بیماری های کودکان | آشنایی با انواع بیماری های شایع در کودکان

کودکان به دلیل ناتوانی در مراقبت از خود و همچنین ضعف در سیستم ایمنی در معرض خطر بیماری های مختلفی قرار دارند و نقش والدین در این برهه زمانی بسیار پررنگ است. در واقع والدین بیش از هر فرد دیگری زمان بیشتری را با کودک خود سپری کرده و در نتیجه در صورت بروز علائم در کودک خود می‌توانند نشانه‌ها را دقیق‌تر بررسی کنند و کودک را برای درمان نزد متخصص ببرند. با این حال به‌مرور و با گذشت زمان، بدن کودک نسبت به بیماری های مختلف ایمن شده و سیستم ایمنی عملکرد قوی‌تری پیدا می‌کند اما باید سال‌های اول زندگی از کودکتان به‌خوبی مراقبت کنید. برای این امر لازم است تا شایع‌ترین بیماری های کودکان را بشناسید و برای مراقبت از کودکتان در برابر آن‌ها، برنامه‌ریزی کنید. در این مطلب شایع‌ترین بیماری های کودکان را باهم بررسی خواهیم کرد. 

بیماری های مادرزادی در کودکان

شکاف لب یا کام

شکاف کام یا لب یکی از شایع‌ترین اختلالات مادرزادی در فک و صورت کودکان است. این اختلال به این دلیل ایجاد می‌شود که در طول مدت بارداری و رشد جنین، دو طرف صورت به‌خوبی به یکدیگر متصل نشده و شکافی ایجاد می‌شود. شکاف لب یا کام با توجه به مشکلاتی که درزمینهٔ بلعیدن شیر و یا صحبت کردن ایجاد می‌کند و همچنین به دلیل تأثیری که بر زیبایی چهره دارد، می‌بایست به‌سرعت مورد بررسی قرارگرفته و در اکثر مواقع با جراحی برطرف می‌شود.

برای آشنایی بیشتر درباره لب شکری نوزاد کلیک کنید.

پاهای پرانتزی

این مشکل به دلیل تنگ بودن فضای رحم مادر در دوران جنینی به وجود می‌آید. با توجه به اینکه این اختلال زمانی کاملاً مشهود و قابل‌تشخیص است که فرد روی پاهای خود ایستاده باشد، بسیاری از خانواده‌ها تا پیش از راه افتادن فرزندان، متوجه این مسئله نمی‌شوند. با تشخیص زودهنگام این عارضه، می‌توان از تمرینات ورزشی مناسب برای رفع آن، استفاده کرد؛ اما چنانچه شدت این عارضه زیاد باشد و یا دیر برای درمان اقدام شود، ممکن است احتیاج به جراحی وجود داشته باشد.

اسپینابیفیدا یا مهره شکاف

بیماری اسپینابیفیدا یک نقص مادرزادی است که دلایل آن، هنوز به‌طور کامل شناخته‌شده نیست. در این بیماری، ستون مهره‌های فرد که دربرگیرنده نخاع می‌باشد، به‌درستی بسته نشده و انتهای آن در قسمت مهره‌های پایینی کمر باز است. اسپینابیفیدا می‌تواند مشکلات بسیاری ازجمله فلج اعصاب را برای نوزاد ایجاد کند. به همین خاطر می‌بایست به‌سرعت مورد درمان قرار گرفته و اکثر مواقع با جراحی برطرف می‌شود.

بیماری های قلبی مادرزادی در کودکان

بیماری های قلبی مادرزاد، مربوط به شرایطی هستند که عضله قلب و اندام‌های مربوط به آن، مانند رگ‌هایی که به قلب متصل می‌شوند، به‌خوبی شکل نگرفته‌اند. این بیماری می‌تواند باسابقه ژنتیکی و یا به دلیل وجود یک عفونت در بدن مادر ایجاد شود.

 

بیماری های عفونی در کودکان

عفونت چشم

بچه‌ها معمولاً دستان خود را به هرجایی می‌زنند، کنترل بهداشت و نظافت دست‌های کودک در تمام این موارد، کاری دشوار یا غیرممکن است. در اثر تماس دست یا هر شی‌ء کثیف با چشم، ممکن است میکروب‌ها وارد چشم فرد شده و باعث التهاب و سرخی چشم شوند. در این شرایط می‌بایست به‌دقت از بهداشت کودک مراقبت کنید تا از سرایت این بیماری به سایر اعضای خانواده جلوگیری کنید. علاوه بر این، شست و شوی دستان نوزاد و مراقبت از عدم تماس دست با چشم، برای بهبود سریع‌تر بیماری مهم است. بهتر است برای استفاده از قطره‌های چشمی و درمان عفونت چشم فرزندتان با یک پزشک مشورت کنید.

