- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با پیشگیری از فرسودگی خانوادگی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
پیشگیری از فرسودگی خانوادگی چگونه صورت می گیرد؟ فرسودگی خانوادگی اصلا به چه معنا است؟ فرسودگی خانوادگی یعنی شرایطی که در کل خانواده اثرگذار بوده و توانسته به مرور زمان باعث فرسودگی خانواده شود یا حداقل امکان دارد که به زودی موجب فرسودگی در خانواده شود. برای درک بهتر موضوع در این مقاله از موضوعی مثل «بیماری کرونا» و تاثیر آن بر خانواده و موضوع فرسودگی والدین مطالبی آورده شده است. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.
.gif)
ارتباط بین فرسودگی شغلی و فرسودگی خانوادگی
اصطلاح فرسودگی خانوادگی برای اشاره به حالت های خاصی از فرسودگی جسمی، عاطفی، روانی و ارتباطی که فرد در خانواده تجربه می کند معرفی شد. فرسودگی شغلی در نتیجه سوءتفاهم طولانی متقابل، فقدان همدردی، نارضایتی از نیازهای مهم همسران، ماندن در تعامل متقابل ایجاد می شود. فرسودگی شغلی همراه با خستگی عاطفی، خستگی مزمن، تحریک، بی تفاوتی، از دست دادن ذائقه زندگی به کندی، تقریبا نامحسوس ایجاد می شود اما پیامدهای منفی قابل توجهی هم برای خود فرد و هم برای رفاه خانواده دارد. ارتباطات روزمره به منابع بیش از حد سرمایه گذاری عاطفی بیش از حد نیاز دارد.برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه خانواده سالم کلیک کنید.
تاثیر جنگ بر فرسودگی خانوادگی
تجزیه و تحلیل ادبیات نشان می دهد که مشکلات خانوادگی اغلب در زمان جنگ افزایش می یابد. محققان پنج مکانیسم خطر اصلی را برای خانواده های نظامی و مسیرهای منفی رایج « واکنش زنجیره ای » پیشنهاد می کنند که از طریق آن ها انعطاف پذیری خانواده هایی را که با استقرار در زمان جنگ و آسیب های والدین درگیر هستند تضعیف می کنند. برای این که کودکان تحت فشارهای شدید جنگ و درگیری قرار گیرند تعدادی از مداخلات روانی اجتماعی با هدف تقویت روابط و پیوند والد کودک معطوف به خانواده است. تاثیرات جنگ بر افراد جامعه بسیار زیاد و ناگوار است که از موضوع این مقاله خارج است.مداخلات روانی رایج در شرایط جنگ در خانواده ها
یکی از این مداخلات در چنین شرایطی مواجهه درمانی روایتی است. بیمار روایتی کلی درباره ی زندگی خود از بدو تولد تا وضعیت کنونی می سازد و در عین حال بر کاوش دقیق تجارب آسیب زا و خاطرات تروماتیک جنگ تمرکز می کند. روش های کمک به خانواده ها عبارتند از تعامل روایت خانوادگی، توسعه روایت های خانوادگی مشترک، اعضای خانواده، تجربیات، واکنش ها، ترس ها و نگرانی های مداوم خود را به اشتراک می گذارند تا به طور جمعی یک روایت خانوادگی برای بهبود سازگاری و تاب آوری بسازند. در حین توسعه شیوه هایی برای پیشگیری از فرسودگی خانوادگی، موارد زیر باید در نظر گرفته شود:- مسیر های بهبودی بسیار فردی و ناهمگن هستند.
- شواهد ثابتی برای ارتباط منفی بین فرسودگی شغلی و همدردی وجود دارد.
