- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
بالا آوردن شیر نوزاد یا استفراغ نوزاد مدتی پس از شیر خوردن امری طبیعی است، اما اگر رفلاکس معده در نوزاد شما بیش از حد باشد باید به فکر راه چاره‌ای باشید. شیر دادن زیاد به نوزاد و یا جمع شدن هوا در معده او از جمله عواملی است که سبب استفراغ و رفلاکس معده می‌شود. بالا آوردن شیر در نوزادان، گاه باعث نگرانی و گاه باعث خستگی مادر از بابت نظافت می‌شود.
اگر مشکل پزشکی وجود نداشته باشد، با رعایت برخی نکات می‌توانید رفلاکس‌های معده را کاهش داده و از بالا آوردن شیر نوزادتان به طور مکرر جلوگیری نمایید. در این مطلب علل بالا آوردن شیر نوزاد و نکاتی برای مقابله با آن را ذکر کرده‌ایم. همچنین می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و رفع نگرانی های خود از طریق مشاوره کودک اقدام کنید. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید..gif)
عوامل موثر در رفلاکس معده یا بالا آوردن شیر نوزاد
استفراغ نوزادان در واقع به سبب اختلال در مری آن‌ها رخ می‌دهد. دریچه‌ای در محل اتصال مری به معده وجود دارد، این دریچه در شیرخواران بر خلاف بزرگسالان بسیار شل می‌باشد، اگر زمان شــیر دادن به نوزاد این دریچه کامل بسته نشود، شیر وارد مری شده و به حلق برگشته و نوزاد بالا می‌آورد. این اتفاق در تمام کودکان طبیعی است.
بالا آوردن شیر نوزادان تا 4 ماهگی به اوج خودش می‌رسد و اغلب تا 12 ماهگی برطرف می‌شود ولی گاهی تا 24 ماهگی هم طول می‌کشد، اما اگر بعد از ۲۴ ماهگی هنوز کودک شیر بالا می‌آورد یا مراتب بالا آوردن زیاد باشد حتما باید در این خصوص به متخصص مراجعه کنید.
اینفوگرافیک بالا آوردن شیر نوزاد
علت بالا آوردن شیر نوزاد چیست؟
استفراغ در شیرخوارگان به علت پرخوری اتفاق می‌افتد. اغلب مادرها به محض گریــه کودک، سینۀ خود را در دهان او می‌گذارند و شیرش می‌دهند. متاسفانه این کودکان به پرخوری عادت می‌کنند. درست است که هر گاه کودک گرسنه می‌شود باید به او شیر بدهید، اما زمانی که استفراغ در کودک زیاد و مکرر باشد حداقل با یک فاصله‌گذاری دو و نیم الی سه ساعته می‌توانید مشکل را به راحتی کنترل کنید.
در صورتی که روند رشد و وزن گــیری نوزاد طبیعی است ، استفراغ و رفلاکس معده نشان می دهد کودک شیر کافی دریافت کرده و هیچ مشکلی وجود ندارد و نیاز به هیچ دارو یا آزمایشی هم نیست.
بالا آوردن شیر پنیری در نوزادان طبیعی است؟
زمانی می‌گوییم بالا آوردن شیر در کودک طبیعی است که علائمی از کاهش وزن و بی‌اشتهایی در او دیده نشود. در حالت طبیعی کودک شیر را به صورت پنیری بالا می‌آورد ولی در استفراغ‌های مرضی، رفلاکس معده به صورت مزمن و چندین بار در روز اتفاق می‌افتد.
حالت غیر طبیعی بالا آوردن کودک با نشانه‌هایی از قبیل خس‌خس سینه، تنگی نفس و اختلال در تــنفس نوزاد، وزن نگرفتن مناسب و حتی سرفه‌های طولانی مدت همراه است که در این صورت لازم است با پزشک مشورت نمایید. در ادامه دیگر نشانه‌های استفراغ غیر طبیعی در نوزادان را ذکر کرده‌ایم.
نشانه های استفراغ غیر طبیعی در نوزادان
اگر نوزاد به صورت پر فشار بالا آورد و یا مایع خارج شده از معده‌اش زرد یا سبز بود، نشان دهنده بیماری در نوزاد می‌باشند. همچنین اگر خون یا موادی شبیه دانه‌های قهوه در استفراغ مشاهده کردید، دیگر این نشانه‌ها طبیعی نبوده و کودک شما چیزی بیش از رفلاکس طبیعی معده تجربه می‌کند.
عدم افزایش وزن، امتناع از غذا و شــیر نخوردن نوزاد، وجود خون در مدفوع و مشکل تنفسی در نوزاد علائمی است که در صورت مشاهده آن‌ها باید سریعا با پزشک مشورت کنید.
راهکارهایی برای رفلاکس معده و بالا آوردن شیر نوزاد
با انجام برخی کارها می‌توانید رفلاکس معده و بالا آوردن شیر را کاهش دهید. این راهکارها عبارتند از:
1. درست خواباندن نوزاد برای کاهش رفلاکس معده
چگونگی خواباندن نوزاد در جلوگیری از بالا آوردن شیر بسیار اهمیت دارد. اغلب مادران عقیده دارند که باید نوزاد را به پشت بخوابانند. چرا که دمر خواباندن نوزاد احتمال خفگی و مرگ را در آن‌ها افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از بالا آوردن نوزاد بهتر است بعد از اتمام شیردهی و زمانی که کودک بیدار است او را به حالت دمر( خوابیده روی شکم) بخوابانید و خودتان در کنار او باشید.
