گروه درمانی | انواع جلسات گروه درمانی و کاربرد آن ها

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با گروه درمانی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

گروه درمانی یکی از روش‌های روان درمانی است که توسط روانشناسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درمان نیازمند حداقل یک روان درمانگر حرفه‌ای و حداقل دو بیمار است. پویایی گروه اغلب باعث می‌شود تا افراد با آن حرکت کنند و درمان سرعت بیشتری نسبت به روان درمانی‌های فردی داشته باشد. همچنین گروه یک حالت حمایتی ایجاد می‌کند تا افراد راحت‌تر مسائل خود را افشا کنند و به بیان مشکلات‌شان بپردازند. زمانی که هدف از درمان افزایش مهارت‌های اجتماعی و موارد مشابه باشد، گروه درمانی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. با آگاهی از کارکردها و فواید گروه درمانی می‌توانید با اطمینان بیشتری در این گروه‌ها شرکت کرده و گامی در جهت درمان بردارید. برای آگاهی از روش‌های مختلف روان درمانی کلیک کنید.

گروه درمانی در درمان چه مشکلاتی به کار می‌رود؟

گروه درمانی برای درمان و حل مشکلات مختلف و متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، درمانگر می‌تواند یک مسئله را مطرح کند و در ادامه افراد در گروه حول آن مسئله به بحث بپردازند. وظیفه گروه درمانگر این است که افراد داخل گروه را مدیریت کند و آن‌ها را هدایت نماید. گروه درمانی می‌تواند به افراد این امکان را بدهد که در جمعیت خودشان را درک کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند از دیگران در گروه بیاموزند و آموخته‌های خود را منتقل کنند. گروه درمانی معمولاً در مورد مسائل زیر به کار می‌رود:

-سوء استفاده جنسی
-طلاق
-اضطراب
-مشکلات ارتباطی
-مهارت والدگری و فرزندپروری
-مشکلات خوردن
-مدیریت و کنترل خشم
-سوگ و از دست دادن عزیزان
-ابتلا به بیماری‌های سخت نظیر سرطان
-ترک اعتیاد (برای کسب اطلاعات در زمینه ترک اعتیاد کلیک کنید.)

رضایت شخصی برای ورود به هریک از این گروه‌ها بسیار اهمیت دارد و درمانگر هیچ کس را وادار به شرکت در این جلسات نخواهد کرد؛ چراکه ممکن است بسیاری از افراد برای به اشتراک گذاشتن دردها و رنج‌های خود با دیگران آمادگی کافی نداشته باشند. در این شرایط ابتدا لازم است که درمانگر مراجع خود را از طریق جلسات فردی ببیند و او را برای شرکت در این جلسات آماده کند. دادن اطلاعات در مورد عملکرد و کارایی این گروه‌ها در افزایش آمادگی و رضایت افراد نقش بسزایی خواهد داشت. 

انواع گروه درمانی 

مدل‌های بسیاری از گروه درمانی وجود دارد. اما اکثر آن‌ها را می‌توان بر اساس دو رویکرد دسته بندی کرد: گروه درمانی‌هایی که بر آموزش مبتنی هستند و گروه درمانی‌هایی که بر درمان مبتنی هستند. در ادامه به بررسی هرکدام از این روش‌ها پرداخته‌ایم:

1. گروه درمانی تربیتی و آموزشی

این گروه‌ها در مورد موضوعی خاص اطلاعاتی را ارائه می‌دهند تا سطح آگاهی شرکت کنندگان را در آن زمینه افزایش دهند. افراد همچنین می‌توانند در این نوع از گروه‌ها ارتباط و رفتارهای پخته‌تر را بیاموزند. گروه‌های آموزش محور معمولاً توسط درمانگران کار آزموده هدایت می‌شوند و ارتباط بین افراد گروه نسبت به سایر انواع گروه درمانی اهمیت کمتری دارد. در این گروه‌ها درمانگر معمولاً نقش یک معلم را ایفا می‌کند.

2. گروه‌ درمانی مبتنی بر درمان یا پردازش محور

این گروه‌ها بر تجربه گروهی هیجان‌ها استوار هستند. هم‌زمان که گروه در حال پیگیری بحث‌های مختلف است، درمانگران بیشتر به عنوان یک پیش برنده ایفای نقش می‌کنند تا یک معلم؛ آن‌ها می‌کوشند تا در مرکز توجه قرار نگیرند. این اعضای گروه هستند که به عنوان عضو فعال رفتار می‌کنند و درواقع درمانگر تنها یک هدایت‌کننده و نظم دهنده است. فعالیت در این گروه‌ها باعث بالاتر رفتن اعتماد به نفس اعضای گروه و افزایش احساس تعلق می‌شود. درواقع در این مدل گروه درمانی‌ها افراد به جای روان‌درمانی فردی در گروه‌ روان‌درمانی می‌شوند، تمام مباحث را در گروه مطرح می‌کنند و تعارضات خود را آنجا می‌یابند. برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه اعتماد به نفس کلیک کنید. 

