ما از ساعت 9:00 الی 19:00 در خدمت شما عزیزان هستیم!
جردن- خیابان 33 پلاک 50 واحد 7
تحریک حسی کودک با ماهیت و مدت مناسب، زمان بر است. ناتوانی در تحریک حسی کافی برای کودکان، آنها را در معرض خطر بالای تأخیر رشدی قرار می دهد. اهمیت این موضوع به حدی است که روانشناسان در طول زمان درحال بررسی ارتباط میان تحریک حسی درکودکان و رشد شناختی آنها بوده اند و به این نتیجه رسیده اند که کودکان و نوزدانی که در پرورشگاه ها رشد کرده اند درحقیقت رشد نکرده اند! این حقیقت تلخ در نوزادان نارس که پس از تولد در دستگاه ها نگهداری می شوند نیز تاحدودی قابل رویت است. در صورت وجود مشکلات حسی، مراجعه به مشاوره کودک و دریافت کمک های تخصصی الزامی است.
.gif)
پنج حس اساسی هستند به نام حس لمس، چشایی، بینایی، شنوایی و بویایی، اما آیا می دانید بدن دو حس مهم دیگر نیز دارد؟ حس عمقی و دهلیزی. درادامه به چندمورد از این حواس به اختصار پرداخته خواهد شد.
از طریق حس بینایی می توانید اطلاعاتی را که می بینید تفسیر کنید. اشیا یا محیط اطراف خود را بشناسید. ببینید که در کجا درحال حرکت هستید و در فضای اطراف خود حرکت کنید. این باعث شده که اطلاعات را از طریق چشم دریافت کنید و آن را به بقیه بدن انتقال دهید تا بتواند واکنش مناسب به محیط اطراف خود دهد. بینایی در بدو تولد کمترین رشد را در بین حواس دارد. نوزادان نمی توانند به وضوح تمرکز کنند یا فاصله ای بیش از 30 سانتی متر جلوتر از خود را ببینند. تحریک بینایی از بدو تولد برای توسعه این حس بسیار مهم است. کودک شما باید یاد بگیرد:
از طریق حس شنوایی می توانید صداهایی را که شنیده اید حس کرده وتفسیر کنید، تعیین کنید که این صدا از کجا و چه سمتی می آید، فاصله منبع صدا را تعیین کنید. اهمیت صدا را درک کنید مثلا در هنگام عبور از خیابان باید بدانید که ماشینی که درحال رد شدن از کنار شماست چه سرعتی دارد و این را با شنیدن درک خواهید کرد. سیستم شنوایی در هنگام تولد بهتر از حس بینایی است. این به این دلیل است که شنوایی در هفته بیست و هشتم بارداری توسعه یافته است. صدا بر روی امواج هوایی ای منتقل می شود که توسط گیرنده های گوش شنیده می شود.
نوزادان تازه متولد شده می توانند صدای مادر خود را تشخیص داده و صداهای بلند را به خوبی بشنوند. شنوایی نوزاد و حس شنیدن مهارت مهمی در دوران کودکی است و با یادگیری ارتباط تنگاتنگی دارد. هرچه کودک شما توانایی شنیدن و گوش دادن را داشته باشد، رشد فکری او بهتر خواهد بود به این دلیل که او مهارت های ادراکی شنوایی خوبی دارد، همچنین متاسفانه کودکی که نمی تواند خوب بشنود و خوب پردازش کند، نمی تواند به راحتی یاد بگیرد ناامید خواهد شد.
از طریق حس بویایی که به سیستم بویایی معروف است، کودکان می توانند بوهای خوب و یا نامطبوع را حس کنند، بین این دو مدل بویایی تمایز قائل شوند، نسبت به خطر احساس هشدار داشته باشند. چنان چه می دانید بوی موجود در محیط بوسیله گیرنده ها (میلیاردها سلول ریز مو) در بینی جمع می شود. حس بویایی در هفته چهاردهم بارداری ظاهر می شود. حس بویایی در هنگام تولد به خوبی توسعه یافته است، اما باید بیشتر تحریک شود. نوزادان مادران خود را از طریق بوی آنها حتی قبل از اینکه آنها را ببینند تشخیص می دهند. جالب اینکه بویایی تنها حسی است که با مرکز احساسی مغز مرتبط است. به همین دلیل است که می توانید یک شامپوی آشنا یا رایحه دیگر را استشمام کنید و مملو از خاطرات شوید.
