خستگی مزمن | نشانه ها، علل و درمان سندروم خستگی مزمن

سندرم خستگی مزمن (CFS) یک نوع بیماری جسمی است که باید به موقع تشخیص و درمان شود. خستگی مفرط با استراحت و فعالیت بدنی یا ذهنی از بین نمی‌رود زیرا این نوع خستگی مانند خستگی‌های روزمره نیست که با کمی استراحت درمان شود، بلکه از نوع شدید و ناتوان کننده‌ای است که باعث می‌شود فرد تحرک کمتری داشته و عملکرد روزانه‌اش آسیب ببیند. تغییر شیوه و سبک زندگی می‌تواند به کاهش نشانه‌های خستگی مفرط کمک کند. استفاده از تکنیک‌های آرام بخش، ورز‌ش‌های سبک و قدم زدن نیز در بهبود خستگی مزمن موثر هستند. سندرم خستگی مزمن ممکن است به طور ناگهانی یا در طول زمان اتفاق بیافتد، پس با شناخت نشانه‌های CFS در هر سنی از پیشروی این سندرم جلوگیری کنید.

علائم و نشانه های سندرم خستگی مزمن

با شناخت علائم سندرم خستگی مزمن می‌توانید نشانه‌های آن را در خود بررسی کرده و برای درمان اقدام کنید. یکی از اصلی ترین علائم سندرم خستگی مزمن احساس ضعف، بی حالی و خستگی بیش از اندازه است که باعث اختلال در عملکرد روزانه فرد می‌شود. در ادامه نشانه‌های این سندرم را در دو بخش اصلی و فرعی شرح داده‌ایم.

اینفوگرافیک خستگی مزمن

علائم اصلی خستگی مفرط

1- احساس خستگی شدید بعد از تمرینات جسمی و روحی (گاهی این احساس خستگی و ضعف ممکن است تا هفته‌ها و ماه‌ها طول بکشد)

2- حمله‌های پانیک خصوصا بعد از مصرف داروهای شیمیایی و گیاهی خاص

3- تشنگی شدید و احتیاج به دفع سریع ادرار

4- حساسیت به تغییرات دمای محیطی

5- سردردهای شدید، سرگیجه، احساس سنگینی در سر و گیجی

6- ضعف و خستگی شدید مخصوصا در زمان صبح

7- اختلال در خواب

8- عدم تمرکز یا مشکل توجه و حافظه

9- دردهای عضلانی

10- از دست دادن تعادل

علائم فرعی خستگی مفرط

1- مشکلات دید (تاری دید، درد چشم و حساسیت به نور)

2- علائم روانی (علائم افسردگی، استرس، عصبانیت، ترس، تحریک پذیری، تغییرات خلقی، اضطراب)

3- تعریق هنگام شب

4- دما و تب پایین بدن

5- آلرژی و حساسیت به مواد غذایی، عطر، الکل، صداها، مواد شیمیایی و داروها

6- سستی بدن و احساس سوزش در صورت، دست یا پا

7- کاهش فشار خون و افزایش ضربان قلب در هنگام ایستادن

8- پرش‌های عضلانی غیر ارادی

9- سندروم روده تحریک پذیر (درد های شکمی، تهوع، اسهال و نفخ)

10- درد در ناحیه پشت سر و زیر جمجمه یا گردن

این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است شدیدتر یا خفیف تر خود را نشان دهند. همچنین اگر احساس کنید خودتان یا یکی از اعضای خانواده تان این علائم را دارید بهتر است با پزشک مشورت کنید.

برای اطلاع بیشتر درباره علائم افسردگی و سندروم روده تحریک پذیر کلیک کنید.

علل سندرم خستگی مفرط

عوامل محیطی و جسمانی زیادی باعث ایجاد سندرم خستگی مزمن می‌شود و فرد را دچار مشکل می‌کند، اگر این عوامل شناسایی شوند و از بین بروند، فرد به احتمال کمتری به این سندرم مبتلا می‌شود.

این عوامل هنوز به طور کامل به اثبات نرسیده‌اند، اما بر اساس مشاهدات برخی عوامل موثر در بروز خستگی مزمن شناسایی شده‌اند که شامل موارد زیر می‌باشند.

• عوامل ویروسی و باکتریایی
• عوامل ژنتیکی
• عوامل محیطی
• مشکلات جسمانی (کم خونی، فشار خون مزمن، آلرژی، تغییرات سیستم ایمنی بدن و عدم تعادل هورمونی)
• مشکلات روانی
• خواب زیاد
• کم آبی بدن
• خستگی آدرنال
• سن (امکان بروز آن در زنان ۳۰ تا ۵۰ ساله بیشتر است)
• افسردگی (حدود 25% مبتلایان به سندرم خستگی مزمن دچار افسردگی نیز هستند)

سندرم خستگی مزمن طی یک دوره ۶ ماهه بررسی و تشخیص داده می‌شود، اگر شخص در تمام این مدت احساس ضعف و خستگی شدید داشته باشد و در عملکرد روزانۀ او اختلال ایجاد شود، احتمال ابتلا به CFS در او زیاد است.

