مدافینیل چیست | موارد مصرف، عوارض و اثرات داروی مدافینیل

مدافینیل دارویی است که عموما برای اختلالات خواب و بیدار ماندن در شیفت‌های کاری توسط پزشک تجویز می‌شود. این دارو با اثرگذاری بر گیرنده‌های مغز شبیه به یک داروی محرک سیستم عصبی کار می‌کند و باعث کاهش خواب‌آلودگی و افزایش هشیاری می‌شود. استفاده طولانی مدت از مدافینیل ممکن است مشکلات روحی و جسمی بسیاری را به وجود بیاورد که بیشترین عوارض این دارو آسیب رسانی به پوست است. همچنین در زمان بارداری نباید از مدافینیل استفاده کرد به دلیل این که باعث سقط جنین می‌شود. در صورتی که تمایل دارید تا اطلاعات بیشتری از این دارو بدست آورید با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.

 

 

مدافینیل

مدافینیل اولین بار در سال 1998 در آمریکا پذیرفته شد تا برای کسانی که دچار حمله خواب می‌شوند یا کسانی که در روز به علت قطع شدن تنفس دچار خواب آلودگی می‌شوند تجویز گردد. با اثرگذاری بر دوپامین، نوراپی نفرین، سروتونین، هیستامین، گلوتامات و گابا شبیه به یک داروی محرک سیستم عصبی کار می‌کند و باعث می‌شود که خواب‌آلودگی کاهش و هشیاری افزایش یابد و بیشتر برای اختلالات خواب تجویز می‌شود. در مواردی ممکن است ایم دارو تا حدودی تکانشگری را نیز کاهش دهد اما برای اختلالات بیش‌فعالی هنوز تشخیص داده نشده است و گاهی به تشخیص روانپزشک به عنوان داروی کمکی کنترل این اختلال استفاده می‌شود. مدافینیل اعتیاد آور نیست اما قطع ناگهانی آن می‌تواند شما را دچار علائم ترک کند. برای شناخت بیشتر در زمینه اختلالات خواب کلیک کنید.

آیا مدافینیل که با نام تجاری Provigil شناخته می شود یک ماده کنترل شده است؟ بله، مدافینیل یک ماده کنترل شده است. این دارو به عنوان یک داروی تجویزی برنامه IV در دسته دارویی طبقه بندی می شود. این بدان معناست که کاربرد پزشکی قابل قبولی دارد اما ممکن است باعث وابستگی جسمی یا روانی شود و مورد سوء استفاده قرار گیرد. Provigil به شکل عمومی به نام مودافینیل موجود است. داروهای ژنریک اغلب ارزان تر از نسخه برند هستند. در برخی موارد، دارویی با نام تجاری و نسخه ژنریک ممکن است در اشکال و قوت های مختلف موجود باشد.

اینفوگرافیک مدافینیل

موارد مصرف مدافینیل

از مدافینیل برای کنترل نارکولپسی، اختلالات خواب ایجاد شده به دلیل شیفت کاری و اختلالات ناشی از آپنه خواب تجویز می‌شود. ممکن است برای بالا بردن سطح تمرکز، کنترل اختلال کم‌ توجهی یا بیش فعالی و کاهش خستگی فرد استفاده شود ولی برای این موارد هنوز تائید نشده است. همچنین ممکن است برای کنترل خستگی مزمن، اختلال افسردگی و دوقطبی، درمان خواب‌آلودگی در بیماران ام‌اس و پارکینسون نیز تجویز شود. در ادامه به شرح بیشتری از موارد تایید نشده مصرف این دارو پرداخته شده است. مدافینیل گاهی اوقات برای استفاده هایی که مورد تایید FDA نیستند، خارج از برچسب استفاده می شود. استفاده خارج از برچسب به این معنی است که دارو برای یک استفاده خاص تایید شده است، اما برای مورد دیگر بررسی نشده استفاده شود. به عبارت ساده تر برای مقاصدی که تایید نشده است مورد سوء استفاده قرار گیرد.

اختلال بیش فعالی

مدافینیل برای ADHD خارج از برچسب است. یعنی برای درمان اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD) استفاده می شود در حالی که برای درمان این اختلال ساخته و تایید نشده است و یک داروی انتخاب اولی برای این منظور در نظر گرفته نمی شود. اگرچه برخی از تحقیقات منبع معتبر نشان می دهد که می تواند علائم ADHD را بهبود بخشد، تحقیقات دیگر هیچ فایده ای را نشان نمی دهد. Provigil در حال حاضر توسط منبع معتبر آکادمی اطفال آمریکا برای درمان ADHD توصیه نمی شود.

