- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
کمبود کلسیم در کودکان چه نشانه‌هایی دارد؟ آیا امکان درمان وجود دارد؟ کمبود ویتامین‌ها می‌تواند برای کودکانی که در سن رشد قرار دارند تاثیرات منفی داشته باشد که به سختی جبران می‌شوند. کلسیم یکی از انواع ویتامین‌ها است که کمبودش بر قسمت‌های مختلفی تاثیر می‌گذارد و عوارض زیادی را به همراه دارد. این کمبود‌ها می‌تواند به علت‌های مختلفی به وجود بیاید و علائم مربوط به خودش را داشته باشد. با ارائه راهکارهایی تا حدودی می‌توان کمبود کلسیم را در کودکان جبران کرد. همچنین مشاوره کودک می‌تواند در این زمینه به شما کمک کننده باشد.
.gif)
کلسیم چیست؟
کلسیم ماده معدنی است که استخوان های قوی می سازد. از بسیاری جهات دیگر نیز به بدن کمک می کند. کلسیم اعصاب و ماهیچه ها را در فعالیت و کار نگه می دارد. همچنین در حفظ سلامت قلب نقش دارد. چرا کودکان به کلسیم نیاز دارند؟
ما فقط یک فرصت برای ساختن استخوان‌های قوی داریم؛ آن هم درست وقتی که کودک و نوجوانان هستیم. کودکانی که کلسیم کافی دریافت می کنند زندگی بزرگسالی خود را با قوی ترین استخوان های ممکن آغاز می کنند. که آن ها را در برابر از دست دادن تراکم استخوان در مراحل بعدی زندگی محافظت می کند. کودکان خردسال و نوزادان برای پیشگیری از بیماری به نام راشیتیسم به کلسیم و ویتامین D نیاز دارند. راشیتیسم استخوان ها را نرم می کند و باعث ایجاد پاهای کمانی شکل، توقف رشد و گاهی اوقات درد یا ضعیف شدن عضلات می شود. کلسیم از چه منابعی دریافت می شود؟ طبیعتا در رژیم غذایی یافت می شود. برخی غذاها سرشار از کلسیم هستند. غذاهای لبنی مانند آنچه نام برده می شود یکی از بهترین منابع طبیعی کلسیم هستند:
شیر
ماست
پنیرهای سفت مانند چدار
درصد چربی موجود در شیر و سایر غذاهای لبنی بر میزان کلسیم آن ها تأثیری ندارد. بدون چربی، 1٪، 2٪ یا کامل، همه تقریباً به یک اندازه کلسیم دارند. در صورت نیاز پزشک کودک به شما اطلاع می دهد که کدام نوع شیر برای کودک شما مناسب است. برخی از بچه ها نمی توانند لبنیات بخورند. آن ها باید کلسیم را از غذاهای دیگر دریافت کنند، مانند:
توفو با کلسیم
نوشیدنی های سویا غنی شده با کلسیم
ادامام (لوبیای سویا)
کلم بروکلی، کلم پیچ، کلم برگ، کلم چینی و سایر سبزیجات برگ دار
بادام و کنجد
لوبیا سفید، لوبیا قرمز و نخود
پرتقال، انجیر و آلو
از آنجایی که کلسیم بسیار مهم است، شرکت های مواد غذایی اغلب آن را به غلات، نان، آب میوه و سایر غذاهای مناسب برای کودکان اضافه می کنند.
علائم کمبود کلسیم در کودکان
هیپوکلسمی وضعیتی است که در آن کلسیم بسیار کمی در خون وجود دارد. سطوح طبیعی کلسیم برای قلب و ماهیچه ها برای عملکرد صحیح و همچنین برای اطمینان از رشد استخوان ضروری است. در نوزاد، برخی از علل شایع هیپوکلسمی عبارتند از زایمان زودرس، عفونت، دیابت مادر و برخی داروها. هیپوکلسمی ناشی از کمبود ویتامین D است که می تواند در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند و مکمل ویتامین D دریافت نمی کنند، رخ دهد. علل نادر هیپوکلسمی عبارتند از هیپرپاراتیروئیدیسم (اختلال غده هیپوفیز) و هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب، یک اختلال ژنتیکی که کم کاری پاراتیروئید را تقلید می کند. علائم هیپوکلسمی به شکل کوتاه به شرح زیر است که در ادامه به توضیح بیشتری از آن پرداخته شده است. اگرچه اغلب هیچ علامتی از هیپوکلسمی وجود ندارد اما در صورت وجود، علائم عبارتند از:
قد کوتاه، پوست و موی خشک، ناخن های شکننده، گرفتگی عضلات، سوزن سوزن شدن در انگشتان دست و آب مروارید. ضعیف شدن مینای دندان و تشنج.