برای گروه درمانی کدام رویکرد مناسب‌تر است؟ 

درمانگران با توجه به ویژگی‌های فردی و مشکلاتی که مراجعان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مناسب‌ترین گروه را برای درمان به آن‌ها پیشنهاد می‌دهند. برای مثال بعضی از افراد به دنبال بالا بردن مهارت‌های والدگری و مدیریت استرس و افزایش خلاقیت هستند؛ برای این دسته از افراد گروه درمانی با محور آموزشی بیشترین بازده را دارد. افراد دیگر که با مشکلات پیچیده‌تری مثل بیماری‌های بدون درمان و بازنشستگی و طلاق رو به رو هستند، بیشتر می‌توانند از مزیت‌های گروه درمانی با محور پردازشی استفاده کنند. برای کسب اطلاعات در مورد کاهش استرس کلیک کنید. 

انواع فعالیت‌ها در گروه درمانی

فعالیت در گروه درمانی می‌تواند باعث بهبود اعتماد، رشد فردی و تقویت ارتباطات شود. گروه‌ها ممکن است گفتگو محور بوده و شامل خواندن و به اشتراک گذاشتن داستان شوند. همچنین ممکن است جسمانی محور باشند به طوری که افراد فعالیت‌های ورزشی را در کنار هم انجام دهند.

انجام فعالیت‌های بدنی مثل رقص و یا پخت و پز نیازمند کارگروهی است تا توسط آن افراد به اهداف خود برسند. این فعالیت‌ها باعث بهبود اعتماد و احترام می‌شود. فعالیت‌های دیگر مانند نقاشی کردن و بازیگری و نواختن موسیقی می‌تواند باعث افزایش خلاقیت افراد شود. فعالیت‌های گروهی علاوه بر موارد مذکور می‌تواند باعث افزایش اعتماد بین اعضا و خودباوری آن ها شود. برای اطلاع از راه‌های افزایش اعتماد به نفس کلیک کنید.

گروه درمانی چگونه به افراد کمک می‌کند؟

گروه مانند یک فضای امن به افراد اجازه می‌دهد تا ببینند که تنها آن‌ها درگیر مشکل‌ نیستند. این موضوع پذیرش مشکلات را برای افراد آسان‌تر می‌کند. با توجه به اینکه اعضای دیگر نیز مشکلاتی دارند، درصدد کمک کردن به هم‌گروهی‌ها برمی‌آیند. در واقع گروه درمانی با فراهم کردن حمایت اجتماعی از جانب افرادی که مشکلات مشابهی دارند منجر به ارتقای سلامت روان می‌شود. کار رهبر گروه نیز این است که در صورت بروز مشکل یا عدم فعالیت گروه آن‌ها را به حرکت وا دارد. چون اعضا در کنار هم در حال فعالیت کردن هستند، می‌توانند پس از مدتی بهتر از قبل در فضاهای خارج از گروه رفتار کرده و سازگارتر شوند. رسیدن به سازگاری با شرایط زندگی و خارج از جلسات درمان هدف غایی تشکیل این گروه‌هاست. برای کسب اطلاعات در زمینه روانشناسی چیست کلیک کنید.

مزایای استفاده از گروه درمانی

علل و عوامل مختلفی وجود دارد که باعث می‌شود درمانگران برای بهبود مشکلاتی نظیر افسردگی یا پرخوری عصبی استفاده از گروه درمانی را بر سایر درمان‌ها ارجح بدانند. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین مزایای استفاده از گروه درمانی اشاره کرده‌ایم:

1- فراهم شدن حمایت اجتماعی

برخورداری از حمایت اجتماعی یکی از عوامل محافظت کننده‌ایست که در پیشگیری از بروز اختلالات روانشناختی نقش بسزایی ایفا می‌کند. همچنین افرادی که نزدیکان حمایتگری دارند هنگام دچار شدن به مشکلات روحی زودتر می‌توانند فرایند بهبودی را طی نمایند. با این حال بسیاری از مبتلایان به مشکلات روانی از حمایت اجتماعی چندانی برخوردار نیستند. به خصوص بیمارانی که با مشکلاتی نظیر اعتیاد رو به رو هستند بیش از دیگران از جانب اطرافیان خود طرد شده و از سوی اجتماع رانده می‌شوند. همین امر آن‌ها را بیش از پیش در چرخه بیماری نگه می‌دارد.

