دلیریوم چیست | نشانه ها، علل و درمان روان آشفتگی

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با دلیریوم پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

دلیریوم یا روان آشفتگی یکی از اختلالات روانی و عصبی است که باعث سردرگمی و گیجی بیمار می‌‌گردد. در واقع این بیماری با کاهش شدید هوشیاری همراه است و بیمار دچار مشکلاتی مثل فراموشی موقتی، عدم توجه، هذیان، توهم، مشکل در خوابیدن و غیره می‌شود. کهولت سن، ترک الکل و مواد مخدر، آسیب مغزی و استرس شدید از شایع‌ترین علت‌های ابتلا به دلیریوم می‌باشند. با این حال دلیریوم یک اختلال موقتی است و بیش از یک ماه طول نمی‌کشد و لازم است با توجه به علائم، فرد برای درمان اقدام نماید. پس از تشخیص علت، دلیریوم با دارودرمانی و روان درمانی بهبود پیدا می‌کند. در ادامه مقاله به بررسی کامل اختلال دلیریوم یا روان آشفتگی می‌پردازیم پس تا انتها همراه ما باشید.

 

دلیریوم یا روان آشفتگی

دلیریوم یک تغییر جدی در توانایی های ذهنی است. این منجر به تفکر آشفته و عدم آگاهی از اطرافیان می شود. این اختلال معمولاً سریع ظاهر می شود. در عرض چند ساعت یا چند روز. هذیان اغلب در یک یا چند عامل قابل ردیابی است. عوامل ممکن است شامل یک بیماری شدید یا طولانی مدت یا عدم تعادل در بدن مانند سدیم کم باشد. این اختلال همچنین ممکن است در اثر برخی داروها، عفونت، جراحی، یا مصرف الکل یا مواد مخدر یا ترک ایجاد شود. گاهی اوقات علائم هذیان با علائم زوال عقل اشتباه گرفته می شود. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ممکن است برای تشخیص این اختلال به نظرات یکی از اعضای خانواده یا مراقب خود تکیه کنند.

بنابراین دلیریوم یک اختلال عصبی شناختی است که پس از تغییرات ناگهانی ناشی از عوامل مختلف در مغز، فرد دچار آشفتگی و سردرگمی می‌شود و هشیاری خود را تا حد زیادی از دست می‌دهد. دلیریوم ممکن است با توهم و هذیان همراه باشد. به طور کلی این بیماری یک اختلال گذرا و موقتی است و زمانی که علت اولیه حذف شود، فرد به سرعت بهبود پیدا می‌کند. طول این بیماری کوتاه است و از یک روز تا یک ماه طول می‌کشد.

برای آشنایی بیشتر درباره اختلالات عصبی شناختی کلیک کنید.

 

اینفوگرافیک دلیریوم چیست

نشانه ها و علائم دلیریوم

علائم هذیان معمولاً طی چند ساعت یا چند روز شروع می شود. آن ها معمولاً با یک مشکل پزشکی رخ می دهند. علائم اغلب در طول روز می آیند و از بین می روند. ممکن است دوره هایی بدون علامت وجود داشته باشد. علائم در شب، زمانی که هوا تاریک است و چیزها کمتر آشنا به نظر می رسند بدتر می شوند. آن ها همچنین در محیط‌هایی که آشنا نیستند مانند بیمارستان، عود کرده و بدتر می‌شوند.

کاهش آگاهی از محیط اطراف یکی از علائم است که منجر به مشکل در تمرکز روی یک موضوع یا تغییر موضوع، گیر افتادن در یک ایده به جای پاسخ دادن به سوالات، به راحتی منحرف شدن حواس، گوشه گیر بودن با فعالیت کم یا بدون واکنش یا واکنش کم به محیط خود را نشان می دهد. از دیگر علائم مهارت های فکری ضعیف است که به صورت زیر ظاهر می شود: حافظه ضعیف مانند فراموش کردن وقایع اخیر بدون اینکه بدانند کجا هستند یا کی هستند، مشکل در گفتار یا یادآوری کلمات، سخنان بیهوده یا مزخرف گویی، مشکل در درک گفتار و مشکل در خواندن یا نوشتن.

دلیریوم بر فرایندهای مغزی، احساسات، هیجانات و کنترل عضلات بدن تاثیر می‌گذارد. علائمی که در این بیماری دیده می‌شوند به شرح زیر می‌باشد.

1- عدم توجه و تمرکز

2- سردرگمی

3- هذیان و باورهای غیر منطقی

4- کاهش حافظه

5- اختلال در فرآیند تفکر

6- اختلال در خواب و بیداری

7- تحریک‌ پذیری

8- اضطراب و خلق بالا

9- عدم وضوح در صحبت کردن

10- عدم کنترل عضلات (انجام بی اختیار حرکات بدنی)

11- اضطراب و نگرانی

12- افسردگی

13- خونسردی بیش از حد

14- خوشحالی بیش از حد

توجه: مهم ترین نشانه دلیریوم این است که این اختلال بیش از یک ماه طول نمی‌کشد و نشانه‌های بیماری تشابه زیادی با اختلالات هذیانی دارند. برای آشنایی بیشتر با اختلالات هذیانی کلیک کنید.

 

انواع دلیریوم یا روان آشفتگی

دلیریوم، شدت و ویژگی‌های متفاوتی دارد که متناسب با آن‌ها دسته بندی می‌شوند. طبقات دلیریوم به شرح زیر می‌باشد.

روان آشفتگی شدید هایپو اکتیو

این نوع دلیریوم، شایع ترین نوع آن است که در آن بیمار بیشتر تمایل به خوابیدن دارد، از انجام وظایف روزانه باز مانده و از خود ناسازگاری نشان می‌دهد. در این نوع دلیریوم ممکن است بیمار کارهای معمولی مثل غذا خوردن را نیز فراموش کند. دیگر نشانه‌ها شامل عدم فعالیت یا کاهش فعالیت حرکتی، کندی، خواب آلودگی غیرطبیعی یا خیره شدن و گیجی می‌باشد.

روان آشفتگی شدید هایپر اکتیو

در این نوع دلیریوم بیمار دچار ناسازگاری و رفتارهای هشدار دهنده شدید می‌شود. روان آشفتگی هایپراکتیو به سادگی قابل تشخیص است و با نشانه‌هایی مثل بیقراری (قدم زدن)، تحریک، تغییرات خلقی سریع یا توهمات و امتناع از همکاری با مراقب تشخیص داده می‌شود.

روان آشفتگی ترکیبی

برخی از بیماران ترکیبی از دلیریوم هایپراکتیو و هایپواکتیو دارند که حالت بیمار بین این دو نوع نوسان دارد. حال بیمار به سرعت از حالت هیواکتیو به هاپراکتیو جابه جا می‌شود. همچنین گاه نشانه‌های دمانس و دلیریوم به قدری مشابه یکدیگر است که نمی‌توان آن‌ها را از یکدیگر تفکیک کرد. برای اطلاعات بیشتر درباره دمانس کلیک کنید.

 

دلایل ابتلا به اختلال دلیریوم

زمانی که فرد دچار دلیریوم می‌شود، در واقع سوخت و ساز مغز متفاوت از حالت طبیعی عمل می‌کند. عملکرد غیر طبیعی مغز در اثر عوامل متعددی اتفاق می‌افتد که این عوامل به شرح زیر می‌باشند.

_ بیماری‌های جسمی مثل عفونت‌ها و التهاب‌ها (مثلا پنومونی)

_ مصرف مواد مخدر مثل ترکیب مواد افیونی و کوکائین

_ ترک الکل، خوردن و نوشیدن مواد سمی

_ آسیب و صدمات مغزی

_ محرومیت از خواب

_ عدم تعادل متابولیسمی مانند کمبود کلسیم 

_ عفونت دستگاه ادراری، ذات الریه یا آنفولانزا

_ مصرف بیش از حد داروها (مثلا داروی فشارخون)

_ بیماری‌های قلبی و عروقی

_ بیماری‌های مربوط به دستگاه عصبی مرکزی مثل صرع

_ تغذیه نامناسب

داروهایی که در بروز دلیریوم نقش دارند

گاهی مصرف برخی از داروها می‌تواند باعث دلیریوم در فرد شود و مشکلاتی را برای او به وجود آورد. این داروها موارد زیر را دربر می‌گیرد.

_ داروهای مسکن

_ داروهای خواب آور

_ داروهای آسم 

_ داروهای بیماری پارکینسون

_ داروهای استروئیدی

_ داروهای درمان اسپاسم یا تشنج

_ داروهای ضد حساسیت 

 

چه افرادی بیشتر در معرض مبتلا شدن به دلیریوم هستند؟

همانطور که بیان شد روان آشفتگی یکی از انواع اختلالات روانی ست که ممکن است در هر فردی و در هر سنی بروز پیدا کند. اما برخی از افراد بیشتر در معرض خطر مبتلا شدن به این بیماری قرار دارند.

_ افراد کهنسال، کسانی که بالای 65 سال سن دارند.

_ افرادی که در معرض یک آسیب شدید مغزی قرار گرفته‌اند و یا جراحی شده‌اند.

_ افرادی که مواد مخدر و یا الکل را ترک کرده‌اند.

_ افرادی که استرس‌های بسیار شدیدی را تجربه می‌کنند.

برای آگاهی بیشتر درباره اختلالات روانی کلیک کنید.

 

درمان دلیریوم چیست ؟

درمان دلیریوم وابسته به تشخیص علت آن است. در برخی از بیماران تشخیص داده می‌شود که دارو مصرف کنند و در برخی از بیماران تشخیص این است که داروی خاصی را قطع کنند. برای درمان دلیریوم ممکن است بیمار مدتی تحت مراقبت قرار بگیرد و بستری شود.

دارودرمانی

درمان دلیریوم بیشتر مبتنی بر حذف علت اولیه می‌باشد ولی برخی از علائم و مشکلات حاصل از بیماری باید با دارو درمان شوند. مثلا در صورتی که بیمار توهم و هذیان داشته باشد، داروهای ضد روان پریشی تجویز می‌شود. در صورتی که خلق بیمار نوسان شدید پیدا کرده باشد از داروهای تثبیت کننده خلق استفاده می‌گرددد. همچنین برای درمان مشکلات خواب ناشی از دلیریوم نیز دارو تجویز می‌شود. برای آشنایی بیشتر با داروهای ضد روان پریشی و داروهای تثبیت کننده خلق کلیک کنید.

مشاوره روانشناسی
 

درمان مبتنی بر مشاوره کمک می‌کند که بیمار در مکانی امن و راحت و در کنار فردی که هیچ سوگیری نسبت به او ندارد، افکار خود را مرتب کند و سردرگمی پس از بیماری را کاهش دهد. همچنین، مشاوره در کنترل بیمارانی که امکان انجام رفتارهای پر خطر مثل خودکشی دارند نیز موثر است. در جلسات مشاوره روانشناسی، متخصص با استفاده از تکنیک‌های درمانی مثل شناخت درمانی به فرد کمک می‌کنند تا افکار پریشان خود را سر و سامان داده و بتوانند مجددا به طور منطقی بیاندیشد.

در همین راستا مرکز مشاوره حامی هنر زندگی زندگی با سابقه چندین ساله در ارائه خدمات درمانی در زمینه اختلالات روانی از جمله دلیریوم جزء بهترین و جامع ترین مراکز خدمات روانشناسی است. ما در این مرکز شرایطی را برای شما فرآهم آورده‌ایم تا بتوانید از هر کجای کشور با مشاوران ما به صورت تلفنی و حضوری در ارتباط باشید. 

برای اطلاع بیشتر درباره روند دریافت مشاوره حضوری و مشاوره تلفنی کلیک کنید.

 

سوالات متداول

بهترین روش برای پیشگیری از دلیریوم چیست؟

سعی کنید با شناسایی عوامل خطر ساز آن‌ها را از خود دور نگه دارید و به فکر سلامت جسم و روان خود باشید. تلاش کنید خوب بخوابید و استرس را از خود دور نگه دارید. همچنین همواره نگاه مثبت به زندگی داشته باشید و از بروز مشکلات پزشکی پیشگیری نمایید.