اختلال خشم انفجاری | نشانه‌ها و پیامدهای اختلال خشم متناوب

آیا می‌دانید اختلال خشم انفجاری یا اختلال خشم متناوب چیست؟ ممکن است در میان اطرافیان شما هم کسانی باشند که با کوچک‌ترین اتفاقی خشمگین و عصبانی می‌شوند، کنترل خود را از دست می‌دهند، اشیاء را پرت می‌کنند و شروع به پرخاشگری کلامی و یا فیزیکی می‌کنند. اگر این خشم و عصبانیت‌ها استمرار پیدا کنند و موجب آزار اطرافیان شود، به احتمال زیادی تشخیص اختلال خشم انفجاری یا متناوب داده می‌شود. این اختلال اغلب با اضطراب و استرس همراه می‌شود و علائم آن‌‌ها را به همراه دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال تا پایان مطلب همراه باشید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم مقاله علائم استرس را مطالعه کنید.

اختلال انفجار خشم متناوب (خشم انفجاری) چیست؟

افراد مبتلا به این اختلال، همان طور که از اسمش بر می‌آید، به طور ناگهانی دچار خشم و عصبانیت می‌شوند. این افراد با کوچک‌ترین حرف اطرافیان یا اتفاقاتی که در اطرافشان می‌افتد، عصبانی می‌شوند و دوره‌هایی از خشم شدید و خشونت آمیز را از خود بروز می‌دهند. در طی این دوره‌های خشم، کنترل خود را از دست می‌دهند و ممکن است هر وسیله ای که دستشان بیاید مانند تلفن همراه، ظرف و ظروف، صندلیو یا میز را  پرت کنند. بعضی از این افراد به دیگران حمله می‌کنند یا اموال آن‌ها را تخریب می‌کنند.

این افراد در اکثر اوقات عصبانی و یا پرخاشگر هستند. قبل از انفجار خشم خود، یک فشار و اجبار درونی برای عصبانیت احساس می‌کنند و بعد از پرخاشگری خود، به آرامش و سبک باری می‌رسند. اما در عین حال بعد از فروکش کردن خشم خود، دچار پشیمانی و عذاب وجدان می‌شوند و به توجیه رفتار خود می‌پردازند.

نشانه‌های خشم انفجاری یا اختلال انفجار خشم متناوب

دوره خشم در افراد می تواند به طور مکرر و یا به فاصله‌های هفتگی بروز کند. با دریافت آموزه های کنترل خشم تا حد زیادی می توانند از این نشانه ها جلوگیری کنند. اختلال خشم انفجاری دارای نشانه‌های زیر است:

1- پرخاشگری کلامی (مانند جر و بحث کردن، دعوا کردن، غر زدن) و پرخاشگری فیزیکی نسبت به اموال خود یا دیگران، حیوانات یا سایر افرادکه به طور متوسط دوبار در هفته روی می دهد و 3 ماه ادامه می‌یابد.

2- در یک سال فرد سه بار دچار انفجار خشم می‌شود که طی آن به اموال و دارایی خود یا دیگران صدمه وارد کرده یا آن‌ها را تخریب می‌کند و یا تهاجم فیزیکی داشته است که طی آن به حیوانات یا سایر افراد جراحت وارد کرده‌است.

علل خشم انفجاری یا اختلال انفجار خشم متناوب

خشم انفجاری یکی از نشانه های افسردگی و از عوارض استرس در بسیاری از مواقع تشخیص داده می‌شود. اما در این میان برخی علل زمینه‌ای نیز بروز این اختلال را بیشتر می‌کنند. برای درک بهتر این موضوع مقاله علائم افسردگی را مطالعه کنید. از جمله علل خشم انفجاری یا اختلال انفجار خشم متناوب می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

سرتونین دچار نقص عملکرد شده

سرتونین یک نوع انتقال دهنده عصبی است که وظیفه انتقال پیام‌ها در مغر را بر عهده دارد. این انتقال دهنده عصبی مانند ترمزی برای پرخاشگری است که می‌تواند آن را کاهش دهد. در مغز افراد مبتلا به این اختلال در سرتونین و عملکرد آن مشکل وجود دارد.

محیط بی تاثیر نیست

اکثر افراد مبتلا به اختلال انفجاری در خانواده‌هایی زندگی می‌کردند که رفتارهای انفجاری و آزار و اذیت کلامی و جسمی شایع بوده‌است. محیطی که پرخاشگری در آن شایع باشد، احتمال بروز اختلال خشم انفجاری را زیاد می‌‌کند.