یک حالت مناسب دیگر آن است که فرزند خود را به پهلوی چپ بخوابانید و یک بالش نازک زیر سرش قرار دهید. این حالت باعث می‌شود سر کودک کمی بالاتر از بدنش قرار بگیرد و احتمال استفراغ کودک خیلی کمتر می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دمر خواباندن نوزاد کلیک کنید.
2. بالا آوردن شیر نوزاد | آروغ کودک را بگیرید
پس از هربار غذا خوردن، اجازه دهید تا کودک آروغ بزند. در میان غذا خوردن مقداری صبر کنید و باد معده کودک را بگیرید. این کار باعث می‌شود قبل از اینکه غذای خورده شده روی هم انباشته شود، هوایی که در معده هست بیرون آید. اگر نوزاد با گذشت چند دقیقه پس از شیر خوردن آروغ نزد، نگران نباشید. احتمالا نوزاد در آن زمان نیاز به آروغ زدن ندارد. برای اطلاع از روش‌های صحیح آروغ گرفــتن نوزاد کلیک کنید.
3. نگذارید کودک پرخوری کند
کودک را پرخور بار نیاورید، پــرخوری کودکان باعث چاقی آن ها در سنین بالاتر می‌شوید. اگر کودک دلبندتان روند طبیعی رشد خود را طی می‌کند و انرژی لازم جهت فعالیت را دارد به این معناست که مواد غذایی بدن او تامین می‌شوند؛ پس سعی نکنید تا به زور و مداوم به او غذا یا شیر بدهید. به‌خصوص در کودکان بالای یک سال این کار سبب افزایش رفلاکس‌های معده می‌شود.
4. بررسی سوراخ شیشه شیر
اگر فرزندتان با شیشه شیر می‌خورد به سوراخ آن دقت کنید. اگر سوراخ شیشه بسیار کوچک باشد، شیر بسیار کمی وارد دهان نوازاد شده و در نتیجه هوای بیشتری بلعیده می‌شود. بزرگ بودن بیش از حد سوراخ شیشه شیــر نوزاد نیز باعث می‌شود تا شیر با حجم و سرعت بسیار زیاد وارد دهان شده و کودک عق بزند. این امر در نهایت به بالا آوردن شیر نوزاد ختم می‌شود.
5. عدم فشار بر شکم نوزاد
اگر لباس نوزاد تنگ باشد به شکم او فشار آورده و در نتیجه پس از شیر خوردن بالا می‌آورد. زمانی که قصد آروغ گرفتن دارید، مراقب شکم او باشید و تحت فشار قرارش ندهید. سعی کنید تا حد امکان از شیر دادن به کودک در ماشین خودداری کنید.
6. بالا آوردن شیر نوزاد | بررسی حساسیت‌های غذایی
گاهی مواقع رژیم غذایی مادر باعث تغییراتی در شیر شده و کودک نیز به آن‌ها حساسیت نشان می‌دهد. برای این منظور با پزشک خود مشورت کرده و در مورد موادغذایی حساسیت‌زا آگاهی کسب کنید. با دادن لیست کاملی از غذاهای مصرفی خود به پزشک نیز می‌توانید از حساسیت فرزند خود آگاه شوید. پیشنهاد می کنیم در این زمینه مقاله تغذیه مادران شیرده را مطالعه فرمایید.
7. مادران برای درمان رفلاکس معده نوزاد رعایت کنید
زمانی که به نوزاد خود شیر می‌دهید او را در حالت مستقیم نگه دارید. خمیده نگه داشتن کودک (مثلا در بغل مادر یا روی صندلی ماشین) باعث می‌شود شیر خشک یا شیر مادر مستقیم به معده نوزاد نرود و به حلق برگردد. سعی کنید به آرامی به نوزاد خود غذا دهید و باعث حواسپرتی او نشوید.
هر چیزی که حواس کودک را هنگام شیر خوردن پرت کند باعث عصبانیت کودک شده و مقداری هوا، همراه شیر وارد معده می‌شود. همچنین اضافه کردن مقداری برنج به شــیر خشک نوزاد در کاهش رفلاکس معده او موثر است. البته این کار را با توجه به تغذیه نوزاد در ماه‌های مختلف باید انجام دهید. سعی کنید بدون مشورت با مشاوره کودک رژیم غذایی فرزندتان را تغییر ندهید.
سخن پایانی
به دلیل اینکه تغذیه نوزاد تا شش ماهگی صرفا وابسته به شیر است باید در مورد میزان، کیفیت شیر و نحوه مصرف آن توجه شود. چنانچه نسبت به این مسئله دچار نگرانی و وسواس هستید و دائما فکر می کنید که کودک شما به خوبی تغذیه نمی شود و به دلیل بالاآوردن شیر او نگران هستید می توانید با مشورت پزشک و مشاوران روانشناس به طبیعی بودن و یا وجود مشکل در این زمینه آگاه شوید و برای رفع آن اقدام نمایید.
مشاوران حامی هنر زندگی همواره در کنار شما هستند و شما می توانید برای رفع تنش های روانی خود با مشاوران تماس بگیرید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی کلیک کنید.
