تقویت تخمک | روش های مؤثر برای تقویت تخمک ضعیف

زنانی که سعی می کنند به طور طبیعی یا با کمک IVF باردار شوند، همیشه به دنبال راه هایی برای بهبود کیفیت و تقویت تخمک هستند تا شانس باروری خود را افزایش دهند. کیفیت گامت ها، مهم ترین عامل برای یک بارداری موفق است و با پروتکل مناسب می توان آن را افزایش داد. پاسخ این پرسش که آیا داروی طبیعی یا شیمیایی برای افزایش کیفیت و تقویت تخمک، بهبود باروری و تغییرات دوران بارداری وجود دارد یا خیر، مثبت است. روش های مختلفی از جمله DHEA، مکمل آنتی اکسیدان، شیوه زندگی سالم تر و غیره به بهبود کیفیت و تقویت تخمک و افزایش شانس بارداری موفق کمک می کند. برای تقویت تعادل هورمونی و عملکرد تخمک گذاری، ورزش های متوسط، مانند پیاده روی، یوگا، یا شنا را هدف قرار دهید. برای آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره جنسی تلفنی راهنمایی بخواهید.  
 

تقویت تخمک

برخلاف مردان که اسپرم آن ها هر سه ماه یکبار تولید می شود و با افزایش سن تحت تاثیر قرار می گیرد و از کیفیت پایینی برخوردار می شود، زنان از ابتدای تولد با ۱-۲ میلیون تخمک، یعنی با ذخایر باروری خود به دنیا می آیند که از این تعداد فقط ۳۰۰-۵۰۰ تخمک بالغ شده و در طول عمر قابل استفاده است. با بالا رفتن سن، کیفیت تخمک ها کاهش یافته و توانایی برای باردار شدن نیز کاهش می یابد. با افزایش نرخ ناباروری در سراسر جهان، متخصصان در حال بررسی عوامل بهداشتی و محیطی هستند که می توانند در کاهش کیفیت تخمک نقش داشته باشند.
کیفیت تخمک ضعیف علاوه بر ایجاد مشکلات لقاح، ممکن است مسئول ایجاد مشکلات مزمن برای سلامتی فرزندانی که به دنیا می آیند نیز باشد. تقویت تخمک یا بهبود کیفیت باروری تخمک به شیوه هایی اطلاق می شود که باعث فعال ماندن تخمک ها با هدف بارور شدن می شود. برای کسب اطلاعات در زمینه علائم تخمک گذاری کلیک کنید.

اهمیت زمان بندی مناسب در تقویت تخمک

شما احتمالاً توصیه های زیادی در مورد انواع روش های بهبود گامِت شنیده اید اما این توصیه ها تنها در صورتی مفید است که در زمان مناسب اجرا شود. مداخلات درمانی برای بهبود کیفیت و تقویت تخمک باید در حالی انجام شود که تخمک در مرحله بلوغ بسر می برد؛ نه زمانی که بالغ شده و آماده رهاسازی است. ۱۲-۱۳ ماه طول می کشد تا فولیکول های خاموش برای ازادسازی تخمک آماده شوند.
این روند در ۱۲۰ روز نهایی فرآیند بلوغ تسریع می شود. این ۳ ماه پایانی است که یک فرآیند بسیار پر انرژی انجام می شود و تخمک را با ۲۳ کروموزوم به حالت نهایی می رساند. دقیقا زمانی است که تمام تلاش شما برای تقویت کیفیت تخمک باید آغاز شود. برای آشنایی بیشتر با زمان تخمک گذاری بعد از پریود کلیک کنید. 
در حالی که سن نقش مهمی در کیفیت تخمک دارد اما تنها عامل تعیین کننده نیست. کیفیت رشد تخمک و واکنش آن ها به تحریک هورمونی طبیعی یا خارجی نیز می تواند تحت تأثیر استرس، آلودگی های محیطی، رژیم غذایی نامناسب، انواع التهاب، سوء مصرف مواد مخدر، گرایش به سیگار، عدم تعادل هورمونی و غیره قرار بگیرد.  

