قرص ضد بارداری | نحوه مصرف و عوارض قرص های ضد بارداری

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با قرص ضد بارداری پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

استفاده از قرص ضد بارداری یکی از شایع‌ترین و آسان‌ترین روش‌های پیشگیری از بارداری است اما مانند یک شمشیر دولبه عمل می‌کند. چون در عین این جلوگیری از بارداری، عوارض زیادی دارند که باعث تغییراتی در زنان می‌شوند. بیشتر زنان با وجود این عوارض به دلیل درصد موفقیت این قرص‌ها در پیشگیری از بارداری، عوارض را به جان خریده و از آن‌ها استفاده می‌کنند. اما قرص‌های ضد بارداری همیشه بهترین روش نیستند؛ شما می‌توانید با استفاده از سایر روش‌ها، از بارداری پیشگیری کرده و عوارض جانبی کمتری را متحمل شوید. عدم جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی نیز یکی دیگر از ضعف‌های قرص‌های ضد بارداری است. به منظور جلوگیری از بیماری های مقاربتی و حل اختلالات جنسی می توان با مشاوره جنسی به راهکارهای مفیدی دست یافت. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره جنسی کلیک کنید.

قرص های ضد بارداری و انواع آن

در صورتی که قرص‌های ضد بارداری به درستی و در روز و زمان مشخص مصرف شوند، روش بسیار مطمئنی برای پیشگیری از بارداری هستند. ولی در صورتی که مصرف آن‌ها فراموش شود احتمال بارداری به شدت بالا می‌رود. 

قرص‌های ضد بارداری به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

اینفوگرافیک قرص ضد بارداری

1. قرص‌های ترکیبی

این قرص‌ها در ترکیبات خود حاوی دو هورمون استروژن و پروژسترون هستند. از همین رو به آن‌ها ضد بارداری‌های ترکیبی گفته می‌شود.

2. قرص ضد بارداری | قرص‌های پروژسترون

قرص‌های پروژسترون معروف به قرص‌های شیردهی هستند و تنها یک هورمون زنانه را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

3. قرص‌های با دوز کم یا همان ال دی

قرص‌ ال دی در هر دو مدل ترکیبی و پروژسترونی موجود می‌باشند. با این تفاوت که قرص‌های ال دی در مقایسه با قرص‌های اچ دی (قرص‌ها با دوز بالا) عوارض جانبی کم‌تری ایجاد می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص قرص ال دی کلیک کنید.

4. قرص‌های ضد بارداری اورژانسی

قرص‌ اورژانسی همان طور که از نامش پیداست برای شرایط اضطراری طراحی شده‌اند. به صورتی که افراد از آن‌ها پس از رابطه جنسی محافظت نشده استفاده می‌کنند تا احتمال بروز بارداری را کاهش دهند.

توجه: از قرص اورژانسی فقط در شرایط اضطراری استفاده کنید. مصرف این  دارو بیش از یک یا دو بار در سال هرگز توصیه نمی‌شود و می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایندی را برای شما به همراه بیاورد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه عوارض قرص اورژانسی کلیک کنید.

5. قرص‌های ایجاد کننده چرخه‌های طولانی

برخی از قرص‌های ضد بارداری منجر به تغییراتی در زمان بندی سیکل قاعدگی می‌شوند. به این صورت که آن‌ها پریودهای ماهانه را به تعویق انداخته و باعث می‌شوند قاعدگی هر 3 ماه یک بار اتفاق بیافتد و در نتیجه به جای بروز 12 دوره پریود در سال افراد 4 دوره پریود را تجربه کنند.

انتخاب بهترین قرص ضد بارداری

قرص‌هایی که برای جلوگیری از بارداری مصرف می‌شوند حتماً باید با مشورت پزشک انتخاب شوند. چراکه عوامل مختلفی می‌توانند عملکرد این داروها را تحت تأثیر قرار دهند. از جمله این عوامل می‌توان به مشکلات قاعدگی، قرار داشتن در دوران شیردهی و دچار بودن به مشکلات قلبی اشاره کرد. پزشک با در نظر گرفتن همه عوامل تأثیرگذار، دارویی را انتخاب می‌کند که کم‌ترین عوارض جانبی  و در عین حال بالاترین عملکرد را برای فرد به همراه داشته باشد.
توصیه می شود مقاله مصرف دارو در دوران شیردهی را مطالعه فرمایید.

مکانیسم اثر قرص ضد بارداری

قرص‌های ضد بارداری معمولاً در دوره مصرف مانع تخمک‌گذاری می‌شوند. از آنجایی که بارداری از طریق باروری تخمک آزاد شده توسط اسپرم اتفاق می‌افتد در نتیجه این قرص‌ها با مختل کردن چرخه قاعدگی احتمال حاملگی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. علاوه بر این، اکثر قرص‌های ضد بارداری مخاط اطراف رحم را سفت می‌کنند. با توجه به اینکه این مخاط به جذب اسپرم به داخل رحم کمک می‌کنند تأثیرگذاری روی آن‌ها احتمال ورود اسپرم و در نتیجه بارداری را کاهش می‌دهند.

