سلژیلین | موارد مصرف، عوارض و اثرات داروی سلژیلین

سلژیلین نوعی داروی ضد افسردگی است که علاوه بر درمان افسردگی برای بهبود علائم حرکتی ناشی از اختلال پارکینسون نیز استفاده می‌شود. سلژیلین در طبقه بندی دارویی به عنوان نوعی مهار کننده مونوآمین اکسیداز شناخته می‌شود که همین امر باعث افزایش سطوح سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین در مغز می‌شود. از آنجایی که افراد مبتلا به پارکینسون میزان دوپامین کمی دارند و مبتلایان به افسردگی نیز با کاهش سروتونین مواجه هستند، این دارو با افزایش این انتقال دهنده‌ها می‌تواند در روند بهبودی این بیماران تاثیرگذار باشد. همچنین این دارو با سایر داروهای ضدافسردگی نیز تداخل دارد و مصرف آن باید زیر نظر پزشک انجام گیرد. در ادامه به بررسی بیشتر این دارو خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.

سلژیلین و موارد مصرف آن

سلژیلین دارویی از گروه مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAO) است که اغلب برای بهبود اختلالات حرکتی ناشی از بیماری پارکینسون تجویز می‌شود. البته سلژیلین پارکینسون را به طور کامل درمان نمی‌کند اما می‌تواند در کنترل و کاهش علائم حرکتی ناشی از آن کمک کننده باشد. بیماری پارکینسون، یک اختلال عصبی پیشرونده است که با تخریب سلول های تولید کننده دوپامین در مغز مشخص می شود. سلژیلین با مهار MAO-B، سطح دوپامین را در مغز افزایش می‌دهد و در نتیجه به کاهش علائم حرکتی بیماری پارکینسون کمک می‌کند.

از جمله این علامت‌ها می‌توان به سفتی عضلانی، لرزش و از دست دادن ناگهانی حرکات طبیعی بدن اشاره کرد. بر این اساس مصرف این دارو باعث می‌شود که فرد مبتلا به پارکینسون بتواند راحت‌تر راه برود و فعالیت‌های طبیعی روزانه خود را ادامه دهد.

1-موارد مصرف سلژیلین

فرم پچ ترنس درمال (پچ پوستی) این دارو امروزه در درمان افسردگی مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا رسیده است و از آن در درمان افسردگی اساسی استفاده می‌شود. برای آشنایی بیشتر در زمینه پارکینسون کلیک کنید.

سلژیلین همچنین برای استفاده بالقوه آن در درمان افسردگی و زوال شناختی مرتبط با پیری و بیماری آلزایمر مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال، اثربخشی آن در این شرایط هنوز در دست تحقیق است و در بسیاری از کشورها برای این کاربردها تایید نشده است. برای ارزیابی کامل و دریافت راهنمایی مناسب در مورد استفاده از سلژیلین، مهم است که با یک متخصص مشورت کنید. آن ها می توانند اطلاعات شخصی را ارائه دهند، در مورد عوارض جانبی بالقوه و تداخلات دارویی بحث کنند و پاسخ شما به دارو را نظارت کنند.

2-موارد منع مصرف سلژیلین

مصرف این دارو در برخی شرایط پزشکی مجاز نمی‌باشد. اگر واجد شرایط هریک از موارد زیر هستید حتماً قبل از مصرف سلژیلین این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

•  وجود تومور در غده آدرنال
•  داشتن سابقه اختلالات قلبی عروقی
•  دچار بودن به مشکلات خونی
•  دچار بودن به سردردهای مزمن
•  ابتلا به دیابت
•  مبتلا بودن به اختلالات کبدی
• ابتلا به تیروئید پرکار
•  سابقه وجود اختلالات روان پریشی نظیر اسکیزوفرنیا در خانواده

3-مکانیسم اثر سلژیلین

سلژیلین نوعی مهار کننده آنزیم مونوآمین اکسیداز است. مهار این آنزیم از تجزیه شدن مونوآمین‌ها جلوگیری می‌کند. همین امر باعث افزایش سطوح سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین در مغز می‌شود. از آنجایی که افراد مبتلا به پارکینسون میزان دوپامین کمی دارند و مبتلایان به افسردگی نیز با کاهش سروتونین مواجه هستند، این دارو با افزایش این انتقال دهنده‌ها می‌تواند در روند بهبودی این بیماران کمک نماید.

برای اطلاعات بیشتر در زمینه درمان افسردگی کلیک کنید.

