مراحل لقاح و شکل گیری جنین | مراحل تشکیل جنین چگونه طی می شود ؟

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با مراحل لقاح و شکل گیری جنین پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

آگاهی از مراحل لقاح و شکل گیری جنین برای بسیاری از والدین و به خصوص مادرها جذاب است چراکه اغلب بسیار کنجکاو هستند تا بدانند دقیقاً در بدن آن ها چه اتفاقی می‌افتد و فرایند بارداری چگونه شکل می‌گیرد. آنچه که پیش از هر چیزی اهمیت دارد این است که بدن زن در چه مرحله‌ای از چرخه قاعدگی قرار دارد. چراکه برای شکل گیری جنین، اسپرم بعد از ورود به بدن زن به یک تخمک آزاد شده نیاز دارد تا بتواند آن را بارور سازد. پس از بارور شدن تخمک در واقع مراحل لقاح و شکل گیری جنین آغاز شده است و شما می‌توانید به مرور و با گذشت زمان طعم و لذت مادر بودن را بچشید. ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم، مراحل اولیه بارداری شامل بارور شدن تخمک توسط اسپرم، لانه گزینی و شروع مرحله رویانی را برای شما شرح دهیم پس همراه ما باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید از مشاوره جنسی کمک بگیرید.

مراحل لقاح و شکل گیری جنین

در حالی که ممکن است رشد کودک به طور رسمی از دوران نوزادی شروع شود و بخش زیادی از مردم بعد از تولد را در نظر بگیرند، دوره قبل از تولد نیز بخش مهمی از روند رشد محسوب می‌شود. رشد پیش از تولد، زمان آغاز شکل گیری و تغییرات قابل توجهی است که به ایجاد زمینه برای رشد روانی آینده کودک کمک می کند. مغز در طول دوره قبل از تولد رشد می کند، اما در سال های اولیه کودکی تغییرات بیشتری را تجربه می کند. روند رشد قبل از تولد در سه مرحله اصلی رخ می دهد. دو هفته اول پس از لقاح به عنوان مرحله ژرمینال، هفته سوم تا هشتم به عنوان دوره رویانی و از هفته نهم تا تولد به عنوان دوره جنینی شناخته می شود. مرحله ژرمینال زمانی شروع می شود که اسپرم و سلول تخمک در یکی از دو لوله فالوپ با هم ترکیب می شوند. تخمک بارور شده زیگوت نامیده می شود. تنها چند ساعت پس از لقاح، زیگوت تک سلولی شروع به حرکت از لوله فالوپ به سمت رحم می کند.

1. مراحل پیش از بارداری  

لقاح و شکل گیری جنین پیش از هر چیز به این بستگی دارد که بدن زن در چه مرحله‌ای از چرخه قاعدگی قرار داشته باشد چراکه اسپرم بعد از ورود به بدن زن به حضور یک تخمک آزاد شده نیاز دارد تا بتواند آن را بارور سازد. این در حالی است که تخمک‌گذاری در بدن بانوان تنها در طی روزهای خاصی از ماه انجام می‌شود و تخمک‌های آزاد شده نیز تقریباً 24 ساعت پس از آزاد شدن در صورت عدم مواجهه با اسپرم از بین می‌روند.

در نتیجه اولین قدم برای بارداری این است که از زمان تخمک‌گذاری خود مطلع باشید. در زنانی که چرخه قاعدگی 28 روزه و منظمی دارند تخمک‌گذاری حدوداً 12 تا 16 روز قبل از تاریخ پریود بعدی انجام می‌شود. داشتن رابطه جنسی در این دوره کمک می‌کند تا احتمال بارداری را بیش از هر زمان دیگری افزایش دهید.

برای شناخت بیشتر در زمینه برنامه ریزی برای بچه دار شدن کلیک کنید.

2. بارور شدن تخمک توسط اسپرم از مراحل لقاح و شکل گیری جنین

در طی فرایند انزال تعداد زیادی اسپرم از طریق دهانه رحم وارد رحم زن می‌شوند. اسپرم‌ها پس از ورود، به سمت لوله‌های رحمی حرکت می‌کنند. در این حالت اگر رابطه جنسی در زمان درستی انجام شده باشد اسپرم‌ها در مسیر خود به یک تخمک برمی‌خورند و در این میان تنها یک اسپرم برای بارورسازی این تخمک کفایت می‌کند. تقسیم سلولی تقریباً ۲۳ تا ۳۶ ساعت پس از لقاح آغاز می شود. در طی فرآیند میتوز، زیگوت ابتدا به دو سلول، سپس به چهار، هشت، شانزده و غیره تقسیم می شود. تعداد قابل توجهی از زیگوت ها هرگز از این بخش اولیه تقسیم سلولی عبور نمی کنند، به طوری که نیمی از تمام زیگوت ها کمتر از دو هفته زنده می مانند. پس از رسیدن به نقطه هشت سلولی، سلول ها شروع به تمایز می کنند و ویژگی های خاصی را به خود می گیرند که تعیین کننده نوع سلولی است که در نهایت به آن تبدیل می شوند.

