ترومای جمعی و روش های کاهش اثرات مخرب آن بر جامعه

تروما در لغت به معنای زخم است و به مشکلات و دردهایی گفته می شود که تاب آوری در مقابل آن سخت است و ترومای جمعی اتفاقی است که قسمت بزرگی از جمعیت را درگیر می کند مانند همه گیری کرونا که بر زندگی همه انسان ها تاثیر گذاشته و دردی مشترک میان ابنای بشر بود. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

 

ترومای جمعی

برای درک ترومای جمعی، چگونگی کنار آمدن با آن، واکنش جمعی به تروما و شیوه های مقابله با آن لازم است ابتدا با مفهوم ترومای جمعی آشنا شوید. در علم روانشناسی تروما به مفهوم یک درد و فشار روانی است و در سطح جامعه ترومای جمعی به فشار روانی قشر وسیعی از جامعه اطلاق می شود که بر تعداد زیادی از افراد جامعه وارد شود و جمعیت زیادی را تحت تاثیر قرار بدهد. آنچه اتفاق می افتد واکنش به آسیبی ویرانگر است به جمعیت جامعه وارد می شود و از قبل آن زندگی روزمره مردم صدمه می بیند. مطابق نتایج تحقیقاتی که در سال 2018 در مجله سوئیسی منتشر شده است، بررسی و پردازش ترومای جمعی یک فرایند روان شناختی است نیاز به درمان شناختی داشته و در اولین مرحله باعث خلق معنا می شود. به این مضمون که اولین واکنش مردم یک جامعه به یک آسیب همه گیر، معنا بخشیدن به آن اتفاق و جستجوی علل و زمینه های آن است. در واقع این چالش ها به جامعه برای تغییر و رشد کمک می کند. رویدادهای اجتماعی تلخ نیز مانند مشکلات فردی فرصتی برای رشد در سطح جامعه هستند.

1-واکنش بدن

ممکن است بدن شما به شیوه های متفاوتی به یک حادثه آسیب زا واکنش نشان بدهد. ممکن است در زمان مواجهه با این شرایط حس کنید قلبتان تندتر می زند، فشار خونتان بالا رفته یا در ناحیه قفسه سینه احساس درد می کنید. از دیگر واکنش های بدن به این اتفاقات به هم ریختن دستگاه گوارش، داشتن تهوه، سرگیجه و... باشد. همه این نشانه ها طبیعی هستند و علت بروز آنها این است که بدن تحمل کنترل اضطراب بالا را ندارد و نسبت به آن واکنش نشان می دهد.

2-احساسات فرد در زمان تروما

اولین احساسی که شما تجربه می کنید خشم است. خشم به تهدید روانی و ممکن است برای بروز آن از شیوه های نادرستی استفاده کنید. به عنوان مثال خشم خود را بر سر دیگران خالی کنید یا این فشار را به اشیا و لوازم اطراف خود منتقل کنید. به دنبال آن دچار احساس گناه و خودسرزنشی می شوید که می توانستید به گونه ای متفاوت رفتار کنید و  یا فکر می کنید دیگران مقصر این شرایط هستند و دنبال مقصر می گردید. حس عدم امنیت و غم و تنش نیز از دیگر احساساتی که ممکن است شما در این شرایط تجربه کنید.

3-برخورد با احساسات ناشی از تروما

وقتی یک اتفاق ناگوار بر تمام زندگی شما سایه می افکند تجربه خشم طبیعی است و باید به خودتان حق بدهید که خشمگین باشید پس به جای سرکوب کردن ان را بپذیرید نه به این معنا که آن را به شیوه نادرست خالی کنید بلکه نسبت به آن آگاه باشید. شما به خاطر از دست دادن خیلی چیزها غمگین می شوید و حق دارید برای آنها سوگواری کنید. ممکن است احساس گناه داشته باشید اما توجه داشته باشید که شما مقصر نیستید و آسیبی به کسی نرساندید بنابراین نباید خود را عذاب بدهید بلکه باید احساسات خود را بپذیرید و به انها اعتبار ببخشید و از خودتان مراقبت کنید.

4-علل ترمای جمعی

اتفاقات و حوادث ناگواری که برای یک جامعه اتفاق می افتد اغلب بر احساسات و نگرش جمع تاثیر می گذارد و ممکن است به تصمیمات مردم جامعه نیز جهت ببخشد. ترومای جمعی تا مدتها در ذهت افراد جامعه باقی می ماند و بر باور و سبک زندگی آنها تاثیرات عمیقی برجای می گذارد. برخی از مهمترین علل تروماهای جمعی عبارتند از :

• بیماری های مسری و همه گیر
• قحطی و خشکسالی
• رکود اقتصادی
• جنگ و درگیری های نظامی. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تاثیرات جنگ بر افراد جامعه کلیک کنید.
• اقدامات نسل کشی
• بلایایی مانند زلزله و طوفان

 

اثرات ترومای جمعی

دلایل ترومای جمعی نه فقط بر افراد درگیر تروما بلکه بر اشخاصی که حتی شاهد اخبار تروما هستند و در جریان آن قرار می گیرند را تحت تاثیر قرار می دهد. چنین حوادثی طیف وسیعی از تغییرات را ایجاد می کند که برخی از آنها عبارتند از

1-سلامت روانی جامعه

اولین و مهمترین تاثیر حوادث جمعی بر سلامت روانی جامعه است و این تاثیر سالیان سال بر افراد جامعه دیده می شود. یکی از شایع ترین مشکلات روانی که تروما بر جای می گذارد اختلال استرس پس از سانحه است که با ایجاد استرس، اضطراب و ناامنی سلامت جمعی را تهدید می کند. چنین وضعیتی باعث بروز حملات پانیک، اضطراب فلج کننده و کاهش اعتماد به نفس بشود.

