فراموشی | آشنایی با انواع، نشانه ها و علت فراموشی

علت بروز فراموشی چیست؟ فراموشی نوعی اختلال حافظه است که می‌تواند به علل مختلف از جمله آسیب مغزی و روانی، حادثه و شوک ایجاد شود. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است در زمینه‌های مختلف از جمله یادآوری وقایع و خاطرات، حقایق، تاریخ‌ها و در موارد نادر هویت خود، دچار مشکل شود. از نظر زمانی نیز ممکن است در ثبت خاطرات پس از واقعه یا یادآوری پیش از آن یا هر دو مشکلاتی ایجاد شود. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که فراموش کردن موارد مختلف که به صورت روزمره برای هر کسی پیش می‌آید با اختلال فراموشی متفاوت است. بسیاری از موارد فراموشی، موقت هستند اما ممکن است زمان زیادی برای بهبودی نیاز داشته‌باشند. حضور چنین افرادی در خانواده می‌تواند مسائلی را به وجود بیاورد و در مقابل دریافت حمایت از سوی آن‌ها و بهره‌مندی از مشاوره خانواده می‌تواند در حل مشکل نقش بسزایی داشته‌باشد.

انواع فراموشی

فراموشی یا یادزدودگی یکی از انواع اختلالات حافظه است که با توجه به ویژگی‌های اختلال فرد به چند نوع تقسیم می‌شود که مهم‌ترین موارد آن را مرور می کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات حافظه کلیک کنید.

اینفوگرافیک فراموشی

1. فراموشی پیش گستر

فرد توانایی ثبت خاطرات جدید و نگهداری اطلاعات در حافظه کوتاه مدت را از دست می‌دهد. این نوع از یادزدودگی معمولا بر اثر ضربه به سر ایجاد می‌شود. فرد معمولا اطلاعات و خاطراتی که پیش از ضربه ثبت شده را بدون مشکلی به خاطر می‌آورد و فقط در یادآوری اطلاعات جدید دچار مشکل می‌شود.

2. فراموشی پس گستر

فراموشی پس گستر نیز مانند نوع پیش گستر معمولا بر اثر ضربه ایجاد می‌شود و به نوعی می‌توان آن را نقطه مقابل فراموشی پیش گستر دانست. در این نوع از یادزدودگی فرد توانایی یادآوری خاطرات پیشین و اطلاعاتی که قبل از وقوع حادثه ثبت شده را ندارد. اطلاعات جدیدتر که به تازگی ثبت شده‌اند بیشتر در خطر از دست رفتن هستند و خاطرات قدیمی‌تر مثل دوران کودکی ثبات و ماندگاری بیشتری دارند. در بیماری مثل زوال عقل (دمانس) خاطرات فرد به تدریج از جدید به قدیمی‌تر از دست می‌روند. در مواردی نادر پیش می‌آید که دو نوع فراموشی پیش گستر و پس گستر همزمان ایجاد شوند.

3. فراموشی کلی گذرا

اختلالی موقتی و گذرا که در آن فرد برای مدت کوتاهی توانایی یادآوری اطلاعات پیشین و در موارد حاد ثبت اطلاعات جدید را ندارد. این نوع از فراموشی معمولا بر اثر مسدود شدن رگ‌های مغزی و بیشتر در افراد مسن و میانسال رخ می‌دهد.

4. فراموشی حادثه‌ای

نوعی از یادزدودگی که بر اثر ضربه شدید به سر ایجاد می‌شود و ممکن است با افت هشیاری و کما همراه شود. این نوع از فراموشی معمولا موقتی بوده و طول دوره بهبودی آن بستگی به شدت ضربه وارده دارد. با وجود معمول بودن آسیب موقتی، گاهی نیز ممکن است حادثه پیش آمده باعث مشکلات دائمی در حافظه شود.