عفونت گوش از جمله بیماری های عفونی در کودکان

معمولاً کودکان به‌دفعات به عفونت و درد گوش مبتلا می‌شوند. این بیماری تا حد زیادی به این خاطر ایجاد می‌شود که شیپور استاش در کودکان کوچک است. شیپور استاش درواقع راه ارتباطی گوش و گلو است. در کودکان به دلیل کوچک بودن شیپور استاش، عفونت به‌راحتی به گوش کودک منتقل می‌شود. به‌تدریج و با بزرگ‌تر شدن اندام‌ها، این فاصله بیشتر شده و عفونت گوش کودک نیز، کاهش پیدا می‌کند. اگر احساس می‌کنید شدت درد کودک بیش‌ازحد است و یا می‌خواهید از مسکن‌ها یا آنتی‌بیوتیک استفاده کنید، بهتر است با یک پزشک مشورت نمایید.

عفونت‌های قارچی

بروز عفونت‌های قارچی بر روی پوست، یکی دیگر از بیماری های شایع در کودکان هستند که در صورت تماس با دیگران به‌راحتی به سایر کودکان نیز منتقل می‌شوند. این بیماری به‌صورت بروز حلقه‌های قرمزرنگ بر روی پوست خود را نشان می‌دهد.

بیماری پنجم یا اریتما اینفکتیوزوم

درگذشته شش بیماری عفونی حاد، در ارتباط با کودکان شناسایی‌شده بود و اریتما اینفکتیوزوم، پنجمین بیماری این گروه بود. به همین خاطر نام بیماری پنجم برای این بیماری استفاده می‌شود. عمده افرادی که در معرض این بیماری هستند، کودکان زیر 3 سال می‌باشند. بارزترین علامت این بیماری، وجود راش‌های پوستی در صورت و گونه‌های کودک می‌باشد؛ اما کودک شما ممکن است در کنار این علامت، تب، بدن‌درد و یا راش‌های پوستی در سینه و گردن خود را نیز تجربه کند.

 

بیماری های ویروسی در کودکان

سرماخوردگی

سرماخوردگی بیماری است که به‌ویژه در سنین پیش‌دبستانی و دبستان باید انتظار آن را داشته باشید. اگرچه در سنین پایین‌تر نیز به دلیل آسیب‌پذیر بودن کودکان، ممکن است چندین بار در سال، سرماخوردگی کودکتان را تجربه کنید اما ورود به مدرسه و ارتباط با سایر کودکان، مهم‌ترین عامل در بروز سرماخوردگی فرزندتان است.

هنگامی‌که فرزند شما، دچار سرماخوردگی می‌شود، مراقبت‌های معمول روزانه نظیر پرهیزهای غذایی و یا استراحت کافی می‌بایست برای وی انجام گیرد. اگر احساس می‌کنید که کودکتان به دارو احتیاج دارد، به‌جای استفاده خودسرانه از داروها، با پزشک مشورت کنید.

آنفولانزا از جمله بیماری های ویروسی در کودکان

این بیماری از خانواده سرماخوردگی‌های ویروسی بوده ولی شدت بالاتری دارد. تب شدید، لرز، گلودرد، سینه‌درد، عطسه و سرفه، احساس کوفتگی بدن و در برخی مواقع، اسهال و استفراغ از نشانه‌های ابتلا به این بیماری هستند. برای درمان این بیماری بهترین راه پیشگیری و استفاده از واکسن می‌باشد.

آبله‌مرغان

این بیماری به‌صورت ایجاد جوش‌های قرمزرنگ در بدن کودک خود را نشان می‌دهد و با تب، سرفه، بی‌اشتهایی همراه است. اگر می‌خواهید از ابتلای فرزندتان به این بیماری جلوگیری کنید، بهتر است از واکسن آبله‌مرغان استفاده کنید. کودک شما می‌بایست یک‌بار در فاصله 12 تا 15 ماهگی و یک‌بار در 4 تا 6 سالگی در برابر این بیماری واکسینه شود.

