- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با مشکلات دوران شیردهی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
مشکلات شایع در شیردهی هم برای مادر و هم برای نوزادش می‌تواند آزاردهنده باشد. مشکلات دوران شیردهی گاه مانع از تغذیه مناسب نوزاد می‌شود. این مسئله خود می‌تواند بر روحیه مادر تأثیر منفی بگذارد و بر نگرانی‌های او بیافزاید. این مشکلات نباید مانع از شیردهی مادر به فرزندش شود؛ چرا که شیر مادر برای رشد کودک الزامی است و فواید بسیاری را برای او به همراه دارد.
مادران با آگاهی از این مشکلات و علل و درمان‌های مناسب می‌توانند از بروز مشکلاتی همچون احتقان پستان، مسدود شدن مجاری شیر و... در دوران شیردهی پیشگیری کنند و یا به رفع آن‌ها بپردازند. بیشتر مادران ممکن است به دلیل عدم آگاهی از نحوه درست شیر دادن به نوزاد مشکلات شیردهی بیشتری را تجربه کنند. به همین دلیل لازم است مادران با مشاوران کودک مشورت نموده و راهکارهای مناسب را آموزش ببینند. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره کودک کلیک کنید..gif)
مشکلات شایع شیردهی مرتبط با مادر
برخی علل در سینه مادر باعث می‌شوند که شیردهی با مشکل مواجه شود. این مشکلات شامل موارد زیر می‌باشد:
1. احتقان پستان
این مسئله معمولا در اولین روزهای شیردهی اتفاق می‌افتد. احتقان به این معنی است که سینه تورم پیدا کرده، سفت و دردناک می‌شود. نوک سینه محو یا صاف شده و گرفتن نوک سینه برای نوزاد سخت می‌شود. علت این امر می‌تواند درست تخلیه نشدن سینه باشد. در واقع شیر در سینه باقی می‌ماند. اگر علیرغم اینکه به نوزاد در دفعات زیاد شیر داده می‌شود باز هم سینه محتقن باقی می‌ماند، به این معنی است که مادر برای شــیر دادن به نوزاد او را درست در آغوش نمی‌گیرد یا نوزاد پستان را درست در دهان نمی‌گیرد برای حل کردن این مسئله باید علل آن برطرف شوند.
برای رفع این مشکل لازم است شیوه شیردهی یا نحوه دوشیدن شیر اصلاح شود یا اگر نوزاد در مکیدن مشکل دارد (شکاف کام ناشی از لب شکری نوزاد یا گرفتــگی بینی نوزادان) مشکل نوزاد رفع شود. برای تسکین درد ناشی از احتقان می‌توان از کمپرس گرم یا سرد استفاده کرد، از مسکن‌های ساده بهره برد یا از شیردوش بعد از هر بار شیردهی استفاده کرد. پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات در زمینه نحوه صحیح کلیک کنید.
2. حساس و دردناک شدن نوک سینه
این مورد هم در روزهای اول شیردهی و یا روزهای قبل از ســیکل قاعدگی شایع است. در صورت شــیردهی در دوران بارداری، احتمال حساس شدن نوک سینه‌ها بیشتر می‌شود. علل مختلفی باعث حساس شدن نوک سینه می‌شود.
مثلا اگر نوزاد با وضعیت صحیح در آغوش گرفته نشود، سینه توسط مادر یا نوزاد درست گرفته نشود، نوک سینه صاف یا فرورفته باشد، نوزاد ناهنجاری‌هایی در دهان داشته باشد، مادر شیر را به روش نادرست بدوشد، وجود عفونت‌های نوک پستان، نامناسب بود لباس زیر مادر و ایجاد اصطکاک توسط دندان کودک و سینه مادر همگی از علل ایجاد درد در سینه مادر می‌باشند. برای رفع این درد باید علت شناسایی و برطرف شود.
3. مسدود شدن مجاری شیر از مشکلات شایع در شیردهی
انسداد مجاری شیر با التهاب، تورم، قرمز شدن و درد سینه همراه است؛ ممکن است علائمی شبیه به آنــفولانزا بروز پیدا کند. علت انسداد مجاری شیر تخلیه کم سینه به علت قرار گرفتن نامناسب نوزاد و یا مکیدن نامناسب است. از علل دیگر می‌توان به خوابیدن روی یک طرف بدن، محکم فشار دادن نوزاد به سینه، چنگ زدن یا ضربه وارد شدن به سینه، اشتباهات زنان در استفاده از لباس زیر ، استفاده زیاد از چربی‌های حیوانی و... اشاره کرد.
