طریقه مصرف قرص ممانتین | موارد مصرف، تداخلات و عوارض

در این مقاله طریقه مصرف قرص ممانتین و عوارض آن را شرح داده ایم. ممانتین دارویی است که برای درمان بیماری آلزایمر متوسط ​​تا شدید تأیید شده است. همچنین برای درمان زوال عقل، اختلال بیش فعالی و استرس پس از حادثه و برخی از بیماری های روانی استفاده می شود. در ادامه به آشنایی بیشتر با قرص ممانتین، مکانیسم ها، عوارض جانبی و موارد دیگر، پرداخته شده است.

قرص ممانتین چیست؟

ممانتین که در ابتدا در دهه 1960 برای درمان دیابت توسعه یافت، توسط FDA در ایالات متحده در سال 2003 برای درمان بیماری آلزایمر متوسط ​​تا شدید و دمانس تأیید شد. ممانتین معمولاً با نام تجاری Namenda به فروش می رسد. در حال حاضر تنها پنج دارو از جمله ممانتین وجود دارد که برای درمان کاهش شناختی در آلزایمر تایید شده است. چهار مورد دیگر همه مهار کننده های استیل کولین استراز هستند. به این معنی که آن ها عمدتا با جلوگیری از تجزیه انتقال دهنده عصبی استیل کولین عمل می کنند. اما ممانتین با مسدود کردن گیرنده های NMDA، متفاوت عمل می کند.
توجه به این نکته ضروری است که ممانتین و سایر داروهای آلزایمر این بیماری را درمان نمی کنند. بلکه صرفا سرعت برخی ازعلائم کاهش شناخت را که معمولاً در این بیماری مشاهده می شود، کند می کنند. بنابراین، این داروها برای بهبود عملکرد روزانه و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آلزایمر مفید هستند. اما از پیشرفت کامل بیماری در طول زمان جلوگیری نمی کنند.

بررسی مختصر آلزایمر و دمانس عقل 

• بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی پیشرونده است که حافظه، عملکرد شناختی و رفتار را مختل می کند. شایع ترین علت زوال عقل است.
  - در آلزایمر، رسوبات غیرطبیعی پروتئین (پلاک های بتا آمیلوئید و تاو تاو) در مغز انباشته می شود که منجر به آسیب سلول های عصبی و قطع ارتباط بین نورون ها می شود.
  - با پیشرفت بیماری، افراد ممکن است از دست دادن حافظه، گیجی، بی نظمی، مشکل در انجام کارهای روزانه و تغییرات در خلق و خو و رفتار را تجربه کنند.

زوال عقل 

• زوال عقل یک اصطلاح جامع برای مجموعه ای از علائم است که حافظه، تفکر و توانایی های اجتماعی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد تا در عملکرد روزانه اختلال ایجاد کند. بیماری آلزایمر تنها یکی از انواع زوال عقل است.
  - انواع دیگر زوال عقل شامل دمانس عروقی، دمانس بادی لویی، دمانس فرونتومپورال و دمانس مختلط (ترکیبی از انواع مختلف) است.
• زوال عقل می تواند ناشی از علل مختلفی باشد، از جمله بیماری های عصبی، اختلالات عروقی، آسیب های مغزی تروماتیک و سایر شرایطی که بر مغز تأثیر می گذارد.

علل بیماری آلزایمر و زوال عقل

1. نورودژنراسیون:
   - در آلزایمر و برخی از انواع زوال عقل، انحطاط پیشرونده سلول های مغز و ارتباطات عصبی رخ می دهد که منجر به اختلالات شناختی می شود.
   
   2. آسیب شناسی مغز:
   - تجمع غیرطبیعی پروتئین، همانطور که در بیماری آلزایمر دیده می شود (پروتئین های بتا آمیلوئید و تاو)، عملکرد طبیعی مغز را مختل می کند و به آسیب سلول های عصبی کمک می کند.
   
   3. عوامل عروقی:
   - شرایطی که بر جریان خون به مغز تأثیر می گذارد، مانند سکته مغزی یا بیماری عروق کوچک به دلیل کاهش اکسیژن و مواد مغذی به سلول های مغز، می تواند باعث زوال عقل عروقی شود.
   
