استفاده از دست مخالف | پرورش خلاقیت با تکنیک استفاده از دست مخالف

بارها شنیده ایم که استفاده از دست مخالف خلاقیت را افزایش می دهد.  شاید تاکنون به افرادی برخورده اید که برای انجام برخی فعالیت ها از دست مخالف خود استفاده می‌کنند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده از دست مخالف توانایی های شناختی و مغزی را ارتقا می‌دهد. اما سوال این است که آیا واقعاً استفاده کردن از دست مخالف باعث باهوش تر شدن و خلاق تر شدن میشود یا خیر. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

 

عملکرد مغز انسان

مغز انسان اندامی است که توسط تحریکات ذهنی ارتقا پیدا میکند. مغز با تشکیل نورون های جدید دائما خود را با شرایط سازگار می کند، رشد می کند و سیم کشی مجدد دارد. هنگامی که سن افراد بالا می رود امکان دارد در حافظه یا برخی مهارت های حرکتی اختلالات پیش بیاید که بجز دلایل مرتبط با بیماری در بیشتر اوقات علت آن عدم ورزش ذهن و تقویت نکردن آن می باشد. یعنی اگر شما مغزتان را به چالش نکشید و داز آن استفاده نکنید اطلاعاتش را از دست می دهد.

آزمایش بررسی تاثیر استفاده از دست مخالف

هرچند استفاده از دست مخالف به اختیار افراد است اما برخی آزمایشات ارتباط آن را باهوش نشان داده‌اند. پژوهشی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد به این صورت بود که شرکت‌کنندگان راست است باید به مدت ۱۰ روز و روزی ۲۰ دقیقه با دست خود اشکالی را ترسیم می کردند. محققان متوجه شدند که به مرور این طرح ها نرم و صاف تر ترسیم می شدند. آنها حدس زدند که این مهارت به علت ارتباطات قوی بین قشرهای حرکتی دست چپ و راست مغز است که عملکرد دست ها را مدیریت می کند.

تحقیقات نشان داد که هر دو منطقه کنترلی ارتباط تقویت شده ای با شبکه پراکسیس دارند. این شبکه ارتباط نیمکره های مغز  را پل می زند و باعث حرکات ماهرانه می شود. این تغییر به این معنی است که استفاده از دست مخالف صرفاً مهارت با دست چپ آزمودنی را بهتر کرده است و الزاما مهارت دیگری را تقویت نکرده است.

اگر شما با خودتان بگویید که فلان دست من ضعیف است، این جمله معنایی ندارد. چرا که هر کدام از دست ها توانایی های خاص خودشان را دارند. مثل شما هنگامی که می خواهید کاری را انجام دهید اگر دست برتر شما راست باشد اما دستان پر باشد شما به راحتی می توانید وسایل را با دست چپتان بردارید. حتی اگر هر دو دست خود را تمرین دهید که فعالیت هایی را برای جبران نصبی خود انجام دهند باز هم فایده شناختی نخواهند داشت.

مزایا و معایب استفاده از دو دست

پژوهش در سال ۲۰۱۸ از شرکت کنندگان  بر اساس دست راست بودن یا چپ بودن گرفته شد. تحقیقات نشان داد استفاده از دو دست مزایا و معایب خاص خویش را دارد. به شکلی که افرادی که از هر دو دست استفاده میکردند در آزمون‌های حساب زبان استدلال و حافظه نمرات کمتری گرفتند. این نتایج مختص افرادی بود که با این توانایی به دنیا آمده بودند و محققان اطمینان دارند که کسانی که دست دیگر خود را پرورش داده باشد آیا چنین نتایجی هم حاصل می کنند یا خیر. با این حال برخی‌ها این فرضیه را دارند که هنگامی که مغز می خواهد از یک قسمت مغز استفاده کند آن کار را با کارایی بیشتری انجام می دهد. این موضوع تردید یا بلاتکلیفی نیمکره را کاهش می دهد. برای آشنایی با روانشناسی چپ دست ها کلیک کنید.