بی‌خوابی
کودکانی که دچار کمبود کلسیم هستند در خوابشان دچار اختلال می‌شوند. بسیاری از آن‌ها در شب، به بی‌خوابی و بی‌قراری دچار می‌شوند.
گرفتگی و درد عضلات از علائم کمبود کلسیم در کودکان
این کودکان در قسمت عضلات دچار درد و گرفتگی می‌شوند و ممکن است این مشکل به صورت بی‌حال بودن و بی‌تحرکی خودش را نشان دهد.
تب و لرز شدید
کمبود کلسیم در کودک می‌تواند او را به صورت مداوم دچار تب و لرز کند که بعد از رسید کلسیم کافی به بدن او مشکل حل می‌شود.
تغییر رفتار از علائم کمبود کلسیم در کودکان
کودکانی که از نظر روانی سالم هستند، ممکن است پرخاشگری و عصبانیت آن‌ها به دلیل کمبود کلسیم باشد.
تشنج
کلسیم یکی از موادی است که برای رسیدن اکسیژن به مغز لازم است. در صورتی که کلسیم در بدن کودک کم باشد این فرآیند دچار اختلال می‌شود و تشنج در او اتفاق می‌افتد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تغذیه نوزاد تا شش ماهگی کلیک کنید.
اینفوگرافیک کمبود کلسیم در کودکان
علت کمبود کلسیم در کودکان
عدم تحرک
عدم تحرک یکی از دلایلی است که باعث می‌شود کودک دچار کمبود کلسیم شود. حتی اگر در طول روز کودک از مواد حاوی کلسیم استفاده کند در صورت عدم تحرک، کلسیم به اندازه کافی در بافت استخوان‌های کودک جمع نمی‌شود و کودک را دچار کمبود این ماده می‌کند.
کمبود ویتامین D از علل کمبود کلسیم در کودکان
ویتامین D زمینه جذب کلسیم در استخوان‌هاست و در صورتی که فرد دچار کمبود ویتامین D باشد ممکن است دچار کمبود کلسیم هم بشود.
کمبود کلسیم یا ویتامین D در زمان بارداری مادر
بیشتر ویتامین‌های کودک از زمان جنینی و نوزادی او تامین می‌شود. اگر در این دوران مادر دچار کمبود ویتامین شود، می‌تواند بر کودک نیز تاثیرگذار باشد. کمبود کلسیم و ویتامین D در زمان بارداری می‌تواند زمینه‌های کمبود کلسیم را در دوران کودکی فراهم کند.
کمبود اکسیژن در زمان تولد
کمبود اکسیژن جنین در زمان تولد از جذب و تجزیه کلسیم جلوگیری می‌کند و تا حدودی این توانایی را در او ضعیف می‌کند و در نتیجه کودک باعث کمبود کلسیم می‌شود.
وجود دیابت از علل کمبود کلسیم در کودکان
وجود دیابت اختلالی در بدن کودک به وجود می‌آورد که باعث عدم جذب کلسیم در استخوان‌ها می‌شود و او را دچار کمبود کلسیم می‌کند.
استفاده از جنتامایسین
جنتامایسین جزء داروهایی است که می‌تواند میزان کلسیم را در بدن کودک به شدت پایین بیاورد و در حالتی مانع از جذب آن شود که در نهایت باعث کمبود کلسیم در بدن کودک می‌شود.
استفاده از شیر خشک از علل کمبود کلسیم در کودکان
اگر کودک به جای شیر مادر از شیر خشک استفاده کند فسفر زیادی به بدنش می‌رسد که می‌تواند مانع از جذب کلسیم و در نتیجه کمبود کلسیم بشود. این کمبود کلسیم می‌تواند تا هیپوکلسیمی هم پیش برود.
مشکل در تیروئید
کم کاری در تیروئید عامل دیگری است که باعث کمبود کلسیم در کودک می‌شود. حتی کم‌کاری تیروئید مادر در دوران بارداری هم می‌تواند یکی از عوامل کمبود کلسیم باشد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه تغذیه سالم کلیک کنید.
