تکنیک صندلی خالی در روانشناسی | همه چیز در مورد صندلی خالی گشتالت

تکنیک صندلی خالی در روانشناسی مبحثی است که ریشه در مکتب گشتالتی ها دارد. اگرچه از نظر احساسی شدید است اما یک ابزار درمانی قوی است که می تواند به برخی از افراد در کنار آمدن با غم، افسردگی، اختلالات شخصیت و ...کمک کند. گفتگو درمانی سنگ بنای بسیاری از شیوه های سلامت روان است. "تکنیک صندلی خالی" یک روش خاص روانشناسی است که به عنوان بخشی از گفتگودرمانی مورد استفاده قرار می گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد گشتالت درمانی کلیک کنید.  

تکنیک صندلی خالی در روانشناسی چیست؟

تکنیک صندلی خالی در روانشناسی  که به آن "تکنیک دو صندلی" یا "کار روی صندلی" نیز گفته می شود یک روش درمانی است که در گفتاردرمانی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف آن شروع "گفتگو" با بخش هایی از خود مراجع یا افراد از گذشته و زمان حال شخص است. در طول یک جلسه صندلی خالی یک فرد ممکن است با فردی یا جنبه ای از خود صحبت کند که تصور می کند روی صندلی خالی نشسته است.
پدر مادر یا همسر سابق دوستی که دیگر نیست و هرکسی که ممکن است شما به عنوان مراجع احساس کنید از او آسیبی به شما رسیده است که لزوما این آسیب جسمی نیست. گاهی اوقات شخص با تغییر نقش، آن جنبه ی شخص مقابل را که به او آسیب روحی زده یا رفتار فرد در مواجهه با احساسات خودش را تغییر می دهد. ایده پشت تکنیک صندلی خالی حل تعارضات با افزایش آگاهی در لحظه حال و اکنون است.

تاریخچه تکنیک صندلی خالی در روانشناسی

تکنیک صندلی خالی توسط درمانگران گشتالت رایج شد اما اولین بار توسط Jacob Levy Moreno، دانشجوی زیگموند فروید، در سال 1921 توسعه و نشان داده شد. مورنو به طبیعت بازتابی روان درمانی اعتراض کرد و ترجیح داد تکنیکی را توسعه دهد که بیشتر بر مشارکت فعال متمرکز است. در سال های بعد او از تکنیک صندلی خالی در زمینه های گروهی به نام "سایکودراما" استفاده کرد. وقتی از تکنیک صندلی خالی در روانشناسی در درمان استفاده می شود  مردم تصور می کنند که شخص خاصی - یا جنبه ای از خود - در اتاق است که روی صندلی خالی "نشسته" است.
این تکنیک به افراد اجازه می دهد تا ریشه های شخصی ناراحتی های احساسی را که ممکن است در گذشته شکل گرفته باشد بررسی کنند. همچنین برای بررسی ادراک و رفتار شخصی که ممکن است منجر به اعتقادات خاص، خودگویی منفی یا سایر چالش های احساسی شود مورد استفاده قرار می گیرد. مکتب گشتالت که در گشتالت درمانی متداول شده است، عموماً بر تجربه احساسات در زمان حال تمرکز دارد تا درک کند که چگونه محیط های گذشته و حال بر رفاه احساسی تأثیر می گذارد.  

افراد مناسب برای تکنیک صندلی خالی

گشتالت درمانی بر تجربه مجدد رویدادها و تعاملاتی که ممکن است ریشه ناراحتی عاطفی باشند  تأکید می کند. بهترین کاندیداها برای این نوع درمان افرادی هستند که ممکن است برای یک تجربه درمانی بالقوه آماده باشند. تکنیک صندلی خالی ممکن است کاربرد وسیعی داشته باشد اما برای همه مناسب نیست. دو متخصص در مورد تکنیک صندلی خالی اسکات کلوگ و آماندا تورس  در نشریه ای در سال 2021 اظهار داشتند که این روش ممکن است برای افرادی که دارای موارد زیر هستند مفید باشد:

• افسردگی
• اختلالات اضطرابی
• بدرفتاری بین فردی
• اندوه
• اختلالات شخصیتی
• آسیب های اجتماعی
• مناقشه داخلی
• نفرت از خود

تحقیقات موثر بودن روش صندلی خالی را در موارد استفاده خاص نشان داده است. مطالعه ای در سال 2020 بر روی 12 فرد مبتلا به افسردگی که به عنوان بخشی از درمان متمرکز بر شفقت در روش صندلی خالی شرکت کردند نشان داد که این روش به تغییر نحوه ارتباط شرکت کنندگان با خود کمک می کند.  مطالعه ای در سال 2014 بر روی زنان بوسنیایی که شوهر خود را در جنگ از دست داده بودند، نشان داد که درمان با صندلی خالی گشتالت و گروه درمانی به طور موثری علائم برخی از بیماری های روانی شایع را بهبود می بخشد.
 