ویروس کرونا و فرسودگی خانوادگی
این که فرسودگی شغلی والدین واقعی است قابل انکار نیست به خصوص در حال حاضر اما کودکان نیز به اندازه ی شما در معرض خطر احساس فرسودگی هستند. در حالی که نقش پدر و مادری شما از زمان شروع همه گیری ویروس کرونا تغییر کرده است دنیای فرزند شما نیز وارونه شده است. به دلیل مدرسه مجازی و تعامل اجتماعی محدود، بچه ها می توانند استرس زیادی را از این تغییر احساس کنند. به علاوه گذراندن روزهای کامل با هم زیر یک سقف می تواند باعث شود خانواده تان به استراحت نیاز داشته باشند. ممکن است راه حل یکسانی برای جلوگیری از فرسودگی شغلی در چنین شرایطی وجود نداشته باشد اما برخی عادات وجود دارد که می توانید آن ها را تمرین کنید که به خانواده شما در کل کمک می کند احساس بهتری داشته باشند.ویروس کرونا و تاثیر آن بر فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی می توانست قبل از شروع همه گیری ویروس کرونا مشکلی در خانواده ی شما باشد اما با برنامه ریزی جدید و افزایش استرس، احتمال این که تمام افراد خانه ی شما با آن دست و پنجه نرم کنند بیشتر می شود. دکتر شربل زیگلر روان درمانگر کودک نویسنده کتاب « فرسودگی شغلی مامان» می گوید: بچه ها از بودن در کنار خواهر و برادرشان خسته می شوند از خوردن وعده های غذایی تکراری خسته شده اند و از بودن همیشه درکنار چندنفر محدود اعضای یک خانواده احساس کسالت می کنند. زیگلر معتقد است که بسیاری از والدین و فرزندانشان از زمان شیوع ویروس کووید19 با سطوح بالاتر فرسودگی شغلی دست و پنجه نرم می کنند.علائم فرسودگی خانوادگی
میکولایچاک می‌گوید: « والدین احساس می‌کنند در انتهای طناب خود خسته، تخلیه شده‌اند. این فرسودگی می تواند خود را در سطح عاطفی نشان دهد. احساس ناتوانی سطح شناختی، عدم احساس ارزشمندی در به خوبی فکر کردن ویا سطح فیزیکی - خستگی به طور خلاصه:- خستگی عاطفی
- خستگی جسمی
- از دست دادن انگیزه و اشتیاق
- منفی گرایی
- بی خیالی در مورد این که چیزی برای از دست دادن ندارید.
علائم فرسودگی خانوادگی در کودکان
درحالی که این علائم برای کودکان یکسان است نحوه ی نشان دادن آن ها می تواند متفاوت باشد. تحقیقات نشان داده است که در حالی که بزرگسالان از کار خسته می شوند بچه ها ممکن است ابراز کنند که نمی خواهند به جلسه دیگری در مدرسه بپیوندند یا ارتباط تصویر بیشتری با خانواده ی خود داشته باشند. همان قدر که بچه های امروزه بخشی از یک نسل فناوری هستند حتی آن ها هم می توانند احساس کنند که برای گذراندن وقت با کیفیت با والدین خود، گذراندن تایم آنلاین کافی نیست. همچنین در این رابطه مطالعه مقاله علائم خسته شدن از زندگی پیشنهاد می شود.او همچنین خاطرنشان می کند که بزرگسالان در بیان شفاهی نیازهای خود در مورد مراقبت از خود بهتر هستند، در حالی که بچه ها تمایل دارند همه چیز را کم کرده و استرس خود را از طریق تحریک پذیری ابراز کنند. "مطمئنا، بسیاری از بزرگسالان نیز می توانند تحریک پذیر شوند، اما آن ها می توانند دلیل عصبانیت خود را نشان دهند، در حالی که احتمالاً کودک برای انجام این کار دشوارتر است."