از طریق حس چشایی می توانید مشخص کنید که آیا یک غذا قابل خوردن است یا خیر. چهار طعم اصلی شیرین، ترش، شور، تلخ را تشخیص داده و بین آنها تمایز قائل شوید. انسان ها طعم را از طریق جوانه های چشایی روی زبان خود درک می کنند که هرچیزی را که با آن تماس پیدا کند ثبت می کنند. گیرنده های مختلفی برای چهارسلیقه متفاوت وجود دارد. نوزادان با مجموعه کامل غدد چشایی متولد می شوند، اگرچه چندین سال طول می کشد تا این غدد به طور کامل رشد کنند.
آنها می توانند طعم شیرین، ترش، شور و تلخ را بچشند. این حس ارتباط تنگاتنگی با بویایی دارد و همچنین در هفته 28 در رحم ایجاد می شود. نوزادان تقریباً همه چیز را در دهان خود قرار می دهند، این کار برای یادگیری است که باعث تقویت حس چشایی می شود. برای آشنایی با نشانه های سلامت نوزاد کلیک کنید.
از طریق حس لامسه می توانید احساس درد و لذت کنید، احساس کنید که به عنوان مثال فشار وارده بر روی دست یا بدن شما سبک است یا عمیق، جهان اطراف خود را حس کرده و درک کنید. درجه حرارت را درک کنید هم چنین ویژگی های لمسی یک شی را احساس کنید. حس لامسه از طریق گیرنده های لمسی پوست درک می شود که به مغز شما در مورد در، دما، فشار و حرکت در ماهیچه ها و تاندون ها می گوید. لمس اولین حسی است که پس از لقاح ایجاد می شود.
جنین قادر است به دما و محرک های درد در رحم واکنش نشان دهد. درنتیجه حس لامسه در هنگام تولد به خوبی توسعه یافته است. نوزادان برای رشد و سلامت نیاز به تماس مداوم با محبت دارند. حس لامسه برای رشد عاطفی آنها مهم است. کودکانی که به اندازه کافی لمس نمی شوند درآغوش کشیده نمی شوند رشد عصبی کندتری دارند و این منجر به تاخیر در رشد می شود. نوزادان در ابتدا همه چیز را از طریق لمس کشف می کنند و چندین سال ادامه می دهند. این یکی از بهترین راه های آنها برای آشنایی با جهان اطراف است. 
پردازش حسی به چگونگی سازماندهی احساسات دریافتی مغز از طریق حواس اشاره دارد. پردازش حسی نحوه واکنش مغز به احساسات متعدد حسی از گوش، چشم و سایر اندام های حسی است. اطلاعات باید توسط مغز درک و به درستی تفسیر شوند تا بتواند به بدن بگوید چگونه واکنش مناسب نشان دهد. هنگامی که مغز اطلاعات حسی را به درستی پردازش می کند، کودک قادر به انجام رفتارهای معنی دار و سازگار است. حواس از بدو تولد سیگنال هایی را برای پردازش به مغز می فرستد. هرچه اطلاعات بیشتری به مغز ارسال شود، بیشتر پردازش می شود و مغز بیشتر توسعه می یابد. این بدان معنا است که بهترین راه برای توسعه پردازش حسی این است که والدین برای یادگیری حواس کودک را تحریک کنند.
اطلاعات از طریق حواس دریافت می شود، برای پردازش به مغز ارسال می شود. مغز به بدن می گوید چگونه واکنش نشان دهد. اطلاعات مربوط به تجربیات گذشته را ذخیره می کند که بر نحوه واکنش به تجربیات آینده تأثیر می گذارد. توانایی پردازش حسی کودکان با افزایش سن بهبود می یابد و بالغ می شود. نیازهای حسی آنها نیز با گذشت زمان تغییر می کند و باعث افزایش رشد شناختی کودک خواهند شد. جالب است بدانید که کودکان در میزان دریافت احساس و ادراک آن باهم متفاوت هستند.
