
- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
زندگی با اختلال بینایی چگونه است؟ نابینایان و یا افراد کم بینا که از مشکل آنها تحت عنوان اختلال بینایی یاد میشود، در زندگی خود با چالشهایی در زمینههای متفاوت تحصیلی، شغلی و روابط روبرو هستند که گاها مانع از رشد و پیشرفت آنها میشوند. ویژگیهای عمومی نظیر عمر کوتاهتر، محدودیتهای شغلی، تحصیلی، فقر اقتصادی و عدم مناسبسازی امکانات در جامعه از مشکلاتی هستند که این افراد در طول زندگی با آن روبرو هستند. اختلال یادگیری و بیماریهای عصبی رشدی از دیگر اختلالاتی هستند که میتوانند زندگی یک فرد را تحت شعاع قرار دهند. ریشهیابی مشکلات و آگاهی از نحوهی مقابله با آنها در بهبود کیفیت زندگی نابینایان نقش مؤثری دارد. برای کسب اطلاعات در زمینه اختلالات یادگیری و اختلالات عصبی رشدی کلیک کنید.
نابینایی و زندگی نابینایان
نابینایی به وضعیتی گفته میشود که فرد قادر به ادراک اطلاعات دیداری نیست. این وضعیت معمولا بخاطر دلایل ژنتیکی، عصبی یا فیزیولوژیکی اتفاق میافتد. کاهش بینایی در حدی که شخص امکان زندگی با اتکای به خود و بدون استفاده از وسایل کمکی را نداشته باشد را نابینایی میگویند. نابینایی ممکن است مادرزادی، ژنتیکی یا پس از تولد رخ دهد.
اینفوگرافیک زندگی با اختلال بینایی
زندگی افراد با اختلال بینایی | کودکی و هویت شخص نابینا
یکی از دلایلی که سبب میشود شخص نسبت به خودش و محیط پیرامونش اطلاعات کسب کند و هویت خود را شکل دهد بینایی است؛ با مشاهده و استفاده از قوهی دیداری است که فرد بدن خودش و محیط پیرامونش را میشناسد، از این رو وجود اختلال در بینایی سبب میشود که در مسیر هویتیابی نابینایان مشکل پیش بیاید. کمبود اعتماد به نفس، گوشه گیری، احساس ضعف و کمبود از جمله ویژگیهای شخصیتی هستند که در افراد نابینا و به خصوص در کودکان نابینا به چشم میخورند. پیشنهاد میکنیم مقاله اعتماد به نفس را مطالعه کنید.
زندگی تحصیلی افراد با اختلال بینایی | تحصیل کودک نابینا
تحصیل و آموزش یکی از بخشهای مهم در زندگی است که افراد را برای وارد شدن به جامعه آماده میکند، اختلال نابینایی میتواند مانعی برای این افراد باشد. با این حال امروزه با استفاده از ابزار و روشهای نوین مطالعه و سواد آموزی نابینایان به خوبی صورت میگیرد. توجه داشته باشید که کودکان نابینا از نظر هوشی تفاوتی با سایر همسالان خود ندارند و قرار گرفتن آنها در دستهی کودکان استثنایی تنها بر مبنی نقص آنها در توانایی دیداری است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کودکان استثنایی کلیک کنید.
مشکلات تحصیلی نابینایان
_به دلیل نقص در یکی از کانالهای ورود اطلاعات و موانع در دسترسی به اطلاعات باعث میشود کودک نابینا در مسیر پیشرفت تحصیلی با سختیهایی روبرو باشد که در سایر کودکان دیده نمیشود.
_انطباق با شیوههای دیگر تحصیل، از جمله استفاده از کتب بریل و کتب صوتی سبب میشوند که فرد مسیر تحصیلی کند و دشوارتری را پی بگیرد.
_امکانات تحصیلی از جمله معلم و وسایل کمک تحصیلی مناسب کمتری در دسترس آنها قرار دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آموزش کودکان نابینا کلیک کنید.
روابط فرد نابینا
زندگی افراد با اختلال بینایی در زمینه روابط اجتماعی با مشکلاتی همراه است. روابط اجتماعی نابینایان تحت تاثیر اختلالشان قرار دارد. احتمال دارد خیلی از افراد با دید منفی با او در تماس باشند یا با نگاه از بالا به پایین به آنها نگاه کنند و یا دلسوزانه با او برخورد کنند که نسبت به سایر روابط دوستی متفاوت و اذیت کننده است. در بسیاری موارد شروع رابطه برای افراد با اختلال بینایی با دشواریهای بسیار همراه است؛ ممکن است بسیاری افراد حاضر به ورود به رابطه با شخص نابینا نباشند و یا پس از ورود به رابطه، تحت تأثیر محدودیتهای ارتباط با او، کنار بکشند.
