- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
مخملک از جمله بیماری‌هایی است که بیشتر در کودکان اتفاق می‌افتد. نشانه‌هایی چون تب و دانه‌های پوستی در بسیاری از مواقع والدین را به اشتباه می‌اندازد و گمان می‌کنند کودکشان به آبله مرغان و یا سرخچه مبتلا شده‌است. تشخیص به هنگام و درمان بیمار مخملک از اهمیت خاصی برخوردار است. مخملک یک بیماری عفونی است و علائم خاص خود را دارد. این بیماری مسری با درمان سریعا بهبود پیدا می‌کند ولی در صورت عدم درمان عوارض خاص خودش را خواهد داشت. تشخیص این بیماری باید توسط متخصص کودکان انجام شود و کودک در زمان نقاهت نیاز به استراحت و مراقبت خواهد داشت.
اما ممکن است کودک در طول درمان دچار بی قراری و تنش های بسیاری شود. در این صورت می توانید از طریق مشاوره کودک اقدامات موثری در جهت حفظ آرامش کودک انجام دهید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره کودک کلیک کنید..gif)
بیماری مخملک
مخملک یا تب اسکارلت بیماری مسری است که در نتیجه یک عفونت استرپتوکوکی نوع 1 به وجود می‌آید. این بیماری کودکان بین 5 تا 15 سال را درگیر می‌کند ولی بیشتر از همه در سنین پایین‌تر دیده می‌شود. میزان شیوع مخملک در زمستان بیشتر می‌باشد. برای آشنایی با انواع بـیماری های کودکان کلیک کنید.
علائم و نشانه‌های بیماری مخملک
بیماری مخملک معمولا با سوزش و درد گلو و تــب کودکان شروع می‌شود. سردرد، دردهای عضلانی، دردهای شکمی، تهوع، بزرگ شدن غدد لنفاوی گردن و التهاب و تورم گلو، تغییر ظاهر زبان، تکه‌های چرک در پشت حلق، خستگی و بی قراری و قرمز شدن زیربغل و کشاله‌های ران همگی از علائم اولیه ای هستند که ظهور می‌کنند.
ابتدای بیماری رنگ زبان کمی تغییر می‌کند به سفید یا زرد متمایل می‌شود. بعد از مدتی قرمز شده و برجستگی‌ها و پرز‌های زبان برجسته می‌شوند. به این حالت زبان توت فرنگی می‌گویند. در این مرحله از بیماری، صورت برافروخته، و لوزه‌های کودک متورم و قرمز می‌شود، در حالیکه اطراف دهانش بیرنگ و سفید می‌شود.
روز دوم بیماری بثورات پوستی ایجاد می‌شود. این بثورات قرمز رنگ و خشک است. معمولا از زیربغل، گردن، پشت گوش و سینه شروع شده و سراسر بدن را فرا می‌گیرد. این جوش‌ها باعث خارش می‌شوند.این بــیماری پوستی کودکان ممکن است علاوه بر این بثورات، در قسمت‌های آرنج و کشاله ران خطوطی هم دیده شوند. در هفته‌ی دوم بیماری، بثورات شروع به ناپدید شدن می‌کنند و پوست کودک پوسته پوسته می‌شود.
راه‌های انتقال بیماری مخملك
مخملک بیماری مسری است ولی جوش‌ها و بثورات پوستی بیماری را منتقل نمی‌کند. بلکه مانند ســرما خوردگی در کودکان، عفونت گلو و ترشحات آن می‌تواند فرد دیگر را مبتلا سازد؛ مثلا از طریق بزاق دهان، سرفه و عطسه. با شروع درمان، 24 ساعت بعد از شروع اولین دارو، واگیر آن تمام می‌شود.
عوارض بیماری مخملك
بیماری مخملک در صورت عدم درمان، می‌تواند عوارضی از قبیل عوارض کلیوی داشته باشد. ممکن است این بیماری منجر به ایجاد عفونت‌ها، آبسه، روماتیسم، هپاتیت و... شود. در حالت نادری ممکن است بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر گذاشته و باعث مننژیت شود. یا احتمال دارد عــفونت گوش در کودکان و سینوسی شدن رخ دهد. در صورتی که مخملک درمان نشود، ممکن است باکتری‌ها به بیضه‌ها، ریه‌ها، پوست، کلیه و خون سرایت پیدا کند.