2-تاثیر تروما و نسل های مختلف

از پیامدهای منفی تروما می توان تاثیر آن بر نسل های بعد باشد. حوادث ناگواری که نسل های قبل را درگیر کرده و حل نشده باقی می ماند به نسل بعدی منتقل شده و در ضمیر ناخودآگاه اشخاص باقی می ماند. ترومای میان نسلی ممکن است بسیار آسیب زا بوده و بر ابعاد زندگی افراد تاثیرات نامطلوبی داشته باشد لذا می بایست به کمک متخصصین حوزه سلامت روان درمان شود تا از انتقال آن جلوگیری شود. نتایج مطالعات نشان می دهد که تاثیرات حوادث آسیب زا بر نسل های بعد می تواند موارد زیر باشد

• ترس بیشتر در سطح فردی یا گروهی
• وارد شدن صدمه بر غرور ملی
• هوشیاری و رفتار محافظه کارانه در مقابل خطرات

3-تاثیر تروما بر کودکان و نوجوانان

یک حادثه آسیب زا با توجه به شرایط خاص و میزان همه گیری می تواند بر زندگی افراد مختلف تاثیر گذاشته و سبک و روال زندگی آنها را به هم بریزد. به عنوان مثال کرونا از حوادثی است که بر تحصیل، مدرسه و روابط کودکان و نوجوانان تاثیر منفی گذاشت، سلامت روانی و امنیت آنها را مختل کرد، والدین و عزیزان کودکان را از آنها گرفت و آسیب های روانی بسیاری از جمله، استرس، افسردگی و اضطراب را برای آنها به جای گذاشت.

4-تغییر باورها و روابط

حوادث آسیب زا هرچه شدید تر و همه گیر تر باشند بیشتر بر افراد جامعه تاثیر می گذارند و با توجه به میزان آسیبی که وارد می کند و تهدیدی که برای سلامت جسم و روان افراد جامعه محسوب می شود می تواند باعث تغییرات عمیقی بر باور جمعی شود و نگرش جامعه را تا حد زیادی تغییر دهد زندگی اجتماعی بر پایه روابط جمعی شکل می گیرد و داشتن روابط سالم نقش مهمی در پیشرفت جامعه و سلامت آن دارد. ترومای مشترک با شرایط سختی که بر افراد جامعه وارد می کند باعث آشفتگی روابط و ایجاد تنش شده و آسیب بیشتری به افراد وارد می کند و در نهایت می تواند باعث رواج بی اعتمادی و شکل گیری حس عدم امنیت شود. برای دریافت مشاوره روابط عاطفی کلیک کنید.  

نمونه های تاریخی ترومای جمعی

تاریخ شاهد رویدادهای آسیب زای بسیاری بوده که زندگی انسانها را در یک یا چند کشور یا حتی در کل جهان دگرگون کرده و اثرات ناگواری به همراه داشته. برخی از مهترین آنها عبارتند از:

1-هولوکاست و رکود بزرگ امریکا

از جمله ترومای جمعی در گذشته نسل کشی و آزار یهودیان توسط حزب نازی است که سال های طولانی و حتی بر نسل های بعد تاثیرات آسیب زایی به همراه داشت و تحقیقات نشان می دهد که بازماندگان این تروما چندین دهه دچار مشکلات سلامت روان از جمله اختلال استرس پس از سانحه بوده اند. از دیگر رویدادهای آسیب زای دیگر رکود بزرگ بازار امریکا در سه شنبه سیاه است که در سال 1930 میلادی اتفاق افتاد و از شدیدترین رکود اقتصادی در طول تاریخ مدرن این کشور به شمار می آید. چنین رویدادهایی سال ها در اذهان مردم جامعه باقی می ماند همچنان که این تروما همچنان جزئی از خاطرات مردم مسن این کشور است.