زمانی که افراد از نیمکره چپ مغزشان استفاده می کنند شخصیت شفاهی دارند و کلمات بیشتری به کار می برند بیشتر فکر می کنند دلواپسی و نگرانی بیشتری دارند. نگاه جزئی تری دارند و یک صفحه را ممکن است چند بار مرور کند تا اشتباهی انجام نداده باشند، کار با اعداد را دوست دارند و از موسیقی کلاسیک لذت بیشتری می برند. آنها به کار ها زود رسیدگی می کنند. برای هر کاری از قبل برنامه ریزی دارند اعمالشان هدفمند است به نظم و ترتیب اهمیت بیشتری می‌دهند، بیشتر تحلیلگر هستند و به عقل بیشتر احساس تکیه می‌کنند و تمایل به تجارت و معامله بیشتری دارند. همچنین برای کسب آگاهی بیشتر درباره لوب های مغز کلیک کنید.

 

استفاده از دست مخالف و تاثیر آن بر مغز انسان 

استفاده از دست مخالف منجر به قوی تر شدن ارتباطات عصبی مغز و شکل‌گیری ارتباطات جدید می‌شود. مثال آن مانند این است که شما در باشگاه شرکت کرده‌اید و هر روز با تمرینات جسمانی بیشتر عضلات شما قوی تر شده و عملکرد بدنیتان بهبود پیدا می‌کند. شما می توانید تمرین کنید که گاهی اوقات با دست دیگرتان کارهایی انجام دهید. مثلاً از آن برای کنترل موس کامپیوتر یا کنترل تلویزیون استفاده کنید و یا سعی کنید با دست دیگرتان مسواک بزنید.

به تدریج متوجه میشوید که انجام دادن این گونه حرکات بسیار سخت و پیچیده میباشد. وقتی با دست مخالف تان شروع به نوشتن می کنید ممکن است حسی را که بار اول برای نوشتن اسم تان داشتید به یاد آورید. هر چند بار اول احساس بدی به شما دست می دهد اما این به این دلیل است که شما می خواهید مهارت جدیدی را یاد بگیرید. اگر اینگونه تمرینات را بیشتر انجام دهید در نهایت عملکرد بهتری خواهید داشت هر چند که این توانایی به اندازه استفاده از دست غالب تان نیست.

 

استفاده دست مخالف و افزایش خلاقیت

استفاده کردن از دست مخالف باعث گیجی من شما می شود. مغز و وظیفه حفظ کارآمدی شما را به عهده دارد. علاوه بر این مغز انسان نحوه کار و رفتار بدن را متوجه می‌شود اما هنگامی که از دست دیگرتان استفاده می کنید مغز گیج می گردد. این کار باعث ارتقای عملکرد مغز شما می شود. اگر می خواهید خلاقیت پنهان خود را بالا ببرید سعی کنید با دست دیگرتان بنویسید. با این کار شما به ذهن منطقی تان تلنگری می زنید تا راه برای رشد خلاقیت فردی باز شود.

دست مخالف شما بالین کره مخالف در مغز شما ارتباط دارد. بررسی‌ها نشان داده است که هنگامی که از دست غالبتان استفاده می کنید یک نیمکره در مغز فعال می گردد و هنگامی که از دست دیگر تان استفاده می کنید هر دو نیمکره مغز مغز فعال می شوند. این کار باعث می‌شود که شما به گونه متفاوتی بیاندیشید و در نتیجه خلاق تر شوید.

کارهایی که می‌توانید با دست مخالف انجام دهید

شما می توانید با دست دیگرتان مسواک بزنید، موس کامپیوتر را بگیرید، نوشیدنی‌ها را از پارس به لیوان بریزید، از دربازکن استفاده نمایید، ظرف ها را بشورید و بدنتان را بشورید، مواد را پیمانه کنید و از قاشق استفاده کنید. برخی روانشناسان و درمانگر ها از مراجعین خود می خواهند که با دست مخالف بنویسند. این کار باعث می شود که آنها احساسات سرکوب شده خود را پیدا کنند. شما هم می توانید هر روز کمی زمان بگذارید و با دست دیگرتان بنویسید و تاثیر آن را بر خلاقیت و حافظه خود ببینید.