سرخک و سرخجه

این دو بیماری با نشانه‌های تب، بی‌حالی و همچنین بروز بثورات قرمزرنگ پوستی که تمام سطح بدن را درگیر می‌کند، شناخته می‌شوند. برای جلوگیری از بروز این بیماری در کودک، می‌بایست در زمان‌های مقتضی که پزشک مشخص کرده برای واکسیناسیون کودک اقدام کنید. چنان‌که در زمان بارداری شما، فرزندتان به سرخک یا سرخجه مبتلا شد، این موضوع را با پزشک درمیان بگذارد چراکه احتمال انتقال بیماری به جنین داخل شکمتان وجود دارد.

بیماری کاوازاکی

کاوازاکی یکی از جدی‌ترین بیماری های کودکان است. بااین‌حال هنوز دلایل ابتلا به آن، به‌درستی مشخص نشده است. این بیماری با نشانه‌هایی نظیر تب، قرمزی چشم، التهاب گلو و راش پوستی مشخص می‌شود. برای درمان این بیماری می‌بایست حتماً به پزشک مراجعه نمایید. اگرچه در اکثر مواقع این بیماری درمان خواهد شد، ممکن است عوارضی نظیر مشکلات قلبی را برای کودک به همراه داشته باشد.

 

رشد انگل‌ها در بدن و نقش آن در بیماری های کودکان

انگل‌های دستگاه گوارش

استفاده از مواد غذایی آلوده، تماس با خاک‌آلوده و یا هر سطحی که آلوده به انگل‌ها باشد، می‌تواند بدن کودک شما را در مقابل ورود انگل آسیب‌پذیر کند. وجود مشکلات گوارشی، دل‌درد، کاهش وزن و خاراندن مداوم مقعد، از نشانه‌های ابتلا به انگل هستند. برای بررسی این وضعیت پزشک آزمایش‌هایی را برای فرزندتان تجویز می‌کند و در صورت مثبت بودن آزمایش‌ها، می‌بایست درمان دارویی آغاز شود. توجه داشته باشید که تا کامل شدن بهبودی فرزندتان، وسایل او را ضدعفونی کرده و بهداشت را به‌خوبی رعایت کنید.

شپش سر

شپش یک نوع از انگل است که در میان موهای سر، مژه و ابروها زندگی می‌کند و از خون فرد تغذیه می‌نماید. در سال‌های اخیر شاهد سونامی شپش در مدارس کشور بوده‌ایم و به همین خاطر توجه به این بیماری و پیشگیری از شیوع آن، اهمیت بسیاری پیدا کرده است. رعایت نظافت موها، شانه کردن مرتب، عدم استفاده از شانه، حوله یا سایر وسایل دیگران، ساده‌ترین راه‌های پیشگیری از این بیماری هستند. درصورتی‌که فرزندتان دچار شپش شده است، بهتر است با یک متخصص پوست و مو در رابطه با راه‌های درمان مشورت کنید.

 

بیماری های گوش، حلق و بینی در کودکان

بوی بددهان کودک

بوی بددهان به این معناست که کودک نفس بدبویی دارد و حتی با مسواک زدن نیز، این بو برطرف نمی‌شود. خشکی دهان، مسواک نزدن مرتب دندان‌ها و یا وجود عفونت‌هایی در مجرای حلق، از علل این بیماری هستند.

برفک دهان نوزاد

این بیماری باعث بروز دانه‌های سفیدرنگی روی زبان، اطراف لب‌ها و حلق کودک می‌شود. علت بروز برفک دهان، یک بیماری قارچی می‌باشد و برای رفع آن می‌بایست کودکتان زیر نظر پزشک از آنتی‌بیوتیک استفاده کند.

پارگی پرده گوش

اگرچه آسیب به پرده گوش در هر زمانی ممکن است ایجاد شود، در دوران کودکی احتمال این خطر بیشتر است. فروکردن وسایل نوک‌تیز در گوش، ضربه‌هایی که به هنگام بازی و درگیری با دوستان برای فرد ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به آسیب دیدن پرده گوش شود. با توجه به اهمیت این عضو در شنوایی، آسیب یا پارگی کامل آن، می‌تواند به درجاتی شنوایی را دچار مشکل کند و یا فرد به‌طور کامل شنوایی را از دست بدهد.

انسداد حفره‌های بینی

این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی مثل آلرژی‌های فصلی، ورود اجسام خارجی به داخل حفره‌های بینی و یا کج شدن غضروفی که حفره‌های بینی را از هم جدا می‌کند ایجادشده باشد. برای درمان این بیماری از راه‌های مختلفی استفاده می‌شود. این راه‌ها طیف وسیعی از داروهای کاهش حساسیت تا جراحی برای رفع نواقص ساختاری را شامل می‌شود.

