
- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
نیمکره های مغز انسان اعمال و مسئولیتهای متفاوتی با یکدیگر دارند که به صورت کلی در سازمان و تعادل مغزی موثر هستند. معمولا در هر فرد یکی از نیمکرهها بیشتر غالب است و بیشتر تقویت میشود. غالب بودن هر کدام از بخشهای مغز، میتواند تاثیرات بسیاری در نوع نگاه و توجه، احساسات، رفتار و شخصیت شما داشته باشد. آگاهی از این که از کدام نیمکره مغزتان استفاده بیشتری میبرید باعث افزایش شناخت شما نسبت به تواناییهایتان خواهد شد و قادر خواهید بود در جهت رشد و ارتقای آنها گام بردارید. در ادامه به عملکرد و تاثیرات نیمکره های مغز اشاره میکنیم و با انجام تست خودشناسی نیمکره ها به شما در راستای شناخت بیشتر خود کمک خواهیم کرد. پس تا انتها با ما همراه باشید.
نگاهی کلی به نیمکره های مغز
مغز عضوی پیچیده در بدن است که دارای بیش از صد میلیارد نورون عصبی است. این سلولها یا نورونها در هم تنیده تنها 500 گرم وزن دارند. مغز بر خلاف حجم و وزن کمی که دارد، انرژی زیادی مصرف میکند. 20 درصد از انرژی بدن را مغز مصرف میکند در حالی که فقط 2 درصد از وزن بدن را به خود اختصاص داده است. نمیکره های مغز به عنوان نیمکره راست و چپ با تعداد زیادی از رشتههای عصبی (جسم پینهای) به یکدیگر متصل شدهاند. در یک مغز سالم این دو قسمت باهم ارتباط موثری دارند. جالب آن که این دو نیمکره به تنهایی هم میتوانند به فعالیت خود ادامه بدهند.
برای آشنایی بیشتر در زمینه سلامت روان کلیک کنید.
اینفوگرافیک نیمکره های مغز
تاثیر نیمکره های مغز بر شخصیت، فکر و رفتار
طبق باور عمومی افراد یا راست مغز هستند یا چپ مغز. بر این اساس برای چپ مغزها شخصیتها، افکار و رفتار متفاوتی در نظر میگیرند. این دسته بندیها به این علت است که غلبه یک نیمکره میتواند بیشتر از دیگری باشد و در نتیجه نیمکره غالب، تاثیرات بیشتری بر رفتار، افکار و شخصیت فرد خواهد داشت.
شخصیتهای غالب در چپ مغزها
- افراد تحلیلگری هستند.
- قضایا را بیشتر منطقی بررسی میکنند.
- جزئینگر و حقیقتگرا هستند.
- محاسبهگرند.
- بیشتر مایلند در قالب کلمات فکر کنند.
شخصیتهای غالب در راست مغزها
- خلاقیت بالایی دارند.
- آزاداندیش هستند و بدون چهارچوب فکر میکنند.
- نگاهی کلان و کلی به موضوعات میاندازند.
- شهودی هستند.
- بیشتر مایلند که درقالب تصاویر بیاندیشند (بیشتر بصری هستند).
عملکرد و ویژگیهای نیمکره های مغز
ویژگیهای هر یک از دو نیمکره بر اساس اعمال و تخصصهایی که دارند با یکدیگر متفاوت است. ارزیابی نیمکره فعالتر به شما میتواند در انتخاب شغل مناسب نیز کمک کند. هریک از بخشهای زیر در یکی از نیمکرهها به صورتی متفاوت شکل میگیرد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
برای اطلاع بیشتر در زمینه انتخاب شغل مناسب کلیک کنید.
1- احساسات
احساسات در انسان و سایر پستاندارها، در نیمکره راست مغز پردازش میشود. بنابراین نیمکره راست مغز مسئولیت مدیریت احساسات، درک و ابراز احساسات را به عهده دارد.