 

چند نکته منحصر به فرد درباره افراد دو دست

از میان افراد دنیا تعداد بسیار زیادی راست دست و تعدادی محدودی چپ دست هستند اما حالت سومی هم وجود دارد و آن شامل افراد دو دست می شود. این افراد تعدادشان بسیار محدود است و تقریباً یک درصد کره زمین محسوب می شوند. در مقایسه با انسان های عادی که بعضی ها از دست مخالف خودشان می توانند به خوبی استفاده کنند اما افراد دو دست نمی توانند بگویند که کدام دستشان غالب است. برای آشنایی با روانشناسی حرکات دست کلیک کنید.

افراد دو دست متفاوت هستند. نادر ترین شکل دودستی برای افرادی است که می‌توانند از هر دو دست خود با قدرت استفاده کنند. با این حال برخی دو دست ها توانایی هر دو دستشان یکسان نیست و برخی کارها را با دست راستشان و برخی دیگر را با دست چپشان بهتر انجام می دهند. نوع دیگر دو دستی افرادی هستند که دست غالبی ندارند و از هر دو دست به اندازه استفاده می کنند اما هر دودست قدرتمند نیستند و مانند چپ دستی در افراد راست دست عمل می کنند.

نیمکره های مغز افراد دودست بسیار متقارن است همانند چپ دست ها اما راست دست ها قسمت چپ مغزشان فعال تر است. خیلی از افراد دودست ابتدا چپ دست بودند. در زمان های گذشته به این علت که چپ دست ها تحت فشار بودند مجبور می شدند از دست دیگرشان استفاده کنند و در نهایت دو دست می شدند.

مهارت های ذهنی در افراد دو دست

جالب است بدانید که طبق تحقیقات افراد دو دستی در مهارت های فیزیکی قوی تر هستند تا مهارت های ذهنی و شناختی. دو دستها در مقایسه با افراد تک دست در آزمون های هوشی عملکرد کندتری داشتند. در کشور فنلاند تحقیقاتی بر کودکان هفت و هشت ساله انجام شد ۸۷ نفر از ۸ هزار نفر شرکت کننده توانایی استفاده از دو دست را داشته‌اند. ریاضیات دانش آموزان ۲ دست به میزان ۹۰ درصد ضعیف تر از دانش آموزان راست دست بود. علاوه بر این دو دستها در مهارت‌های زبانی هم ضعیف تر بودند. همچنین احتمال بروز اختلال کم توجهی و بیش فعالی کودکان در افراد چپ درد و دو دست بیشتر از افراد راست دست است.

توانایی افراد دو دست بیشتر در فعالیت هایی مانند موسیقی هنر و ورزش به چشم می‌خورد. افرادی مانند لئوناردو داوینچی، بن فرانکلین و آلبرت انیشتین از مشهورترین دو دست های تاریخ محسوب می شوند. طبق تحقیقات مشاهده شده که افراد دو دست نوسان در احساساتشان بیشتر از افراد تک دست است. این به این معناست که آنها به راحتی تحت تاثیرات محرک های محیطی قرار می‌گیرند.

 

راه هایی برای فعال کردن هر دو نیمکره مغز

حال سوال این است که افراد چگونه می توانند از هر دو نیمکره مغز خود استفاده کنند. بیشتر مردم رفتارهایی متناسب با نیمکره فعال‌تر مخصوص خود نشان می‌دهند. در حالی که برای انجام دادن کارهایی مانند زبان و ریاضی هر دو نیمکره مغز لازم است. زمانی که از نیمکره راست مغز تان استفاده می کنید شما علاقه مند به موسیقی می شوید، شخصیت دیداری دارید و خلاق تر هستید، بینش و بصیرت بهتری دارید. اما ممکن است فراموش کنید جواب پیامی را بدهید یا اشتباهات املایی زیادی نخواهید داشت.