هویت یابی فرد نابینا نیز بر روی روابطش تأثیر گذار است، ویژگیهای شخصیتی نظیر اعتماد به نفس پایین و گوشه گیری سبب میشوند که فرد حلقه دوستان محدودی داشته باشد و نتواند در بسیاری موارد شروع دوستی مناسبی داشته باشد. توصیه میکنیم در ارتباط با این موضوع مقاله بحران هویت را مطالعه کنید.
زندگی افراد با اختلال بینایی | روابط با جنس مخالف در شخص نابینا
ویژگیهای هویتی و شخصیتی از جمله کمبود اعتماد به نفس و خودپندارهی ضعیف میتواند در رابطه جنسی این افراد تأثیر زیادی داشته باشد. هویت یابی جنسی و خودپندارهی جنسی افراد نابینا نسبت به افراد عادی و تصویری که از بدن خود و دیگری دارند متفاوت است و این سبب میشود در روابط جنسی با محدودیتهای متعددی مواجه شوند که البته مانع نیست و قابل آموزش است اما بی توجهی به آن میتواند سبب آسیب به فرد و روابطش و سرخوردگی فرد میشود. نابینایان در چنین شرایطی میتوانند مشاوره جنسی دریافت کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روابط جنسی در افراد نابینا کلیک کنید.
زندگی شغلی افراد با اختلال بینایی
نابینایان در مقولهی شغل با انتخابهای محدودی روبرو هستند که در وضعیت اقتصادی آنها موانعی ایجاد میکند. این موانع اقتصادی دست این افراد را برای سرمایه گذاری و باز شدن افقهای دیگر نیز محدود میکند. همجنین ضعف در قوانین حمایت از معلولین میتواند بر امنیت و شرایط شغلی آنها تأثیر منفی بگذارد.
ویژگیهای شخصیتی، محدودیت در روابط نیز میتوانند بر روی مسیر پیشرفت شغلی آنها اعم از شروع و ادامه در شغل اثرات سو بگذارند. همچنین موانع و دشواریهای مسیر تحصیلی آنها بر قابلیتها و تواناییهای آنها تاثیر گذاشته و مسیر ورود به شغل و پیشرفت شغلی آنها را محدود میکند. البته این نکته را نیز باید به خاطر داشت که بسیاری از نابینایان به افراد موفقی در انواع زمینههای ارتباطی، شغلی، تحصیلی و... تبدیل شدهاند و محدودیتهای خود را با پرورش تواناییها و استعدادهای فراوان جبران کردهاند.
عدم مناسب سازی و امنیت در تردد نابینایان
یکی دیگر از مشکلات نابینایان عدم وجود امکانات مناسب جهت تردد و امنیت آنها است. برداشتن موانع محیطی برای نابینایان از عوامل مهم و اساسی است. برخی افراد عقیده دارند بسیاری از مشکلات نابینایان از عدم مناسب سازی محیط پیرامون آنها نشأت میگیرد. منظور از مناسبسازی برای این افراد حذف مواردی است که در محیط مانع از دسترسی آنها میشود. یکی از این موارد میتواند گویا ساختن خودپردازها باشد، تا به این طریق نیاز افراد نابینا به دیگران کاهش یابد. علاوه بر این لازم است در مکانهایی که ساختمان سازی صورت میگیرد، شرایطی باشد تا تمامی افراد از جمله سالمندان، کودکان، نابینایان و کم بینایان بتوانند به راحتی تعدد کنند.
لازم است آسانسورها به سیستم بریل مجهز باشند و یا در کنار پلهها سطوح شیبدار مناسب تعبیه شوند. در کشورهای توسعه یافته اقدامات بسیاری در این زمینهها صورت گرفته اما متأسفانه در کشور ما چنین امکاناتی کمتر برای افراد نابینا در نظر گرفته میشود. در برخی از این کشورها تاکسیها به امکانات لازم با رنگها و اپراتورهای مخصوص مجهز هستند و امکانات حمل و نقل برای نابینایان به خوبی فراهم است.
نکات مهم در رابطه با نابینایان
موانع پررنگی در مسیر شغلی و تحصیلی افراد نابینا وجود دارد که میتواند باعث احساس سرخوردگی و افسردگی یا افسرده خویی در این اشخاص بشود، مراجعه به روانشناس متخصص میتواند به این افراد برای توانمندسازی و بهبود کیفیت زندگی در ابعاد مختلف یاری دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نشانهها و راههای درمان افسردگی و افسرده خویی کلیک کنید.
نابینایان از نظر هوشی و ویژگیهای شناختی تفاوت چندانی با سایر اشخاص ندارند. آنچه که مسیر پیشرفت آنها را سد میکند بیشتر از اختلالشان، ویژگیهای جامعه و تأثیر پذیری آنها از محیط و شکل دهی هویت ناکارآمد است. مراجعه به روانشناس در زمینه مشاوره قبل از ازدواج ، مشاوره کودک و... میتواند برای آنها در زمینهی کارآمدی در زندگی مفید باشد.
برای دریافت مشاوره در زمینه بهبود کیفیت زندگی با اختلال بینایی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.