خونریزی بینی کودکان | علل، درمان و روش‌های پیشگیری

نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی

خونریزی بینی کودکان یکی از مشکلات رایجی است که اغلب باعث نگرانی والدین می‌شود. اما در بسیاری از موارد این مسئله جدی نیست و نیاز به مراجعه پزشک ندارد. در واقع کودکان به خاطر شیطنت و بازیگوشی در مدرسه و خانه و قرار داشتن در معرض آفتاب خصوصا در تابستان‌ها، بیشتر احتمال خون دماغ شدن دارند که با رعایت نکاتی می‌توان به بند آمدن خون و بهبود وضعیت کودک کمک کرد. با این حال در شرایطی این مسئله مشکل ساز می‌شود و می‌تواند با خطراتی برای کودک همراه باشد که در این صورت مراجعه به متخصص و گرفتن آزمایش خون الزامی است. نکته حائز اهمیت آن است که دلایل خونریزی، بهترین راه درمان آن و روش‌های پیشگیری را بدانید تا هنگام وقوع بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید. در بعضی موارد خونریزی بینی موجب بروز استرس و وحشت کودک می شود. لازم است در چنین شرایطی برای تامین سلامت روان فرزند خود از طریق مشورت با مشاوران کودک، نحوه صحیح رفتار برای کاهش استرس کودکان را بیاموزید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره کودک کلیک کنید.

انواع خونریزی بینی در کودکان

به‌طور کلی خونریزی بینی به دو شکل قدامی و خلفی اتفاق می‌افتد. خونریزی قدامی به‌دلیل خونریزی رگ‌های بخش جلوی بینی است که به‌راحتی کنترل شده و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. اما در خونریزی خلفی منشأ خونریزی پشت بینی است که در صورت ظهور نشانه‌های آن حتماً باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.

اینفوگرافیک خونریزی بینی کودکان

علت خونریزی بینی در کودکان

شایع‌ترین علل شناخته شده در خصوص این مسئله شامل موارد زیر هستند.

هوای خشک و آفتاب شدید

آب‌وهوای خشک محل زندگی کودک و نیز گرم شدن هوا می‌تواند عاملی برای خشک شدن بینی باشد. در این حالت، غشاهای سلولی بینی کودک شما تحریک و کم آب می‌شود، در نتیجه خونریزی اتفاق می‌افتد. همچنین قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب نیز یکی از دلایل خون دماغ شدن کودکان است. اگرچه فــوائد نور خـورشید برای سلامتی کودکان بسیار موثر است اما در بعضی مواقع می تواند باعث بروز چنین مشکلاتی نیز باشد.

خراشیدن یا دستکاری کردن بینی

دستکاری بینی اتفاقی شایع در کودکان کم‌ سن و سال است. تحریک رگ‌های بینی با خراشیدن یا درآوردن مخاط آن، می‌تواند منجر به خونریزی شود.

ضربه

سر اغلب کودکان در هنگام بازی مورد اصابت توپ قرار می‌گیرد یا ممکن است به زمین برخورد کند. در این مواقع خونریزی بسیار اتفاق می‌افتد. این موضوع اغلب مشکل خاصی به وجود نمی‌آورد اما اگر پس از 10 دقیقه خونریزی ادامه یابد مراجعه به پزشک الزامی است. پیشنهاد می کنیم در این رابطه مقاله زمیــن خوردن کودک در چه مواردی خطرناک است را مطالعه فرمایید.

سرماخوردگی، آلرژی یا عفونت

هر بیماری که علائمی از گرفتگی بینی و سوزش آن داشته باشد، می‌تواند باعث خونریزی بینی نیز بشود. همچنین ســرماخوردگی در کودکان و یا عفونت‌های باکتریایی می‌توانند باعث قرمز شدن، زخم و پوسته پوسته شدن نواحی داخلی جلوی بینی شوند. همین مسئله منجر به خونریزی هم خواهد شد.

انحراف بینی

گاه دیده شده است که انحراف بینی نیز خونریزی‌های مکرر را سبب می‌شوند. در این صورت حتماً به پزشک مراجعه کنید.

موارد کمتر شایع خونریزی بینی در کودکان می‌تواند به دلایل زیر باشد.

شرایطی که خونریزی یا لخته شدن خون را تحت تاثیر قرار می‌دهند از جمله بیــماری های ژنتیکی مانند بیماری هموفیلی
برخی داروهای خاص مانند رقیق کننده‌های خون
بیماری قلبی
فشــار خون بالا
سرطان

اگر فرزند شما دچار خونریزی بینی شده است که به علل ذکر شده در بالا مربوط نیست، نگرانی‌های خود را حتماً با پزشک اطفال مطرح کنید. همچنین این موضوع می‌تواند باعث خشم و ناراحتی کودک و از بین رفتن جایگاه او در میان همسن و سالانش شود که لازم است از مشاوره کودک نیز بهره مند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص روانــشناسی کودک کلیک کنید.

هنگام خونریزی بینی کودکان چه باید کرد؟

ممکن است اولین واکنش فرزند شما هنگام خونریزی ترس و اضــطراب و بی قراری باشد. در این حالت گام اول آرام‌سازی او است. ابتدا خودتان باید باور داشته باشید که این امر یک مشکل کوتاه‌مدت است و به‌زودی تمام خواهد شد. به او اطمینان دهید که تا هنگام بندآمدن خونریزی کنار او هستید و تلاش می‌کنید تا از ادامه این اتفاق جلوگیری کنید.

