بدبینی | علل، پیامدها و راه های درمان بدبینی کدام‌اند؟

آیا آدم بدبینی هستید؟ نگرش شما نسبت به مسائل و اتفاقات اطراف چگونه است؟ اگر شما از آن دسته افرادی هستید که به هیچ چیز و هیچکس اعتماد ندارید و فکر می‌کنید تمام این دنیا برای گول زدن شما دست به یکی کرده‌اند، احتمالا به نوعی بدبینی دچار هستید. بدبینی یک ویژگی اخلاقی است که می‌تواند زمینه ساز مشکلات روانی و ارتباطی بسیار زیادی شود. هیچ کس از ابتدای امر بدبین به دنیا نمی‌آید، بلکه تجاربی که افراد در زندگی خود به دست می‌آورند نگاه آن‌ها را به زندگی شکل می‌دهد. در واقع راه کاهش اثرات منفی بدبینی تغییر نگرش نسبت به زندگی است. در این مقاله علل و پیامدهای بدبینی و راه‌هایی برای درمان آن پرداخته‌ایم.

بدبینی چیست؟

بدبینی یعنی تمایل به داشتن افکار منفی و منفی فکر کردن. فرد بدبین در بیشتر موارد روی جنبه‌های منفی هر موضوعی تمرکز می‌کند و همیشه منتظر بدترین‌ها است. فرد بدبین بیشتر جنبه‌های تاریک یک اتفاق را می‌بیند. آن‌ها خودشان را به عنوان کسانی می‌بینند که در هیچ چیز نقشی ندارند و نمی‌توانند هیچ تأثیری روی دنیا بگذارند. اغلب می‌گویند «همین است که هست». آن‌ها همیشه شانس موفقیت را به عوامل خارجی غیر قابل کنترل نسبت می‌دهند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله افکار منفی را بخوانید.

اینفوگرافیک بدبینی

مرز بین خوش بینی و بدبینی کجاست؟

خوش بینی و بد بینی لزوما متضاد هم نیستند. شما یک طیف یا یک محور را تصور کنید که دو سر آن بدبینی و خوش بینی قرار دارد. در هر لحظه از زندگی و هر مکان خاصی می‌توانید در این طیف حرکت کنید و به سمت بدبینی یا خوش بینی بروید. به طور کلی این انتخاب شماست که به کدام سمت این طیف حرکت کنید.

ویژگی افراد خوش بین و بدبین چیست؟

فردی که بدبینی دارد، هر بار که تلفنش زنگ می‌زند فکر می‌کند طلبکار یا مزاحم است. در مهمانی‌ها همیشه فکر می‌کند که قرار است به او بد بگذرد یا وقتی لباس نو می‌خرد همیشه منتظر است که پاره یا کثیف شود. افراد بدبین اغلب خصوصیات پارانوئیدی دارند و به همه چیز و همه کس شک می‌کنند. برای اطلاع بیشتر از اختلال شخصیت پارانوئید کلیک کنید.

افراد خوش بین و مثبت اندیشی زندگی را به همان شکلی که هست می‌پذیرند، در مقابل مشکلات و بحران‌ها انعطاف دارند و برای حل آن صبوری و برنامه ریزی می‌کنند. زندگی عمیق‌تر، با معناتر و شادتری دارند، از نظر جسمی و روانی سالم‌تر هستند و امید به زندگی در آن‌ها بیشتر است. افراد خوشبین حتی در برابر سرماخوردگی مقاوم‌تر هستند و کمتر سرما می‌خورند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مثبت اندیشی کلیک کنید.

دلایل بدبینی چیست؟

تحقیقات نشان می‌دهد که بدبینی می‌تواند از ساختارهای ژنتیک ناشی شود و افراد آن را به ارث برده باشند. یعنی شما به طور ذاتی به دنیا نگاه بد دارید و این از اوایل کودکی خود را نشان می‌دهد. با این حال عوامل محیطی و تربیتی نقش پر رنگ‌تری در این جریان دارند. همراهی مداوم با افرادی که مدام از ناامیدی و بی فایده بودن زندگی صحبت می‌کنند در بدبینی شما نقش دارد. والدینی که خواسته یا ناخواسته انگیزه‌ها و زیبایی رویاها را در شما سرکوب کرده‌اند نیز می‌توانند عللی بر بدبینی شما باشد. همچنین تجربه شکست‌های متعدد در زندگی شما را افسرده و ناامید کرده و باعث می‌شود در ادامه زندگی بدبین‌تر و محافظه کارتر باشید. افراد دارای افسردگی ملانکولیک نسبت به دیگران بدبینی بیشتری دارند. برای کسب آگاهی از افسردگی ملانکولیک کلیک کنید.