طریقه مصرف قرص‌های ضد بارداری

بسته به نوع قرص تفاوت‌های اندکی در مصرف این قرص‌ها وجود دارد، اما اصول کلی آن یکسان است. قرص‌های ترکیبی معمولاً ۲۱ تایی بوده و فرد هر روز یک قرص را مصرف می‌کند و سپس ۷ روز قرص نمی‌خورد که معمولاً در این ۷ روز، خون‌ ریزی قاعدگی اتفاق خواهد افتاد. شروع دارو در ابتدای یک چرخه قاعدگی می‌باشد. تا ۷ روز بعد از شروع قرص‌ها باید از یک روش پیشگیری جایگزین نیز استفاده کنید. در صورت عدم مصرف قرص ضد بارداری برای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه باید روش دیگری استفاده کرد. برای اطلاع دقیق از مصرف هر نوع قرص ضد بارداری به بروشور دارو مراجعه نمایید.

احتمال خطای قرص‌های ضد بارداری

بسیاری از افراد هنگام مصرف این قرص‌ها از تأثیرات آن‌ مطمئن نیستند و در مورد احتمال خطای آن در بروز بــارداری از پزشکان و متخصصان سؤال می‌پرسند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که این داروها 9 درصد احتمال خطا دارند. در واقع از هر 100 نفر احتمال دارد که یک نفر با وجود استفاده از این داروها باز هم حاملگی را تجربه کند. در نتیجه نمی‌توان گفت که این روشی کاملاً قطعی است. اگر به دنبال روش‌های مطمئن‌تری برای جلوگیری از بارداری هستید، باید با پزشک در این باره مشورت نمایید. پزشک متخصص ممکن است استفاده از روش‌های دیگری نظیر IUD را به شما پیشنهاد دهد.

نکته مهم : توجه داشته باشید که قرص ضد بارداری تاثیری در پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی ندارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری‌های مقاربتی کلیک کنید.

عوارض جانبی قرص های ضد بارداری

قرص‌های ضد بارداری با عوارض جانبی همراه هستند که به شرح زیر می‌باشد:

1. لکه بینی بین دوره‌ها قاعدگی

تقریبا نیمی از افرادی که به منظور جلوگیری از بارداری ناخواسته قرص ضد بارداری مصرف می‌کنند دچار لکه بینی می‌شوند. لکه بینی در اکثر مواقع پس از مصرف بسته سوم حل می‌گردد. در صورتی که قرص‌ها به درستی مصرف شوند در حالت لکه بینی هم مانع از بارداری خواهند شد. در صورتی که خونریزی بین دوره ای زیاد باشد باید به پزشک مراجعه کنید.

2. قرص ضد بارداری | تهوع

افرادی که تازه شروع به مصرف قرص‌های ضد بارداری کرده‌اند احتمال زیاد دچار حالت تهوع خفیف می‌شوند. مصرف قرص با غذا و قبل از خواب به کاهش حالت تهوع کمک می‌کند. یکی از انواع قرص های ضد بارداری، قرص تر فازیک است. برای کسب اطلاعات بیشتر از قرص تری فازیک کلیک کنید.

3. حساس شدن سینه‌ها

قرص‌های ضد بارداری ممکن است باعث حساس شدن و بزرگ شدن و درد سیـنه‌ شوند. این عارضه پس از مدتی مصرف بر طرف می‌شود. در صورت احساس درد و تورم مداوم سینه‌ها به پزشک مراجعه کنید.

4. تاخیر در عادت ماهیانه

برخی اوقات با وجود استفاده درست قرص‌ها عادت ماهیانه با تاخیر می‌افتد. در صورتی که یک دوره قاعدگی‌تان به تاخیر افتاد قبل از شروع قرص بعدی تست بارداری انجام دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تست بارداری کلیک کنید.

5. نوسانات خلقی

افرادی که سابقه افسردگی دارند بهتر است قبل از شروع مصرف قرص‌ها با پزشک مشورت کنند. در صورت بروز نوسانات خلقی به پزشک مراجعه نمایید.

6. افزایش وزن

با وجود اینکه علتی برای ارتباط قرص‌های ضد بارداری و افزایش وزن پیدا نشده است؛ ولی بسیاری از خانم‌ها از افزایش وزن بعد از مصرف قرص‌های ضد بارداری شکایت می‌کنند.

7. سر درد

قرص‌هایی که حاوی هورمون‌های جنسی هستند در بروز سر درد نقش دارند. سردرد حاصل از مصرف قرص به مرور زمان خوب می‌شود ولی در صورت سر درد مداوم به پزشک مراجعه کنید.

8. میل جنسی

هورمون‌های قرص های ضد بارداری ممکن است در میل جنسی تاثیر بگذارد. البته عوامل زیادی در کاهش میل جنسی دخیل هستند، حتی برعکس در برخی از افراد قرص ها باعث افزایش میل جنسی می‌شوند.

