کابوس دیدن | نشانه ها، علل و درمان اختلال کابوس

اختلال کابوس چیست؟ آیا شما هم از جمله افرادی هستید که شب‌ها رویای آشفته می‌بینید و یا وحشت زیادی از خواب می‌پرید؟ کابوس‌ها می‌توانند خواب را از چشمان شما بدزدند و مشکلات فراوانی را در زندگی روزمره ایجاد کنند. کابوس‌ها رویاها و خواب‌های آشفته‌ای هستند که استرس و اضطراب زیادی را به فرد وارد می‌کنند. لزوم آگاهی دقیق از نشانه‌ها و علل گوناگون این اختلال این است که راه‌های رسیدن به درمان را برایتان آسان‌تر می‌کند. اگر به دنبال آشنایی بیشتر با کابوس‌ها و دلایل ایجاد آن هستید، در این مقاله با ما همراه باشید همچنین می‌توانید مقاله کابوس شبانه کودکان را نیز مطالعه نمایید.

 

 کابوس (nightmare) یا رویای آشفته چیست؟

در افسانه‌های قدیمی، nightmare به معنای جن یا لولو خور خوره‌ای بود که شب‌ها به سراغ افراد می آمد و به دنبال ترساندن آن‌ها در خواب بود. در واقع کابوس دیدن یکی از انواع اختلالات خواب است و یک رویای مبهم است که با احساسات منفی مانند اضطراب یا ترس همراه می‌شود و فرد را با وحشت زیادی از خواب بیدار می‌کند. اگر چه بین رویای بد و کابوس تفاوت وجود دارد. رویاهای بد معمولا آشفتگی به شدت کابوس ایجاد نمی‌کنند و منجر به بیدار شدن شما از خواب نمی‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر از اختلالات خواب کلیک کنید.

اگر چه کابوس‌ها بیشتر در خواب شب رایج‌اند اما در طی خواب روزانه نیز ممکن است رخ دهند. شما معمولا کابوس‌های خود را به وضوح به یاد می‌آورید زیرا اکثر این کابوس‌ها افراد را به سرعت از حالت خواب به حالت بیداری می‌آورند. موضوعات کابوس‌ها معمولا اتفاقات ناخوشایند گذشته و یا موضوعاتی هستند که سلامتی شما را تهدید می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین علل خواب‌های آشفته ناشی از اختلالات مربوط به سانحه می‌باشد. برای اطلاع بیشتر از اختلالات مربوط به سانحه کلیک کنید.

 

نشانه‌های اختلال کابوس

کابوس‌ها به احتمال بیشتر در در نیمه دوم شب رخ می‌دهند. رویای آشفته ممکن است به ندرت یا چندین بار در طول شب اتفاق بیافتد زمان کابوس دیدن کوتاه است اما می‌تواند باعث بیدار شدن شما شود و بازگشت مجدد به خواب را دشوار کند. یک رویای بد ممکن است شامل این ویژگی‌ها باشد:

•  رویای شما زنده و واقعی به نظر می‌رسد و بسیار ناراحت کننده است.
•  داستان رؤیای شما معمولا در مورد سلامت جسمانی و ایمنی شماست اما می‌تواند سایر موضوعات مبهم را نیز داشته باشد.
•  این رویا شما را از خواب بیدار می‌کند.
•  رویا می‌تواند منجر به ترسیدن، اضطراب، عصبانیت، ناراحتی یا پریشانی شما شود.
•  شما می‌توانید به طور واضح رویا خود را به یاد آورید و جزئیات آن را به خاطر بسپارید.

معیارهای تشخیصی اختلال کابوس

دیدن رویای بد زمانی یک اختلال در نظر گرفته می‌شود که شرایط زیر را داشته باشد:

1-کابوس‌ها، طولانی و به شدت ناراحت کننده که به دفعات تکرار شونده، باشند و منجر به اضطراب یا ترس مداوم فرد شوند و به خوبی در خاطر او بمانند.

2- بعد از بیدار شدن از خواب‌های ناراحت کننده، حواس فرد خیلی زود سر جای خود بر می‌گردد.

