خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با اختلال کاتاتونیا پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
اختلال کاتاتونیا یک نشانه روانی حرکتی است که از دیرباز همراه با اسکیزوفرنی، مورد تشخیص قرار گرفته است. بسیاری از روانشناسان بالینی بر این باور هستند که شیوع این اختلال در چند دهه اخیر کاهش یافته است. ما بر این باوریم که کاتاتونیا فقط مربوط به اختلال اسکیزوفرنی نیست و نشانههای آن در اختلالاتی چون اختلال دوقطبی، افسردگی اساسی، اختلال استرس پس از سانحه و سوء مصرف دارو و مواد دیده میشود. مشخصهی اصلی این اختلال حرکات کم و نداشتن واکنش مناسب نسبت به دستورالعملها است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال تا پایان مطلب همراه باشید. پیش از آن توصیه میکنیم برای آگاهی بیشتر از انواع اختلالات روانی کلیک کنید.
کاتاتونیا یک حالت و وضعیتی روانی در فرد است که در آن به محرکهای خارجی واکنش نشان نمیدهد، در حالی که بیدار است قادر نیست اندامهای خود را به طور طبیعی تکان دهد. اصطلاحا مانند مجسمه میمانند و ممکن است ساعتها در یک وضعیت ثابت قرار بگیرند. سه نوع کاتاتونیا وجود دارد:
1. کاتاتونیا همراه با اختلال روانی دیگر مانند اختلال دوقطبی و یا استرس پس از سانحه (برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال دوقطبی و اختلال استرس پس از سانحه کلیک کنید.)
2. اختلال کاتاتونیا به علت وضعیت پزشکی
3. کاتاتونیا نوع نامشخص
همانطور که گفته شد این اختلال لزوما مربوط به اسکیزوفرنیا نیست. در این اختلال کندی حرکتی و روانی مشاهده میشود. در آخرین نسخه طبقه بندی اختلالات روانی، کاتاتونیا به عنوان یک اختلال جداگانه دیده نمیشود. اما با شرایط روانپزشکی مختلف مثل اسکیزوفرنیا، اختلال دو قطبی، اختلال استرس پس از سانحه، افسردگی و دیگر اختلالات روانی، اختلالات خواب، مصرف مواد و اوور دوز (Over dose) دیده میشود. همچنین ممکن است که این مسأله به دلیل بیماریهای جسمانی، به خصوص بیماریهای نورولوژیک باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری اسکیزوفرنی کلیک کنید.
علاوه بر اینها تحقیقات انجام شده بر عدم تعادل دوپامین در مغز تأکید دارند. دوپامین انتقال دهندهای عصبی است که میزان آن در ژنهای فرد مبتلا به کاتاتونیا به تعادل نمیرسد. همچنین ممکن است میزان برخی دیگر از انتقال دهندههای عصبی مانند سروتونین در ابتلا به این اختلال نقش داشتهباشد.
از جمله مهمترین علائم کاتاتونیا میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
فرض کنیم که شستن دستها در حالت عادی برای یک نفر قبل از بیماری حدود دو دقیقه به طول انجامد. حال فردی که دچار کندی روانی است حدود پانزده دقیقه شاید به طول انجامد تا دستهای خودش را بشوید.
افراد دچار کاتاتونی گذر زمان را حس نمیکنند و گاها احساس میکنند که یک ساعت مثل یک لحظه میگذرد. برای مثال افراد در این حالت ممکن است ساعتها کنار شیر آب نشسته باشند، اما نتوانند بفهمند چقدر گذشته است.
در این حالت افراد به سختی صحبت میکنند و معمولا ادای کلمات برای آنها مشکل است. حرف زدن آنها معمولا با کش و قوس بوده و نمیتوانند شیوا مطالب را برسانند.
بهت حالتی است که در آن فرد در مرز بین هشیاری و بی هوشی قرار دارد. در این حالت ادراک فرد به شدت پایین است اما کارکردهای نباتی فرد بر خلاف کارکردهای شناختی به درستی کار میکند.
اکولالیا به معنی تکرار کردن کلام در فرد مبتلا به کاتاتونیا است. در این حالت فردی که رو به روی فرد کاتاتونیک نشسته است اگر چیزی را تکرار کند، فرد کاتاتونیک به صورت طوطی وار شروع به تکرار کلمات میکند.