آشنایی با تخمک

بسیاری از زنان تصور می کنند که باروری به تعداد تخمک در تخمدان آن ها بستگی دارد. با این حال، باردار شدن پیچیده تر از این است. در حالی که  تعداد تخمک های زنان زیاد به نظر می رسد اما آن ها هزاران تخمک را قبل از بلوغ از دست می دهند و هر ماه نیز حدود ۱۰۰۰ عدد را با هر سیکل قاعدگی از دست می دهند. همه زنان درصدی از فولیکول های غیر طبیعی را حمل می کنند. مطالعات نشان می دهد که زنان در ۲۰ سالگی بیشتر تخمک سالم دارند و تنها حدود ۲۰ درصد از آن ها تخمک غیر معمول است. اعداد با افزایش سن تغییر می کند. بعد از ۴۰ سالگی حدود ۸۰ درصد تخمک های یک زن کیفیت کافی برای باروری را ندارد. اما این به معنای عدم توانایی برای بارداری نیست.

میتوکندری کلید کیفیت تخمک

میتوکندری های کلاس زیست شناسی دبیرستان را حتما به خاطر دارید. میتوکندری ها نیروگاه سلول های انسانی از جمله تخمک ها هستند. میتوکندری ETP تولید می کند و یکی از وظایف آن تشکیل دوک ها و کمک به تقسیم صحیح سلول ها است. هنگامی که تقسیم سلولی طبیعی در تخمک از بین می رود، بیماری های ژنتیکی رخ می دهد. تحقیقات نشان می دهد تخمک زنان مسن تر میتوکندری کمتری دارند. یکی از نظریه ها، کاهش باروری زنان در سنین بالا را کاهش میتوکندری می داند. این نیز ممکن است دلیلی بر افزایش خطر ناهنجاری های کروموزومی در جنین زنان با سن بالاتر باشد. خبر خوب اینکه مطالعات می گویند راه هایی برای حمایت از میتوکندری با مواد مغذی خاص از جمله ویتامین B وجود دارد.

تخمک مستعد پیری

تخمک های مسن تحت تأثیر روند پیری قرار می گیرند و احتمال دارد هنگام تقسیم سلولی خطاهای DNA رخ دهد. بنابراین، با افزایش سن، میزان تخمک های بی کیفیت بیشتر است و احتمال بارداری را کاهش داده و خطر ابتلا به بیماری های ژنتیکی را افزایش می دهد. اما هیچ یک از این ها به معنای اتمام کار نیست. چرا که حتما زنان متعددی را می شناسید که نوزادان سالم را دقیقا در بازه ۳۰ تا ۴۰ سالگی به دنیا آورده اند.  

روش بهبود کیفیت و تقویت تخمک

در حالی که هیچ روش دقیقی برای تعیین کیفیت تخمک ها قبل از استخراج آن ها وجود ندارد، برخی از شاخص های هورمونی برای دستیابی به این هدف کارامد هستند.

• FSH: هنگامی که تخمدان ها به سیگنال طبیعی هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) پاسخ نمی دهند، کیفیت آن ها پایین می آید. سطوح بالاتر اف اس اچ (در روزهای ۲-۳ قاعدگی) می تواند نشان دهنده کاهش ذخایر و تخمک های با کیفیت پایین تر باشد.
• AMH: یکی دیگر از معیارهای برآورد ذخیره تخمدان، هورمون ضد مولرین (AMH) است که با افزایش سن کاهش می یابد. سطوح پایین این هورمون به وضوح نشان دهنده ذخیره ضعیف تخمدان است که اغلب با کیفیت پایین تخمک همراه می شود. با این حال، در اینجا باید توجه داشت که حتی زنانی که ذخیره تخمدان ضعیفی دارند می توانند باردار شوند؛ به شرطی که با وجود تعداد کم تخمک از کیفیت خوبی برخوردار باشند.