3- خواب آلودگی روزانه، خستگی یا انرژی کم

4- ایجاد مشکلاتی در کار، مدرسه یا در شرایط اجتماعی فرد می‌کند.

 

علل دیدن خواب و رویای آشفته

کابوس‌ها می‌تواند توسط بسیاری از عوامل ایجاد شوند، از جمله:

_ استرس یا اضطراب ناشی از تنش‌های عادی زندگی روزمره، مانند یک مشکل در خانه یا مدرسه، می‌تواند موجب کابوس شود. یک تغییر عمده در زندگی مانند مهاجرت به کشوری دیگر و یا مرگ یکی از عزیزان می‌تواند تاثیر مشابهی داشته باشد.  

_ افراد بعد از دچار شدن به تروماهایی مانند تصادف، آسیب، سوء استفاده فیزیکی یا جنسی یا سایر رویدادهای آسیب دیده معمولا دچار کابوس می شوند. کابوس در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) رایج است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال استرس پس از سانحه کلیک کنید.

_ ایجاد تغییرات عمده در برنامه خوابی فرد مانند محرومیت از خواب و یا قطع یا کاهش میزان خواب می‌تواند خطر ابتلا به کابوس را افزایش دهد.

_ گروهی از داروها از جمله داروهای ضد افسردگی خاص، داروهای فشار خون می‌توانند باعث کابوس شوند. برای کسب اطلاع از داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.

_ سوء مصرف الکل و یا مواد مخدر می‌تواند موجب کابوس شود. پیشنهاد می‌کنیم برای درک بهتر در این زمینه مقاله مواد مخدر را مطالعه کنید.

_ اختلالات دیگر مثل افسردگی و سایر اختلالات روانشناختی ممکن است با کابوس مرتبط باشد. در این زمینه مطالعه مقاله افسردگی می‌تواند مفید باشد.

_ کابوس‌ها می‌توانند همراه با برخی از شرایط پزشکی مانند بیماری قلبی یا سرطان اتفاق بیفتند.

_ برای برخی از افراد، خواندن کتاب‌های ترسناک و تماشای فیلم‌های ترسناک، به خصوص قبل از خواب، می‌تواند منجر به بروز اختلال کابوس دیدن در آن‌ها شود.

 

شیوع کابوس‌های شبانه

کابوس‌ها ممکن است در کودکان 3 تا 6 ساله شروع شود و بعد از سن 10 سالگی کاهش یابد. در طول سال‌های نوجوانی و جوانی، دختران به نظر می‌رسد کابوس بیشتری نسبت به پسران داشته باشند. اگرچه در سال‌های بزرگسالی احتمال دیدن کابوس بسیار کاهش می‌یابد، اما بعضی افراد در بزرگسالی ممکن است دچار رویاهای آشفته شوند و یا در طول زندگی خود آن‌ها را تجربه کنند.

 

پیامدهای دیدن رویاهای آشفته

کابوس دیدن می تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در زندگی فرد شود :

1- کابوس دیدن مانع از خواب راحت و کافی فرد در طول شب می‌شود و می‌تواند به خستگی و خواب آلودگی در طول روز منجر شود. این خواب آلودگی می‌تواند به مشکلاتی در مدرسه یا کار منجر شود، یا فرد در کارهای روزمره خود مانند رانندگی و تمرکز کردن دچار مشکل شود. 

2- ادامه پیدا کردن کابوس‌هایی که فرد را رنج می‌دهد، می‌تواند مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی و اختلال اضطرابی ایجاد کند. لازم است با علائم این اختلالات آشنا شوید تا هرچه زودتر برای درمان آن‌ها اقدام کنید. برای اطلاع بیشتر در مورد اختلالات اضطرابی کلیک کنید.

3- فرد می‌ترسد که اگر بخوابد مجدد کابوس ببیند و به همین دلیل از رفتن به رخت خواب خودداری می‌کند.

4- فرد دچار افکار خودکشی یا تلاش‌هایی برای خودکشی می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم مقاله را خودکشی مطالعه کنید.