برای رفع این مشکل باید حالت قرار گرفتن نوزاد اصلاح شود سپس از طریق شیر دادن مکرر به نوزاد یا دوشیدن سینه مجاری بسته را باز کرد. تغذیه از سینه‌ای که مجرای آن مسدود است صورت گیرد و چانه نوزاد به سمت آن قرار گیرد. از ماساژ هم می‌توان بهره برد. کمپرس گرم هنگام شیر دهی و کمپرس سرد پس از آن کمک کننده است.
4. برفک نوک پستان
برفک اغلب با درد همراه می‌شود که 10 تا 15 دقیقه بعد از پایان شیردهی بروز پیدا می‌کند. درد به صورت فروشدن سوزن داغ به سینه توصیف می‌شود. برخی بثورات پوستی هم ممکن است دیده شود. در این شرایط ممکن است برفــک دهان نوزاد یا در اطراف مقعد نوزاد دیده شود. درمان دارویی برای این مشکل وجود دارد که باید با مراجعه به پزشک دریافت کنید. هم مادر هم نوزاد تحت درمان قرار می‌گیرند. مسائل بهداشتی باید دقیق رعایت شوند.
5. زخم نوک سینه از مشکلات شایع در شیردهی
در روزهای اول شیردهی ممکن است این مشکل پیش بیاید. درد معمولا خفیف است ولی گاهی اوقات زخم بدتر شده و به شقاق می‌انجامد. برای برطرف کردن آن به وضعیت شیردهی خود دقت کنید. مطمئن شوید نوزاد تمام نوک سینه را در دهان می‌گذارد. تعداد دفعات شیر دادن را بیشتر کنید این کار باعث افــزایش شیر مادر می شود و کودک با مکیدن کمتر، مقدار بیشتری شیر خواهد خورد و زودتر سیر می شود و مدت زمان شیردهی کمتر خواهد شد. در غیر این صورت هنگامی که نوزاد گرسنه باشد شدیدا سینه را می‌مکد و این ممکن است به بدتر شدن اوضاع بیانجامد.
قبل از اینکه به نوزاد شیر دهید با دست کمی شیر از سینه خارج کنید تا نوزاد مجبور نشود برای این کار مدت طولانی و شدید مک بزند.از دادن شیر با سینه زخم شده اجتناب نکنید و حتما با همان سینه شیر بدهید. از هرکاری که باعث تحریک زخم سینه می‌شود بپرهیزید. مثلا استفاده از صابون‌ها، لباس زیر نامناسب، خشک کردن سینه بعد از شیر دادن. سینه‌های خود را در معرض هوا قرار دهید.
6. عفونت پستان
عفونت یکی از مشکلات شایعی است که از نشانه‌های آن التهاب پستان، تب و لرز، سفتی پوست محل ابتلا می‌باشد. علل آن تداوم انسداد مجرای بسته پستان، ضربه، بهداشت ناکافی، استرس و ... می‌باشد. تاثیر اســترس بر شیر مادر اثر نامطلوبی بر کمیت و کیفیت شیر مادر می‌گذارد؛ بنابراین بهتر است مادران همواره سلامت روانی خود را نیز مورد توجه قرار دهند. درمان آن دارویی و تحت نظارت پزشک می‌باشد. تغذیه مکرر و تخلیه پستان حائز اهمیت است.
تاخیر در درمان عفونت ممکن است منجر به آبسه پستان شود. برای درمان آبسه باید آن را تخلیه کرد و در مواردی به بستری شدن نیاز پیدا می‌کند. همچنین از آنتی‌بیوتیک‌ها برای بهبودی استفاده می‌کنند. مشکلات شایع شیردهی برخی اوقات مرتبط با نوزاد می‌باشد پس علل آن در نوزاد باید شناسایی و رفع شود.