آیا بد بینی فایده ای هم دارد؟

شاید برای شما عجیب باشد اما بدبینی در حد طبیعی آن، می‌تواند مفید باشد. بدبینی فقط تفکر منفی نیست بلکه کسانی که فقط نیمه خالی لیوان را می‌بینند، همیشه روی نتیجه تمرکز دارند. افراد خوش بین انتظار دارند همیشه نتایج مثبت اتفاق بیفتد و در صورت شکست ضربه بیشتری می‌خورند، در صورتی که افراد بدبین همیشه منتظر بدترین نتیجه هستند و این آمادگی مقابله آن‌ها با اتفاقات بد را بیشتر می‌کند.

نوعی از بدبینی به نام بدبینی دفاعی وجود دارد که نه تنها فرد را به هدف هایش می‌رساند، بلکه به آن‌ها پاداش‌های غیر منتظره‌ای می‌دهد. این افراد انتظار کمتری از نتیجه دارند و در صورت دیدن نتیجه مثبت، حال خوبی نصیبشان می‌شود.

همچنین، افراد بدبین از اخبار بد آسیب کمتری می‌خورند و حتی می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس آن‌ها کمک کند. بدبینی شاید در جاهایی به شما کمک کند، اما به طور کلی، سلامت روان شما را کاهش داده و در روابط اجتماعی شما اختلال ایجاد می‌کند.

چه عواملی بدبینی را تشدید می‌کند؟

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که فرد بدبین به مسیر اشتباهش ادامه می‌دهد، همراهی دیگران و عدم درخواست کمک توسط این افراد است. افراد بدبین خود را واقع بین می‌دانند و به دلیل انتقادگری‌های بیش از حد، ممکن است دیگران هم به او نزدیک شوند. بدبینی یک بیماری است که در صورت تشدید، به شک و سوءظن و توهم‌های آسیب زا منجر می‌شود. بسیاری از جدایی‌ها، مشکلات شغلی، حتی نزاع‌ها و درگیری‌ها به دلیل بها دادن زیاد به بدبینی است.

پیامدهای بدبینی

بدبینی شاید در نگاه اول به شما آسیبی نرساند، اما در بلند مدت و در صورت تشدید شدن، باعث بسیاری از بیماری‌های روانی مثل افسردگی می‌شود. نگاه همیشه منفی به دنیا، انگیزه و امید به زندگی شما را کاهش داده و به مرور زمان حتی می‌تواند منجر به خودکشی شود. برای کسب اطلاع از خودکشی کلیک کنید.

بدبینی باعث تمایل به پیش بینی نتایج منفی می‌شود و این می‌تواند باعث احتیاط بیشتر شود، اما محافظه کاری بیش از حد شما را دچار وسواس و اضطراب نیز می‌کند. محافظه کاری و ترس، باعث جدایی شما از دیگران و انزوا می‌شود. به مرور زمان احساس غم و اندوه و شک، تمام شما را در بر می‌گیرد و فرار از بدبینی بسیار دشوار می‌شود. همان طور که گفتیم بدبینی منجر به بروز افسردگی می‌شود؛ توصیه می‌کنیم در این شرایط از مشاوره افسردگی کمک بگیرید.

راه های درمان بدبینی چیست؟

روانشناسی مثبت گرا می‌تواند سلامت جسمی و روحی شما را بهبود دهد. تغییر نگاه به زندگی در وهله اول نیاز به اراده و عزم شما دارد و در درجه دوم لازم است که یک روانشناس ابعاد زندگی شما را بسنجد و به شما راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد. تنها رفتن در این مسیر نمی‌تواند نتیجه خوبی داشته باشد. مشاوره فردی به شما کمک می‌کند تا از خطر عود و بازگشت افسردگی و بدبینی جلوگیری کنید. در ادامه چند راه برای کاهش میزان بدبینی را به شما ارائه می‌دهیم.

1. از افراد بدبین فاصله بگیرید

یکی از اصلی‌ترین دلایل تداوم بدبینی، ارتباط با کسانی است که همیشه آیه یأس می‌خوانند. سعی کنید از آن‌ها فاصله بگیرید و با کسانی که به دنیا نگاه بهتری دارند رفت و آمد داشته باشید.

2. قدر دارایی‌های خود را بدانید

نگاهی دیگر به زندگی خود داشته باشید. به اطراف خود نگاه کنید هر آنچه که دارید را روی برگه‌ای بنویسید. کوچک‌ترین چیزها را نیز یادداشت کنید، اگر فکر می‌کنید ارزش نوشتن ندارند بهتر است همان لحظه آن را از خود دور کنید. این گونه متوجه هر آنچه که دارید می‌شوید.

3. بدبینی | قدر زندگی را بدانید

به این فکر کنید که آخرین روز زندگی شماست. چه کارهای نکرده‌ای دارید؟ چه کسانی هستند که دوستشان دارید و به آن‌ها نگفته‌اید؟ چه لذت‌ها و خوشگذرانی‌هایی داشتید که فراموش کردید. به سمت آن‌ها بروید و آن‌ها را انجام دهید.