2-تیراندازی دبستان سندی هوک و شیوع کرونا

در تیراندازی سال 2012 در دبستان سندی هوک که در نیوتاون آمریکا رخ داد 20 کودک و 8 بزرگسال کشته شدند و این واقعه زندگی یک نسل از مردم امریکا را تحت تاثیر پیامدهای سختی قرار داد. بعد از این رخداد افراد بسیاری دچار استرس بعد از سانحه شدند به شکلی که هنوز نیز حمله به مدارس آمریکایی نگرانی بسیار زیادی در مردم تولید می کند. ویروس کرونا بیماری است که شروع آن در ووهان چین اتفاق افتاد و در مدتی کوتاه تمام جهان را درگیر کرد و باعث قرنطینه های بسیاری برای مردم جهان شد. این بیماری با فشار ومحدودیت زیادی که برای مردم در سراسر جهان ایجاد کرد، باعث تولید خشم اضطراب، تنهایی و افسردی بسیاری شد و مردم زیادی را به انزوا کشاند. تاثیران منفی کرونا زندگی میلیون ها نفر را ویران کرد، افراد زیادی را به کام مرگ کشید و باعث تنهایی و تنش بسیاری برای بازماندگان شد.  

شیوه های مقابله با ترومای جمعی

آسیب هایی که از ترومای جمعی بر فرد فرد افراد جامعه وارد می شود محدود به زمان نیست و ممکن است تا نسل های بعد ادامه داشته باشد بنابراین لازم است به کمک شیوه های مقابله با تروما از اثرات منفی آن بکاهید که برخی از آنها شامل موارد زیر می شود.

1-جدا کردن حوادث بیرون از خود و افزایش آگاهی

بین آنچه که اتفاق می افتد و خودتان تفکیک قائل باشید و آنها را از هم جدا کنید. نه به این معنا که حوادث را دنبال نکنید اما همانطور که به اتفاقات بیرون آگاه هستید متوجه خودتان هم باشید. خودآگاهی نسبت به خود کمک می کند از خودتان مراقبت کنید و به دلیل تمرکز بر حوادث از خود غافل نمی شوید. علم و آگاهی نسبت به موقعیتی که ایجاد شده و عوارضی که به همراه دارد می تواند به شما در محافظت از خود و خانواده تان کمک بزرگی بکند. نباید دست روی دست بگذارید تا به یکی از قربانیان تروما تبدیل شوید بلکه باید با افزایش اطلاعات خود پیرامون حادثه آسیب زا، تاثیرات آن و نحوه مقابله با آن از پیامدهای آن بکاهید. ارتباط با کارشناسان حوزه سلامت روان از راه هایی است که حفظ سلامت جسم و روان شما کمک می کند.

2-ترومای جمعی |اهمیت به سلامتی جسم

قرار گرفتن در وضعیت اتفاقات ناگوار ممکن است نسبت به سلامت جسم خود بی تفاوت باشید و از آن غفلت کنید اما باید بدانید که حفظ سلامتی جسمی شما می تواند به حفظ روحیه و سلامت روان شما کمک کند بنابراین سعی کنید با پیروی از الگوی زیر در رسیدگی به جسم خود کوشا باشید.

• خواب کافی در شب
• نوشیدن آب کافی برای کاهش استرس
• پرهیز از مصرف زیاد قند و چربی
• انجام فعالیت های ورزشی مانند یوگا
• استفاده از ماساژ درمانی جهت آرامش بیشتر

3-بالا بردن انعطاف پذیری و تشکیل شبکه های اجتماعی

برای افزایش انعطاف پذیری خود در این شرایط سعی کنید با احساسات خود ارتباط موثر برقرار کنید، آنها را بشناسید و حس خود را بیان کنید. به این شکل بهتر می توانید با شرایط کنار بیایید. از دیگر راه های موثر افزایش حس قدردانی نسبت به مواهبی که است که در اختیار دارید. توجه به داشته و قدردان بودن نسبت به آنها قدرت سازگاری با شرایط را بالا می برد و به تحمل روزهای پرتنش کمک می کند. ارتباط با افرادی که شرایط شما را دارند باعث می شود به راحتی بتوانید از احساسات خود صحبت کنید. بودن در کنار چنین اشخاصی کمک می کند شما از حمایت اجتماعی آنها برخوردار باشید و بهتر بتوانید این دوران را پشت سر بگذارید. درد مشترک به کمک همدلی و درک متقابل کاهش پیدا می کند.

4-درخواست کمک

ممکن است از اینکه درباره احساسات خود صحبت کنید طفره بروید و آنها را بروز ندهید اما باید بدانید صحبت کردن درباره احساسات و ابراز آنها از راهکارهای مهم درمانی است و به شما کمک می کند تا استرس و رنج خود را کاهش دهید. صدمات ترومای جمعی بر افراد زیادی تاثیر گذاشته و این شرایط فقط برای شما نیست بنابراین لازم نیست از اینکه حس خود را بیان کنید نگران باشید. با یک روان درمانگر موفق در روان درمانی ارتباط بگیرید و برای حل مشکل خود کمک بگیرید.  

سخن آخر درمورد ترومای جمعی

تروما با هر وسعتی ممکن است در هر عصری و برای هر جامعه ای اتفاق بیفتد اما آن چیزی که مهم است شیوه مواجهه شما با حوادث است. با آگاهی و مطالعه حوادث گذشته می توان تجارب مثبت دیگران را برای اتفاقات ناگوار احتمالی در آینده به کار برد و از صدمات آن تا حد امکان جلوگیری کرد. برای دریافت خدمات مشاوره روانشناسی کلیک کنید.