شما برای بارداری فقط به یک تخمک سالم و بارور شده نیاز دارید. برخی از مراجعین به کلینیک های ناباروری قادر به باردار شدن هستند با وجود اینکه فقط ۲-۳ تخمک بازیابی شده دارند. ازاین رو که تعداد تخمک ها اهمیتی ندارد بلکه کیفیت تخمک ها مهم است. بنابراین بهتر است راه هایی را که برای بهبود و تقویت تخمک و در نهایت افزایش باروری وجود دارد بررسی کنید.

مکمل های DHEA

دهیدرو اپی آندروسترون یا DHEA یک هورمون مردانه ضعیف و قابل تحمل است که می تواند نتایج قابل توجهی را برای زنانی که با کاهش ذخیره تخمدان روبرو هستند ارایه دهد. سطوح بسیار پایین آندروژن در تخمدان ها منجر به کاهش ذخیره تخمدان و تخمک های بی کیفیت می شود که با مکمل DHEA تا حدود کمی این وضعیت را تغییر می دهند. چندین آزمایش از نتایج این روش پشتیبانی می کنند.
مکمل ها را می توان به عنوان دوز خوراکی 75mgتا 100mg(پس از مشورت با پزشک) به مدت حداقل ۲ ماه قبل از برداشتن تخمک مصرف کرد. اثر واقعی در ۴-۵ ماه به حداکثر می رسد. عوارض جانبی مصرف مکمل ها اگرچه نادر است اما ناشی از ماهیت آندروژنی آن ها می باشد. برخی از زنان ممکن است آکنه، ریزش مو، رشد غیر طبیعی موهای صورت و غیره را مشاهده کنند. اما با بازگشت هورمون ها به سطح طبیعی، این عوارض نیز معکوس و حذف می شوند.

مکمل های coQ10

(Q۱۰) یک آنتی اکسیدان است که به تقویت تخمک کمک می کند. مانند یک ماده مغذی برای میتوکندری که محل ذخیره انرژی سلول های انسان است، عمل می کند. با افزایش سن، تعداد میتوکندری سالم و سطح کوآنزیم کاهش می یابد. مکمل های کوانزیم می توانند سطح انرژی سلول های تخمک را افزایش دهند. یک مطالعه چینی که بر روی ۱۶۹ زن انجام شد نشان داد شرکت کنندگانی که مکمل کوآنزیم دریافت کرده بودند، تعداد بیشتری تخمک بازیابی شده، میزان لقاح بیشتر، کیفیت جنین بهتر و از این رو شانس بیشتری برای بارداری موفق داشتند.

گلوتاتیون

یک آنتی اکسیدان قوی دیگر که با رادیکال های آزاد مبارزه می کند و استرس اکسیداتیو بر روی سلول های تخمک را کاهش می دهد و در نتیجه تخمک های سالم تر و در نتیجه جنین های بهتر ایجاد می شود.

ال آرژنین

L-arginine با تاثیر بر بهبود خون رسانی به رحم و تخمدان ها، به ایجاد محیطی بهتر برای تولید و لقاح تخمک کمک می کند.

میو اینوزیتول

سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS، با آزاد کردن تخمک های نارس اغلب منجر به مشکلات باروری می شود. این تخمک ها را نمی توان به خوبی بارور کرد. مکمل های اینوزیتول، به ویژه هنگامی که با اسید فولیک ترکیب شوند با کاهش سطح تری گلیسیرید در خون و بهبود عملکرد تخمدان، سندرم تخمدانی را بهبود می بخشد. با بهبود عملکرد انسولین، علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک بهتر و به افزایش تخمک گذاری کمک می کند. تجویز اینوزیتول و اسید فولیک در زنان فاقد تخمک گذاری که روزانه به مدت ۳ ماه مصرف می شود، در ۶۲ نمونه از زنان یک مطالعه، باعث تخمک گذاری شده است.