اختلال افسردگی و ام اس و اضطراب

مدافینیل گاهی برای افسردگی در افرادی که داروهای ضدافسردگی به تنهایی به طور کامل وضعیت آن ها را درمان نمی کنند استفاده می شود. مصرف Provigil همراه با داروهای ضد افسردگی برای بهبود علائم کم انرژی بودن و خستگی مفرط در افراد مبتلا به افسردگی نشان داده شده است. مدافینیل گاهی اوقات برای درمان علائم خستگی ناشی از شرایطی مانند ام اس (MS) بدون برچسب تجویز می شود. تجزیه و تحلیل مطالعات بالینی نشان داد که مدافینیل می تواند علائم خستگی را در افراد مبتلا به ام اس بهبود بخشد. مدافینیل معمولاً خارج از برچسب برای درمان اضطراب تجویز نمی شود. با این حال، برخی افراد می گویند که این دارو به آن ها تمرکز، آرامش و اعتماد بیشتری در موقعیت های اجتماعی یا استرس زا می دهد. به همین دلیل، Provigil ممکن است برای درمان اضطراب اجتماعی یا اضطراب عملکرد سوء استفاده شود. سایر افرادی که Provigil مصرف می کنند می گویند که این دارو باعث اضطراب بیشتر یا بدتر شدن علائم اضطراب می شود. اگر اضطراب دارید، با پزشک خود در مورد گزینه های درمانی که ممکن است علائم شما را کاهش دهد صحبت کنید. Provigil را مصرف نکنید مگر اینکه پزشک آن را برای شما تجویز کرده باشد.

کاهش وزن

مدافینیل می تواند باعث از دست دادن اشتها در برخی از افرادی شود که آن را مصرف می کنند. به دلیل این عارضه جانبی، برخی افراد از مدافینیل به عنوان یک کمک کاهش وزن سوء استفاده می کنند. مدافینیل را مصرف نکنید مگر اینکه پزشک آن را برای شما تجویز کرده باشد. استفاده نادرست از این دارو می تواند منجر به سوء مصرف و وابستگی شود.

نحوه مصرف مدافینیل

بهتراست این دارو صبح مصرف شود و اگر استفاده از آن در صبح فراموش شد به محض یاد آوری آن را استفاده کنید اما اگر نزدیک به عصر است دیگر آن وعده را فراموش کنید مگر آن که دستور پزشک متفاوت باشد. شرایط نگهداری آن در دمای معمولی و به دور از نور، گرما و رطوبت می‌باشد.

اگر مدافینیل برای کاهش خواب‌ آلودگی در زمان کار تجویز شود نیم ساعت قبل از شروع کار باید مصرف گردد. همچنین قطع ناگهانی آن می‌تواند شما را دچار خواب آلودگی و ضعف شدید، بی‌انگیزگی و افسردگی کند. در اوایل مصرف، این دارو شما را دچار حالات گیجی می‌کند پس از کارهایی مانند رانندگی که نیازمند تمرکز است بپرهیزید. فراموش نکنید از دوز تعیین شده بیشتر یا کمتر استفاده نکنید و در زمان مصرف به طور مرتب فشار خون خود را اندازه بگیرید.

 

دوز مصرف در بزرگسالان

مدافینیل در دوزهای 100 و 200 در بازار موجود است که تنها با تجویز پزشک قابل تهیه است. دوز توصیه شده 200 میلی‌گرم در روز است و بیشتر از 400 میلی‌گرم نباید مصرف شود.

 

عوارض مصرف مدافینیل

این داروعوارضی از جمله اختلال شخصیت، اضطراب، عصبانیت، اسهال، سرگیجه، گرفتگی‌بینی و ناراحتی‌های معده نیز با خود به همراه دارد. همچنین ممکن است عوارض دیگری مانند بالا رفتن فشار خون و ضربان قلب، واکنش‌های پوستی مانند کهیر و راش، زخم در دهان، تاول، تورم اعضای صورت، پاها و گلو، مشکلات کبدی، قلبی و کلیوی، درد عضلانی، کبودی و خون‌ریزی غیرعادی زیر پوست، اختلال در بلع و تنفس، تب، حالت تهوع و تنگی نفس داشته باشد که در افراد یکسان نیست.