7. بارداری از مشکلات شایع در شیردهی
یکی از مشکلاتی که در دوران شیردهی مادر را با دشواری‌هایی همراه می‌سازد، بارداری است. بارداری باعث می‌شود شیر مادر کاهش پیدا کند. نباید شیردهی به نوزاد خود را قطع کنید. مگر در شرایطی که در بدن کودک علائم غیر عادی ظاهر شوند. برای مثال ممکن است کودک دچار اسهال شود و شیردهی تأثیری در بهبودی و رفع علــت اسهال نوزاد نداشته باشد. در این شرایط لازم است با پزشک خود مشورت کنید. اما تغذیه مناسب را فراموش نکنید؛ چرا که علاوه بر جنینی که در شکم خود دارید باید تغذیه نوزاد به دنیا آمده را نیز تأمین کنید.
مشکلات شایع در شیردهی مرتبط با نوزاد
1. سخت گرفتن سینه
سخت گرفتن سینه در ابتدای زندگی نوزاد تازه متولد شده طبیعی است ولی اگر کلا نوزاد نمی‌تواند این کار را بکند، علیرغم اینکه طرز گرفتن نوزاد در آغوش صحیح است، احتمال احتقان بینی یا شکاف کام را بررسی کنید.
2. اسهال شدن نوزاد از مشکلات شایع در شیردهی
اگر کودک دچار اسهال شد، شیردهی را نباید قطع کرد. خود شیر باعث درمان کودک می‌شود ولی با مشورت پزشک محلول او آر اس هم می‌تواند در فواصل شیردهی برای درمان اسهال نوزاد مؤثر باشد. اگر علیرغم اسهال کودک در مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند، ممکن است شیر مادر مناسب کودک نباشد.
3. تعدد مواردی که کودک گشنه می‌شود
ممکن است چنین به نظر برسد که شیر شما برای نوزادتان کافی نیست. چرا که در فواصل کوتاه گشنه می‌شود؛ نوزدانی که از شیــرخشک تغذیه می‌کنند در فواصل طولانی تری سیر می‌مانند، یا ممکن است فکر کنید وزن گیری نوزادتان کمتر از یک نوزاد شیرخشکی است. احتمالا این مسئله صرفا حساسیت خودتان است. خیلی طبیعی است که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند زودتر گرسنه شوند، اگر در چکاپ‌های انجام شده وزن گیــری نوزاد طبیعی باشد، هیچ جایی برای نگرانی نیست.
توصیه‌های دوران شیردهی
شاید جالب باشد بدانید اعتماد به نفس و روحیه مادر در شیردهی موفق به نوزاد تأثیر بسیار زیادی دارد. افــکار منفی را کنار بگذارید و نگرانی‌هایتان را کنترل کنید. بسیاری از مادران از همان اول عقیده دارند شیرشان کم است یا چون ســزارین کرده‌اند شیرشان کم خواهد بود. اضطراب و استرس مادر در شیردهی او تأثیر می‌گذارد به همین دلیل است که در روزهای اولیه پس از زایمان کــم بودن شیر مادر امری طبیعی برای تمام مادران است. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید، مایعات زیاد مصرف کنید و استراحت و خواب کافی داشته‌باشید. همین نکات کوچک در بهتر شدن روند شیردهی کمک می‌کند.
برخی عقیده دارند مادر شیرده باید به اندازه دو نفر غذا بخورد. در صورتی که چنین چیزی اشتباه است و باعث اضافه وزن مادر می‌شود. بیشترین میزان کالری مورد نیاز برای مادر شیرده 500 کیلو کالری است و نیازی نیست به دو برابر به میزان غذای خود اضافه کند. سه لیوان شیر کم چرب به همراه خرما و بیسکوئیت می‌تواند برای جبران کالری مناسب باشد. پیشنهاد می کنیم در این رابطه مقاله تغــذیه مادران شیرده را مطالعه فرمایید.
سخن پایانی
مشکلات شیردهی امری طبیعی است که بیشتر مادران بعد از تولد فرزند خود با آن مواجه می شوند. معمولا مراقبتهای جسمانی از مادران هم از طرف خودشان و هم از سوی اطرافیان به خوبی انجام می شود. اما غفلت از سلامت روان مادرانی که به تازگی مراحل سخت بارداری و زایمان را پشت سر گذاشته اند، می تواند منجر به افسردگی پس از زایمان شود و شرایط را برای مادر و کودک دشوار سازد.
مشاوران حامی هنر زندگی می توانند در این زمینه یاریگر شما باشند تا با تکنیک های روانی موثر از بروز اختلال افسردگی جلوگیری شود. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی کلیک کنید.