   4. استعداد ژنتیکی:
   - برخی از موارد بیماری آلزایمر دارای یک جزء ژنتیکی هستند و جهش های ژنی خاص خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
   
   5. عوامل محیطی و سبک زندگی:
   - عواملی مانند سن، سابقه خانوادگی زوال عقل، عوامل خطر قلبی عروقی، آسیب های سر، و انتخاب سبک زندگی (مانند رژیم غذایی، ورزش، مشارکت اجتماعی) می توانند بر خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل تأثیر بگذارند.

اینفوگرافیک طریقه مصرف قرص ممانتین

طریقه مصرف قرص ممانتین | مکانیسم عمل قرص ممانتین

اعتقاد داروسازان بر این است که ممانتین سمیت عصبی مرتبط با بیماری آلزایمر و سایر بیماری های عصبی را کند می کند. مکانیسم اصلی ممانتین مهار گیرنده های گلوتامات NMDA در مغز است. مقدار بسیار کم یا بیش از حد گلوتامات می تواند منجر به مرگ سلولی شود. ممانتین به سرعت به گیرنده های NMDA متصل می شود و می تواند سمیت ناشی از تحریک بیش از حد (تحریک پذیری) را خنثی کرده و در نتیجه از مرگ برنامه ریزی شده سلولی (آپوپتوز) جلوگیری می کند. ممانتین همچنین گیرنده های 5-HTS (زیر تیپ 3 سروتونین) را مسدود می کند. این گیرنده در مناطق مختلف سیستم لیمبیک از جمله آمیگدال و هیپوکامپ یافت می شود. ممانتین هم چنین گیرنده های نیکوتینی را مسدود می کند.

در نهایت، ممانتین ممکن است گیرنده های دوپامین D2 را فعال کند. این موضوع تنها در رده سلولی که ممانتین به گیرنده های D2 متصل می شود مورد مطالعه قرار گرفته است. با این حال، عملکرد آن بسیار کوتاه مدت و اندازه گیری آن دشوار است. این نکته نشانگر این است که این مکانیسم ممکن است در اثرات درمانی اصلی دارو مهم نباشد.

مصارف پزشکی قرص ممانتین

• پیشرفت بیماری آلزایمر متوسط ​​تا شدید را کند می کند.
• FDA به طور رسمی ممانتین را برای درمان موارد خاص بیماری آلزایمر تأیید کرده است و این معمول ترین استفاده پزشکی از ممانتین است. اکثر مطالعات از 20 میلی گرم در روز (یا 10 میلی گرم دو بار در روز) پشتیبانی می کنند تا موثرترین دوز باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان فراموشی کلیک کنید.

گاهی اوقات پزشکان داروهایی مانند ممانتین را تجویز می کنند تا به درمان شرایطی که خارج از مصارف رسمی مورد تأیید FDA هستند و همچنین به عنوان "خارج از برچسب" استفاده می شود نیز کمک کنند. معمولاً  این امر به این دلیل انجام می شود که شواهد قابل قبولی وجود دارد مبنی بر اینکه دارو ممکن است کمک کننده باشد. اگرچه این شواهد ممکن است آنقدر قوی نباشد که بتواند تأییدیه کامل DDA (به طور کلی دارای الزامات بسیار دقیق است) را دریافت کند.
با این حال، همیشه به یاد داشته باشید که تصمیم برای استفاده از داروها به این روش فقط می تواند توسط یک متخصص پزشکی مجاز انجام شود.

1- طریقه مصرف قرص ممانتین ؛ درمان زوال عقل

یکی از رایج ترین موارد استفاده از ممانتین درمان سایر انواع زوال عقل(یعنی غیر از آلزایمر) است. در زمینه درمان زوال عقل نوع خاصی از زوال عقل که بیشترین شواهد را برای اثبات موثر بودن ممانتین دارد، زوال عقل عروقی است. اگرچه چندین نوع دیگر از زوال عقل نیز وجود دارد که شواهدی مبنی بر استفاده از ممانتین در درمان دارند و غیر معمول نیست که پزشکان ممانتین را به عنوان بخشی از درمان بیماران مبتلا به این بیماری تجویز کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه دمانس یا زوال عقل کلیک کنید.

