اسکوپوفوبیا | فوبیایی عجیب به نام اسکوپوفوبیا یا ترس از زل زدن!

گاهی برخی از افراد از این که مرکز توجه باشند اضطراب دارند. اسکوپوفوبیا نوعی ترس غیر منطقی نسبت به خیره شدن افراد نسبت به شخص است. این ترس می توانند همراه با دیگر اختلالات اضطرابی همچون ترس از صحنه یا حرف زدن در جمع ها باشد. این اختلال تا حدی شدید است که می تواند در زندگی روزمره و اجتماعی فرد مداخلات زیادی به وجود بیاورد. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

 

فوبیا چیست؟

فوبیا یک نوع ترس غیرمنطقی و پایدار است که در یک شرایط خاص بر فرد چیره می شود. شدت و میزان این ترس با ترس های عادی که برای افراد به وجود می‌آید متفاوت است. به این معنا که این ترس و میزان آن بسیار بیشتر از خود محرک فوبیازا است. هرچند خود این افراد به غیر واقعی بودن ترس هایشان بینش دارند اما به دلیل ناتوانی در کنترل آن قادر به غلبه بر ترس نامعقول خود نیستند.

ترس فوبیایی همیشه علت خاصی ندارد و برخی افراد بدون دلیل از یک چیزی ترس و واهمه زیادی دارند. شایع ترین انواع فوبیا شامل فوبیای عنکبوت مار ارتفاع فضاهای باز و شلوغ سگ رعد و برق محیط های بسته آلودگی و میکروب ها پرواز تزریق و سوراخ و حفره ها هستند.

ترس و وحشت ناشی از موقعیت شی یا حیوان

افرادی که فوبیا هستند هنگام مواجهه با موقعیت ترسناک دچار وحشت می شوند. این ترس و وحشت می تواند ناشی از مکان موقعیت شی یا حیوان خاصی باشد. کسانی که مبتلا به فوبیا هستند سعی می‌کنند از هر چیزی که باعث هراس می شود دوری کند و همین عامل باعث اضطراب بیشتر در آنها می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه انواع فوبیا کلیک کنید.

بعضی از این موقعیت‌ها طیف محدودی دارند مانند ترس از عنکبوت گربه یا مار و بعضی از موقعیت ها طیف های بیشتری دارند مثلاً ترس از ارتفاع که با نگاه کردن از پنجره یک ساختمان به بیرون و یا قدم زدن بر روی یک پل هم ایجاد می شود. شدت تاثیر فوبیا ها می تواند از خفیف تا شدید باشد. افراد مبتلا به فوبیا در روابط شخصی و زندگی اجتماعی خود مشکلات زیادی دارند تا حدی که مجبور میشوند از خیلی از فعالیت‌های ضروری دست بکشند.

 

اسکوپوفوبیا چیست؟

اسکوپوفوبیا کلمه ای انگلیسی است که شامل دو کلمه اسکوپ و فوبیا است و هر یک معنای خاص خود را دارند. اسکوپ به معنای تمرکز نگاه دیگران قرار گرفتن است و فوبیا یکی از واژه‌هایی است که به ترس های بیش از حد غیر منطقی هستند و هرگونه رفتاری که ناشی از ترس از اشیا و یا افکار یا ایده ها باشد اطلاق می شود. ترکیب این دو واژه به معنی ترس بیش از حد از قرار گرفتن در مرکز توجه دیگران است که در فارسی می توان آن را ترس از زل زدن معنا کرد. همچنین درمورد اضطراب اجتماعی بخوانید.

شاید هر فردی هنگام حضور در مراسم و یا مهمانی ها ترس از این را داشته باشد که با حضورش در اجتماع رفتار درستی نشان ندهد یا اینکه در ظاهر مشکلی داشته باشد. این ترس‌ها برخی اوقات برای همه شما ممکن است وجود داشته باشد و شاید عادی باشد اما در صورتی که ترس از حضور در جمع به حدی باشد به آن فوبیا گفته می‌شود که ممکن است نیاز به درمان پیدا کند.

چه کسانی مبتلا به اسکوپوفوبیا هستند؟

هرچند می توان مسئله را در خیلی از بیماران دید که دچار اختلالات روانی دیگری هستند اما به طور کلی نمی‌توان با قطعیت گفت چه کسانی دچار اسکوپوفوبیا می‌گردند. افرادی که دچار اضطراب بیش از حد برای حضور در جمع ها هستند به احتمال قوی ممکن است که از ترس زل زدن دیگران و قرار گرفتن در کانون توجه علاقه‌ای به حضور در اجتماع نداشته باشند و یا اینکه اختلالات مرتبط با اوتیسم می‌تواند یکی از عوامل ایجاد اسکوپوفوبیا باشد اما با وجود این نمی‌توان به طور کلی گروه خاصی را در معرض ابتلا به این اختلال دانست.