2- زبان
نمیکره چپ مغز شامل ورنیکه و بروکا است. بروکا در صحبت کردن و ورونیکه در تولید و فهم واژهها، نقاط تخصص یافته مغزی هستند. بنابراین بیشترین فعالیت زبانی در قسمت نیمکره چپ مغز صورت میگیرد.
3- زبان اشاره و نشانهها در نیمکره های مغز
زبانهایی که مبتنی بر تصاویر هستند، مثل زبان اشاره برای افراد ناشنوا در سمت چپ مغز پردازش میشوند.
4- راست دستی و چپ دستی
چپ دست بودن یا راست دست بودن یک فرد امری مادر زادی است و حتی در زمان نوزادی و قبل از تولد نیز قابل شناسایی است. مثلا زمانی که در 14 یا 15 هفتگی، نوزاد شروع به مکیدن انگشت شصت خود میکند، میتوان به راست دستی یا چپ دستی او پی برد.
راست دستی یا چپ دستی در سازمان دهی مغز تاثیرات متفاوتی دارد. برای مثال یک فرد چپ دست، امورات دستی و عملی خود را با نیمکره راست مغز انجام میدهد اما فرد راست دست، دستورات حرکتی از نیمه چپ مغزش صادر میشود.
5- توجه
همانطور که گفته شد، تخصص نیمکره های مغز متفاوت هستند. بنابراین نسبت به توجه فرد نیز تاثیرات مشخصی میگذارند. افرادی که نیمکره چپ آنها غالبتر است بیشتر موضوعاتی را میپسندند که با دنیای درونی مرتبط باشد؛ این در حالی است که افراد با نیمکره راست بیشتر درگیر مسائلی میشوند که مربوط به دنیای خارجی باشد. طبق تحقیقات تفاوتی میان عملکرد نیمکره های مغز زنان و مردان وجود نداد.
برای شناخت بیشتر در زمینه مهارت تمرکز کلیک کنید.
تخصص در نیمکره های مغز
همانطور که گفته شد نیمکره های مغز توسط رشتههای عصبی به یکدیگر وصل شدهاند. به وسیله همین اتصال دو نیمکره به صورت یک پارچه عمل میکنند، اما در برخی از اعمال، پردازش و فعالیت در یکی از نیمکرهها بیشتر میشود. در ادامه به برخی از این اعمال اختصاصی در نیمکرهها اشاره کردهایم.
اعمال خاص در نیمکره راست
- محاسبات تقریبی
- مقایسه اعداد به صورت تخمینی
- واقع گرایی و کلی نگری
- زبان شامل زیر و بمی و تکیههای کلامی
- موسیقی
اعمال خاص در نیمکره چپ
- زبان شامل دستور زبان، واژگان، معنا و ریشه کلمات
- محاسبات عددی به صورت دقیق
- بازیابی اطلاعات به صورت تخصصی
- اعمال منطقی و علت یابی
تستهایی برای نیمکره های مغز
با انجام تستهای ساده در خانه به راحتی میتوانید متوجه شوید که از کدام نیمکره مغزی خود بهره بیشتری میبرید. اینگونه، شناخت شما نیز نسبت به تواناییهایتان بیشتر میشود و قادر خواهید بود در جهت رشد و ارتقای آنها گام بردارید. تنها کافی است که یک کاغذ و قلم بردارید و با ما همراه باشید.
تست شماره 1
حالت دست به سینه بگیرید و بررسی کنید که کدام دستتان بالاتر قرار گرفته است. در صورتی که دست راست بالاتر بود از حرف انگلیسی R که مخفف کلمه Right به معنای دست راست است استفاده کنید و اگر دست چپ بالاتر بود از حرف انگلیسی L که مخفف کلمه Left به معنای دست چپ است استفاده نمایید.
تست شماره 2 نیمکره های مغز
تصور کنید که در عروسی قرار دارید و شروع به دست زدن کنید. سپس ببینید که کدام دستتان بالاتر قرار دارد. اگر دست راست بالاتر بود حرف R و اگر دست چپ بالاتر بود حرف L را بنویسید.
