- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
علائم ایدز چیست؟ بیماری ایدز یکی از بیماری‌های خطرناک بوده که هراس و تنش‌های روانی زیادی را برای فرد مبتلا و اطرافیانش به همراه می‌آورد و البته درمان قطعی برای آن وجود ندارد. در بین افکار عمومی، باورهای اشتباهی در مورد این بیماری دیده می‌شود که نیاز به اصلاح و آگاه سازی دارد؛ شناسایی دقیق این بیماری علاوه بر مبتلایان برای همه افراد جامعه ضروری است تا در صورت مواجهه با بیماری ایدز در خود یا اطرافیان شیوه برخورد صحیح را بدانند و یا از ابتلا به آن پیشگیری کنند. آگاهی از پیامدهای ایدز، به مسئله جلوگیری از روابط پر خطر جنسی که یکی از راه‌های انتقال بیماری است، اهمیت بیشتری می‌بخشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روابط جنسی پرخطر کلیک کنید.
.gif)
تفاوت ویروس HIV و بیماری ایدز
بیماری ایدز نوعی سندروم ناشی از ویروسی به نام HIV است. HIV به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند؛ بیشتر سلول‌های بدن را از بین می‌برد و در بدن تکثیر می‌شود. این ویروس به تدریج سیستم ایمنی بدن را از تضعیف می‌کند. فرد مبتلا بهHIV سیستم ایمنی ضعیفی برای مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف دارد؛ این ضعف به مرور زمان بیشتر نیز می‌شود.
فرایند سیر بروز بیماری ایدز از لحظه ورود ویروس به بدن حدود ده سال طول می‌کشد. در واقع فرد آلوده به این ویروس از ابتدا مبتلا به ایدز نیست و با بیماری ایدز فاصله دارد. ممکن است علی رغم وجود ویروس HIV، سیر بیماری پیشرفت نکند و به ایدز تبدیل نشود. ویروس HIV در صورت عدم درمان می‌تواند پیشرفت کند و در نهایت در اکثر موارد به ایدز تبدیل خواهد شد.
اینفوگرافیک بیماری ایدز
ویروس HIV و بیماری ایدز چگونه منتقل می‌شود؟
تصورات زیادی از نحوه انتقال ویروس وجود دارند که بسیاری از آن‌ها اشتباه است. در ادامه مقاله به این تصورات اشتباه نیز خواهیم پرداخت. به طور کلی سه روش عمده برای انتقال HIV وجود دارد:
انتقال از راه رابطه جنسی
رایج‌ترین روش انتقال ویروس HIV و علائم ایدز رابطه جنسی است. در صورت تماس با ترشحات جنسی آلوده (مایع تناسلی، یا غشاهای مخاطی دهان) ممکن است ویروس HIV منتقل شود. رابطه جنسی بدون ابزارهای محافظتی، از جمله واژینال، مقعدی و دهانی و یا اشتراک گذاری وسایل جنسی با فرد مبتلا می‌تواند باعث انتقال این ویروس شود. از این منظر بیماری ایدز در دسته‌ی بیماری‌های مقاربتی نیز قرار می‌گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری های مقاربتی کلیک کنید.
انتفال از راه خون
ویروس HIV در خون افراد مبتلا وجود دارد. اگر خون افراد دیگر با خون فرد مبتلا تماس یابد، ویروس و علائم ایدز انتقال می‌یابد. به طور مثال ویروس از طریق به اشتراک گذاری سوزن و سرنگ آلوده در بین مبتلایان به اعتیاد، انتقال خون آلوده و پیوند عضو می‌تواند انتقال یابد. تزریقات دارویی و پزشکی نیز ممکن است به طور تصادفی برای کارکنان این مراکز خطرناک باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ارتباط ایدز با مواد مخدر کلیک کنید.
یکی دیگر از راه‌های انتقال این ویروس، انتقال از مادر است. مادر می‌تواند در طول بارداری، زایمان و همچنین از طریق شیر دادن ویروس HIV را به کودک خود انتقال دهد.
