اختلال خلق ادواری | دلایل، نشانه ها و درمان سیکلوتایمی

اختلال خلق ادواری یا سیکلوتایمی، مرز بین اختلال روانی و تغییرات معمولی شخصیت افراد است. خلق شخص بین افسردگی و سرخوشی در نوسان است و علت به وجود آمدن این اختلال می‌تواند عوامل محیطی، ژنتیکی و یا ترکیبی از هر دو باشد. افراد مبتلا در زمان‌های هیپومانیا و خلق خوش ممکن است حتی به موفقیت‌هایی نیز در زندگی خود برسند اما در زمان افسردگی و تحریک پذیری، در زندگی زناشویی و برخی فعالیت‌های خود دچار مشکل می‌شود. هیچ درمان قطعی برای سیکلوتایمی وجود ندارد اما می‌توان با ترکیب دارو و روان درمانی علائم را کاهش داد. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه با ادامه مطلب همراه باشید.

اختلال خلق ادواری چیست؟

اختلال خلق ادواری یا سیکلوتایمی اختلالی مزمن و گونه خفیفی از اختلال دوقطبی است و افرادی که مبتلا به سیکلوتایمی هستند احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی نیز در آن‌ها وجود دارد. در این اختلال فرد دوره‌هایی از افسردگی و هیپومانیا را به مدت دو سال در بزرگسالان و یک سال در کودکان و نوجوانان تجربه می‌کنند. تفاوت حالت مانیا در اختلال دو قطبی و هیپومانیا در سیکلوتایمی این است که علائم هیپومانیا به لحاظ مدت و شدت در سطح پایین‌تری نسبت به مانیا قرار دارد. همچنین افسردگی در سیکلوتایمی به اندازه اختلال دوقطبی شدید نیست. این اختلال معمولا در اوایل جوانی بروز می‌کند و شیوع آن در مردان و زنان یکسان است. کودکان مبتلا به سیکلوتایمی معمولا به بیش فعالی نیز مبتلا هستند و بزرگسالان ممکن است همراه با این اختلال به  اختلالات خواب و موادمخدر دچار باشند.

اینفوگرافیک اختلال خلق ادواری

نشانه‌ها و علائم سیکلوتایمی چیست؟

علائم دوره‌های افسردگی در اختلال خلق ادواری

1. افراد مبتلا در این دوره احساس پوچی، گناه، ناامیدی و بی‌ارزشی می‌کنند و اعتماد به نفس ندارند.

فرد علاقه خود را به کارهایی که قبلا دوست داشته از دست می‌دهد.

خستگی، خواب آلودگی، بی حالی و یا کم خوابی

دشواری در فرآیندهای ذهنی از جمله تمرکز، یادآوری و تصمیم گیری

از دست دادن اشتها و یا اضافه وزن

دارای افکار خودکشی و مرگ هستند.

برای آشنایی کامل با اختلال افسردگی کلیک کنید.

نشانه‌های هیپومانیا در اختلال خلق ادواری

1.افراد در این دوره بسیار پرحرف می‌شوند. ممکن است از موضوعی به موضوع دیگر بروند و حرف طرف مقابل را قطع کنند.

دارای شادی و انرژی بیش از حد برای رسیدن به اهداف خود هستند.

افراد مبتلا بسیار تحریک پذیر می‌شوند و ممکن است دعوا راه بیاندازند. رفتار تهاجمی و آشفته و مزاحمت آمیز دارند.

دارای خلق بالا هستند و مدام حس خوبی دارند.

این افراد دارای سطح قضاوت پایینی هستند و ممکن است به کارهای خطرناکی دست بزنند.

مصرف مواد مخدر و افزایش میل جنسی در این افراد دیده می‌شود.

توانایی‌های خود را بالاتر از آن چه که هست می‌پندارند.

وجود بیماری در خود را انکار می‌کند.

این نکته قابل ذکر است که در صورت بی‌توجهی به درمان ممکن است حالت هیپومانیا در فرد به حالت مانیا که شدیدتراست و یا افسردگی اساسی تبدیل شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افسردگی اساسی کلیک کنید.