ارتباط بین فرزندپروری و فرسودگی شغلی
علاوه بر مواردی که پیش تر گفته شد اثرات منفی ای نیز وجود دارد که مستقیما روی یک والد که از لحاظ کاری یا مسئولیت ها گرفتارتر است تاثیر می گذارد. میکولایچایک می گوید دومین علامت اشباع و از دست دادن احساس لذت از فرزندپروری زمانی است که والد احساس می کند که نسبت به فرزندانش علاقه ای ندارد یا زیادی احساس خستگی می کند. والدین دیگر انرزی لازم برای صرف وقت و انرژی برای گذراندن تایم با کیفیت با فرزندان خود را ندارند.حداقل نه به میزان گذشته. کمتر به صحبت های فرزند خود توجه یا گوش می سپارند. تقریبا می توان گفت به آن چه که کودکشان تجربه یا احساس می کند اهمیتی نمی دهند. به آموزش او بی توجه بوده و دخالتی ندارند.به طور مکانیکی وظایف روتین را انجام می دهند از جمله پخت غذا، بردن بچه ها به مدرسه بازگرداندن آن ها از مدرسه. و .... مشخصه حالت فرسودگی این است که افراد مبتلا دیگر آن پدری و مادری نیستند که تصور می کردند تا قبل از این بوده اند. به نوعی انگار دیگر خود را نمی شناسند. از این وضعیت احساس شرمندگی و بی کفایتی می کنند. ایجاد این تضاد اغلب باعث ایجاد احساس غریبگی، احساس گناه و شرم در والدین می شود. تبعات چنین احساساتی نیز با تبعات احساساات رایج پس از فرسودگی شغلی چندان تفاوتی ندارد. والدین نیز در فرسودگی خانوادگی اختلالات خواب، مشکلات سلامتی، افزایش مصرف الکل، افکار خودکشی و ... از خود بروز می دهند.
نقش مادر و فرسودگی
یک مشخصه ی دیگر که باعث فرسودگی خانوادگی می شود که هم چنان با فرسودگی شغلی در ارتباط است این است که زمانی که یک مادر تمام تلاش خود را به کار می بندد تا بین نقش های والدگری و نقش شغل خود هماهنگی و تعادل ایجادکند اما علی رغم تلاشش شکست می خورد، احساس ناکامی و بی کفایتی و شرمندگی را از محل کار به خانه و از خانه به محل کار می برد. نتیجه ی چنین وضعیت وحشتناکی به زودی از دست دادن سلامت روانی در هر دو نقش و جایگاه است.همان طور که مطالعات اپیدمیولوژیک اثبات این مدعا است که در میان افرادی که فرسودگی شغلی را تجربه می کنند به لحاظ جنسیت، دو سوم افراد زن و یک سوم آن ها مرد هستند. اما لازم به ذکراست که مراقبت از کودکان حتی اگر همه چیز بین مرد و زن برابر باشد به مردان ضربه بیشتری وارد می کند چرا که زنان از زمانی که خیلی کوچک بوده اند برای این نقش اجتماعی یعنی فرزندپروری آماده شده اند اما مردان نه. مردان این نسل هیچ وقت ندیده اند که پدرشان به شکلی که امروزه از مردان انتظا می رود پدری کرده باشد. اغلب مردانی که عمیقا درگیر تربیت فرزند خود هستند نقش خود را دیر و در محل کار یاد می گیرند.
توهم والد کامل و فرسودگی خانوادگی
سومین نکته ای که می تواند باعث فرسودگی خانوادگی شود شیوع این توهم رایج است که والدین باید کامل باشند! این تفکر پس از بررسی های روانشناسی روی بزرگسالانی که در کودکی هیچ گونه رشد و محبت و عشقی دریافت نکرده و به این دلیل جزء افراد بزهکار یا افرادناموفق دسته بندی شده اند، هویدا شد. به همین دلیل به شیوه ای افراطی روی این مورد یعنی تمرکز بر قدم به قدم تربیت و فرزندپروری والدین آغاز شد.نتیجه ی چنین تفکری نیز فشار بیش از حد بر والدینی بود که اگر خودشان قربانی سیستم قبلی فرزندپروری نبودند بازهم چنین فرزندسالاری ای را برنمی تابیدند. درنتیجه با مشکلات جامعه ی امروزی، مشکلات کار، ویروس کرونا و ... ایجاد تعادل در یک خانه میان فرزندان، مشکلات، ارتباط بین فرزندان و والدین، مشکلات اقتصادی، اجتماعی، و ... کاری مشکل شد و در جنگ بین این تنش های فکری آرام آرام فرسودگی خانوادگی یا فرسودگی بین والدین اتفاق افتاد.