برخی از کودکان نسبت به محرک های خاصی مانند سر و صدا یا لمس بسیار حساس هستند که به این حالت سنسوری دیفنس گفته می شود. این کودکان بیشتر تمایل به سمت رفتارهای ناسازگار با محیط و واکنش های فایت اند فلای یا مبارزه و گریز دارند و تنها دلیل آن عدم توانایی درست مغز در پردازش و درک درست احساس از محیط است و بعضی برخی دیگر به محرک های حسی واکنش نشان نمی دهند که به آن سنسوری سیکینگ یا جستجوی حسی گفته می شود که توضیح بیشتر درباره این دونوع در این مقال نمی گنجد.
نوزادان از بدو تولد نسبت به تحریک حسی واکنش نشان می دهند. آنها سر خود را به سمت صدا می چرخانند، اشیا را با چشم دنبال می کنند و با لمس آنها دست و پای خود را کشف می کنند. سپس شروع به ایجاد هماهنگی چشم و دست می کنند و از دستان خود برای لمس چیزی که می بینند استفاده می کنند. با قرار دادن اشیاء در دهان خود که حس چشایی را تحریک می کند، اکتشاف چشم و دست و دهان را آغاز می کنند.
درنهایت درک عمیق بصری آنها ایجاد می شود و به آنها این امکان را می دهد که با خیال راحت بدون افتادن از پله ها یا قدم زدن در اشیاء حرکت کنند. اگرچه حواس مستقل از یکدیگر رشد می کنند، اما در پایان سال اول نوزادان به یک ادغام حسی می رسند. سپس آنها می توانند اطلاعات را از حواس متعدد با هم پردازش کنند به ویژه بینایی و شنوایی.
عملکرد حسی، توانایی بدن در ادغام حواس و سیستم عضلانی است. کودک می تواند اطلاعات دریافت شده توسط حواس مختلف را همزمان (مانند آنچه شنیده و دیده می شود) کنار هم قرار دهد و از طریق مهارت های حرکتی (مانند حرکت خارج از جاده با سرعت زیاد) واکنش نشان دهد. سیستم عصبی، ماهیچه ها و حواس در کنار هم به کودک کمک می کند تا از دنیای خود آگاه شود و با آن سازگار شود. از طرفی بین درک و توجه رابطه مستقیم وجود دارد درنتیجه تمرکز بر تقویت درک کودک منجر به توجه بیشتر و افزایش تمرکز او می شود. یادگیری از طریق درک حواس اتفاق می افتد. بنابراین بسیار مهم است که مغز بتواند اطلاعات دریافتی را سازماندهی، تفسیر، پردازش و واکنش مناسب نشان دهد.
در چند سال اول زندگی توسعه ادراکی عمدتاً حول لمس و حرکت است. با رشد و حرکت کودک به سمت دوران پیش دبستانی، تغییر تدریجی در ایجاد حس شنوایی و بینایی ایجاد می شود. توسعه ادراکی پایه و اساس مورد نیاز برای هر گونه یادگیری رسمی در آینده است. کودکی که مشکلات رشد ادراکی را تجربه می کند، در رشد بعدی نیز دچار مشکل می شود. بسیار مهم است که کودکان به منظور دریافت همه این مهارت ها، تحریک اولیه را دریافت کنند. ادراک شنیداری و ادراک بصری دو مهارت هستند که برای توسعه زبان و یادگیری خواندن و نوشتن ضروری هستند و اختلال در هر کدام از آنها باعث اختلال خواندن نیز خواهد شد.
برخی از کودکان در پردازش و سازماندهی اطلاعات دریافتی از حواس دچار مشکل هستند. این کودکان غالباً در کلاس درس دچار مشکل می شوند، زیرا به نظر می رسد که آنها رفتارهای ناسازگار دارند و یا درفعالیت هایی که نیاز به تمرکز دارد، تمرکز کافی ندارند. علت اختلال عملکرد ادغام حسی مشخص نیست. با این حال، راه هایی برای کمک به کودکی که این مشکل را دارد وجود دارد اما درابتدا شما به عنوان والدین کودک باید هشیارانه علائم را در کودک خود کشف و ضبط کنید.
اگر چندین مورد از علائم زیر را در کودک خود مشاهده کردید، توصیه می شود او را توسط یک کاردرمانگر یا مشاوره کودک، که برای پردازش حسی در کودکان آموزش دیده است، ارزیابی کنید.