4-عوارض جانبی مصرف سلژیلین

مصرف این دارو می‌تواند منجر به بروز برخی علائم ناخوشایند شود که از جمله آن‌ها می‌توان به سرگیجه، دردهای شکمی، خشکی دهان، حالت تهوع، درد معده، مشکلات خواب و سردرد اشاره کرد. در صورت تداوم این علائم و یا بدتر شدن آن‌ها در طول زمان حتماً موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

معمولاً پزشکان برای درمان پارکینسون در کنار سلژیلین داروی لوودوپا را تجویز می‌کنند. عوارض جانبی سلژیلین معمولاً زمانی که با لوودوپا مصرف شود می‌تواند شدیدتر باشد. در صورت مشاهده هریک از علائم زیر فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

- لرزش دست

- سفتی عضلانی

- بروز علائم روانی نظیر توهم

- تغییرات خلقی شدید

- بروز افکار و رفتارهای غیر معمول

5-تداخلات دارویی

مصرف برخی داروها هم زمان با سلژیلین می‌تواند موجب تشدید عوارض جانبی شده و یا نحوه اثرگذاری این دارو را تغییر دهد. از جمله این داروها می‌توان به انواع ضدافسردگی‌ها اشاره کرد. در واقع از آنجایی که سایر ضد افسردگی‌ها نیز باعث افزایش سطح سروتونین مغز می‌شوند مصرف هم زمان آن‌ها با سلژیلین می‌تواند به سندروم سروتونین بیانجامد و پیامدهای جدی را برای فرد به همراه داشته باشد. علاوه بر این‌ها این دارو با برخی داروهای اپیوئیدی نظیر دکسترومورفان و متادون نیز تداخل دارد و مصرف آن‌ها با یکدیگر توصیه نمی‌شود.

برای آگاهی بیشتر در زمینه داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.

6-محدودیت‌های غذایی

وقتی سلژیلین در دوزهای بالاتر(بیشتر از 10 میلی گرم در روز) مصرف شود، می تواند هر دو آنزیم MAO-A و MAO-B را مهار کند که می تواند خطر بحران فشار خون را در صورت مصرف غذاها یا نوشیدنی های حاوی سطوح بالای تیرامین افزایش دهد. ممکن است نیاز به رعایت محدودیت های غذایی خاص برای جلوگیری از تداخلات بالقوه خطرناک داشته باشد. با این حال، در دوزهای پایین تر (به عنوان مثال، 5 میلی گرم در روز)، سلژیلین در درجه اول MAO-B را هدف قرار می دهد و تأثیر کمتری بر محدودیت های غذایی دارد. هنگام مصرف داروی سلژیلین و 14 روز پس از قطع آن باید از مصرف غذاهای حاوی تیرامین بپرهیزید چرا که این غذاها نیز می‌توانند موجب بروز تداخلات دارویی شده و عوارض جانبی ناخوشایندی را به بار بیاورند. از جمله این غذاها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

- سوسیس و کالباس

- پنیر

- مکمل‌های غذایی حاوی تیرامین

- سس و دانه سویا

سخن آخر

یکی از راه های تجویز سلژیلین، چسب ترانس درمال است که در آن یک پچ روی پوست بیمار اعمال می شود تا جذب مستقیم دارو در خون را تسهیل کند و متابولیسم پاس اول را دور بزند. مسیر ترانس درمال غلظت پلاسمایی بالاتری نسبت به مسیر خوراکی دارد و در نتیجه سطوح سلژیلین افزایش می‌یابد که مهار غیرانتخابی MAO و اثر ضد افسردگی مورد نظر را برای درمان MDDs ایجاد می‌کند. پچ ترانس درمال سلژیلین در مقادیر 6 میلی گرم در 24 ساعت، 9 میلی گرم در 24 ساعت و 12 میلی گرم در 24 ساعت موجود است و هر جعبه حاوی 30 پچ است.

چسب ترانس درمال باید هر 24 ساعت یک بار روی پوست سالم و خشک در سطح خارجی بازو، بالاتنه (زیر گردن و بالای کمر) یا بالای ران ها اعمال شود. معمولاً پچ با دوز 6 میلی گرم در 24 ساعت شروع می شود که دوز مورد نظر نیز می باشد. با این حال اگر افزایش دوز بر اساس بهبود بالینی بیمار توصیه شود، این افزایش باید با افزایش 3 میلی گرم هر 24 ساعت، با حداکثر دوز روزانه 12 میلی گرم در فواصل هر 2 هفته یا بیشتر انجام شود. برش تکه ها توصیه نمی شود.

سؤالات متداول

- مصرف سلژیلین در چه زمانی از روز بهتر است؟

از آنجایی که مصرف این دارو در شب می‌تواند به مشکلات خواب بیانجامند متخصصان اغلب توصیه می‌کنند که سلژیلین را هنگام صبح یا ظهر در کنار وعده صبحانه یا ناهار مصرف نمایید.

- آیا سلژیلین می‌تواند باعث ایجاد آلرژی شود؟

به طور کلی برخی افراد نسبت به برخی مواد غذایی یا داروها واکنش آلرژیک نشان می‌دهند که داروی سلژیلین نیز از این امر مستثنی نیست. علائم آلرژی به این دارو اغلب به صورت کهیرهای پوستی، تنگی نفس، ورم صورت، دهان، زبان و گلو بروز می‌کند. در صورت مشاهده هریک از این علائم لازم است که هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید.