غربالگری جنین | آزمایش غربالگری اول و دوم

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با غربالگری جنین پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

در سال­‌های اخیر انجام تست­‌های غربالگری جنین یکی از مسائل و دغدغه­‌های بانوان باردار و همسران آن ها بوده است. اینکه چند غربالگری وجود دارد؟ انجام کدام یک مهم تر است؟ چه چیزهایی در آن مشخص می‌­شود؟ چه زمانی باید برای انجام آن­‌ها اقدام کرد؟ اگر جواب نشان دهنده خطر بود چه اقداماتی می توان انجام داد؟ همه و همه نگرانی‌های مرتبط با غربالگری جنین می‌باشد. در این مقاله سعی کرده‌ایم به این سوالات پاسخ دهیم. مطالب این بخش شامل بررسی نظرات متخصصان زنان و زایمان است تا بتواند راهنمای کامل و درستی برای شما عزیزان باشد.
همچنین مشاوره کودک می تواند اطلاعات مفیدی در این زمینه در اختیار شما قرار دهد. برای کسب آگاهی در خصوص مشاوره کودک کلیک کنید.

غربالگری جنین چیست؟

آزمایش‌های غربالگری برای یافتن افرادی که جنین آن ها شانس بیشتری برای ابتلا به یک مشکل سلامتی دارد استفاده می‌شود. این بدان معنی است که آن ها می توانند زودتر اقدامات درمانی را به اجرا در بیاورند. به طور بالقوه مؤثرتر باشند یا تصمیمات آگاهانه ای در مورد سلامتی خود و جنین بگیرند. تست های غربالگری همیشه کامل و تضمینی نیستند. به برخی از افراد گفته می شود که آن ها یا نوزاد شانس بیشتری برای داشتن یک وضعیت سالم دارند در حالی که ممکن است بیمار باشند. همچنین، به برخی دیگر گفته می‌شود که خود یا نوزاد شانس کمتری برای داشتن یک وضعیت سلامتی دارند در حالی که در واقع آن ها به بیماری خاصی مبتلا نیستند.

1-تست های غربالگری شامل چه مواردی می شود؟

آزمایش های غربالگری که در دوران بارداری انجام می شود بسته به کشوری که آن را انجام می دهد می تواند موارد آزمایشی متفاوتی را در بر بگیرد. سونوگرافی یا آزمایش خون یا ترکیبی از هر دو رایج ترین شکل انجام آزمایش های غربالگری است.

اسکن اولتراسوند شرایطی مانند اسپینا بیفیدا را تشخیص می دهد.

آزمایش خون نشان می دهد که آیا شانس بیشتری برای ابتلا به بیماری های ارثی مانند کم خونی داسی شکل و تالاسمی دارید و آیا عفونت هایی مانند HIV، هپاتیت B یا سیفلیس دارید یا خیر.

آزمایش‌های خون همراه با اسکن می‌تواند به بررسی میزان احتمال ابتلای نوزاد به سندرم داون، سندرم ادواردز یا سندرم پاتا کمک کند.

2-خطرات آزمایش های غربالگری

آزمایش های غربالگری به شما یا جنین آسیب نمی رسانند، اما مهم این است که به دقت بررسی کنید آیا  اساسا لازم است این آزمایش ها را انجام بدهید یا خیر. برخی از تست های غربالگری در بارداری می تواند به تصمیم گیری های دشواری برای شما منجر شود. به عنوان مثال، آزمایش‌های غربالگری برای سندرم داون، سندرم ادواردز یا سندرم پاتائو می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری در مورد انجام یک آزمایش تشخیصی مانند آمنیوسنتز شود که احتمال سقط جنین را به همراه دارد. یک آزمایش تشخیصی به طور قطعی به شما می گوید که آیا شما یا نوزاد به این بیماری مبتلا هستید یا خیر. اگر آزمایش‌های تشخیصی نشان دهند که کودک شما بیماری دارد می‌تواند به تصمیم گیری درباره ادامه یا پایان بارداری منجر شود.

انجام آزمایش بیشتر یا پایان دادن به بارداری همیشه تصمیم شما خواهد بود. این به شما بستگی دارد که آیا آزمایش های غربالگری را در بارداری انجام بدهید یا خیر.

3-احتمال خطر برای جنین در زمان انجام تست­‌های آمینیوسنتز و CVS وجود دارد؟

طبق گفته پزشکان و تحقیقات، سال‌­ها است که درمورد این تست­‌ها و بی­‌خطر بودنشان مطالعه شده و نتایج نشان می‌­دهد که خطر ســقط جنین در آن­ها 1-2% است و مانند آزمایشات غربالگری جنین می‌توان به آن‌ها اعتماد کرد.

غربالگری‌­ جنین را در چه زمانی باید انجام داد؟

درکل برای اطمینان از سلامت جنین دو نوع غربالگری وجود داد که به اختصار هرکدام از آن‌ها را توضیح خواهیم داد.