• دمانس عروقی

در یک مطالعه (کارآزمایی تصادفی کنترل شده دوسوکور) بر روی 548 بیمار مبتلا به زوال عقل عروقی، کسانی که 28 هفته تحت درمان با ممانتین قرار گرفته بودند در امتحان وضعیت روانی کوچک خود نمره شان به طرز قابل توجهی بالاتر بود.

• پیش دمانس

در یک مطالعه (کارآزمایی تصادفی کنترل شده) بر روی 166 بیمار مبتلا به زوال عقل شدید در آلزایمر یا زوال عقل عروقی، پس از 12 هفته درمان با ممانتین، گروه تحت درمان با ممانتین نتایج عملکردی بهتری را نشان دادند و وابستگی کمتری به مراقبان خود داشتند.

• زوال عقل سندرم ورنیک-کورساکوف

زوال عقل سندرم ورنیک –کورساکوف که ناشی از زوال عقل ناشی از کمبود ویتامین B1 است. این مشکل اغلب در اثر سوء مصرف طولانی مدت الکل ایجاد می شود و درمان آن اغلب دشوار است. پس از 28 هفته درمان با ممانتین، 16 بیمار زوال عقل سندرم ورنیک کورساکوف در مقایسه با گروه دارونما (کارآزمایی تصادفی کنترل شده) در بهبود تفکر و عملکرد کلی بهبود نشان دادند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه آلزایمر زودرس کلیک کنید.

2-احتمال کاهش علائم ADHD

پزشکان همچنین گاهی ممانتین را تجویز می کنند تا به کاهش یا مدیریت بهتر برخی از علائمی که معمولاً در ADHD دیده می شود کمک کند. چهل کودک مبتلا به بیش فعالی با متیل فنیدات، دارویی که برای درمان ADHD یا ممانتین استفاده می شود، به مدت 6 هفته تحت درمان قرار گرفتند. گزارش شده است که ممانتین در کاهش علائم ADHD مشابه متیل فنیدات است. در فراوانی عوارض جانبی بین دو درمان تفاوت وجود نداشت. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان بیش فعالی کلیک کنید.
در مطالعه دیگری بر روی 26 فرد بزرگسال مبتلا به بیش فعالی 12 هفته مصرف ممانتین به بهبود عملکرد اجرایی هنگام مصرف متیل فنیدات کمک کرد. در حالی که گروه دارونما هیچ بهبودی نشان نداد. این عملکردها شامل بهبود کنترل هیجانی، نظارت بر خود، برنامه ریزی و مهارت های سازمانی بود.

3- طریقه مصرف قرص ممانتین؛ احتمال کاهش علائم PTSD

برخی شواهد از استفاده از ممانتین در درمان استرس پس از سانحه پشتیبانی می کند. مصرف 20 میلی گرم در روز ممانتین به مدت 12 هفته باعث کاهش علائم افزایش آگاهی و اجتناب نامناسب در یک سری از 4 سرباز قدیمی شد. همچنین بیماران بهبود ذهنی در خلق و خو، حافظه و تمرکز خود را گزارش کردند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال استرس پس از سانحه کلیک کنید.
مطالعه موردی دیگری در مورد مردی 56 ساله که دچار PTSD بود افسردگی، افکار خودکشی، بی خوابی و اختلالات شناختی بود، بهبود کنترل خشم، تمرکز، حافظه و افسردگی را گزارش کرد.

4-کمک به بهبود اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی یک اختلال روانی است. که با دوره های افزایش خلق و خو (افسردگی) و افسردگی مشخص می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ممانتین ممکن است در درمان برخی از علائم مرتبط با آن مفید باشد. به عنوان مثال، یک مطالعه آزمایشی باز روی 33 بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی که به دلیل شیدایی در بیمارستان بستری شده بودند، گزارش داد که 21 روز مصرف ممانتین علائم شیدایی را کاهش می دهد.
یک مطالعه موردی دیگر از یک بیمار دوقطبی مقاوم به درمان معمولی گزارش داد که 10 میلی گرم در روز از ممانتین به مدت 4 هفته منجر به از بین رفتن کامل علائم شیدایی می شود. مطالعه موردی دیگری از بیمار دو قطبی که با شیدایی و افسردگی در بیمارستان بستری شده بود گزارش داد که 20 میلی گرم در روز ممانتین به مدت 10 هفته تا حدی خلق و خو، اضطراب و کیفیت خواب را بهبود می بخشد.