رابطه استرس و ابتلا به اختلال خشم انفجاری

یکی از عوارضی که استرس طولانی مدت برای فرد ایجاد می‌کند، تجمع خشم و عصبانیت زیاد در روان آدمی و در نتیجه ابتلا به اختلال خشم انفجاری است. استرس باعث می‌شود فرد در برابر محرک‌ها حساس‌تر شده و تغییرات خلقی زیادی را تجربه کند. این تغییرات خلقی بیشتر به سمت خشم و عصبانیت معطوف می‌شوند. بدین صورت زمانی که فرد استرس زیادی را تجربه می‌کند، کنترل خود را از دست داده و معمولا بدون فکر واکنش نشان می‌دهد. برای اطلاع از دیگر عوارض استرس کلیک کنید.

علاوه بر موارد ذکر شده ممکن است یک عنصر ژنتیکی وجود داشته باشد که موجب انتقال اختلال از والدین به فرزندان می‌شود.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار دارند؟

این اختلال در افراد جوان تر (در افراد کمتر از 35 تا 40 سال) در مقایسه با افراد مسن‌تر (بالاتر از 50 سال) شایع تر است. همچنین آمارها نشان می‌دهد شیوع آن در افراد دارای دیپلم یا تحصیلات کمتر، بیشتر است.

پیامدهای خشم انفجاری (اختلال انفجار خشم متناوب)

از جمله مهم‌ترین پیامد‌های اختلال انفجار خشم متناوب می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

اختلال در روابط بین فردی

افراد مبتلا به این اختلال در اکثر اوقات روز عصبانی و پرخاشگر هستند و کنترل عصبانیت خود را ندارند. به همین سبب این افراد در روابط خود با دیگران به مشکل بر می خورند. افراد اندکی در کنار آن ها باقی می مانند و حتی ممکن است به انزواو گوشه گیری کشیده شوند، دچار مشکلات خانوادگی، زناشویی و طلاق شوند.

مشکل در کارکرد‌های فردی

عدم کنترل پرخاشگری منجر می‌شود تا فرد در تمامی عملکرد‌ها و فعالیت‌های شخصی خود مانند کار وتحصیل  و حتی در جامعه دچار مشکلات جدی شود. از محل کار خود اخراج شود و یا حتی به خاطر دعوا و پرخاشگری در خیابان دستگیرشود.

موارد دیگر

سوء مصرف مواد: همراه با این اختلال مشکلات سوء مصرف مواد مخدر و الکل نیز بروز می‌کند.

مشکلات جسمانی: از پیامدهای این اختلال، می‌تواند بروز مشکلات جسمی مانند: فشار خون بالا، دیابت، بیماری قلبی، سکته مغزی، زخم معده و دردهای مزمن باشد.

درمان خشم انفجاری

برای درمان خشم انفجاری (اختلال انفجار خشم متناوب) از روش‌های درمانی زیر استفاده می‌شود:

آموزش مدیریت خشم: این روش به افراد مبتلا به DEI کمک می‌کند تا خشم خود را بهتر کنترل کنند و یاد بگیرند قبل از عمل کردن، چند لحظه صبر کنند، خود را آرام کرده و به نتیجه کار خود فکر کنند. این روش می‌تواند از پرخاشگری آن‌ها پیشگیری کند. مشاوره کنترل استرس در کنار این روش درمان، نتیجه بهتری عاید فرد خواهد کرد.

دارو درمانی: اگر چه دارودرمانی، درمان رایجی برای این اختلال نیست اما می‌توان از داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج برای درمان استفاده کرد.

سؤالات متداول

چه راه‌هایی برای کنترل خشم انفجاری وجود دارد؟

اولین قدم این است که بتوانید به موقع هیجانات خود را تشخیص دهید و علائم خشم را بدانید. می‌توانید از تکنیک وقفه اندازی استفاده کنید؛ به این معنی که هنگام خشم مدتی صبر کنید و نفس عمیق بکشید. اگر می‌خواهید هیجانات منفی خود از جمله خشم را کنترل کنید لازم است افکار خود را تغییر دهید. از راه‌های دیگر این است که صادقانه و به دور از پرخاش در مورد احساس خود با فرد مقابل صحبت کنید. در نهایت بهترین کار این است، برای آموزش تکنیک‌های تغییر رفتار از روانشناس کمک بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال خشم انفجاری می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.