برای اطلاع بیشتر درباره افسردگی کلیک کنید.

چه کسانی در معرض سندرم خستگی مفرط هستند؟

زنان چهار برابر بیشتر از مردان احتمال دارد که به سندرم خستگی مزمن مبتلا شوند، در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر در دنیا به این سندرم مبتلا هستند. با وجود این که افراد در هر سنی می‌توانند به این سندرم مبتلا شوند، اما شیوع آن در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی بیشتر است. تا به حال مسری بودن این بیماری به اثبات نرسیده است. با این حال از آن جایی که تحقیقات نتوانسته علل ثابتی را برای این سندرم مشخص کند لازم است که افراد با ایجاد تغییراتی در زندگی شرایط بهتری را برای خود رقم بزنند. 

درمان سندروم خستگی مزمن

درمان سندروم خستگی مفرط از فردی به فرد دیگر متفاوت است و درمان ثابتی ندارد، اما راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند تا حدودی از شدت خستگی مفرط بکاهد. برای مثال مبتلایان به CFS، می‌توانند با داشتن یک برنامۀ انعطاف پذیر و شغل نیمه وقت مانع از اختلال در عملکرد روزانه خود شوند.

ورزش نیز برای این افراد مفید می‌باشد، بهتر است در ابتدا از ورزش‌های سبک شروع کنید و سپس به تدریج زمان ورزش را بیشتر نمایید. با این کار می‌توانید سطح فعالیت خود را با نوسانات بیماری خود وفق دهید. کار درمانی نیز یکی از روش‌های موثر در درمان CFS می‌باشد، با یک کار درمانگر مشورت کنید تا کارهای خود را به گونه‌ای انجام دهید که انرژی‌تان حفظ شود. برای اطلاع بیشتر درباره روند دریافت کار درمانی کلیک کنید.

رژیم های مناسب درمان CFS

به دلیل حساسیت‌ها و آلرژی‌های مبتلایان به CFS، مصرف دارو حتما باید با تجویز و کنترل متخصص صورت بگیرد. کمبود ویتامین B باعث افزایش شدت سندروم خستگی می‌شود، پس با مصرف مواد غذایی که در آن‌ها ویتامین‌ B وجود دارد می‌توان از شدت خستگی کم کرد، ویتامین B در غذاهایی مثل موز، سیب زمینی، فندق، سیر و اسفناج به وفور یافت می‌شود.

پتاسیم نیز علائم بیماری سندروم خستگی را کاهش می‌دهد، توصیه می‌شود مواد غذایی مثل اسفناج، سیب زمینی، آب نارگیل، موز، لوبیا سفید، زردآلوی خشک شده و قارچ را حتما در برنامه غذایی‌تان بگنجانید.

همچنین توجه داشته باشید که حتما برنامهٔ خواب خود را تنظیم کنید، زیرا اختلالات خواب ، کم خوابی و یا خواب نامنظم باعث می‌شود شدت سندروم خستگی مفرط افزایش پیدا کند و اگر از بی خوابی رنج می‌برید لازم است به فکر درمان آن باشید.

برای آگاهی بیشتر درباره اختلالات خواب و درمان بی خوابی کلیک کنید.

سوالات متداول 

تغییرات در سبک زندگی چگونه می‌تواند به درمان خستگی مزمن کمک کننده باشد؟ 

هنگامی که شما در طول روز کمتر بخوابید یا چند ساعت قبل از خواب خود از مصرف کافئین بپرهیزید مسلما می‌توانید شب هنگام راحت تر به خواب بروید. لازم است که هر شب در یک زمان مشخص به رخت خواب بروید تا بتوانید الگوی خواب خود را شکل دهید. همچنین انجام ورزش‌های روزانه و منظم و توجه به تغذیه بسیار می‌تواند کمک کننده باشد. سعی کنید آرامش را به زندگی خود با روش‌هایی از جمله مدیتیشن، ماساژ و تنفس عمیق ایجاد کنید.

برای آشنایی بیشتر درباره سبک زندگی کلیک کنید.

برای درمان خستگی مزمن می‌توان از دارو نیز استفاده کرد؟

داروی خاصی برای درمان وجود ندارد و تنها متخصص ممکن است برای کاهش دردهای عضلانی، سردرد و سرگیجه و مشکلاتی از این دست برای شما مسکن‌هایی مانند بروفن و استامینوفن تجویز کند.

 

برای دریافت مشاوره در زمینه سندروم خستگی مزمن می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.