تصورات اشتباه در مورد انتقال ویروس HIV
تصورات غلط بسیاری در مورد انتقال ویروس ایدز وجود دارد. در صورتی که سه روشی که بالاتر ذکر شد در ارتباطات شما با فرد مبتلا نباشد، این ویروس به شما منتقل نخواهد شد. این ویروس از راه‌های زیر قابل انتقال نیست اما بسیاری خلاف آن را گمان می‌کنند. یکی از راه‌های کاهش مبتلایان به این بیماری این است که به کودکان و نوجوانان در رابطه با راه‌های انتقال بیماری و راه‌های پیشگیری آگاهی داد.
- دست دادن
- بغل کردن
- عطسه کردن
- لمس پوست فرد آلوده
- استفاده از توالت مشترک
- به اشتراک گذاشتن کارد و چنگال
- تنفس دهان به دهان
علائم کلی و شایع بیماری ایدز
یکی از علائم اولیه و شایع تب و لرز است. تب افراد مبتلا به ایدز ممکن است به 102 درجه فارنهایت برسد. تب معمولا با خستگی، تورم غدد لنفاوی و گلو درد بروز پیدا می‌کند. درد عضلات و مفاصل از دیگر علائم این بیماری است. برخی از افراد مبتلا به این بیماری دچار کاهش وزن شدید و ناگهانی می‌شوند. ضخیم شدن و انحنا گرفتن ناخن، تقسیم شدن ناخن یا تغییر رنگ ناخن‌ها اغلب به دنبال عفونت‌های قارچی رخ می‌دهند. ممکن است خطوط سیاه افقی یا عمودی روی ناخن ظاهر شوند.
ریفلاکس و عفونت‌های دهان یکی دیگر از رایج‌ترین عفونت‌های قارچی است که این ویروس به همراه دارد. ابتلا به مشکلات شناختی مانند زوال عقل در افراد مبتلا به ایدز به خصوص در اواخر دوران بیماری بیشتر است. همچنین کاهش قدرت حافظه ممکن است رخ دهد. تبخال دهان، تبخال تناسلی، هرپس، سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها و بی‌نظمی در قاعدگی از دیگر علائم این بیماری است.
سیر ویروس HIV تا بیماری ایدز
از لحظه ورود ویروس HIV به بدن تا ابتلا به بیماری و بروز علائم ایدز سیری در فرد مبتلا طی می‌شود که چالش‌های جسمی و روانی زیادی را برای او در پی خواهد داشت. دوره‌های مختلف این سیر را در ادامه مرور می کنیم:
1. دوره پنجره
تا چند هفته پس از ورود ویروس به بدن امکان تشخیص وجود ندارد. فرد در این دوره ظاهر سالمی دارد و نتیجه آزمایش برای او منفی خواهد بود. چند روز نخست دوره پنجره فرد مبتلا امکان آلوده کردن دیگران را نیز ندارد. با این حال در صورت وجود تردید نسبت به ابتلا لازم است اقدامات پیشگیری به صورت کامل انجام شود.
2. علائم ایدز در مرحله عفونت حاد
حدود دو تا شش هفته بعد از ابتلا به ویروس مرحله عفونت حاد نام دارد. علائم بیماری در این مرحله یک یا دو هفته طول می‌کشند و با آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شوند. علائمی که در این مرحله ظاهر می‌شوند عبارت‌اند از:
- جوش‌های قرمز غالبا روی تنه و بدون خارش
- تب و لرز
- سر درد
- درد مفصلی و عضلانی
- گلو درد
- اسهال
- تهوع و استفراغ
- عرق کردن (به ویژه در شب)
- غدد بزاقی و لنفاوی ملتهب شده
- خستگی شدید
ضعف
3. علائم ایدز در مرحله نهفتگی
در این مرحله ویروس HIV در بدن وجود دارد اما نشانه‌هایی در شرایط جسمانی فرد ظاهر نمی‌شود. در این دوره ویروس به آسیب رساندن به بدن فرد و تکثیر خود ادامه می‌دهد. در دوره نهفتگی بدون اینکه حتی خود فرد از ابتلا به ویروس آگاه باشد ممکن است آن را به دیگران منتقل کند. این مرحله ممکن است تا 10 سال طول بکشد. در مرحله نهفتگی ویروس ایدز به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند. با کاهش تعداد سلول‌های ایمنی (نوع خاصی از گلبول سفید) خطر ابتلا به عفونت‌های دیگر نیز افزایش چشم گیری پیدا می‌کند.