5. سندروم ورنیکه کورساکوف

سندرم ورنیکه کورساکوف بر اثر سوء مصرف الکل مشکلاتی در حافظه از هر دو نوع پیش گستر و پس گستر ایجاد می‌کند. در افراد با کمبود ویتامین B1 این مشکل بیشتر بروز پیدا می‌کند. در اثر مصرف بیش از حد الکل در یک دوره مصرف ممکن است فراموشی پیش گستر موقتی ایجاد شود اما در اعتیاد به الکل هر دو نوع ذکر شده به صورت بلند مدت ایجاد می‌شود و ممکن است خود فرد به این ناتوانی در ثبت خاطرات آگاه نباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سندرم ورنیکه کورساکوف و اعتیاد به الکل کلیک کنید.

6. یادزدودگی تجزیه‌ای

زمانی که یک شخص با حادثه ای روبرو می‌شود که توان روانی مقابله با آن را ندارد ممکن است در واکنش به آن مشکلات حافظه بروز کند. به طور ناگهانی متوجه می‌شود که اطلاعات مهمی مثل هویت خود را به خاطر نمی‌آورد. اختلال یادزدودگی تجزیه ای معمولا بعد از مدت کوتاه حداکثر چند روزه یا به طور تدریجی و یا ناگهانی برطرف می‌شود. برای اطلاع از سایر اختلالات تجزیه ای کلیک کنید.

نشانه‌های تشخیص فراموشی

نشانه‌هایی که عموما افراد احساس می‌کنند می‌تواند با آنچه که واقعا اختلال فراموشی نامیده می‌شود متفاوت باشد، در اینجا نشانه‌ها را جهت تشخیص ارائه داده ایم:

_ ناتوانی در یادگیری اطلاعات جدید

_ ناتوانی در یادآوری اطلاعات پیشین

_ عدم شناسایی موارد آشنا مثل چهره‌ها و موقعیت‌ها

_ وجود حافظه و خاطراتی که وجود نداشتند

_ گیجی و عدم تعادل حرکتی (مشکل در اعصاب)

_ مشکلات حافظه کوتاه مدت

علت های بروز فراموشی

1. مصرف برخی از داروها

برخی از داروهایی که در درمان اضطراب، افسردگی و... تجویز می‌شوند، اثراتی بر حافظه اعمال می‌کنند. در این صورت لازم است از پزشک خود بخواهید در صورت امکان داروی مصرفی را با داروی دیگری تجویز کند. برخی از داروهای تأثیر گذار بر حافظه و عامل فراموشی شامل آلپرازولام، کلردیازپوکساید، کلونازپام، دیازپام، فلورازپام، لورازپام، آمی‌تریپتیلین، کلومیپرامین، دزپپرامین، دوکسپین، ایمی‌پرامین، پروپرانول، کاپتوپریل، متوپرولول، آتورواستاتین، فلوواستاتین، سیمواستاتین، فنیتیلین، پرگابالین، زالپلون، زولپیدم و... می‌شوند.

2. مشکلات تیروئیدی از علت های فراموشی

هورمون‌های مترشحه از غد‌ه‌ی تیروئید سرعت سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کنند. در صورتی که تیروئیدتان کم‌کار باشد و هورمون‌های کمی ترشح کند، کارکر کل بدن کند می‌شود و دچار احساس خستگی، افسردگی و فراموشی می‌شوید. جهت تشخیص کم کاری تیروئید آزمایش خون مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت درمان فراموشی ناشی از کم کاری تیروئید لازم است قرص‌های تنظیم هورمون تیروئید را به تجویز پزشک مصرف کنید.

3. ابتلا به افسردگی از علت های فراموشی

افسردگی تأثیرات عمیقی بر مغز می‌گذارد؛ حافظه و احساسات ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. زمانی که دچار اضطراب و افسردگی شدید می‌شوید، نمی‌توانید به راحتی بر مسائل تمرکز کنید و به زمان زیادی برای یادآوری خاطرات نیاز پیدا می‌کنید. در صورتی که احساس غم و اندوه شدیدی می‌کنید و علاقه‌ی خود را نسبت به همه چیز از دست داده‌اید بهتر است از مشاوره افسردگی و روش‌های روان درمانی بهره‌مند شوید تا به درمان فراموشی خود کمک کنید.