آزمایش بر روی موش های فرزندف به صورت جداگانه، تحت مراقبت مادر، و آنهایی که به صورت جداگانه پرورش یافته اند اما با جلسات مختصر نوازش اصلاح شده اند، نشان داد که محرومیت از تحریک لمسی، که به شکل لیسیدن توسط موش مادر ظاهر می شود، باعث انحراف رفتار در موش های محروم از این محبت می شود. حتی بعد از بزرگ شدن آنها این تاثیر قابل رویت بود. وقتی این موش ها خود مادر شدند، آنها نتوانستند رفتار کاملاً مادری با فرزندان خود نشان دهند.
این مورد در نوزادان نارس که در چند هفته اول در انکوباتور نگهداری می شوند دیده شده است زیرا اغلب از لمس محروم هستند اما در معرض صدا و نور قرار می گیرند بدون اینکه همیشه بتوانند آنها را با منبع ارتباط دهند. درادامه راهکارهایی برای رشد حواس در کودکان ارائه شده است.
در بیشتر موارد تعاملات روزانه بین مادر و نوزاد باعث تحریک حواس اصلی، بیشتر لمس، اما همچنین تحریک مفاصل، شنوایی، بینایی و تعادل می شود. فعالیت هایی نظیر درآغوش کشیدن و بغل کردن کودک، بوسیدن او، چشم در چشم او نگاه کردن و در گوش او به آرامش و نوازش گونه حرف زدن همه و همه محبت های مادرانه ای هستند که به تحریک حس لامسه، شنوایی، بویایی، کودک منجر می شوند.
یکی از بهترین راه ها برای تقویت رشد حسی کودک، بازی حسی است. بازی حسی هرگونه فعالیت بازی است که حواس کودک را تحریک می کند از جمله حس چشایی، بویایی، لمس کردن و .. دو ایده بازی حسی عالی عبارتند از شن بازی و آب بازی. این دوبازی فعالیتهایی است که کودکان باید اغلب به آن بپردازند. مزایای این فعالیت های حسی بی پایان است.
تجربیات حسی راهی برای یادگیری کودکان با استفاده از بدن خود فراهم می کند، که اصلی ترین روش یادگیری آنها در سنین پایین است. آنها هنوز نمی توانند از زبان برای یادگیری مانند کودک بزرگتر استفاده کنند که عمدتا از طریق مهارت گوش دادن، صحبت کردن یا نوشتن اتفاق می افتد. بنابراین ارزش یادگیری مبتنی بر تجربه برای نوزادان و کودکان خردسال بسیار مهم است.
امروزه با پیشرفت بازی های فکری این دیگر برای والدین دغدغه ای درجهت رشد کودکشان نیست، اگرچه در گذشته بازی هایی نظیر گل بازی بیشتر رواج داشت که موجب تقویت حس لامسه در کودکان می شد، اما امروزه بازی هایی نظیر شن بازی، آب بازی که پیش تر گفته شد و وسیله های بافت دار نظیر کتاب های نقش برجسته نیز در بازار موجود است که به درک حسی کودکان کمک می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آموزش به کودکان و راه های آن کلیک کنید.
بازی های فکری ساده ای که در خانه می توانید برای کودک خود فراهم کنید از قبیل تهیه کردن ماست خوراکی با رنگ خوراکی که به رنگ های مختلف درآمده و باعث درک تمایز بین رنگ ها درکودک شده، هماهنگی چشم و دست او را افزایش می دهد. و راهکارهایی از این قبیل:
دربازی های مربوط به نوزادان، نوزاد باید در طول هر یک از این فعالیت ها تحت نظر باشد. علاوه بر این ، همه اشیاء باید تمیز بوده و البته باعث خفگی در کودک نشوند.
سخن از انواع حواس در کودکان، مشکلات حسی و راهکارهای برطرف کردن مشکلات حسی درکودکان رفت. چنانچه در پایان مقاله بهتر می دانید نوزادان و کودکان جهان را از طریق حواس خود می آموزند چگونه فکر، احساس و رفتار کنند. درنتیجه در این راه با انواع فعالیت ها و بازی های هدفمند، کودک خود را یاری کنید. در این رابطه می توانید اطلاعات ارزشمندی از مشاوره روانشناسی کسب نمایید.
دیدگاه ها
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های مورد نیاز نشانه گذاری شده اند*
.jpg)