4. علائم در مرحله بروز بیماری ایدز
زمانی که تعداد نوع خاصی از گلبول‌های سفید به زیر 200 در مقدار مشخص نمونه خون می‌رسد، بیماری ایدز تشخیص داده می‌شود. ممکن است کاهش تعداد گلبول سفید به دلایل دیگری نیز رخ دهد؛ که مشورت با متخصص در این زمینه ضروری است. در این مرحله علائم زیر مشاهده می‌شود:
- سردرگمی و کمبود تمرکز
- خستگی شدید
- تورم در گردن و ران
- تب طولانی مدت
- عرق کردن در طول شب
- کاهش وزن
- لکه‌های قرمز روی پوست
- مشکلات تنفسی
- اسهال طولانی مدت
- خون ریزی بدون دلیل مشخص
- عفونت اندام جنسی و دهان
راه تشخیص ابتلا به HIV
تشخیص ابتلا به HIV و علائم ایدز از طریق نوع خاصی از آزمایش خون انجام می‌شود؛ در صورت وجود ویروس HIV نتیجه آزمایش مثبت است. پس از ابتلا به ویروس HIV، مدتی طول می‌کشد تا امکان شناسایی ویروس در آزمایش وجود داشته باشد. به همین دلیل، گاهی ممکن است نیاز به آزمایش مجدد وجود داشته باشد.
پیشگیری از ابتلا به ایدز
در صورتی که شخص احتمال می‌دهد از طریقی ممکن است به ویروس HIV آلوده شده باشد، لازم است حتما از متخصص در این زمینه مشورت بگیرد. تا 24 ساعت بعد از ورود ویروس به بدن با مصرف داروهای خاصی می‌توان از ابتلا پیشگیری کرد. برای افرادی که در زمینه ایدز مراجعه می‌کنند اطلاعات شخصی و آدرس ثبت نمی‌شود و اطلاعات آن‌ها محرمانه باقی می‌ماند.
1. آگاه سازی کودکان و نوجوانان
لازم است والدین توجه داشته باشند که آموزش‌های آن‌ها به کودکان خود در پیشگیری از بسیاری از شرایط و بیماری‌ها از جمله ایدز مؤثر است. توانایی نه گفتن، مراقبت از آلودگی خونی، آموزش مسائل جنسی به کودکان از جمله مواردی است که والدین باید به فرزندان خود متناسب با سن آن‌ها آموزش دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مهارت نه گفتن کلیک کنید.
2. استفاده از ابزار پیشگیری در رابطه جنسی
استفاده از ابزار پیشگیری در رابطه جنسی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از بروز بیماری و علائم ایدز است. این پیشنهاد به معنای تأیید یا رد روابط جنسی خارج از چارچوب‌های تعیین شده نیست؛ مسئولیت تصمیم گیری در این زمینه با خود افراد است. به هر حال ضروری است که در صورت وجود چنین رابطه‌ای از انتقال بیماری‌های مختلف نظیر ایدز پیشگیری شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آموزش مسائل جنسی به کودکان کلیک کنید.
3. استفاده از سرنگ جدید و ضد عفونی شده
در صورت مصرف داروهای تزریقی یا مواد مخدر به روش تزریقی نیز لازم است حتما از سرنگ جدید و باز نشده استفاده شود. تیغ آرایشگری، سوزن تست قند خون و موارد مشابه نیز از دیگر مواردی است که باید به صورت شخصی یا ضد عفونی شده استفاده شوند.
4. پیشگیری از بیماری ایدز در دوران شیردهی
یکی از راه‌های انتقال ویروس HIV از طریق مادر به فرزند در دوران بارداری و شیردهی است. مادران مبتلا بهتر است فرزندان خود را از طریق شیشه با شیر خشک و مکمل غذایی تغذیه کنند. همچنین مادران مبتلا لازم است در طول دوران بارداری تحت نظر و مشاوره یک متخصص قرار گیرند.
درمان بیماری ایدز
افراد مبتلا به ایدز در صورتی که درمان دریافت نکنند می‌توانند تنها تا سه سال بعد از ابتلا زنده بمانند. این افراد با قرار گرفتن تحت نظر متخصص و داشتن سبک زندگی سالم می‌توانند زندگی طولانی مدت و سالمی داشته باشند. مصرف دارو در دوره نهفتگی می‌تواند جلوی گسترش ویروس را گرفته و سیستم ایمنی را بازسازی کند.
تشخیص به هنگام در درمان ایدز بسیار مؤثر است. با تشخیص به موقع می‌توان قبل از تکثیر ویروس HIV در بدن و رسیدن به مرحله ایدز، جلوی آن را گرفت و از سرعت تکثیر آن کاست. اگر چه در حال حاضر هیچ درمان قطعی برایHIV و ایدز وجود ندارد؛ درمان‌ها می‌توانند پیشرفت بیماری را متوقف کنند و فرد مبتلا به اچ آی وی را قادر به داشتن زندگی طولانی سالم‌تر کنند.
با توجه به پیدایش درمان‌های مناسب، فرد مبتلا به HIV می تواند با سایر افراد خانواده خود زندگی کند و به طور مؤثری هیچ گونه خطر انتقال ویروس را برای این افراد نداشته باشد. در درمان این بیماری از داروهای ضد ویروسی استفاده می‌شود. همچنین مجموعه‌ای از راهکارهای پیشگیری برای انتقال این بیماری به مبتلایان آموخته می‌شود. علاوه بر این‌ها درمان‌هایی تحت عنوان درمان آنتی رترویرال وجود دارند که ویروس را کنترل کرده و به بهبود کیفیت و سلامت زندگی فرد مبتلا کمک می‌کنند.
ننگ ابتلا به ایدز
با توجه به عدم پذیرش نسبت به روش‌های اصلی ابتلا به ایدز، این بیماری نوعی ننگ را برای مبتلایان باعث می‌شود. مبتلایان به ایدز متأسفانه در جامعه طرد و از بعضی حقوق اولیه محروم می‌شوند. به همین دلیل ابتلا به این بیماری به عنوان راز باقی می‌ماند و همین امر باعث افزایش شیوع آن در جامعه می‌شود. کلینیک‌ها و مراکز مشاوره در این زمینه با رعایت اصل رازداری اطلاعاتی از افراد ثبت نمی‌کنند و هیچ اطلاعاتی را از فرد به هیچ شخص یا نهادی ارائه نمی‌کنند.
در برخی جوامع مذهبی این مسأله تشدید می‌شود. برخی کلیساها در سراسر جهان استفاده از کاندوم را برای پیروان ممنوع کرده‌اند و راه درمان ایدز را عبادت اعلام کرده‌اند. در ایران نیز هر چند علمای مذهبی چنین عقایدی را ترویج نمی‌کنند اما باورهای اجتماعی مذهبی داغ ننگ را برای مبتلایان تشدید می‌کند. با دریافت مشاوره تلفنی فردی فرد مبتلا می‌توانید سطح زندگی خود را ارتقا داده و این مسأله را برای خود تسهیل کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه بیماری ایدز و مسائل ناشی از آن می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
.jpg "آیا بیماری روانی ارثی است؟")