4. ضربه به سر

هر نوع ضربه‌ی شدیدی به قسمت واحدی از مغز که مسئول حافظه است، می‌توان منجر به بروز فراموشی موقتی و یا دائمی شود. زمین خوردن، تصادف و... در موارد شدید ممکن است باعث فراموشی شود. نوع فراموشی که به آن مبتلا می‌شوید با توجه به نوع و شدت ضربه به سر متفاوت است.

5. کمبود ویتامین B12 در بدن

کمبود ویتامین B12 در بدن شخص بر روی حافظه او تأثیر می‌گذارد. این ویتامین در استفاده از انرژی موجود در غذاها و رساندن آن‌ها به سلول‌های عصبی کمک می‌کند. این ویتامین از سلول‌های عصبی محافظت کرده و به این طریق منجر به بهبود فکر کردن می‌شود. بدن این ویتامین را به صورت طبیعی تولید نمی‌کند بنابراین لازم است غذاهایی همچون گوشت، ماهی، شیر، پنیر و تخم مرغ مصرف کنید. این غذاها در جلوگیری از ابتلا به فراموشی و بهبود آن کمک می‌کنند. در صورت لزوم از مکمل‌های غذایی استفاده کنید.

6. سکته مغزی از علت های بروز فراموشی

زمانی که به رگ‌های خونی بر اثر گرفتگی و یا نازک شدن پاره شوند و یا جریان خون قطع شود، سکته مغزی رخ می‌دهد. زمانی که این رگ‌ها قطع می‌شوند راه رسیدن اکسیژن به مغز نیز از بین می‌رود و سلول‌ها می‌میرند. سکته مغزی منجر به از دست دادن حافظه برای مدت کوتاه و یا طولانی می‌شود. گاه افرادی که سکته مغزی کرده‌اند آموخته‌های خود را فراموش می‌کنند و به راحتی دچار سردرگمی می‌شوند.

روش‌های تشخیص فراموشی

تشخیص به هنگام به شما کمک می‌کند تا از پیشروی بیمار و ابتلا به بیماری‌هایی چون زوال عقل جلوگیری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه زوال عقل کلیک کنید. برای تشخیص این اختلال یک فرد متخصص می‌تواند از طریق ابزار مختلف و با استفاده از تجهیزات اختلال را تشخیص دهد:

_ مصاحبه بالینی

_ سابقه پزشکی و خانوادگی

_ تست‌های شناختی

_ سی تی اسکن و MRI

_ آزمایش ترکیب خونی و بیماری

بهترین درمان برای فراموش کاری چیست؟

بسته به نوع فراموشی و علت بروز آن ممکن است روش‌های درمان متفاوتی اتخاذ شود. در بسیاری از موارد نیز مشکل بدون نیاز به درمان خود به خود حل می‌شود. برای اطلاع از جدیدترین روش‌های درمان فراموشی کلیک کنید. در ادامه 3 نکته درباره درمان این اختلال ذکر شده است.

_ در انواعی از یادزدودگی که علت پزشکی دارند مراقبت پزشکی مورد نیاز است.

_ در مواردی که بر اثر سوء مصرف الکل یا مواد اعتیاد آور رخ می‌دهند با سم زدایی و خروج ماده از بدن مشکل برطرف می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مواد اعتیاد آور کلیک کنید.

_ در بعضی از بیماران روان درمانی نیز ضروری است و نمی‌توان به بهبود خود به خودی اکتفا کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تکنیک‌های روان درمانی کلیک کنید.

حمایت خانواده نیز در دوره درمان نقش بسیار مهمی دارد. اطرافیان با یادآوری و مرور خاطرات گذشته برای فرد می‌توانند در بازیابی حافظه کمک کنند. علاوه بر این جهت ریشه‌یابی مشکل و دریافت بهترین راه‌حل‌ها می‌توانید از مشاوره تلفنی فردی بهره‌مند شوید.

برای دریافت مشاوره در زمینه فراموشی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.