مراحل تکنیک صندلی خالی در روانشناسی

مراحل تکنیک صندلی خالی بستگی به درمانگر فردی و فرد شرکت کننده در درمان دارد. قبل از شروع درمان گشتالت یا شرکت در یک جلسه صندلی خالی ممکن است بخواهید از درمانگر بپرسید که چگونه او معمولاً یک جلسه را انجام می دهد. برخی از مراحل اساسی ممکن است اساس اکثر جلسات خالی صندلی در درمان باشد.

1- شناسایی "شئ"

از طریق بحث با درمانگر یا مشاور ممکن است مشخص کنید با چه کسی یا با چه چیزی می خواهید در یک گفتگوی صندلی خالی صحبت کنید. به عنوان مثال درمانگر شما ممکن است مکالمه ای را با "دیوار احساسی" استعاری که در زمان های خاصی ظاهر می شود توصیه کند. یا آن ها ممکن است پیشنهاد کنند که به عنوان مثال با کسی که به تازگی از دست داده اید و سوگوار او هستید صحبت کنید به نحوی که تصور کنید روبه روی شما روی صندلی خالی نشسته است.

2- انجام گفتگو

با کمک درمانگر  می توانید با جنبه های خود یا شخصی که تصور می کنید روی صندلی خالی است صحبت کنید. اگر موضوع رفتاری است که آزاردهنده بوده است ممکن است آن نقش را ایفا کرده و به سوالات خود پاسخ دهید. به عنوان مثال، در مورد "دیوار احساسی" درمانگر شما ممکن است بپرسد که چرا ظاهر می شود و اگر اینطور نشود چه اتفاقی می افتد.

3- تغییر مکان

اغلب شما مکان خود را عوض می کنید و نقش مخالف را با شخص یا جنبه ای که با آن صحبت می کنید بازی کنید. نحوه ظاهر شدن آن بستگی به اهداف شما در درمان دارد. ممکن است شما بخواهید

• با احساسات حل نشده کار کنید
• راه مواجهه پس از یک رویداد آسیب زا را پیدا کنید
• با اندوه کنار بیایید

4- ارزیابی و بحث

پس از یک جلسه درمانی با روش تکنیک صندلی خالی، ممکن است درمانگر بخواهد با شما صحبت کند. ممکن است تشویق شوید که در مورد مکالمه و احساسی که دارید صحبت کنید.  

معایب و مزایای تکنیک صندلی خالی

مانند همه روش های درمانی تکنیک صندلی خالی ممکن است برای همه کار نکند. ممکن است مزایای احساسی مورد نظر خود را دریافت نکنید. شاید هم درمان بتواند به شما در دستیابی به آرامش کمک کند اما در این فرآیند باعث می شود که تأثیر دومینو منفی بر روابط خانوادگی خود تجربه کنید. ممکن است مجبور شوید نحوه عملکرد خود در زندگی را تنظیم کنید که ممکن است منبع جدیدی از استرس یا چالش های غیرمنتظره باشد. قبل از شروع درمان گشتالت یا شرکت در جلسه صندلی خالی ممکن است مفید باشد که با درمانگر خود در مورد نتایج احتمالی صحبت کنید.
تکنیک صندلی خالی گاهی اوقات یک تجربه درمانی شدید تلقی می شود. با این حال این روش می تواند یک ابزار قدرتمند در درمان برای کمک به افراد در درمان آسیب های گذشته، کنار آمدن با غم و پنهان کردن تجربیات ناراحت کننده احساسی باشد. جستجوی حمایت برای سلامت روان و احساسی اغلب اولین قدم برای بهبود رفاه شما است.

تاثیرات مثبت

شرکت در جلسات درمانی صندلی خالی اغلب می تواند از نظر احساسی شدید باشد. با این حال می تواند به افراد کمک کند تا با احساس خود روبه رو شده و یک ذهنیت مثبت پیداکنند که آن ها را از اندوهی که دارند رهایی بخشد. مدرسه گشتالت توسط فریتز پرلز تأسیس شد، مکتب گشتالت بر اساس نظریه های پرلز بنا شد که چالش های احساسی باید در "اینجا و اکنون" حل شوند. این روانشناسان پیشگام معتقد بودند که در برخی موارد فرد مجبور است مجدداً ضربه های حسی را تجربه کند تا از آن ها شفا یابد. درمانگران گشتالت اولین کسانی بودند که از تکنیک صندلی خالی در زمینه فردی استفاده کردند. در اجرای تکنیک صندلی خالی اجزایی موجود است از جمله:

• بررسی احساسات
• حرکت بین صندلی ها
• گفتگو با دیگری، یا در تصور شخص دیگری یا جنبه ای از خود

در برخی موارد این روش می تواند شامل چندین صندلی باشد. فردی که دارای افکار منفی نسبت به خود است ممکن است الگوهای فکری منفی خودکار را هنگام ظهور روی صندلی خالی قرار دهد و دید جدیدی به فرد بدهد. اگرچه تجربه احساسات در لحظه کنونی در درمان گشتالت مرکزی است  اما تمرین کنندگان این تکنیک تأکید می کنند که فرد همیشه در زمینه ای از جمله محیط ها و تجربیات گذشته و حال خود درک می شود.