1-غربالگری جنین در سه ماهه اول بارداری

این غربالگری باید از ابتدای هفته یازدهــم بارداری تا پایان هفته چــهاردهم بارداری انجام شود. پیشنهاد متخصصان زنان این است که هرچه زودتر این کار را انجام دهید چراکه درصورت وجود مشکل فرصت کافی داشته باشید و درصورت عدم وجود مشکل خیالتان راحت باشد. کار اصلی که در این غربالگری انجام می­‌شود، یک سـونوگرافی است که در آن ضربان قلب جنین، سن جنین، محل جفت و مایع دور جنین و همچنین ضخامت پشت گردن جنین بررسی می­‌شود که در علم پزشکی به آن NT می‌گویند.
همزمان از مادر نیز یک آزمایش خون می­‌گیرند و سپس نتایج آزمایش خون مادر، سن مادر و ضخامت پشت گردن جنین در یک نرم­‌افزار رایانه­‌ای تحلیل می­‌شود. نتیجه این غربالگری از دو حالت خارج نیست، یا جنین در گروه ریسک بالای ابتلا به بیماری سندروم داون است و یا در گروه ریسک پایین قرار می‌گیرد.

اگر جنین در ریسک بالای ابتلا به سندرم داون بود چکار کنیم؟

در این‌صورت بعد از آزمایش غربالگری جنین باید پیش از هفته 14 آزمایش CVS بدهید. در این آزمایش نمونه دقیقی از پرزهای جفت گرفته شده و به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده می‌­شود تا وضعیت کروموزوم21 یا همان سنــدرم داون مشخص شود. جواب آن نیز 2 تا 14 روز بعد آماده می­‌شود.

2-غربالگری جنین در سه ماهه دوم بارداری

درمورد این غربالگری اکثریت پزشکان توصیه می­‌کنند که حتی اگر در غربالگری سه ماهه اول بــارداری مشکل خاصی وجود نداشت، باز هم آن را انجام دهید تا سلامت جنین از هر حیث بررسی شود. زمان انجام آن از هفته 15 تا 22 است، البته توصیه می­‌شود که در هفته 16 این کار را انجام دهید. در این غربالگری یک آزمایش خون از مادر و یک تست 4 گانه از هورمون­‌های جنین‌تان گرفته می‌­شود. نتایج این آزمایش‌­ها به علاوه سن شما، خطر ابتلای شما به دیــابت بارداری و... در یک نرم‌­افزار رایانه‌­ای تحلیل می­‌شود. نتایج اصلی این غربالگری جنین نیز علاوه بر بررسی بیماری­‌های دیگر، بیشترین تمرکز را روی سندرم داون دارد.

اگر جنین در ریسک بالای ابتلا به سندرم داون بود چکار کنیم؟ 

در این‌صورت بعد از آزمایش غربالگری جنین باید یک آمینیوسنتز یا نمونه­‌گیری از مــایع آمنیوتیک اطراف جنین انجام شود و به آزمایشگاه ژنتیک ارسال شده تا سلول­‌های جنینی کشت داده شود. جواب این تست هم 2 تا 14 روز بعد آماده می­‌شود و تا 99.5% می‌­توان به آن اعتماد کرد.

با وجود غربالگری جنین بازهم سونوگرافی لازم است؟

بله. انجام سونوگرافی لازم است چراکه برخی نابهنجاری‌­ها صرفا با انجام این روش مشخص می‌­شوند. علاوه بر این زنده بودن یا نبودن جنین هم توسط سونوگرافی معلوم می­‌شود. سونوگرافی بسیار دقیقی به نام آنومالی اسکن وجود دارد که انجام آن الزامی است و آزمایشات غربالگری جنین نمی‌­توانند جایگزین آن باشد. این سونوگرافی در حدود هفته هجدهم بارداری تا هفته بیست و دوم بارداری انجام می‌­شود و در آن تمام جزئیات حیاتی جنین بررسی شده تا از عدم وجود هرگونه نابهنجاری در جنین مطمئن شوند. اگر جنین طبق نتایج غربالگری­‌ها خطر بالای ابتلا به داون نداشته باشد، اما در سونوگرافی مشخص شود در یکی از اعضای خود نابهنجاری دارد، به متخصص ارجاع داده می‌­شود تا درصورت امکان همزمان با پیشرفت بارداری مشکل جنین را هم حل کند.

در ضمن بهتر است سونوگرافی توسط متخصص زنان انجام شود که تخصص کافی در این زمینه را دارد در غیر این‌صورت اولویت بعدی با متخصص رادیولوژی است.

اگر جواب غربالگری­‌ جنین و تست­‌های بعد خطرناک بود به کدام اختلالات اجازه سقط می‌­دهند؟

• جنین­‌های مبتلا به سندرم داون
• سندرم ترنر
• تریزومی­های 13 و 18
• نقایص جنینی و بیمـاری های ژنتیکی که یا مغایر با حیات جنین باشد و یا باعث آزار جدی خانواده گردد مانند هیدروسفالی‌­های خیلی شدید، مننگوسل و مننگومیلوسل درصورتی که قبل از هفته 19 بارداری مشخص شود اجازه سقط داده می‌شود.

سخن پایانی

دوران بارداری دوران حساسی از نظر جسمی و روانی برای مادران است. علاوه بر آن انجام آزمایش های متعدد در این ایام ممکن است فشار روانی زنان باردار را بیشتر کرده و منجر به استرس در دوران بارداری شود. برای تامین سلامت روان مادران که تاثیر بسیاری در سلامت جنین دارد، می توان با انجام تکنیک های روان درمانی به کاهــش استرس بارداری کمک کرد. مشاوران حامی هنر زندگی در این راه همراه شما هستند. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی این مرکز کلیک کنید.