 

درمان اختلال کابوس

درمان کابوس بسیار ضروری است چرا که همانطور که گفتیم مشکلات فراوانی را در خواب افراد و به ویژه برای کودکان به وجود می‌آورد. اگر کابوس باعث ناراحتی یا اختلال در خواب افراد و یا دخالت در عملکرد روزانه فرد شود، درمان آن می‌تواند از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند. در درمان کابوس باید ابتدا به کشف علت زیربنایی پرداخت. گزینه‌های درمانی که مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

درمان پزشکی و دارویی

اگر کابوس با یک وضعیت پزشکی مرتبط باشد، باید مشکل اصلی پزشکی درمان شود تا کابوس‌های فرد از بین برود. وضعیت پزشکی ممکن است با بیماری‌های جسمانی در ارتباط باشد. برای درمان کابوس دارو درمانی به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. ممکن است دارو برای رفع سایر اختلالات همراه فرد مانند افسردگی و یا استرس پس از سانحه استفاده شود تا با بهبود این بیماری‌ها، کابوس‌های فرد نیز کاهش یابد. یکی از داروهایی که برای درمان اختلال کابوس تجویز می‌شود، پراسوزین نام دارد و اغلب برای کابوس‌های تکراری و مزمن مؤثر است.

درمان کابوس با کاهش استرس و اضطراب

در صورتی که استرس و اضطراب شدید منجر به کابوس دیدن و رویاهای آشفته می‌شود، لازم است از روش‌های درمانی کنترل اضطراب و استرس استفاده شود. بسیاری از تنش‌ها و اضطراب‌ها توسط خود فرد و به تنهایی قابل کنترل نیستند و از طرفی آسیب فراوانی را به روان فرد وارد می‌کنند. به همین دلیل لازم است در این زمینه از مشاوره کنترل استرس کمک بگیرید. مطالعه مقاله کاهش استرس نیز می‌تواند اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهد.

روش روان‌درمانی

در فرآیند روان درمانی متخصص روانشناس از فرد می‌خواهد تا کابوس‌های خود را به همراه جزئیات آن‌ها شرح دهد. این کار در جلسات متعدد و به صورت منظم صورت می‌گیرد. همچنین فرد مشکلات و اختلالاتی را که از کابوس‌ها ناشی می‌شوند، برای مشاور توضیح می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روان درمانی کلیک کنید.

 

درمان کابوس شبانه با روشی ساده

این روش درمانی نوعی از تصویر سازی ذهنی است و سه مرحله دارد. هر چند انجام دادن این روش ساده به نظر می‌رسد اما تأثیرات چشمگیری در کاهش کابوس‌های شما دارد؛ اغلب افرادی که از این روش استفاده کرده‌اند نتایج مطلوبی را دریافت کردند. شما می‌توانید این روش را به تنهایی انجام دهید. اما در مورد افرادی که اختلال استرس پس سانحه دارند، پیشنهاد می‌شود برای اثر گذاری بیشتر، فردی متخصص و روانشناس را در کنار خود داشته‌باشند. مراحل انجام این روش به شرح زیر است:

1. ابتدا آخرین کابوسی را که دیده‌اید به یاد بیاورید؛ اگر یادآوری آن برایتان سخت است می‌توانید کابوس دیگری را در ذهن خود مرور کنید.

2. سعی کنید کابوس خود را به نحو دیگری تصویر سازی کنید و جریان آن را تغییر دهید. این تغییرات را به هر نحوی که دوست دارید و به جهت مثبت اعمال کنید.

3. هر روز زمانی را به خود اختصاص دهید؛ چشمانتان را ببندید، در هر حالتی که دوست دارید، نشسته و یا خوابیده، قرار بگیرید و به مرور نسخه‌ی تغییر یافته‌ی کابوس خود بپردازید. هر چه تخیل و تصویر سازی شما قوی‌تر باشد، درمان بهتر و سریع‌تر پیش می‌رود.

برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص و درمان انواع اختلالات می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.