مصاحبه اولیه با یک مشاور

اگر فکر می کنید ممکن است از آن سود ببرید، اغلب صحبت با یک درمانگر یا مشاوره تلفنی فردی که در تکنیک صندلی خالی آموزش دیده و با تجربه است، بهترین مکان شروع است. ممکن است ابتدا بخواهید از متخصصان سلامت روان تحقیق کنید. مصاحبه با درمانگران بالقوه و پرسیدن سوالات در مورد روش و آموزش آن ها می تواند قبل از شروع یک رابطه مشاوره مفید باشد. تکنیک صندلی خالی ممکن است به شما در حل مسائل عاطفی که ریشه در گذشته شما دارد یا فرد فعلی در زندگی شما را درگیر می کند کمک کند. برخی از اثرات مثبت احتمالی روش عبارتند از:

• بازکردن گره های کور شکست یک رابطه عاطفی در گذشته
• کاهش افکار منفی و مضر نسبت به خود
• بینش بیشتری نسبت به احساسات خود تجربه کنید

 

روش انجام تکنیک صندلی خالی در روانشناسی

روبه روی یک صندلی خالی نشسته اید. روی صندلی، فردی را تصور می کنید که با او درگیری دارید. یا ممکن است قسمتی از خود را تصویر کنید. سپس با صندلی خالی صحبت می کنید. احساسات، افکار و درک خود را از موقعیت توضیح می دهید. حالا همه چیز واقعاً جالب می شود. پس از اینکه موضوعات خود را به اشتراک گذاشتید، به صندلی دیگر حرکت می کنید. سپس به آنچه که اخیراً گفته اید از منظر آن شخص پاسخ می دهید و نقش خود را بر عهده می گیرید. برای ادامه گفت و گو می توانید چندین بار بین صندلی ها رفت و برگشت  می کنید. در همین حال درمانگر با آشکار شدن وضعیت  این ارتباط را با پرسش ها و بینش ها بررسی می کند.

هدف گشتالت درمانی با استفاده از تکنیک صندلی خالی

استفاده از این تکنیک به شما کمک می کند تا "اینجا و اکنون" تجربیات فعلی خود را وارد کنید. همانطور که آنچه را که اتفاق می افتد به صورت شفاهی بیان می کنید چکیده مشخص تر می شود. همانطور که نقش شخص دیگر را بر عهده می گیرید از دیدگاه خود و همچنین دیدگاه دیگران بینش پیدا می کنید. اگر صندلی بخشی از شما یا یک درگیری داخلی را نشان می دهد باعث می شود جنبه های مختلف خود را تجربه کنید و به مبارزه خود بینش دهید. این جنبه کشف هدف نهایی گشتالت درمانی و تکنیک صندلی خالی است.

نمونه مشکلات مراجعان صندلی خالی

• فرد دارای احساسات طولانی مدت و حل نشده است که ریشه در صدمات جدی دارد.
• احساسات مربوط به شخص دیگری است که در زندگی مراجع به شدت مهم بوده است.
• احساسات درحال حاضر تجربه می شوند.

احساسات حل نشده نظیر خاطرات تلخی که از پدر و مادر یا همسر سابق یا حتی همکاری که درشغلی به او به لحاظ عاطفی نزدیک بوده اید می باشد. مثلا دخترانی که بعد از یک فرزند پسر از دست رفته در خانواده به دنیا می آیند همیشه مورد مقایسه قرار می گیرند یا  دخترانی که در خانواده هایی دنیا آمده اند که خواهان جنسیت نر بوده اند متاسفانه خانواده ها دقت لازم را نداشته و نمی دانند که پشت هریک از مقایسه ها و رنجش هایی که در کودک یا نوجوان حتی جوان خانه ی خود اعمال می کنند چه آسیب هایی نهفته خواهد شد. آن فرزند همیشه در ذهن خود از خودش ناراضی است خود را دوست ندارد و احساس ناکافی بودن می کند که این احساسات می تواند در زمینه های شغلی تحصیلی و ازدواج و دوست یابی او تاثیرات مخربی بگذارد.  

سخن آخر

رسالت درمان با این تکنیک بر آن استوار بوده است درست زمانی است که درمانگر می تواند تیر نهایی را بر هدف بزند و مراجع را از گره های کور مشکلات روانی خود برهاند. او این کار را با همدلی با لحن ملایم و دلسوزانه و از طریق تسهیل دردهای درمانجو انجام می دهد. اما به یاد داشته باشید که درمان با این روش نیز مثل دیگر روش های درمانی و روان شناسی چندین جلسه طول می کشد و حتی گاهی ممکن است چندگام روبه عقب نیز داشته باشد چرا که مراجع را به لحاظ حسی خیلی درگیر می کند.
مهم است که درمانگر درمانجو را توجیه کند که هرزمان احساس ترس کرد می تواند کار را درهمان جلسه به اتمام رسانده و جلسه بعدی مجددا به ابراز احساسات دفن شده خواهند پرداخت. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی مشورت بخواهید.