلبه کند و اجازه بدهد کودک در اتاق جدا بخوابد.
خوابیدن کودک در اتاق خودش کاری است، که سختی های خودش را دارد و مانند تمام مراحل رشد او ممکن است، گاهی خسته کننده باشد اما با مدیریت و صبر این مرحله را پشت سر بگذارید، تا از سختی های بعدی که به مراتب بیشتر است پیشگیری کنید. در این رابطه می توانید از مشاوره روانشناسی راهنمایی بگیرید.