رعایت تغذیه و رژیم غذایی

برای حمایت از عملکرد تخمدان، غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان مانند انواع توت ها و سبزیجات برگ دار را بگنجانید. محققان انگلیسی دریافتند که تخمک، تحت تأثیر کربوهیدرات های تصفیه شده زیادی است که به سرعت تجزیه شده و باعث افزایش ناگهانی دیابت یا قندخون می شود. بنابراین، از مصرف زیاد نان، ماکارونی، غذاهای فرآوری شده و غذاهای غنی از قند خودداری کنید.

توصیه می شود رژیم متعادلی داشته باشید که کمتر از ۴۰٪ کربوهیدرات، حداقل ۳۵٪ پروتئین و مقدار زیادی سبزیجات برگ دار، انواع توت ها و میوه ها که ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها را تأمین می کند، داشته باشید.
تغذیه سالم سلامت کلی را بهبود می بخشد. در سالم و با کیفیت بودن تخمک و همچنین بهبود باروری کلی اثرگذار است. مقدار زیادی غلات کامل، گوشت بدون چربی، آجیل بخورید. از چربی های ترانس، غذاها یا گوشت های فرآوری شده و نمک و شکر زیاد خودداری کنید.

خودداری از مصرف سیگار، کافئین، الکل

نیکوتین برای سلول ها از جمله سلول های تخمک سمی شناخته شده است. سیگار کشیدن به طور دائم باعث تخریب تخمک در تخمدان ها می شود. مواد شیمیایی موجود در سیگار، DNA سلول های تخمک را تغییر داده و برخی از تخمک ها را برای لقاح، نامناسب می کند. از آنجایی که زنان با تمام ذخیره تخمک های خود به دنیا می آیند و تعداد تخمک ها با افزایش سن کاهش می یابد؛ پس بهتر است آنچه باقی می ماند تخمک سالم و عاری از مواد شیمیایی غیر ضروری باشد. همچنین اعتیاد به الکل و کافئین در صورت مصرف زیاد می تواند برای بارداری مضر باشد.

دستیابی به BMI طبیعی

حفظ وزن سالم از طریق یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم برای سلامت تخمدان بسیار مهم است. هم چاقی و هم کم وزنی می توانند بر تخمک گذاری و باروری تأثیر بگذارند، بنابراین دستیابی به محدوده وزنی سالم مهم است.

چاقی با کاهش باروری و کاهش کیفیت تخمک به دلیل تغییر عملکرد میتوکندری و افزایش استرس اکسیداتیو مرتبط است. اضافه وزن همچنین می تواند تعادل هورمونی را تغییر داده و تخمک گذاری را مختل کند. برای دستیابی به بارداری، شاخص توده بدنی (BMI) بین ۱۸.۵-۲۴.۹ توصیه می شود. برای این که تصویری عینی ارائه شود: زنی که ۶.۵ اینچ است در بی ام آی طبیعی با محدوده وزنی ۱۱۵-۱۵۴ پوند قرار می گیرد.

افزایش جریان خون

جریان خون غنی از اکسیژن در تخمدان ها به سلامت تخمک و بهبود کیفیت آن ها کمک می کند. جریان خون در بدن می تواند به سرعت با کم آبی بدن کاسته شود، بنابراین سعی کنید آب را به حد کافی بنوشید. نوشیدن هرروزه آب و انجام حرکات یوگا، یک راه سالم و آرامش بخش برای بهبود جریان خون است. به ویژه گرفتن ژست هایی مانند نیلوفر آبی، حالت کودک، قهرمان دراز کشیده و خم شدن به جلو، دارای مزایای باروری خاصی است. ورزش و نوشیدن زیاد آب، ساده ترین راه برای رسیدن به این هدف یعنی بیشتر کردن جریان خون و هدایت آن به سمت تخمدان ها است.