تشخیص بیماری مخملک
اگر علائم و نشانه‌های فوق درکودکتان وجود دارد یا مشکوک به ابتلای او به مخملک هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص دقیق، از ترشحات گلو کشت انجام می‌شود. برخی مواقع آزمایش‌های خون هم برای بررسی سایر عفونت‌ها لازم است. همچنین برای تشخیص بهتر از تست تشخیص آنتی ژن سریع نیز استفاده می‌شود.
درمان بیماری مخملک
هر چه سریع‌تر برای درمان مراجعه کنید، فرایند بهبودی کودکتان سریع‌تر خواهد بود. البته بثورات پوستی چند روز طول می‌کشد تا از بین بروند. درمان از طریق تجویز آنتی بیوتیک‌ها می‌باشد که بنابر صلاح دید پزشک با دوز مشخص تجویز می‌شود. داروها حتما باید طبق دستور مصرف شوند و دوز آن تمام شود. استفاده از رژیم آنتی بیوتیکی در درمان مخملک می‌تواند مفید باشد. این رژیم شامل کاهش طول مدت علائم، جلوگیری از پیشرفت علائم و تب و مصرف پــنی سیلین یا آموکسی سیلین می‌شود. نوشیدن مایعات زیاد و غر غره آب نمک به درمان و بهبودی کمک می‌کند. بهتر است محیط خانه را از دود سیگار و بوی مواد شوینده و شیمایی پاکیزه نگه دارید؛ چرا که این موارد گلو درد را بیشتر می‌کنند. برای کسب آگاهی در خصوص مصرف آنتی بیوتیک در کودکان کلیک کنید.
کمک به بهبود بیماری مخملک
پختن غذاهای نرم برای کودک مبتلا بهترین کمک برای بهبودی می‌باشد. ممکن است بلع برایش سخت باشد. بنابراین تهیه غــذای مقوی برای کودکان مانند سوپ و مایعات کمک شایانی می‌کند. به استراحت کودکتان دقت لازم را داشته باشید و مراقب باشید به قدر کافی استراحت کند. استفاده از دستگاه بخور در خانه به مرطوب کردن هوا کمک می‌کند و برای کاهش خشکی گلوی کودک مفید می‌باشد. معمولا برای کاهش تب یا درد عضلانی کودک از استامینوفن استفاده می‌شود. در صورتی که بعد از گذشت 24 ساعت از مصرف آنتی بیوتیک هنوز هم علائم وجود داشته‌باشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از ابتلای کودک به بیماری مخملک
همان طور که گفته شد مخملک مسری است و اگر کودکتان در معرض ترشحات حلق و بینی کودک دیگری قرار بگیرد ممکن است مبتلا شود. معمولا کودکان یک بار مخملک می‌گیرند و این بیماری تکرار نمی‌شود. اگر کودکتان مخملک دارد و نگران ابتلای بقیه افراد هستید، به کودک خود آموزش دهید هنگام سرفه، جلوی دهانش را بگیرد و دستان خود را شستشو دهد. از ظروف مشترک استفاده نکنید و به طور کلی کودکان دیگر را محافظت کنید. اگر دیگر اعضای خانواد علائم اولیه تب، بدون گلو درد نشان دادند، باید سریعا برای درمان مراجعه کنند.
همچنین می توانید برای کاهش بی قراری کودک از راهکارهای روانی برای آرامش کودک استفاده نمایید. به منظور آموزش در این زمینه می توانید با مشاوران حامی هنر زندگی در تماس باشید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی این مرکز کلیک کنید.
سؤالات متداول
آیا بزرگسالان نیز مخملک می‌گیرند؟
بیشتر کودکان 5 تا 15 سال به این بیماری مبتلا می‌شوند اما احتمال ابتلای والدین این کودکان و یا مربیان مراکز و آموزشگاه‌های کودکان نیز وجود دارد.
مخملک در دوران بارداری چه عوارضی دارد؟
مخملک در دوران بارداری تأثیری بر روی جنین نمی‌گذارد اما در صورتی که مادر هنگام زایمان به مخملک دچار باشد احتمال ابتلای نوزاد نیز وجود دارد. مورد نگران کننده تب ناشی از مخملک در ماه‌های اولیه بارداری است که در صورتی که درمان نشود منجر به بروز نقایص مادرزادی در جنین می‌شود.
