
- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با هورمون کورتیزول پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
هورمون کورتیزول یا هورمون استرس به نوعی هورمون هشیارکننده می باشد. این هورمون در شب کاهش می یابد تا بدن در حالت استراحت قرار بگیرد و هنگام صبح افزایش می یابد تا بدن هوشیار شود. اما کورتیزول بیش از حد در بدن سبب بی خوابی، اضطراب، خستگی و سندروم روده تحریک پذیر می شود. بسیاری از افراد به محض احساس استرس، با هر روشی می خواهند آن را کاهش داده و از بین ببرند. در این شرایط شاهد استفاده از روش های ناکارآمدی هستیم که تنها برای مدت کوتاهی اثر مثبت دارند، اما در طولانی مدت نه تنها مفید نیستند بلکه آسیب های بیشتری را به فرد وارد می کنند. خوشبختانه روش ها مختلفی برای کاهش و درمان استرس وجود دارد. شما می توانید برای اطلاع از کارکرد کورتیزول، فواید، پیامدهای منفی و راه های کاهش آن در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
هورمون استرس یا کورتیزول چیست؟
هورمون کورتیزول یکی از هورمونهای اصلی بدن است که با ترشح از غدۀ آدرنالین و یا غدد فوق کلیوی سبب استرس در انسان میشود؛ به همین دلیل به کورتیزول، هورمون استرس نیز میگویند.
وقتی با وضعیت مخاطره آمیزی مواجه میشوید هورمون استرس به مقدار زیادی در بدن شما ترشح میشود، در نتیجه استرس بیشتری احساس میکنید. هورمون کورتیزول برای بدن لازم میباشد، اما ترشح بیش از حد و یا نبود آن به بدن تان آسیب خواهد زد.
برای آگاهی بیشتر درباره روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.
اینفوگرافیک هورمون کورتیزول
تاثیرات مثبت هورمون کورتیزول بر بدن
هورمون کورتیزول به میزان طبیعی در بدن سبب افزایش انرژی برای انجام فعالیتها و توان دفاعی به منظور مقابله با موقعیتهای استرس زا میشود. همچنین کورتیزول اگر متعادل باشد، کارکرد حافظه را بهبود میبخشد. این هورمون به حفظ تعادل حیاتی بدن و مقابله با درد نیز کمک میکند. کورتیزول با دیگر غدد بدن نیز در ارتباط است؛ به طوری که با کارکرد درست کورتیزول غده هیپوتالاموس و هیپوفیز نیز به خوبی عمل خواهند کرد.
برای آگاهی بیشتر درباره عوارض استرس کلیک کنید.
پیامدهای منفی هورمون استرس بالا در بدن
همانطور که در بالا ذکر شد، عدم وجود هورمون استرس به بدن آسیب میزند، اما ترشح بیش از حد آن نیز برای بدن ضرر دارد. شاید در برخی افراد میزان این هورمون خیلی بیشتر از حد طبیعی نباشد، اما همین عدم تعادل در طولانی مدت برای سلامت آنها زیان بار خواهد بود. بنابراین اگر به طور دائم علائم استرس را هر چند خفیف احساس می کنید، باید برای اجتناب از پیامدهای منفی زیر به دنبال راهی برای کاهش استرس خود باشید. برخی عوارض استرس و بالا بودن هورمون استرس شامل موارد زیر میباشد.
_ کاهش کیفیت خواب و مشکلات بی خوابی (برای اطلاع بیشتر درباره بی خوابی عصبی کلیک کنید).
_ استرس زیاد در نتیجه احتمال ابتلا به خستگی مزمن در طول روز
_ ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن و خطر ابتلا به بیماری های مختلف
_ اضطراب مداوم، تروما و بدگمانی.
_ سیستم گوارشی انسان و به ویژه رودهها بسیار نسبت به استرس حساس هستند؛ بنابراین افزایش ترشح کورتیزول در بدن سبب ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر، یبوست، سوزش معده و گرفتگی عضلات گوارشی میشود.
برای اطلاع بیشتر درباره سندروم روده تحریک پذیر کلیک کنید.
_ افزایش ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
برای آگاهی بیشتر درباره علائم استرس کلیک کنید.
راه های کاهش هورمون کورتیزول در بدن
برای اجتناب از پیامدهای منفی هورمون استرس، تنها کافی است از روشهای مدیریت استرس و یا درمان اضطراب استفاده کنید. شاید در زمانهایی که تحت فشارید، با انجام رفتارهایی مثل پرخوری، سیگار کشیدن، خوابیدن، حمام کردن و... به یک آرامش نسبی برسید، اما همانطور که خودتان تجربه کردهاید این کارها تنها برای یک مدت کوتاه موثر هستند و بعد از مدتی حجم عظیمی از اضطراب به شما حمله خواهد کرد.