9. ترشحات واژن

برخی افراد پس از مصرف قرص‌های ضد بارداری تغییراتی در ترشحات واژن مشاهده می‌کنند. این مساله ممکن است نمود‌های متفاوت داشته باشد؛ تغییر در رطوبت واژن تا تغییر در نوع ترشحات و سایر تغییراتی که باعث مشکل در رابطه جنسی می‌شود. این تغییرات به طور کلی خطرناک نیستند ولی اگر نگران این هستید که دچار عفونت واژن شده اید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه عفونت واژن کلیک کنید. 

چه زمانی به خاطر عوارض باید به پزشک مراجعه کرد؟

هر کدام از عوارضی که ذکر شد، در صورت خفیف بودن نیازی به مراجعه پزشک ندارد. اما اگر پس از مصرف قرص ضد بارداری عوارض زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه نمایید چون ممکن است خطرناک باشد:

_ معده درد یا شکم‌ درد

_ بی حسی، ضعف، تکلم درهم برهم

_ درد قفسه‌ سینه و تنگی نفس

_ انواع سردرد شدید

_ مشکلات چشم، مانند تاری دید یا از دست‌ دادن بینایی

_ تورم یا درد در پاها و ران‌ها و همچنین قرمزی، تورم یا درد در ساق پا

مصرف خودسرانه قرص ضد بارداری برای چه کسانی ممنوع است؟

اگر دارای بیماری‌های زیر هستید و یا سابقه ابتلا به یکی از بیماری‌های زیر را دارید، حتما پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید:

_ افرادی که سابقه سرطان سینه و رحم دارند

_ افراد با سابقه سکته مغزی و بیماری‌های ترومبوامبولی وریدی

_ افراد مبتلا به فشار خون

_ بیماری‌های قلبی و عروقی

_ چربی خون و دیابت یا قند خون

_ کلسترول بالا

_ سردرد‌های میگرنی

_ خانم‌های سیگاری که سن آن‌ها بیش از 35 سال است

تداخل دارویی با قرص های ضد بارداری

مصرف همزمان دارو‌های ضد بارداری با داروهای زیر می‌تواند خطر آفرین باشند، پیش از مصرف حتما با پزشک مشورت کنید:

_ دارو‌های بیماری صرع

_ دارو‌های انعقاد خون

_ آنتی بیوتیک‌هایی مثل ریفامپین، تتراسایکلین و مشتقات پنی سیلین

_ برخی داروهای گیاهی نیز ممکن است با ضد بارداری‌ها تداخل داشته باشند

بهتر است در هنگام خرید قرص ضد بارداری، دارو‌هایی که مصرف می‌کنید را به پزشک دارو ساز بگویید.

دیگر مصارف قرص های ضد بارداری

قرص‌های ضد بارداری در ابتدا به عنوان روشی برای پیشگیری از بارداری به بازار عرضه شدند. اما پژوهش‌های انجام شده روی آن‌ها نشان داد که به دلیل ترکیبات هورمونی نظیر استروژن و پروژسترون می‌توانند در درمان برخی شرایط پزشکی نیز مؤثر باشند از جمله وضعیت‌هایی که در درمان آن‌ها از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک و تنبلی تخمدان

- تنظیم دوره‌های قاعدگی

-  پریودهای نامنظم

-  پریودهای سنگین

-  پریود دردناک

-  وجود غدد آندومتریال و استرومای رحم

-  سندرم پیش از قاعدگی

-  آکنه، رشد موی بیش ‌از‌ حد و ریزش مو

- کاهش خطر ابتلا به کیست‌های سینه، کیست‌های تخمدان، بیماری التهابی لگن، بارداری خارج از رحم

مصرف قرص ضد بارداری در کنار عوارض جانبی و ممنوعیت استفاده برای بعضی افراد، مزایایی نیز دارد. قرص ضد بارداری شامل استروژن و پروژسترون است. بنا بر خاصیت این دو هورمون تغییرات مثبتی در بدن زنان اتفاق می افتد. جلوگیری از رشد موهای زائد، رفع خشکی واژن، کاهش میگرن قاعدگی، جلوگیری از پوکی استخوان و کمک به برانگیختگی جنسی زنان از جمله مزایای این قرص است.

حساسیت به قرص ضد بارداری

درصد کمی از افراد ممکن است هنگام مصرف این قرص‌ها دچار واکنش‌های آلرژیک و بحرانی شوند. از جمله علائمی که بیانگر بروز عوارض جانبی شدید و بروز وضعیت آلرژیک هستند می‌توان به مشکلات تنفسی، اختلال در عملکرد بینایی، ایجاد مشکلات گوارشی و بروز التهاب و ورم در نواحی مختلف بدن از جمله دست و پا اشاره کرد. در صورت مشاهده هریک از علائم ذکر شده در پی مصرف قرص‌های ضد بارداری به اورژانس مراجعه کنید یا با پزشک خود تماس بگیرید. مرکز مشاوره حامی هنر زندگی با کادر متخصصان مجرب آماده خدمت رسانی و مشاوره جنسی و روانشناسی می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مشاوره روانشناسی کلیک کنید.