- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
رانیتیدین یکی از داروهای رایج معده است که بسیاری از پزشکان به تجویز آن می‌پردازند. این دارو با اشکال مختلف آمپول، قرص، شربت و با نام‌های تجاری متفاوت در بازار موجود است. رانیتیدین برای انواع مشکلات معده و گوارش مفید است اما عوارض گوناگونی میتواند برای افراد ایجاد کند تا جایی که مطالعات اخیر نشان داده است که مصرف این دارو باید متوقف شود چراکه متخصصان متوجه سطوح پایین نوعی از ناخالصی در فرآورده این دارو شدند و پیشنهاد دادند که داروهایی مانند فاموتیدین، سایمتیدین و امپرازول جایگزین آن شود. همچنین رانیتیدین با داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی نیز تداخل دارند که لازم است در صورت مصرف دارویی خاص به پزشک خود اطلاع دهید. در ادامه به بررسی بیشتر رانیتیدین خواهیم پرداخت. .gif)
اطلاعات عمومی درباره رانیتیدین
رانیتیدین یک داروی آنتی هیستامین است، بدین معنی که در معده گیرنده‌های هیستامین را غیرفعال می‌کند و با این کار خود مانع از ترشح اسید سلول‌های معده می‌شود. بسیاری از افراد دارای مشکلات معده مانند زخم معده، رفلکس معده، سوزش در معده، سوء هاضمه و... به دستور پزشک خود از این دارو استفاده می‌کنند. همچنین افراد همراه با بسیاری از داروهای دیگر که عوارض مرتبط با مشکلات معده دارند از این دارو بهره می‌برند. این دارو با نام‌های تجاری رانیتیدین، رانیجکتین، رانیسید، رانیفلکس، ژلوتید، رانوور و رانیتیکس نیز شناخته می‌شود. رانیتیدین حتما باید دور از نور خورشید و در دمای کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. همچنین از یخ‌زدگی نیز محافظت گردد.
برای آشنایی بیشتر در زمینه اختلالات عصبی شناختی کلیک کنید.
اینفوگرافیک قرص رانیتیدین
موارد مصرف رانیتیدین
_ درمان کوتاه‌مدت زخم دوازدهه و معده، درمان حالات مرضی ترشح بیش‌ازحد اسید مانند سندرم زولینگر-الیسون
_ درمان نگهدارنده در زخم دوازدهه یا زخم معده خوش‌خیم
_ درمان بیماری بازگشت ترشحات معده به مری (GERD)
_ پیشگیری از زخم گوارشی
_ ازوفاژیت زخمی‌شونده
_ درمان سرپایی برای سوزش سر دل، سوء هاضمه و بازگشت اسید
اشکال مصرف
قرص: به صورت 300 میلی‌گرم، 150 میلی‌گرم و رانوور 150 میلی‌گرم
شربت: به صورت 150 میلی، 240 میلی، رانتیک 120 میلی، رانتیک 75 میلی و رانیتیدین ایرانی 200 میلی
آمپول: رانیتیدین 50 میلی‌گرم
توجه داشته باشید که مقدار مصرف این دارو با توجه به مشکلات بیمار، به تجویز دکتر بستگی دارد.
موارد منع مصرف
تنها کسانی که به دارو حساسیت دارند از مصرف آن منع می‌شوند. در صورتی که علائم زیر را داشتید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- مشکلات تنفسی
- تورم گلو یا زبان
- تب
- ایجاد قرمزی و جوش‌های پوستی
عوارض مصرف رانیتیدین
این دارو به صورت کلی ممکن است عوارض زیر را در افراد به وجود آورد.
اعصاب مرکزی
کسالت، سرگیجه، آشفتگی و توهم
پوست
بثورات پوستی (ناحیه‌ای از پوست است که متورم، ملتهب و یا تریک شده است)
دستگاه گوارش
یبوست، تهوع و درد شکم در اثر مصرف رانیتیدین
خون (بسیار نادر)
لکوپنی برگشت‌پذیر، گرانو لوسیتوپنی، آگرانولوسیتوز و ترومبوسیتوپنی
موضعی
خارش
سایر عوارض
آنافیلاکسی و آنژیوادم
اشخاص زیر عوارض دیگری از رانیتیدین را تجربه خواهند کرد.
افراد دارای مشکلات کلیوی
با داشتن مشکلات کلیوی ممکن است این دارو از بدن پاک نشود و این مسئله رانیتیدین بدن را افزایش می‌دهد که در نتیجه آن عوارض دیگری بروز پیدا خواهد کرد.