مشاوره روانشناسی و مشاوره کنترل استرس به شما کمک میکند تا بتوانید از روشهای مفید و موثر در طولانی مدت برای کاهش استرس خود بهره ببرید. در ادامه به برخی از روشهایی که به کاهش استرس افراد کمک میکنند، اشاره کردهایم.
کاهش هورمون کورتیزول با موسیقی آرامش بخش
تقریبا تمام انسانها از گوش دادن به موسیقی لذت میبرند. گوش کردن به موسیقی به ویژه قبل از خواب و در موقعیتهای استرس زا منجر به افزایش هورمون اندروفین (هورمون شادی) و کنترل کورتیزول در بدن میشود. موسیقی حتی در بهبود خلق و خو بسیار و شادابی شما موثر میباشد. موسیقیهای بی کلام باعث آرامش بدن میشوند.
کاهش کورتیزل با خواب کافی
خواب کافی بر عملکرد مغز، کاهش کورتیزول و فعالیتهای روزانه شما تاثیر بسیار زیادی دارد. خواب کافی و مناسب برای بزرگسالان بین 6 تا 8 ساعت میباشد. توجه داشته باشید که شاید فردی با 6 ساعت خواب، عملکرد خوبی داشته باشد، اما فردی دیگر به 8 ساعت خواب نیاز داشته باشند. پس میزان خواب کافی در بدن هر کس متفاوت است.
خواب مناسب و کافی کورتیزول را به میزان پنجاه درصد در بدن شما کاهش میدهد. بسیاری از پزشکان توصیه میکنند که بهتر است زمان خوابیدن و بیدار شدن هر روزتان یکسان باشد. خواب کافی به بدن کمک میکند تا بدن اضطراب و استرس کمتری را در طول روز تجربه کند. حتی اگر شب به میزان کافی نخوابیدید چرت کوتاهی در بعد ازظهر(20 دقیقه) میتواند در کاهش کورتیزول موثر باشد.
برای آشنایی بیشتر درباره خواب کافی کلیک کنید.
معاشرت با دیگران برای کاهش هورمون استرس
ارتباط زیادی بین انزوای اجتماعی و افزایش کورتیزول در بدن وجود دارد. معاشرت و خندیدن با دوستان و کسانی که دوست شان دارید، سبب میشود تا احساس شادابی کرده و با انرژی بیشتر به مسائل روزمره تان بپردازید. شما زمانهایی که شاد هستید، مشکلات تان را فراموش میکنید، پس بدن تان فرصتی برای بازیابی تعادل خود پیدا میکند. در نتیجه مقاومت تان در برابر هورمون استرس بیشتر میشود.
یوگا و مراقبه راهی برای کاهش هورمون استرس
انجام ورزشهایی مانند یوگا و مراقبه به طور روزانه به میزان چشمگیر و معناداری سبب کاهش کورتیزول و تنظیم فشار خون میشود. یوگا نوعی تمرین ذهن آگاهی نیز میباشد. ذهن آگاهی برای کاهش استرس نیز به کار میرود. کسانی که دارای این مهارت هستند، میتواند برای حل مشکلات شان با آرامش بیشتری عمل کنند.
برای آگاهی بیشتر درباره مراقبه و ذهن آگاهی برای کاهش استرس کلیک کنید.
ورزش و تحرک روزانه
ورزش و تحرک روزانه روشی فوق العاده موثر در کاهش کورتیزول و استرس است. با ورزش و افزایش ضربان قلب، از آزاد شدن کورتیزول در بدن جلوگیری میشود. ورزش کردن به طور بالقوه صبر، بردباری و اعتماد به نفس شما را افزایش میدهد و باعث میشود به طور موثری با ترسها و استرسها مقابله کنید.
چرا مرکز مشاوره حامی هنر زندگی
مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی با سابقه چندین ساله در ارائه خدمات درمانی در زمینه های مختلف روانشناسی اعم از خانواده، ازدواج، اعتیاد، جنسی، کودک، مشاوره شغلی، تحصیلی و ... جزء بهترین و جامع ترین مراکز خدمات روانشناسی است. این مرکز با گردهم آوری جمعی از متخصصین توانسته خدمات خود را با بالاترین سطح کیفیت ارائه دهد. حامی هنر زندگی با استفاده از ابزارهایی چون تلفن و اینترنت به مراجعان این امکان را داده تا در کمترین زمان ممکن در هر موقع از روز با بهترین متخصصان در زمینه مربوطه ارتباط برقرار کنند. همچنین این اطمینان را به شما میدهد که در کمترین زمان ممکن به درمان و حل مشکلات خود بپردازید. برای آگاهی از روند دریافت مشاوره تلفنی و مشاوره روانشناسی کلیک کنید.