دیگر عوارض جانبی مودافینیل شامل سردرد، ترشح بیش از حد غده فوق کلیوی و حالت تهوع است. عوارض جانبی جدی در دوزهای بالا شامل هذیان، باورهای بی اساس، پارانویا، افکار غیرمنطقی و افسردگی گذرا است که احتمالاً به دلیل اثرات آن بر گیرنده های دوپامین در مغز و همچنین واکنش های آلرژیک است. مقدار داروی مصرفی باید در افراد مبتلا به مشکلات کلیوی تنظیم شود، زیرا این دارو به طور قابل توجهی عوارض جانبی را در طول نارسایی کلیوی افزایش داده است. در افراد مبتلا به آریتمی، یا هیپرتروفی بطن چپ توصیه نمی شود. به نظر می رسد مودافینیل با اثر بر دوپامین و تعدیل نواحی مغز درگیر با چرخه خواب عمل می کند.

با وجود آن که حدود بیست سال از تولید این دارو گذشته است اما اثرات بلند مدت آن به طور کامل مشخص نیست. پزشکان معتقدند که مصرف طولانی این دارو می‌تواند موجب ایجاد رفتار‌های آنتی سوشیال، سرکوب و محدود شدن هیجانات و یا محرومیت شدید از خوابیدن بشود. هرگونه عوارض و مشکلاتی که بعد از مصرف‌ پدیدار می‌شود را جدی بگیرید مخصوصا مشکلات پوستی، چرا که می‌تواند شروع یک مشکل جدی باشد. 

برای آگاهی بیشتر در زمینه درمان اضطراب و بهترین روش های درمان بی خوابی کلیک کنید.

 

منع مصرف

مدافینیل نباید سرخود و بدون مشورت با پزشک مصرف شود. استفاده از الکل، داشتن سابقه اختلال دوقطبی یا روان‌پریشی، داشتن سابقه اعتیاد دارویی، داشتن اختلالات کبدی، کلیوی، پرولاپس دریچه میترال، بزرگ شدن بطن چپ و سابقه خودکشی از جمله شرایط منع مصرف می‌باشد.

هشدار رانندگی

قبل از اینکه در حین مصرف Provigil رانندگی کنید، صبر کنید تا متوجه شوید دارو چه تأثیری بر شما خواهد گذاشت. اگر بعد از مصرف آن احساس سبکی سر، گیجی یا خواب آلودگی کردید، رانندگی نکنید و از وسایل خطرناک استفاده نکنید. اگرچه Provigil به کاهش خواب آلودگی در افراد مبتلا به نارکولپسی یا سایر شرایط کمک می کند، اما ممکن است هوشیاری کاملی را ایجاد نکند. علاوه بر این، مدافینیل عوارض جانبی خاصی مانند سرگیجه یا گیجی ایجاد می کند که توانایی شما در رانندگی را مختل خواهد کرد.

مصرف در هنگام بارداری

استفاده از این دارو در دوران بارداری ممکن است منجر به سقط جنین شود و یا جنین را دچار تاخیر رشدی کند. همچنین بر روی شیر مادر نیز تاثیر گذار است و کودک را دچار اختلالات خواب می‌کند. 

در صورتی که سوالی در زمینه مدافینیل داشتید می‌توانید از مشاوره تلفنی بهره ببرید.

 

تداخلات دارویی مدافینیل

• مدافینیل با قرص‌های ضد بارداری تداخل دارد و اثر آن‌ها را از بین می‌برد.
• مصرف داروهای کاربامازپین، فنوباربیتال، ریفامپین اثر داروی مدافینیل را به حداقل می‌رساند.
• مصرف داروی کتوکونازول و اریترومایسین می‌تواند عوارض مدافینیل را افزایش دهد.
• کلومی پرامین، دزی پرامین، دیازپام، هیدانتویین‌ها مانند فنی تویین، امپرازول، پروپرانولول و وارفارین از جمله داروهایی هستند که مدافینیل عوارض ناشی از آن‌ها را افزایش می‌دهد.
• مصرف داروهایی مانند میدازولام، کوئتیاپین، تریازولام و سیکلوسپورین، تاثیر مدافینیل را کم و خنثی می‌کند.