برای تقویت نیمکره بهتر است نگاه کلی گرایانه را جانشین نگاه جزئی گرایانه بکنید. یعنی کودک شوید و دنیا را از دید کودکان بنگرید، از اشتباه کردن هراسی نداشته باشید و به نمایشگاه‌های نقاشی و کنسرت موسیقی بروید. برای انجام هر کاری به چندین راه حل فکر کنید. اهداف و رویاهایتان را در ذهنتان به تصویر بکشید. در این رابطه مطالعه مقاله افزایش قدرت یادگیری مغز پیشنهاد می شود.

اگر شما نیمکره چپ توانایی دارید بخواهید از ریاضی و فلسفه و نظم و ترتیب چشم‌پوشی کنید این نیمکره را سرکوب کرده اید. برای قوی تر کردن نیمکره چپ تان بهتر است از فلسفه و ریاضی کمک بگیرید. حس شنوایی تان را تقویت کنید و هر کاری را به بخشهای کوچکتر تقسیم کنید چرا که توانایی شما در جزئی نگری بیشتر از کلی نگری است و برای هر روزتان برنامه‌ای داشته باشید.

 

تمرینات برای تقویت نیمکره های مغز کودکان

کودکان می‌توانند برای تقویت مغزشان از تمرین هایی استفاده کنند که هماهنگی نیمکرها را بیشتر میکند. مثلاً نقاشی کردن با هر دو دست به صورت همزمان یا نوشتن یک متن بدون گذاشتن نقطه. تمرین دیگر این است که جدولی است اسامی رنگ ها تهیه کنید و بعضی کلمات را با رنگهایی بنویسید که با رنگ اصلی آن متفاوت است. مثلا شما می توانید کلمه قرمز سبز آبی را بنویسید اما با رنگ های مخالف رنگ خودشان.

به این صورت که کلمه قرمز را با رنگ سبز و کلمه آبی را با رنگ زرد بنویسید. سپس یک بار کلمات را بخوانید بدون آنکه به رنگ آن توجه داشته باشید و در دفعه بعد رنگ کلمات را صرفاً بخوانید. اگر اشتباهی مرتکب شدید باید برگردید و دوباره آن را اصلاح کنید. این کار را با کودکتان می‌توانید انجام دهید. انجام دادن این تمرین باعث تقویت عضلات مغز می گردد.

باوری که در بین مردم وجود دارد این است که غالباً میگویند چپ دست ها باهوش ترند. این حرف درست است زیرا افراد چپ دست هنگام استفاده از وسایلی مانند موس کامپیوتر و ابزارهایی از این قبیل مجبورند از دست دیگرشان استفاده کنند. بنابراین شما هم بهتر است هم خودتان و هم فرزندتان را برخی اوقات عادت به تمرینهایی دهید که مجبورید از دست دیگرتان استفاده کنید.

 

سخن آخر

بیشتر افراد توانایی انجام دادن کارها را صرفاً با دست غالب شان دارند. اما انجام دادن کارها با دست مخالف یکی دیگر از مهارت هایی است که می توان با مرور زمان آن را کسب کرد هرچند دست مخالف هیچگاه توانایی دست غالب را ندارد. اگر شما بتوانید از دست مخالف تان استفاده کنید مخصوصاً در بعضی امور مانند ورزش و موسیقی پیشرفت زیادی خواهید کرد. بهتر است بدانید که دست مخالف تاثیری زیادی در افزایش ضریب هوشی نخواهد داشت هرچند برای خلاقیت مناسب است. اگر می خواهید خلاقیت و توانایی های شناختی خودتان یا کودکتان را افزایش دهید در کنار برخی تمرین های ذکر شده در این مقاله می‌توانید از کمک روانشناسان با تجربه هم استفاده کنید. برای دریافت مشاوره روانشناسی از حامی هنر زندگی کلیک کنید.