عوارض کمبود کلسیم در کودکان
نرمی استخوان
کلسیم یکی از عوامل اصلی برای استحکام و رشد متناسب استخوان است که در صورت کمبود آن می‌تواند کودک را دچار نرمی استخوان کند و باعث شود بدنش به صورت نافرمی رشد کند. این ناهنجاری‌ها ممکن است منجر به جراحی شود.
پوکی استخوان
یکی از عوامل ایجاد کننده تراکم استخوان کلسیم است و در صورتی که این ماده در بدن کم شود به زودی فرآیند پوکی استخوان اتفاق می‌افتد و موجب حساس شدن استخوان‌ها در برابر آسیب و شکنندگی می‌شود.
مشکلات قلبی
برای حفظ سلامت قلب میزان مناسبی از کلسیم در خون باید وجود داشته باشد که اگر سطح آن پایین بیاید می‌تواند مشکلات قلبی را به وجود بیاورد.
مشکلات تنفسی
استخوان‌های قفسه سینه هم می‌تواند بر اثر کمبود کلسیم نرم شود. نرمی استخوان این قسمت می‌تواند در سیستم تنفسی اختلال ایجاد کند که باعث به وجود آمدن مشکلات تنفسی می‌شود.
برای شناخت بیشتر در زمینه غذای کمکی برای کودک کلیک کنید.
تشخیص و درمان کمبود کلسیم در کودکان
تشخیص را می توان با آزمایش خون برای بررسی سطح کلسیم انجام داد. اندازه گیری سطح هورمون پاراتیروئید و ویتامین D در خون می تواند به تعیین علت هیپوکلسمی کمک کند. بازگرداندن سطح طبیعی کلسیم با مکمل های کلسیم بسیار مهم است زیرا هیپوکلسمی طولانی مدت می تواند باعث تشکیل استخوان ضعیف و استخوان های شکننده شود که مستعد شکستگی هستند. ممکن است مکمل های ویتامین D داده شود.
استفاده از مواد دارای کلسیم
استفاده از موادی که منبع کلسیم است مانند لبنیات، حبوبات، شیر سویا، سویا، بادام، برخی از میوه‌ها مانند مرکبات و انجیر موادی هستند که می‌توان برای کمبود کلسیم در کودکان کودکان استفاده کرد. بهتر است در کودکی به جای شیر خشک از شیر مادر استفاده شود. در صورت نیاز با تشخیص پزشک می‌توان از دارو استفاده کرد.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید
قرار گرفتن در معرض نور آفتاب یکی از عواملی است که می‌تواند باعث بالا رفتن کلسیم شود. برای این کار بهتر است که والدین کودک بدون ترس از این که آفتاب بر روی پوستش اثر منفی داشته باشد او را در معرض آفتاب قرار دهند.
افزایش ویتامین D
ویتامینD زمینه جذب کلسیم است. پس برای این که کلسیم جذب بدن شود بهتر است که میزان این ویتامین را بالا برد. استفاده از موادی که دارای ویتامین D هستند می‌تواند مفید واقع شود. برای آگاهی بیشتر در زمینه میان وعده سالم برای کودکان کلیک کنید.
سوالات متداول
چکار کنم بچه دو و نیم سالم کمبود کلسیم داره اصلا شربت نمیخوره تو شیر هم میریزم نمیخوره؟
اگر کمبود کلسیم در کودکان بسیار حاد نباشد باید از منابعی استفاده کرد که برای کودک خوشایند است مانند میوه‌ها و بعضی خوراکی‌ها مانند سویا. در موارد حاد هم با تشخیص پزشک بهتر است از تزریق استفاده کرد.
سلام کمبود کلسیم نشانه‌هاش چیه؟ چه جوری واسه یه کودک 11 ماهه جبرانش کنم؟
کمبود کلسیم نشانه‌هایی مثل تغییر شکل استخوان‌ها نسبت به دیگر کودکان، کج خلقی، خستگی، مشکلات تنفسی و مشکلات قلبی دارد. برای این کودک بهتر است از شیر مادر استفاده کنید و شیر خشک را کنار گذاشته و از مواد مناسب حاوی کلسیم استفاده شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه غذای مقوی برای کودکان کلیک کنید.
.jpg "کنترل خشم در کودکان بیش فعال")