سپس برای تحقق این امر فعالیت‌های زیر را انجام دهید.

از کودک خود با آرامش و اطمینان بخواهید بنشیند و کمر خود را صاف، کمی رو به جلو، در حالت رهایی و بدون انقباض نگه دارد.
هیچگاه کودک را به عقب تکیه ندهید و از دراز کشیدن او ممانعت کنید چراکه این مسئله منجر به بلعیدن خون و سرفه یا استفراغ او خواهد شد.
با استفاده از یک دستمال یا حوله‌ تمیز، نوک بینی کودک را بین دو انگشت خود بچسبانید. در این حالت از او بخواهید با دهان تنفس کند.
تا 10 دقیقه دو سوراخ بینی را با انگشتان‌تان فشار دهید تا خونریزی بند بیاید، حتی اگر احساس کردید خون بند آمده است باز هم در طول این مدت ادامه دهید. این فشار نباید به حدی باشد که کودک‌تان احساس درد کند.
بینی فرزندتان را با گاز استریل یا هر وسیله‌ دیگر پر نکنید.
از پاشیدن هر ماده‌ای در بینی کودک‌تان بپرهیزید.
برای فرزندتان داستان یا شعری بخوانید تا حواس او را پرت کنید. چراکه خونریزی بینی کودکان می‌تواند با استرس و اضطراب برای کودکان همراه باشد. برای آگاهی بیشتر در زمینه کاهش اضــطراب کودکان کلیک کنید.

پس از خونریزی بینی چه باید کرد؟

برای 12 تا 24 ساعت به فرزندتان استراحت دهید (فعالیت‌های آرام مانند نقاشی، خواندن یک کتاب یا تماشای تلویزیون توصیه می‌شود). به منظور بهره بردن از فوایــد کتابخوانی برای کودکان می توان کتاب هایی که در خصوص موضوع مرتبط و بیماری کودکان هستند و راهکارهای مفیدی در آن ها ارائه شده است، استفاده نمایید تا سطح آگاهی فرزند خود را افزایش داده و این حس را به او القاء نمایید که اتفاق حادی برای او رخ نداده است و کودکان دیگر نیز ممکن است بیمار شوند و نیاز به درمان و استراحت داشته باشند.
حداقل 24 ساعت پس از خونریزی بینی از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای گرم یا حمام داغ خودداری کنید.
به فرزند خود بگویید که 24 ساعت بعد از خونریزی دست در بینی‌اش نکند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

كودكان مبتلا به خون دماغ معمولاً نياز به مراقبت پزشكی ندارند. بیشتر خونریزی‌های بینی کوتاه‌مدت هستند و معمولاً درمان کودک در خانه امکان‌پذیر است. با این حال، حتماً نزد پزشک متخصص بروید اگر خونریزی کودک شما یکی از شرایط زیر را دارد.

اغلب اتفاق می‌افتد
در طول گرفتگی یا ضربه‌های ساده بینی ایجاد می‌شود
پس از مصرف داروی خاصی شروع می‌شود
خونریزی همراه با درد شدید است
ممکن است خونریزی به علت شکستگی بینی باشد
اگر کودک به علت خونریزی دچار مشکل تنفسی شده است
اگر جسم خارجی در بینی فرزندتان گیر کرده است

نکاتی برای پیشگیری از خونریزی بینی در کودکان

اگرچه ممکن است پیشگیری از بروز خونریزی بینی در کودکان امکان‌پذیر نباشد، اما می‌توانید برای کاهش وقوع آن‌ها قدم‌هایی بردارید.

درمان آلرژی برای جلوگیری از التهاب در بینی. همچنین شناخت شــایع ترین غذاهای حساسیت زا برای کودکان
برای مرطوب نگه داشتن بینی کودک از اسپری بینی خانگی (آب و کمی نمک) استفاده کنید.
برای جلوگیری از خشک شدن هوا در اتاق خواب کودک، از مرطوب‌کننده‌ هوا استفاده کنید.
ناخن‌های فرزندتان را برای جلوگیری از صدمات ناشی از تمیز کردن مخاط بینی، تمیز و کوتاه نگه دارید.
ترغیب کودکان به پوشیدن وسایل محافظ مناسب در طول ورزش یا سایر فعالیت‌هایی که امکان آسیب دیدن بینی وجود دارد.

در صورتی که فکر می کنید خونریزی بین کودک شما منشاء روانی و استرس دارد می‌توانید از مشاوران مرکز مشاوره حامی هنر زندگی به صورت تلفنی کمک بگیرید. برای اطلاع بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.

سوالات متداول

آیا خون دماغ خطرناک است؟

در صورتی که خونریزی بینی کودکان به طور مکرر اتفاق بیفتد و یا بند آمدن آن به سختی انجام پذیرد لازم است که به یک متخصص مراجعه کنید چراکه احتمال دارد مشکل کودک در لخته شدن خون او باشد.

چرا هنگام خون دماغ شدن کودک را باید بنشانیم؟

به دلیل اینکه وقتی کودک دراز بکشد میزان خون در مغز او بیشتر می‌شود و بند آمدن خون دیرتر اتفاق می‌افتد. همچنین این مسئله منجر به بلعیدن خون و سرفه یا استفراغ او خواهد شد.