سینوزیت

چرکی شدن حفره‌های سینوسی که بانام سینوزیت در میان مردم شناخته می‌شود، یکی از اختلالات شایع در کودکی است. احساس سردرد، سرفه، بوی بددهان و همچنین خلط‌آور بودن حلق و بینی از علائم این بیماری هستند.

 

بیماری های پوستی در کودکان

زرد زخم

این بیماری یک عفونت باکتریایی است که بیشتر در هوای گرم و مرطوب ایجاد می‌شود. شایع‌ترین علامت این بیماری وجود لکه‌های قرمزرنگ در اطراف بینی و دهان کودک است که درون آن‌ها را مایع شفافی پرکرده است. زخم‌ها همراه بااحساس خارش و سوزش بوده و ممکن است جای آن تا مدت‌ها باقی بماند.

اگزما

یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی در کودکان، درماتیت یا اگزما می‌باشد. اگزما به‌صورت خشکی پوست، ترک‌خوردگی و احساس خارش در منطقه آسیب‌دیده ظاهر می‌شود. معمولاً بخشی از پوست که درگیر شده ملتهب و قرمزرنگ خواهد بود. دلایل ابتلا به اگزماهای پوستی هنوز مشخص نشده است؛ اما معمولاً با افزایش سن بسیاری از آن‌ها از بین خواهند رفت.

مخملک یا تب اسکارلت

این بیماری، کودکان 5 تا 15 ساله را درگیر کرده و عامل ایجاد آن، عفونت‌های گلو است بااین‌حال به دلیل علائم و نشانه‌هایی که دارد در گروه بیماری‌های پوستی قرار می‌گیرد. شایع‌ترین علامت این بیماری وجود بثورات قرمزرنگی است که در پوست بدن ایجاد می‌شود. رگه‌های قرمز یا زخم‌هایی در نواحی زیر بغل، آرنج، زانو، کشاله ران و گردن ظاهر می‌شوند. مخملک علاوه بر این ویژگی‌ها با عفونت گلو، تب و وجود لکه‌های سفیدرنگ بر روی حلق و گلو شناخته می‌شود.

 

نقش والدین در ابتلای فرزندان به بیماری ها

همان‌طور که گفته شد، بسیاری از کودکان، همه‌ساله به بیماری‌های مختلفی مبتلا می‌شوند. اگرچه این مسئله جایی برای نگرانی‌های شدید ندارد بااین‌حال سهل‌انگاری درباره علائم بیماری فرزندتان نیز، ممکن است پیامدهای ناگواری به همراه داشته باشد. درصورتی‌که احساس می‌کنید شدت درد فرزندتان بیش از تحمل وی شده و یا باگذشت زمان علائم بهبودی را در وی مشاهده نمی‌کنید، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که هرگز در مورد کودکان به‌صورت خودسرانه از داروها استفاده نکنید. مقاومت بدن کودک نسبت به بزرگ‌سالان کمتر است و داروها می‌توانند عوارض ناخوشایندی را برای کودک به همراه داشته باشند.

نکته مهم دیگر این است که شما باید در تمامی مراحل دوران کودکی فرزندتان، با یک مشاور و روانشناس در ارتباط باشید تا اگر فرزند شما با تاخیرهای رشدی مواجهه گردید و یا ابتلا به بیماری‌های مختلف باعث شد تا کودک در دیگر زمینه‌ها از جمله روابط اجتماعی، تحصیلی و خودیاری با مشکلاتی دست و پنجه نرم کند؛ با استفاده از راهکارهای مشاور بتوانید مداخله‌های لازم را انجام دهید.

برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید.

 

سؤالات متداول درباره بیماری های کودکان

چرا کودکان بیشتر در معرض بیماری‌های ویروسی و میکروب‌ها قرار دارند؟

ضعف سیستم ایمنی کودک یکی از دلایل اصلی این مسئله می‌باشد. درعین‌حال، بدن کودک هنوز فرصت چندانی برای ارتباط با محیط و ساخت پادتن‌ها پیدا نکرده است. باگذشت زمان، بدن آمادگی بیشتری برای مبارزه با میکروب‌ها پیدا خواهد کرد.  

برای دریافت مشاوره در زمینه بیماری های کودکان می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.