4. فاجعه سازی نکنید

از کوچکترین مسائل، بحران و مصیبت درست نکنید. ممکن است بر سر یک مسئله کوچک با یکی از نزدیکانتان به مشکل بربخورید. اینقدر به این موضوع منفی نگاه کردید و آن را بزرگ کردید که به یک بحران غیر قابل حل تبدیل شده است. درباره مشکلاتتان صحبت کنید و به دنبال راه حل باشید.

5. بدبینی | تلاش کنید

خوشبین ها احساسات و افکار مثبت خود را از دستاوردها و موفقیت هایی به دست می‌آورند که برای آن مدت ها تلاش کرده اند. معمولا بدبین ها با اولین شکست، از ادامه ی مسیر منصرف می‌شوند اما یک فرد خوشبین به طور مداوم تلاش می‌کند تا آن مساله را حل کند یا موفقیت را به دست آورد. فردی که به طور مداوم تلاش می‌کند، اعتماد به نفس بالایی دارد و علاقه زیادی به تلاش بیشتر نشان می‌دهد. این چرخه که به آن حلقه واکنش مثبت می‌گویند، بزرگ ترین عامل قدرت خوشبین ها است. پس شما نیز می‌توانید مانند افراد خوشبین برای رسیدن به خواسته های خود تلاش کنید تا به موفقیت برسید. این راهکار باعث می‌شود که افکار بدبینانه از بین بروند.

6. برای خوشبین بودن تلاش نکنید

در یک تحقیق از یک گروه خواستند که به موسیقی گوش بدند تا از این طریق حال بهتری داشته باشند. و از گروه دیگر خواستند که فقط به موسیقی گوش کنند. گروه دوم در داشتن حال بهتر موفق تر بودن چرا که برای رسیدن به این حس به خود تلقین نکردند. خوشبین بود نیز با تمرکز و فکر کردن زیاد به دست نمی‌آید. وقتی که تفکرات بدبینانه به سراغتان می‌آید، فکر خود را منحرف کنید تا افکار منفی کاهش پیدا کنند. برای این کار می‌توانید به انجام کاری مشغول شوید که شما را سرگرم کند. مثلا شروع به ورزش و فعالیت کنید یا به موسیقی گوش دهید.

7. تنها خود را مقصر ندانید

هنگامی که افکار بدبینانه به سراغتان می‌آید خودتان را کنار بکشید و طوری به قضیه نگاه کنید که دیگران نیز در آن مقصر باشند. مثلا اگر در یک مهمانی تنها نشسته اید، به جای اینکه خود را بی ارزش و دوست نداشتنی تصور کنید با خود بگویید که من اگر میزبان بودم هرگز اجازه نمی‌دادم که مهمانم تنها بماند و به دیگران معرفی نشود. البته لازم به ذکر است که نباید دیگران را قربانی اشتباه خود بکنید. منظور این است که علاوه بر قبول نقش خود، نقش دیگران را نیز در بروز این مشکل در نظر داشته باشید. و درآخر به دنبال حل مشکل بروید. مثلا در مهمانی از میزبان بخواهید که شما را به مهمانان دیگر معرفی کند.

8. دوستی با افراد خوش بین

همنشینی با دوستان، باعث می‌شود که افکار و عادت های رفتاری آن ها تا حدودی بر شما تاثیر بگذارد. دوستی با یک فرد خوشبین باعث می‌شود که در تلاش و سخت کوشی با او هم مسیر شوید و از افکار و ایده های خوشبینانه او استفاده کنید. همچنین رابطه با چنین فردی بر احوال شما نیز تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که حال بهتر و شادتری داشته باشید.

راه‌های ساده برای کاهش بدبینی

راهکارهای زیر بسیار ساده هستند و به سرعت بدبینی را بهبود می‌بخشند. این راهکارها عبارتند از:

استفاده از نقاط قوت: چند مورد از نقاط قوت و خوب خود را شناسایی کرده و به روش جدیدی از آن استفاده کنید. بررسی ها نشان داده است افراد با گذشت مدت کوتاهی پس از استفاده از این روش خوشحال تر از قبل می‌شوند و حال بهتری پیدا خواهند کرد

نوشتن اتفاقات خوب: هر روز چند مورد از اتفاقاتی که باعث خوشحالی تان شده است را به همراه دلیل آن یادداشت کنید. این راهکار در مدت بسیار کوتاهی تاثیر می‌گذارد و باعث شادی و خوشحالی و کاهش افکار منفی در شما می‌شود.

قدرشناسی: به افرادی که فکر می‌کنید در حق شما محبت زیادی داشته اند اما هیچوقت به خوبی از آن ها تشکر نکرده اید، نامه ای بنویسید. در این نامه از آن ها قدردانی کنید و به دستشان برسانید. این کار باعث می‌شود که احساس خوشحالی تان افزایش یابد. خوشحالی افکار منفی و بدبینانه را از بین می‌برد.

برای دریافت مشاوره در زمینه بدبینی و درمان آن می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.