بر اساس مطالعات انجام شده توسط مرکز علمی که به کنترل و پیشگیری از بیماری ها مربوط است مشخص شده کسانی که دچار اختلالات عصبی هستند احتمال دارد که بیشتر ترس از حضور در جمع ها و اجتماع داشته باشند. افراد دیگری هم هستند که دچار بیماری صرع هستند و به دلایلی احتمال دارد که از حضور در اجتماع بترسند و بیشتر در معرض ابتلا به اسکوپوفوبیا قرار بگیرد. اگرچه در بیشتر این موارد وجود بیماری های زمینه ای را می توان دلیل به وجود آمدن ترس برای حضور در اجتماع دانست اما در برخی موارد حساسیت زیاد افراد می تواند از علت ابتلا به اسکوپوفوبیا باشد.

دلایل ابتلا به اسکوپوفوبیا یا ترس از زل زدن

احتمال دارد افراد در دوران کودکی به شدت مورد تمسخر دیگران قرار گرفته باشند و یا اینکه به دلیل مشکلات مالی و سایر مشکلات خانوادگی در مرکز توجه قرار داشته باشند. این افراد ممکن است که در معرض ابتلا به اسکوپوفوبیا یا ترس از زل زدن قرار بگیرند. هرچند دلایل دیگری مانند وقوع سوانح رانندگی و یا حوادث اتفاقی که باعث نقص عضو می شود یا باعث تغییراتی در زیبایی ظاهری می گردند از دلایلی هستند که احتمال دارد فرد را از حضور در جمع ها و در معرض قرار گرفتن دیگران بترساند. برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

در صورتی که ترس شدید باشد نیاز به کنترل و درمان دارد تا زندگی به حالت عادی برگردد. نکته مهم این است که بدانید ترس های منطقی که خیلی از افراد برای حضور در اجتماع و موقعیت های ویژه دارند در گروه اختلالات روانی نیستند.

نشانه های اسکوپوفوبیا ترس از زل زدن

مهمترین علامت این مشکل همان ترس بیش از حد از حضور در اجتماع و قرار گرفتن در معرض نگاه دیگران است اما این تنها علامت این ترس نیست که برای اسکوپوفوبیا وجود دارد. مشکلاتی همچون نگرانی بیش از حد هنگام تنهایی که به دلیل ترس از قرار گرفتن در شرایط نا خواسته است از جمله مهم‌ترین آنها هست که می توان فرد را حتی هنگامی که در جامعه حضور ندارد اذیت کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان ترس شدید کلیک کنید.

این نشانه می تواند با علائم فیزیکی همراه باشد که از جمله آنها تپش قلب است. لرزش بدن هنگام حضور در جامعه را می توان از نشانه هایی برشمرد که به شما می فهماند فردی دچار این اختلال است. خجالت زدگی و یا سرخ شدن چهره از دیگر نشانه هایی هستند که سبب جلب توجه بیشتر اطرافیان می گردد و ممکن است همراه با تعریق بدن باشد.

برخی علائم مشترک بین دیگر فوبیاها

ترس در صورتی که با سرخ شدن چهره همراه باشد می تواند به علت مسائل دیگری که با نام اریتروفوبیا شناخته شده باشد. در چنین حالتی فرد هم از حضور در جامعه ترس دارد و هم فکر می‌کند که در اثر حضور و توجه دیگران ممکن است به صورت ناخواسته سرخ شود. علاوه بر موارد ذکر شده مواردی همچون خشکی دهان هم در افراد دیده می شود. این افراد دچار مشکل در تمرکز حواس هستند و مخصوصاً هنگامی که ترس آنها بیشتر می شود توانایی کافی برای مهارت تمرکز ندارند.

بی قراری و نگرانی و سایر مشکلات مرتبط با اضطراب شدید مانند سردرد را هم می توان از دیگر نشانه های آنها برشمرد. در صورتی که فرد دچار مشکل باشد عدم توجه می تواند سبب شد از حضور در کنار خانواده و حتی خویشاوندان خود واهمه داشته باشد و برای جلوگیری از مشکلات حادتر نیاز به پیشگیری خواهد بود.

 

تاثیر اسکوپوفوبیا در زندگی

همه افراد باید زندگی خود را با تحصیل و پیدا کردن شغل مناسب و داشتن رضایت شغلی به صورت عادی سپری کنند و در صورتی که کسی از حضور در اجتماع ترس داشته باشد این عامل می‌تواند روند زندگی آتی او را با مشکلاتی روبرو کند. در مراحل اولیه میتوان عدم لذت بردن از بودن در کنار خانواده دوستان و آشنایان را از جمله مسائلی دانست که در صورت ابتلای فرد به اسکوپوفوبیا ایجاد می شود.

اما مشکلاتی که برای ادامه تحصیل این افراد به وجود خواهد آمد تاثیرات بسیار ناخوشایندی را از خود به جا می گذارد که در صورت به طول انجامیدن این مشکلات می تواند یافتن شغل مناسب و گذران زندگی را سخت کند. خودداری از سفر کردن و یا عدم علاقه به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را می توان از مشکلات دیگری برشمرد که در مقیاس کوچکتر سبک زندگی فرد را تا حد زیادی تحت شعاع قرار می‌دهد.