افراد دارای مشکلات کبدی
با داشتن مشکلات کبدی، فرآوری دارو به‌خوبی اتفاق نمی‌افتد و منجر به افزایش رانیتیدین بدن می‌شود.
افراد دارای پورفیری حاد (نوعی اختلال ارثی خون)
در صورت داشتن این بیماری هرگز نباید از این دارو استفاده کرد چراکه منجر به حمله پورقیری حاد می‌شود.
افراد مبتلا به سرطان معده
این دارو با وجود آنکه برای مشکلات معده است اما نمی‌تواند کمکی به تومورهای سرطانی کند.
افراد مسن
کلیه‌های افراد مسن اغلب به‌خوبی کار نمی‌کنند از این‌رو ممکن است بدن داروها را به‌کندی فرآوری و پاک کند. همین مسئله منجر به افزایش رانیتیدین شده و عوارض جانبی زیادی خواهد داشت.
کودکان
رانیتیدین برای کودکان زیر یک ماه تحت هیچ شرایطی موثر و ایمن نیست. افراد زیر 18 سال نیز که از ترشح بیش‌ازحد اسید معده رنج می‌برند، بدون تجویز پزشک به‌هیچ عنوان نباید از این دارو استفاده کنند.
اطلاعات تخصصی داروشناسی
فرایند جذب: بعد از تزریق عضلانی، جذب رانیتیدین از محل تزریق سریع است.
فرایند پخش: در بسیاری از بافت‌های بدن و نیز در مایع مغزی-نخاعی (CSF) و شیر انتشار می‌یابد. حدود 19-10 درصد به پروتئین پیوند می‌یابد.
فرایند سوخت‌وساز: در کبد متابولیزه می‌شود.
فرایند دفع: از راه ادرار و مدفوع دفع می‌شود. نیمه عمر دارو 2 الی 3 ساعت بوده که در نارسایی کلیوی افزایش می‌یابد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه معده درد عصبی کلیک کنید.
تداخلات دارویی
معمولا تداخلات زمانی رخ می دهند که بیمار در کنار داروی تجویز شده از سمت پزشک، اقدام به مصرف داروهای دیگر می‌کند و یا بیمار پزشک را از سابقه مصرف دارویی خود مطلع نساخته است. تداخلات دارویی میتواند مضر یا مفید باشد که تشخیص این امر کاملا به عهده پزشک است. اما باید بدانید که داروهای زیر با رانیتیدین تداخل دارند.
- آنتی اسید
- داروهای ضد انعقاد
- کتوکونازول
- متوپرولول
- ایتراکونازول
- گزانتین‌ها
- الکل
- داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای
برای اطلاعات بیشتر در زمینه داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.
دستور توقف مصرف داروی رانیتیدین توسط سازمان غذا و دارو
سازمان غذا و دارو از 24 فروردین 1399 دستور رسمی توقف مصرف رانیتیدین را به تمامی پزشکان اعلام کرد. اواخر سپتامبر 2019 (معادل مهرماه 1398) برخی آزمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی متوجه سطوح پایین نوعی از ناخالصی نیتروزآمینی به نام NDMA در فرآوردههای رانیتیدین شدند. تحقیقات تا به‌دست آمدن شواهد کافی ادامه داشت تا اینکه در اول آوریل 2020، سازمان جهانی غذا و داروی آمریکا (FDA) دستور توقف این دارو را صادر کرد.
طبق پژوهش‌ها، حتی اگر در زمان تولید رانیتیدین، میزان NDMA در فرآورده تولیدشده صفر یا در حد مجاز باشد، با گذشت زمان این ناخالصی در فرآورده ایجاد و افزایش یافته و ممکن است به حدود بالاتر از سطوح مجاز برسد. شرایط نگهداری دارو نیز میتواند این فرآیند را تسهیل کند.
سازمان غذا و دارو سایر دسته‌‌های دارویی H2 بلاکرها و مهارکننده‌‌های پمپ پروتون (PPI) مانند فاموتیدین، سایمتیدین، امپرازول، اس امپرازول، لانزوپرازول، رابپرازول و پنتوپرازول که تاکنون طبق مطالعات صورت‌گرفته، هیچ‌گونه آلودگی NDMA را نشان نداده‌‌اند به‌عنوان گزینه‌‌های درمانی جایگزین معرفی می‌کند.
همچنین این سازمان توصیه می‌کند تمامی مصرف‌کنندگان فرآوردههای رانیتیدین، ضمن قطع دارو، با پزشک معالج خود در مورد سایر گزینه‌‌های درمانی جایگزین مشورت کنند.
برای دریافت مشاوره در زمینه رانیتیدین می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق شماره 02122018502 و یا از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.