ملاک های تشخیصی علائم اختلال خلق ادواری بر اساس متون تخصصی روانشناسی 

در اکثر افراد مبتلا الگوی نوسان خلق بین افسردگی و شیدایی غیرقابل پیش بینی است اما این نوسان باید دوسال به طور مداوم وجود داشته باشد تا تشخیص سیکلوتایمی برای فرد داده شود. هیپومانیا و افسردگی ممکن است از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد. البته فرد هیچ گاه به افسردگی اساسی و یا مانیا نمی‌رسد. در صورتی سیکلوتایمی برای فرد تشخیص داده می‌شود که نوسانات خلق بر اساس علائم جسمی ناشی از مصرف ماده مخدر و یا مشروبات الکلی نباشد.

علت‌های ابتلا به اختلال خلق ادواری

عوامل وراثت و ژنتیک: در سبب شناسی سیکلوتایمی می‌توان گفت ژنتیک و وراثت نقش بسیار زیادی دارد. بیشتر افرادی که به این اختلال دچار می‌شوند، برخی بستگان آن‌ها نیز مبتلا بوده‌اند.

عوامل محیطی: بر اساس نظریات بسیاری ریشه سیکلوتایمی در آسیب‌ها و تثبیت‌های دوره دهانی کودک می‌باشد. تجاوزات و سوءاستفاده‌های جسمی و جنسی در دوره‌های کودکی می‌تواند زمینه‌ ساز این اختلال باشد. تجربه‌های آسیب زا و استرس‌های طولانی خطر ابتلا به سیکلوتایمی را افزایش می‌دهد.

تغییرات و اختلال در مغز: ضربه خطرناک به ناحیه خاصی از مغز، عدم رشد کامل مغز در دوران جنینی و تغییرات نوروبیولوژیکی در بروز اختلال خلق ادواری نقش دارند.

درمان اختلال خلق ادواری

درمان دارویی

تاثیر داروی مشخصی برای درمان سیکلوتایمی اثبات نشده است اما پزشکان معمولا از داروهای تثبیت کننده خلق استفاده می‌کنند. داروهایی از جمله لیتیوم، کوئتیاپین، الپروات و داروهای ضد مانیا مثل کاربامازپین در خط اول درمان تجویز می‌شوند. مقدار مصرف و غلظت پلاسمایی این داروها باید به میزانی باشد که در اختلال دو قطبی تجویز می‌شود. داروها جهت کاهش شدت و مدت زمان علائم به کار می‌روند. مصرف داروهای ضد افسردگی برای بیماران سیکلوتایمی باید با احتیاط صورت بگیرد چراکه این داروها احتمال بروز هیپومانیا را افزایش می‌دهند و معمولا کارساز نیستند.

برای آشنایی بیشتر در زمینه دارو درمانی کلیک کنید.

روان درمانی و رفتار درمانی

دارو درمانی و روان درمانی باید به همراه یکدیگر صورت بگیرند که متاسفانه تا آخر عمر فرد مبتلا ادامه می‌یابند. در درمان سیکلوتایمی، هدف علاوه بر کاهش علائم هیپومانیا و افسردگی و جلوگیری از ابتلا به اختلال دوقطبی است. اولین اقدام در روان درمانی افزایش اطلاعات بیمار در مورد اختلال و ارائه راهکارهایی برای کاهش تغییرات خلقی است. معمولا درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا صدمات شغلی و تحصیلی و روابط ناشی از دوره‌های هیپومانیک را جبران کند. حمایت و همکاری خانواده‌ها نیز در درمان نقش مهمی دارد. همچنین برخی از روش‌هایی که در درمان اختلال دوقطبی به کار می رود برای سیکلوتایمی نیز موثرند. 

درمان رفتاری شناختی: در این روش سعی می‌شود تا افکار مثبت جانشین افکار و باورهای منفی شوند و در دوره‌های افسردگی امید و انگیزه فرد تقویت می‌شود. همچنین یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس در اختیار بیمار قرار می‌گیرد.

رفتار درمانی دیالکتیکی: تنظیم عاطفی و آموزش تحمل پریشان حالی و آشفتگی‌ها در این روش به کار می‌رود.

برای آگاهی بیشتر در زمینه روان درمانی کلیک کنید.

درمان ریتم بین فردی و اجتماعی: در این روش سعی در تثبیت ریتم فعالیت‌های روزانه به ویژه ساعت‌های خوابیدن، بیدار شدن و غذا خوردن می‌باشد. تثبیت ریتم روزانه به تثبیت خلق کمک می‌کند.

برای دریافت مشاوره در زمینه سیکلوتایمی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.