پیشگیری از فرسودگی خانوادگی
حالا که با این موضوع اشنا شده اید که فرسودگی خانوادگی چیست و چه چیزهایی در آن اثرگذار است بهتر است به بعضی از راه های پیشگیری از آن اشاره شود:1-پیشگیری از فرسودگی خانوادگی | عادات جدید
قبلاً شنیده اید: مراقبت از خود ضروری است. اما اکنون که زندگی ما تغییر کرده است و مسئولیت‌های ما بزرگ‌تر شده‌اند، بسیار مهم‌تر است که زمانی را برای تمام خانواده خود در نظر بگیرید تا مراقبت از خود را انجام دهند. امان پیشنهاد می‌کند که خانواده‌ها روزانه زمانی را برای مراسم خودآرام‌بخشی مانند گوش دادن به موسیقی، پیاده‌روی، حمام کردن، نوشیدن چای یا مطالعه اختصاص دهند. او معتقد است که انجام این فعالیت‌های آرام‌بخش و دیگر تکنیک های آرام سازی خود در طول روز می‌تواند تاثیر زیادی بر سلامت روان کلی شما داشته باشد.در حالی که دادن مقداری TLC انفرادی برای خود مزایایی دارد، امان می‌گوید این فعالیت‌ها را می‌توان با شخص دیگری در خانواده‌تان نیز انجام داد. او توضیح می‌دهد: «بعضی از بچه‌ها واقعاً از این ویروس می‌ترسند، که ممکن است جدایی از آن ها را برای شما سخت کند. وقتی پشت سر هم خود را آرام می‌کنید، امان معتقد است که به فرزندانتان یاد می‌دهید که چگونه از خودشان مراقبت کنند، بدون اینکه احساس تنهایی کنید که در صورت سوختن فرزندتان می‌تواند باعث شود.
2-پیشگیری از فرسودگی خانوادگی | نشانه های بصری
چگونه از فرسودگی شغلی جلوگیری کنیم؟ زیگلر قویاً بر این باور است که برنامه‌ریزی زمان‌های آرام (یا تمرین‌های خود آرام بخشی که امان ذکر کرد) برای خودتان هر روز، شما را از وارد شدن به مکان‌های بد باز می‌دارد، و همین امر در مورد فرزندانتان نیز صدق می‌کند. سعی کنید واقعاً آن را در تقویم یا برنامه ریز خود برنامه ریزی کنید تا رد کردن آن برای شما سخت تر شود.همچنین می‌توانید روی لپ‌تاپ خود یک یادداشت چسبناک قرار دهید که روی آن نوشته شده است: «یک استراحت کن» یا «ساعت 3:00 به پیاده‌روی برو» تا یک نشانه بصری داشته باشید که به شما یادآوری می‌کند که باید متعهد به مراقبت از خودتان باشید. «حتی وقتی همه‌گیری از بین می‌رود، موقعیت‌های استرس‌زای دیگری وجود خواهد داشت که همه ما باید با آن‌ها روبرو شویم.این گامی کوچک در جهت داشتن خانواده شاد است.
ما باید خود را با زندگی در سطوح بالاتر استرس وفق دهیم و باید به فرزندان خود آموزش دهیم که چگونه این کار را انجام دهند. پیاده‌سازی این استراتژی‌های مراقبت از خود در زندگی خانواده‌تان، مکان خوبی برای شروع است، و این عادات در نهایت به شما کمک می‌کند تا کودکانی آرام تر تربیت کنید.