مدیریت استرس

در حالی که استرس مستقیماً باعث ناباروری نمی شود، با تاثیر بر کیفیت تخمک باعث کاهش عملکرد آن ها می شود. استرس طولانی مدت همچنین با تولید هورمون کورتیزول و هورمون پرولاکتین تخمک گذاری طبیعی را مختل می کند.
طب سوزنی می توانند اضطراب و استرس را کاهش دهند. جریان خون را در تخمدان ها بهبود بخشیده و به بدن در دفع سموم کمک کنند. یعنی افزایش همه عواملی که ممکن است به مرور زمان، منجر به بهبود کیفیت تخمک و عملکرد تخمدان شود با این روش به دست می آید.

فریز تخمک

اگر قصد تأخیر در فرزنددار شدن دارید، بهترین راه برای محافظت از آینده باروری این است که ساعت بیولوژیکی خود را متوقف کرده و تخمک ها را فریز کنید. با گذشت زمان، باروری طبیعی کاهش می یابد اما تخمک های منجمد، همان سن بیولوژیکی را دارند که از زمان انجماد نگهداری می شوند و شانس موفقیت آینده برای باروری را افزایش می دهد.

معاینات منظم سلامت تخمدان

معاینات منظم زنان و غربالگری های سلامت تخمدان می تواند به نظارت بر عملکرد تخمدان و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی کمک کند. برای غربالگری های معمول و ارزیابی باروری با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

مصرف مکمل های باروری

برخی مکمل‌ها مانند اسید فولیک، کوآنزیم Q10 و اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است از سلامت تخمدان‌ها حمایت کرده و باروری را بهبود بخشند. قبل از مصرف هر مکملی با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما مناسب هستند.

تقویت تخمک بعد از ۴۰ سالگی

عمدتا، زنان بالای ۴۰ سال به طور مستقیم به تخمک اهدا کننده مراجعه می کنند. زیرا معمولاً تخمک های بی کیفیتی دارند که ممکن است به دلیل لوتئینیزه شدن زودرس فولیکول ها باشد. این بدان معناست که فرایند بیولوژیکی داخل فولیکول ها در زنان بالای ۴۰ سال سریعتر انجام شده و منجر به بلوغ زودرس تخمک های آن ها می شود. یک متخصص ناباروری پیشنهاد می کند با استخراج زودتر تخمک در زنان مسن تر، ممکن است بتوان از آن با کیفیت مطلوب تر استفاده کرد. آن ها این تکنیک را بازیابی تخمک بسیار شخصی (HIER) می نامند.

آزمایشات اولیه محققان را امیدوار کرده است که با استفاده از زمان بازیابی تخمک در زنان با ذخیره تخمدان ضعیف یا نارسایی زودرس تخمدان، تخمک با کیفیت بهتر استخراج و میزان موفقیت آی وی اف بهبود یابد. با این حال، تحقیقات بیشتری در این راستا مورد نیاز است تا بتوان این ادعاها را به طور محکم اثبات کرد. درصورتی که نیازمند اطلاعات بیشتری در مورد  تقویت تخمک هستید و  یا نگرانی هایی در این زمینه دارید می‌توانید آن را با مشاوره روانشناسی در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در میان بگذارید.

سخن آخر

تقویت تخمک تخمدان ها و سلامت اسپرم برای افزایش باروری و سلامت کلی باروری ضروری است. با استفاده از روش های تقویت تخمدان ها و بهبود سلامت اسپرم، افراد می توانند سلامت باروری خود را بهینه کنند، باروری را افزایش دهند و شانس فرزند آوری را بالا ببرند. مصرف یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و چربی های سالم می تواند مواد مغذی ضروری برای سلامت تخمدان ها را تامین کند. همچنین درگیر شدن در فعالیت بدنی منظم می تواند به بهبود جریان خون به تخمدان ها و حمایت از سلامت کلی باروری کمک کند. استرس مزمن می تواند بر سلامت تخمدان تأثیر بگذارد و تعادل هورمونی را مختل کند. تمرین تکنیک های کاهش استرس مانند تمرکز حواس، مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق می تواند در مدیریت سطح استرس و حمایت از سلامت تخمدان موثر باشد.