تست شماره 3
دستان خود را در هم قفل کنید. حالا ببینید که انگشت شست کدام دستتان روی دیگر انگشت شست قرار گرفته است. اگر شست راست بالاتر بود حرف R و اگر شست چپ بالاتر بود حرف L را بنویسید.
تست شماره 4
مدادی که در دست دارید را در مقابل صورت خود قرار دهید. ابتدا چشم چپ را ببندید و فقط با چشم راست مداد را مشاهده کنید. اکنون این کار را با چشم دیگر نیز انجام دهید. در یکی از این حالتها مداد با آن که تغییر فیزیکی نکرده است اما از نظر مغز شما جابه جا شده است. حالا اگر هنگام باز بودن چشم چپ مداد حرکت کرد حرف L و اگر هنگام باز بودن چشم راست حرکت داشت حرف R را بنویسید. اگر با هر دو چشم حرکت کرد عدد صفر را قرار دهید.
تست شماره 5 نیمکره های مغز
مداد و کاغذ را بر زمین گذاشته و بایستید. اکنون بچرخید. اگر به سمت عقربه ساعت حرکت کردید حرف R و اگر خلاف آن حرکت کردید حرف L را بنویسید.
تست شماره 6
تلاش کنید تا چشمک بزنید. اکنون با هر چشمی که اولین بار چشمک زدید را یادداشت کنید. اگر چشم راست بود R و اگر چپ بود L بگذارید.
تست شماره 7 نیمکره های مغز
روی صندلی بنشینید و پای خود را روی پای دیگر بیاندازید. اگر پای چپ را روی پای راست انداختید حرف R و اگر برعکس بود حرف L را بنویسید.
تست شماره 8
یک دایره بر روی کاغذ بکشید و به جهت آن دقت کنید. اگر در جهت عقربههای ساعت رسم کردید حرف R و اگر خلاف آن بود حرف L را بگذارید.
تست شماره 9
یک کاغذ سفید بردارید و با دست چپ شروع به کشیدن خطهای عمودی کنید و هر موقع که خسته شدید دست نگه داشته و با دست راست اینکار را ادامه دهید. هنگامی که با دست راست نیز خسته شدید دست نگه دارید. اکنون خطوط را بشمارید اگر خطوطی که با دست راست کشیدید بیشتر بود حرف L و اگر با دست چپ بیشتر بود حرف R را بگذارید و اگر تعداد آنها برابر بود صفر بگذارید.
محاسبه
تعداد R و L را بشمارید و R را از L کم کنید. سپس حاصل را بر عدد 9 تقسیم کنید و در 100 ضرب کنید. اگر عدد به دست آمده بیشتر از 30 درصد بود یعنی نیمکره چپ مغز شما کمی فعالتر از راست است. اگر بین 10 تا 30 درصد بود یعنی نیمکره چپ مغز شما کاملا فعالتر از راست است. اگر عدد به دست آمده بین منفی 10 درصد تا مثبت 10 درصد بود یعنی نیمکره راست مغز شما کمی فعالتر از چپ است و اگر عدد به دست آمده کمتر از منفی 10 بود یعنی نیمکره راست مغز شما کاملا از نیمکره چپ مغزتان فعال تر است.
سخن آخر
نقص در عملکرد هر کدام از نیمکره های مغز میتواند به دلایل مختلفی چون ضربه، سکته مغزی، بودن در معرض امواج و مواد شیمیایی و... به وجود بیاید. اما عمدهترین اختلالی که توسط خود افراد صورت میگیرد استفاده از مواد مخدر است. تاثیر مواد مخدر بر مغز میتواند درست مانند یک ضربه به فرد آسیب بزند. عملکرد مغز به هر دلیلی که تغییر کرده باشد، میتوانید متوجه تغییراتی در شخصیت، مهارتها، حافظه و... فرد شوید.
برای آگاهی بیشتر در زمینه تاثیر مواد مخدر بر مغز کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه نیمکره های راست و چپ مغز می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.