با تکثیر سلول ها، آن ها همچنین به دو توده متمایز از هم جدا می شوند: سلول های بیرونی که در نهایت به جفت تبدیل می شوند و سلول های داخلی که جنین را تشکیل می دهند. هنگامی که یک اسپرم تخمک را بارور می‌کند از نظر ساختاری در دیواره بیرونی تخمک تغییراتی ایجاد می‌شود که راه را برای ورود سایر اسپرم‌ها می‌بندد. اینجا زمانی است که لقاح صورت می‌گیرد و بیش از هزاران صفت و ویژگی از طریق ژن‌ها به کودک که اکنون تنها یک سلول زنده است منتقل می‌گردد و جنسیت او نیز مشخص می‌شود. در واقع جنسیت در همان لحظه اول لقاح بر اساس اینکه اسپرم و تخمک با یک از کروموزوم‌های جنسی ترکیب شود شکل می‌گیرد.

3. لانه گزینی رویان

تقسیم سلولی در طول سفر تقریباً یک هفته ای از لوله فالوپ تا دیواره رحم با سرعتی بالا ادامه می یابد. سلول ها به چیزی تبدیل می شوند که به آن بلاستوسیست می گویند. بلاستوسیست از سه لایه تشکیل شده است که هر کدام به ساختارهای مختلفی در بدن تبدیل می شوند.
اکتودرم: پوست و سیستم عصبی
اندودرم: سیستم گوارشی و تنفسی
مزودرم: سیستم های ماهیچه ای و اسکلتی
در نهایت، بلاستوسیست به رحم می رسد و به دیواره رحم می چسبد. فرآیندی که به عنوان لانه گزینی شناخته می شود. لانه گزینی زمانی اتفاق می افتد که سلول ها در دیواره رحم لانه می کنند و رگ های خونی ریز را پاره می کنند. شبکه پیوندی رگ‌های خونی و غشاهایی که بین آن‌ها تشکیل می‌شود، برای ۹ ماه آینده رویان و جنین در حال رشد را تغذیه می‌کند. در طی لانه گزینی لایه بیرونی بلاستوسیت شروع به ترشح هورمونی به نام HCG می‌کند که با راه یافتن به ادرار زن به تشخیص بارداری از طریق تست‌های خانگی (بیبی چک‌ها) کمک می‌کند.

کاشت همیشه یک فرآیند خودکار و مطمئن نیست. محققان تخمین می‌زنند که تقریباً ۶۰ درصد از تمام لقاح‌های طبیعی هرگز به درستی در رحم کاشته نمی‌شوند که منجر به پایان یافتن زندگی جدید حتی قبل از  آگاهی مادر از بارداری، می‌شود. هنگامی که کاشت با موفقیت انجام شود، تغییرات هورمونی چرخه طبیعی قاعدگی را متوقف کرده و باعث ایجاد تغییرات فیزیکی می شود. در برخی افراد فعالیت‌هایی که قبلاً از آن ها لذت می‌بردند، مانند سیگار کشیدن و نوشیدن الکل یا قهوه ممکن است کمتر خوشایند به نظر برسد که احتمالاً بخشی از مسیر و ترفند طبیعت برای محافظت از زندگی در حال رشد درون رحم است.

برای آگاهی بیشتر در زمینه بارداری کلیک کنید.

4. مرحله رویانی از مراحل لقاح و شکل گیری جنین

از زمان بارداری تا وقتی که رویان بتواند خصوصیات یک جنین را پیدا کند چیزی در حدود 3 ماه زمان می‌برد که به این برهه از حاملگی مرحله رویانی گفته می‌شود. رویان در حقیقت مجموعه‌ای از صدها سلول زنده است که با سرعتی حیرت‌انگیز تکثیر می‌شود. در مرحله رویانی فرایندهای اساسی و حیاتی برای تشکیل یک موجود زنده در حال انجام هستند که ازجمله آن‌ها می‌توان به تشکیل جفت در هفته چهارم بارداری اشاره کرد.

از هفته چهارم تا هفته سیزدهم که پایان سه ماه اول بارداری است، ارگان‌های اصلی بدن رویان نظیر قلب، سیستم تنفسی و مغز به صورت اولیه در حال شکل گیری و اندام‌ها نیز دوره رشد حیاتی خود را پشت سر می‌گذارند. رشد اندام‌ها و ارگان‌ها باعث می‌شود که سلول زنده به مرور به جنین انسان شباهت پیدا کند. رویان از هفته یازدهم تقریباً ویژگی‌های اولیه یک انسان را کسب می‌کند و کم کم می‌توان او را جنین نامید.

برای اطلاع بیشتر در زمینه سه ماه اول بارداری کلیک کنید.

سؤالات متداول در زمینه مراحل لقاح و شکل گیری جنین

- چگونه می‌توان از زمان تخمک‌گذاری آگاه شد؟

اگر شما قاعدگی منظمی را در یک چرخه 28 روزه تجربه می‌کنید زمان تخمک‌گذاری شما چیزی در حدود 12 تا 16 روز قبل از تاریخ پریود بعدی است. اما تعیین این زمان برای افرادی که چرخه کاملاً منظمی ندارند اندکی دشوار است. با این حال امروزه روش‌ها و ابزارهای کمکی ساخته شده که به بانوان در تشخیص دوره تخمک‌گذاری کمک می‌نماید. از جمله این روش‌ها می‌توان به استفاده از کیت تخمک ‌گذاری اشاره کرد.

برای اطلاعات بیشتر در مورد کیت تخمک گذاری و مشاوره روانشناسی کلیک کنید.