در این شرایط شرکت در جلسات گروه درمانی باعث می‌شود که فرد با افراد مختلفی آشنا شود که مشکلاتی مشابه با او دارند و می‌توانند با درک متقابل به او پاسخ دهند. این موضوع تا حد زیادی در تسریع فرایند درمان تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که افراد بتوانند خلاهای عاطفی و ارتباطی خود را به شیوه‌ای سالم برطرف نمایند.

2- کاهش انزوا و بهبود مهارت های اجتماعی

دچار بودن به مشکلات روانشناختی نظیر افسردگی باعث می‌شود که افراد به مرور زمان منزوی شده و تمایل کمی به حضور در جمع داشته باشند. این مسئله با تضعیف مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی فرد را در یک چرخه معیوب درگیر می‌کنند به طوری که او روز به روز گوشه گیرتر و تنهاتر می‌شود. شرکت در جلسات گروه درمانی با شکستن این چرخه فرد را به اجتماع باز می‌گرداند و به او کمک می‌کند تا در روند جلسات روان درمانی علاوه بر بهبود مشکل اصلی خود مهارت‌های ارتباطی‌اش را نیز تقویت کند.

3- آشنا شدن با دیدگاه های مختلف و بهبود همدلی

بسیاری از افراد انعطاف پذیری ذهنی چندانی ندارند. آن‌ها آنقدر درگیر مشکلات خود می‌شوند که نمی‌توانند دنیا را از دریچه چشم فرد دیگری نگاه کنند. این مسئله به مرور زمان درک متقابل را کاهش می‌دهد و باعث تضعیف قدرت همدلی می‌شود. در این شرایط افراد مشکلات بین فردی بیشتری را تجربه می‌کنند و تنش‌هایشان افزایش می‌یابد. در گروه درمانی از آنجایی که همه افراد موضعی برابر دارند، یاد می‌گیرند به خوبی به همدگیر گوش فرا دهند و تلاش کنند موضوعی یکسان را از زوایای مختلف بررسی نمایند.

4- کاهش هزینه های درمانی

پرداخت هزینه‌های جلسات روان درمانی انفرادی برای بسیاری از مراجعین دشوار است. این مسئله باعث می‌شود که آن‌ها جلسات خود را نیمه کاره رها کنند و تبعیت درمانی پایین‌تری داشته باشند. در روان درمانی گروهی با کاهش یافتن هزینه‌ها افراد بیشتری از فرصت استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی برخوردار خواهند شد.

5- افزایش امیدواری نسبت به پیش آگهی و روند درمان

بسیاری از افرادی که درگیر مشکلات روانشناختی می‌شوند در مورد بهبودی و درمان احساس ناامیدی می‌کنند. برای مثال مبتلایان به اعتیاد ممکن است فکر کنند هرگز خوب نمی‌شوند و راهی جز ادامه دادن به مصرف مواد ندارند. این افراد زمانی که در یک گروه قرار می‌گیرند، در می‌یابند که بسیاری از افراد با شرایطی مشابه یا حتی سخت‌تر توانسته‌اند اوضاع زندگی خود را عوض کنند. این مسئله در نهایت باعث می‌شود که بیماران انگیزه بالاتری پیدا کنند و روند بهبودی مثبت‌تری را نشان دهند. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره روانشناسی تلفنی کلیک کنید.

اثر بخشی گروه درمانی

برخی افراد به دلیل آشنایی کمتر با گروه درمانی در مورد اثر بخشی آن مطمئن نیستند. اگر شما نیز در این باره تردید دارید، باید بدانید طبق تحقیقاتی که در انجمن روان پزشکی آمریکا در مورد کارایی گروه درمانی انجام شده است، نتایج تحقیقات نشان می‌دهند استفاده از این روش برای بهبود اختلالاتی نظیر مصرف مواد و سایر مشکلات اعتیادی، افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس و انواع فوبیا به میزان معناداری اثربخشی دارد و می‌تواند تا حد زیادی در روند بهبودی به مراجعان کمک نماید.

سوالات متداول

- گروه درمانی با گروه‌های خودیاری نظیر انجمن‌های NA چه تفاوتی دارد؟

گروه‌های خودیاری معمولا بدون حضور درمانگر متخصص تشکیل می‌شوند. وظیفه مدیریت گروه در این شرایط به عهده راهنمایی است که خود در مسیر درمان از سایر افراد جلوتر است. اما گروه درمانی به کمک یک یا چند روانشناس اداره می‌شود و جهت‌مندی بیشتری دارد.

برای دریافت مشاوره در زمینه گروه درمانی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.