اکوپراکسی به معنی تکرار حرکات و ژستهای فردی است که مقابل فرد کاتاتونیک قرار گرفته است. فرد کاتاتونیک بی اختیار ژستها را تقلید میکند.
از جمله مهمترین اختلالات و بیماریهای همایند با کاتاتونیا می توان به موارد زیر اشاره داشت:
۱. اختلالات طیف اوتیسم (برای آشنایی با اختلالات طیف اوتیسم کلیک کنید.)
۲. اسکیزوفرنیا و دیگر بیماریهای سایکوتیک (این بیماری میتواند به اختلالات خفیف سایکوتیک، اختلالات اسکیزوفرنی و اختلالات اسکیزوافکتیو دیده شود.)
۳. کاتاتونیا به همراه بیماری افسردگی دو قطبی
۴. به همراه افسردگی اساسی شدید (برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افسردگی اساسی کلیک کنید.)
۵. مشکلات پزشکی
تشخیص این اختلال به از طرق مختلف صورت میگیرد. از روشهای تشخیصی ام آر آی یا سی تی اسکن برای تشخیص هر گونه اختلال در ساختار مغز است. جهت کنترل عملکرد مغز از نوار مغزی نیز بهره میگیرند. علاوه بر اینها لازم است ارزیابی روانی برای بیمار صورت بگیرد؛ روانپزشک و یا روانشناس در مورد افکار، احساسات، باورها و الگوهای رفتاری از مراجع و از اطرافیانش سؤال میپرسد. مورادی همچون زمان شروع علائم، شدت آنها و آسیباتی که به دنبال دارد در ارزیابی روانی مورد بررسی قرار میگیرد.
هدف درمان اولیه از بین بردن علائم بیماری است. بنزودیازپینها در این امر خط مقدم درمان هستند و معمولا در دوزهای بالا تجویز میشوند. تست درون ماهیچهای لورازپام اغلب میتواند باعث بهبود علائم در طی مدت ۳۰ دقیقه شود. در برخی کشورها داروی زولپیدم همچنین برای تشخیص و پاسخ همزمان با هم اتفاق میافتد.
همچنین درمان با شوک نیز میتواند یکی از درمانهای مؤثر کاتاتونیا باشد. داروهای آنتی سایکوتیک فقط برای کاتاتونیای حاد و آن هم با احتیاط باید برای بیماران تجویز شود. زمانی که کاتاتونیا با علائم اکولالی و یا اکوپراکسی باشد نیازمند مداخله سریع دارویی میباشیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه داروهای آنتی سایکوتیک کلیک کنید.
در صورتی که که داروهای خط اول درمان شکست بخورند، دارویهای آنتاگونیست ان متیل دی آسپارات مورد استفاده قرار میگیرد. درمان اختلالات سایکوتیک نیاز به مداخلات تخصصی و بهرهمندی از مشاوران روانشناسی دارد. همچنین میتوانید برای دریافت راهنماییهای بیشتر و سریعتر در مواقع بحرانی از مشاوره تلفنی استفاده کنید.
اغلب درمانهای اسکیزوفرنی جهت درمان کاتاتونیا نیز مورد استفاده قرار میگیرد؛ در ادامه برخی از مؤثرترین روشهای درمان را نام بردهایم:
الکتروشوک درمانی: در این روش نوعی از جریان الکتریکی به مغز بیمار ارسال میشود؛ این جریان الکتریکی تشنجهای کنترل شدهای را برای فرد ایجاد میکند. این روش در صورتی مورد استفاده قرار میگیرد که سایر روشها نتیجهای برای درمان نداشتهباشند. از دست دادن حافظه کوتاه مدت از عوارض آن است.
بستری شدن در بیمارستان: در صورتی که وضعیت فرد خطرناک بوده و دچار حملات عصبی شود نیاز به بستری شدن در بیمارستان تشخیص داده میشود.
روان درمانی: هر چند داروها نقش اساسی در درمان دارند اما روان درمانی در کنار آن به بهبود علائم و کاهش سریعتر آنها کمک میکند. در این روش آموزش مهارتهای اجتماعی و حرفهای برای زندگی مستقل به فرد کمک میکند. پیشنهاد میکنیم مقاله درمان اسکیزوفرنی را بخوانید.
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال کاتاتونیا می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
دیدگاه ها
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای مورد نیاز نشانه گذاری شده اند*