5-احتمال کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر

GAD با نگرانی یا اضطراب بیش از حد مشخص می شود که بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می گذارد. دوازده هفته مصرف ممانتین باعث کاهش کمی اضطراب در 7 بیمار مبتلا به GAD شد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال اضطراب فراگیر کلیک کنید.

6-احتمال کاهش علائم اختلال وسواس جبری

بر اساس برخی مطالعات، ممانتین زمانی که علاوه بر درمان های خط اول برای OCD استفاده می شود، پتانسیل بالایی از خود نشان داده است. برخی از مطالعات تاثیرگذاری بالای آن را تائید کرده اند. یک مطالعه دیگر گزارش داد که 89 درصد از بیمارانی که ممانتین را همراه با درمان های معمولی دریافت کرده بودند، علائم وسواسشان پس از هشت هفته برطرف شده است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال شخصیت وسواس جبری کلیک کنید.

7-احتمال کاهش علائم اسکیزوفرنی

با افزودن ممانتین به داروهای ضد روان پریشی، به اصطلاح "علائم منفی" اسکیزوفرنی (مانند کاهش گفتار و معاشرت، کاهش واکنش احساسی) کاهش یافت. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری اسکیزوفرنی کلیک کنید.

عوارض جانبی قرص ممانتین

با توجه به اینکه ممانتین برای استفاده پزشکی مورد تأیید FDA قرار گرفته است، اکثر شواهد علمی از ایمنی و اثربخشی کلی ممانتین حمایت می کند. با این وجود مانند هر دارویی حداقل برخی از عوارض جانبی وجود دارد. بنابراین آگاهی از آن ها بسیار مهم است.
شایع ترین عوارض جانبی ممانتین شامل یبوست، تهوع و سردرد و اضطراب است. سایر عوارض جانبی گزارش شده عبارتند از: برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان اضطراب کلیک کنید.

• خستگی، درد
• فشار خون بالا
• سرگیجه، استفراغ
• کمردرد، درد مفاصل
• سرفه کردن، تنفس دشوار یا سخت (تنگی نفس)
• تحریک، سقوط
• بی خوابی، بی اشتهایی
• راه رفتن غیر عادی
• افسردگی، اضطراب

به بیماران مبتلا به نارسایی شدید کبد یا کلیه دوز پایین تری از ممانتین را تجویز می کنند. در بیماران با اختلالات شدید کلیوی توصیه می شود مقدار دوزها از 5 میلی گرم و دو بار در روز (10 میلی گرم در روز) تجاوز نکند.

موارد منع مصرف قرص ممانتین

اگرچه ممانتین در صورت استفاده توسط متخصصان پزشکی واجد شرایط، از داروهای نسبتاً خوبی پشتیبانی می کند، اما عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است فرد را از دریافت درمان ممانتین محروم کند. (به دلیل افزایش خطر عوارض جانبی منفی یا سایر موارد.)
بهترین راه برای به حداقل رساندن خطر بروز عوارض جانبی ناشی از ممانتین (یا هر داروی دیگر) این است که اطمینان حاصل کنید که پزشک شما از سایر داروها یا مکمل هایی که مصرف می کنید آگاهی کامل دارد. هرگونه اطلاعات دیگری که می تواند مربوط به درمان شما باشد را گوشزد کنید.

• ممکن است علائم دمانس لوی بادی Lewy-Body (DLB) را تشدید کند.
• ممکن است علائم بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس را بدتر کند.
• اختلالات حافظه در حدود 40 تا 60 درصد از بیماران مبتلا به ام اس شایع است. درمطالعه ای اثبات شده است که ممانتین در کاهش نقایص شناختی موثر نبوده و بیمارانی که از ممانتین استفاده کردند عوارض جانبی بیشتری مانند خستگی داشتند.
• علاوه بر این، ممانتین باعث بدتر شدن کوتاه مدت علائم عصبی در MS می شود و در نتیجه نقایص شناختی را تشدید می کند.
• اسپاسم عضلانی یکی دیگر از علائم رایج MS است که باعث ناراحتی و کاهش کیفیت زندگی می شود. ممانتین در کاهش اسپاسم عضلانی در بیماران MS نسبت به دارونما موثرتر نبود.