 

علت به وجود آمدن اسکوپوفوبیا یا ترس از زل زدن

یکی از دلایل شکل گیری اسکوپوفوبیا این است که گاهی افراد در معرض وقایع ناخواسته و مشکلات اتفاقی در زندگی قرار می گیرند و ممکن است توجه دیگران را به آنها جلب کنند. همچنین افرادی که در دوران کودکی خود به دلیل چهره یا نقصی در صورت مورد تمسخر دیگران واقع شدند و یا با استفاده از الفاظ رکیک و ادبیات ناشایست مورد خطاب قرار گرفتند در بزرگسالی با احتمال بیشتری ترس از حضور در جمع ها و دیگران پیدا می کنند.

دوران نوجوانی از جمله دوره های مهمی است که آگاهی افراد نسبت به محیط پیرامون آنها بیشتر می گردد و حساسیت های بیشتری در ارتباط با دیگران و در ارتباط با خود خواهند داشت که زمینه را برای ایجاد این مشکلات فراهم می کند. هر چند در این حالت احساسات دوره نوجوانی و بلوغ به صورت عادی کم خواهد شد اما در صورتی که فرد با ورود به دوره جوانی باز هم تمام این مسائل را داشته باشد لازم است که به طور جدی برای درمان قدم‌هایی بردارد.

 

راه های درمان اسکوپوفوبیا

اگر دچار اسکوپوفوبیا هستید بدانید که حدود ۱۲ درصد بزرگسالان هم دچار این مسئله هستند. بنابراین شما تنها نیستید چرا که انواع فوبیا در جهان فراگیر است و لازم است اقدامات درمانی انجام شود تا از حادتر شدن آن جلوگیری شود. رایج ترین درمان های اسکوپوفوبیا شامل موارد زیر هستند: برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان فوبیا کلیک کنید.

1-رفتاردرمانی شناختی

یکی از درمان های رایج برای انواع فوبیا و درمان شناختی رفتاری میباشد. مسئله مهم در درمان فوبیا ها رسیدگی به باورهای آنها است که افراد درباره رویداد یا وضعیت فوبیازای خود دارند. این باورها غالباً نادرست هستند چرا که با واقعیت تهدید که محرک های فوبیازا ایجاد می کند تطابق ندارد و در ضمن باعث تداوم ترس و اجتناب می شوند. افراد فوبیک چون سعی می کنند که با محرک های آزار روبرو نشوند به ندرت با شواهدی روبرو می شود که نشان می‌دهد باورهای آنها اشتباه هستند.

یکی از روش های درمانی مواجهه درمانی است که چنین فرصتی را فراهم می‌کند و افراد را در وضعیتی قرار می دهند که بتواند مشاهده کنند که باورهایشان از پایه نادرست است.به تازگی بعضی انواع رفتار درمانی با تکنیکهایی از شناخت درمانی ترکیب شدند تا درمان های ترکیبی کوتاه مدت ایجاد کنند درمان هایی که موارد زیر را شامل می‌شوند: بازسازی شناختی مواجه شدید با رویداد یا محرک فوبیازا و یادگیری مشاهده ای که در مدت کوتاه حتی در یک جلسه سه ساعت هم تاثیر گذار است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بهترین روش درمان در روانشناسی کلیک کنید.

مواجهه درمانی یعنی مواجه کردن تدریجی فرد با وضعیتی که از آن می ترسد تا زمان از بین رفتن آن ترس. مثلاً فردی که از اجتماع می ترسد باید بتواند ابتدا در محیط های کوچک تر حضور پیدا کند تا به تدریج ترسش کمتر شود.

2-دارو درمانی

یکی از درمانهای رایج برای انواع فوبیا دارو درمانی است دارو درمانی روانی در موارد توصیه می شود که ترس آنقدر شدید باشد که فرد نتواند به درمان های مشاوره ای جواب دهد. در این موارد برای کم کردن نشانه های اضطراب ابتدا داروها توسط پزشک تجویز می شوند. بعد از آن فرد می تواند درمانهای مشاوره و روانشناسی خود را آغاز کند. ذکر این نکته حائز اهمیت است که بدانید دارو درمانی هرچند نشانه ها را کم می کند اما تاثیرات ناپایداری دارد و بلافاصله بعد از کم کردن یا قطع دارو نشانه ها برگشت می کنند. بنابراین توصیه می شود حتماً از درمان های مشاوره ای هم استفاده شود.

 

سخن آخر

اسکوپوفوبیا یا ترس از خیره شدن اگر شدت پیدا کند مانع خیلی از فعالیت های مهم اجتماعی برای رشد شخصی فرد می شود. علاوه بر این اختلال هر نوع از فوبیا یا ترسی در هر رده سنی می تواند فرصت های زیادی را از فرد بگیرد چرا که فرد به دلیل ترس بیش از حد و غیر منطقی اش نمیتواند در خیلی از جمع ها و گروه ها شرکت کند و ممکن است این ترس همچنان ادامه پیدا کند.

گاهی برخی افراد به دلیل مشکلاتی در دوران کودکی خود و اتفاقات ناخوشایندی که تجربه کردند انواع فوبیا در آنها شکل گرفته است که در این زمینه توصیه می شود حتماً تحت نظر متخصصان و روانشناسان با تجربه فرآیند درمان را آغاز کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.