طریقه مصرف قرص ممانتین | هشدارهای قرص ممانتین

• تجویز ممانتین در افرادی که دارای اختلال عملکرد کلیه یا کبد هستند باید بااحتیاط صورت بگیرد.
• اثربخشی و ایمنی ممانتین در کودکان به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفته است تا بتوان آن را برای استفاده در بیماران کودکان و نوجوانان تایید کرد.
• منع مصرفی در دوران بارداری و شیردهی ندارد. اما بهتر است احتیاط شود.

تداخلات دارویی قرص ممانتین

گزارش شده است که ممانتین باعث افزایش غلظت آسنترا یا سرترالین (ضد افسردگی) در مغز موش ها می شود. بنابراین برخی از محققان فرض کرده اند. که ترکیب ممانتین با داروهای ضدافسردگی می تواند قوت و اثرات آنها را افزایش دهد. اگرچه به تحقیقات بالینی بیشتری نیاز است تا این امر به بخشی از عمل پزشکی استاندارد تبدیل شود.

طریقه مصرف قرص ممانتین و میزان مصرف

اطلاعات این بخش، تنها اطلاعات دوز معمولی را برای کاربردهای پزشکی ممانتین شرح می دهد. فقط یک پزشک متخصص دارای صلاحیت مناسب برای تعیین دوز خاصی است که برای هر مورد خاص ایده آل خواهد بود  و مهم این است که همیشه برنامه های درمانی را با پزشک خود در میان بگذارید و تا آنجا که می توانید دستورالعمل های آن ها را با دقت و توجه کافی دنبال کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. ممانتین به 3 صورت در دسترس است:

• قرص های فوری 5 میلی گرم و 10 میلی گرم
• کپسول های آزاد شده طولانی مدت (24 ساعته) 7 میلی گرم، 14 میلی گرم، 21 میلی گرم و 28 میلی گرم
• محلول خوراکی 2 میلی گرم در میلی لیتر (360 میلی لیتر)

دوز معمول بزرگسالان برای بیماری آلزایمر که حتما باید پزشک تعیین کند:

• هفته اول: 5 میلی گرم خوراکی یک بار در روز.
• هفته دوم: 10 میلی گرم خوراکی در روز (5 میلی گرم دو بار در روز تجویز کنید).
• هفته سوم: 15 میلی گرم خوراکی در روز (5 میلی گرم و 10 میلی گرم به عنوان دوزهای جداگانه).
• هفته چهارم: میزان نگهداری: 20 میلی گرم خوراکی در روز (10 میلی گرم دو بار در روز).

حداقل فاصله توصیه شده بین افزایش دوز یک هفته است. تنها در صورتی که دوز قبلی به خوبی تحمل شود، دوز را افزایش دهید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تقویت حافظه کلیک کنید.

فراموشی مصرف دوز داروی ممانتین

• به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان دوز برنامه ریزی شده بعدی شما فرا رسیده است، دوز فراموش شده را کنار بگذارید. برای جبران دوز فراموش شده دو عدد کپسول نخورید.
• اگر دوز دارو را فراموش کرده اید یا مصرف دارو را برای چند روز فراموش کرده اید، قبل از شروع مجدد دارو با پزشک خود تماس بگیرید.

سخن آخر درباره طریقه مصرف قرص ممانتین

داروها برای مراقبت از بدن شما و درمان بیماری ها کشف شده اند. اما در استفاده از آن ها باید نهایت دقت را به کار ببرید. اول این که اگر علائم آلزایمر یا دیگر بیماری هایی که دراین مقاله گفته شد را دارید با یک پزشک مشورت کنید. درصورتی که تشخیص گرفته و دارو مصرف می کنید دقت کنید دوز مناسب را سر وقت خود استفاده کنید. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.